장음표시 사용
141쪽
'dus Alter ue non concedat id de toto gis citum postulandum est ut demon ret quanam in re ita se non habeat. Proponendum autem id est,uel quod omnino refelli non positi, uel quod in multis perssici
sole non positi, neque etiam quaeri debet conclusio. insecus, cum alter no res tasiratiocinationi nihil loci relinquituran ambiguis,eum qui diuidicinterrogare oportet: ut propsito bono, utrum hoc natio modo dicaturi igitur hoc modo bonum preti sum ent. Atque in his acilis est responso.non enim multae mterrogationes simul rogandae sunt,quodο- quidem una sola requiritur restonsio. Cum uerὀquasso dissicilis probatu sit: uel definitionem requiret, uel ex ijs erit, quae multis modis, aut pertranslationem dicuntur, aut non longe ae principiis abest quod si ex quo fit genere cognoscatur, intelliantur etiam id aut definitione explicandum esse,aut adhibendam esse diuisitone, ex qua declaretur ambiguitas:uel propriam die bonem inquirendam esse, uel mediarum propositionii copiam ηοbis suppet re.ex ijs enim, licet snedia pauca μι probatur id Mod propositum e t.
De ratione restondendi. Cap. II. NEC EsSARIVM est, ut is qui respondet
142쪽
Atφιe probabilis ues non probabitu es huicuel illide iciles sibi ipsi, ues alijs, ues infinite omnibus
couenit.cums is qκiscite ratiocinatur,id quod pra-pο tu est,ex probabilioribus demonstret,persti cest, si improbabile omnino ponatur, non debere eis qui posicit quaestione,id dare, quod omnino non 'obetur,aut quod probetur illud quidem, sed minusquam csdusio.ea uero qua probatur omnia, et quaemium, improbabilia snt cones One, danda erunt. simili quoq; modos nec probabilia sint,nec improbabilis,danda eruntis uero non omnino probabile, aut non probabilest, sed ei tantism qui respondet, tum iudicare debet concedendum ne si necne. quods is qui respondet, alterius sententia defendat, eius mente petit abit,ut quid cocedendum, in quid negandusit,cognosecatiueluti bonu et mulsi idem esse,
ut placet Heraclito:uel motu no esse,ut Zeno inquia
bat: γ id quod est,unu esse ex Parmenidis sententia uel ut Mevsius aiebat,id quod est, uno esse,atq;
immobile. tunc enim concedet oe dicet Heracliti
uel Zenonis sentetia ita dicendu esse. Cum uecto hoc probabile uel improbabile, uel ad conclusone e cienda ualia uel no ualeais probetur,neq; ad conclusione essicienda ualia dare, probabile dicere debemus aut e neq; probetur,neq; ad coclusio-xae acienda ualeat,id quide Δηδεί eris,sed ita,ut
143쪽
fretabile esse significemus, quo uit m ame riam sit uero probabile siti pertineat ue ad rem, id quidem probari dicemus ,sed itasnitimum ei esse quod principio statuebatur, ut eo concesso propositum tollaturis ad conclusionem es sciendam ualeat, admodu improbabile sit, respondebimus eo posito essici conclusione,sed 'Itum id esse quod asseratur. Cum aute nec probabile nec improbabile fit, nihilque ad miciendam conclusione ualeat, id fine ulla disinctione dandum erit i ualeat ignificanduerit eo posito sublatum iri propositum. sic enim oei qui poscit quaestionem,nihil eius culpa suturuel his qui quaestionem poni conclusionem est ictetici; id quod asseratur,ei cocessum fit. Ei uero qui poscit
quo, e quiq; non intellii licet diceremon in- relligo. O petere ab eo qui ponit quaestionem, ut eaqzae rogar, declaret. Cum aute ambiguum quid sit, si omni ex parte uerum sit aut falsum, concedi aut nega ri debebit.in omnibus enim conuenit restonsio. in quadam ex parte falsem fit, et quadam ex pasere uerum,prius indicandum erit luero restondeas, O ex rei onsitone eius, quod non probatur, po stea distinguat,dubium erit an primo ambiguum perste' xerit. quod si ambiguum uerbum non praeuideat, respondeatque,tum dicendum erit se id concesse, cum non illius, sed alterius rationem haberet. pro- Κ
144쪽
positim autem non probabile timide defendendum erit. quo ane multis modis esse potest. Id enim non probabile est,ex quo incommoda , absurda omistur ut si quis dicat omnia uel nihil moueri. .ea omnia, quae deteriores sequi solen cuius generis itiIud est facere quam accipere praestat iniuriam. eum enim oderunt,no quod ill)utationisVatia haec dos dat sed quod ea dicat quae sentiat. In argumentis in quibus falpum concluditur,dissoluendum illude Lex quo salpum efficitur. falpum enim ex proposito false concluditur necessurio pectare igitur δε-bemus,ex quonam esseCllam sit falsum. multa enim fortasse falsa in argumentatione inerunt: ut si quissuma eum qui sede scribere,em socratem sedere: concluditur,socratem scribere. hac igitur enunci rione, socrates sedet,euers,nihilo minus fusum manet.itast ut ex alio natu sit falsum,propterea quod omnem sedentem scribere dicebamus. sed quatuor modis impediri potest ne concludatur argumetatis.
primum refellendo id ex quo falsum est secundo re-histendo ei qQ ponit quaestionem ille enim forte som
tuna roga num omnis motus terrorem incutia nec
tamen prius concludere poteris,hunc qui motus sit, terreri.Tum impeditur reprehendedo rogatu, cum non omnis motus re 'orem incuria sed quidam,qui uel ex commutatione, uel ex accreti ciuel ex diminutione
145쪽
LIB.' VIII. et minutione nascitur et si dixerimus quaestionem hiarisse positam esse. quarto tempuύ plim aequo protrohendo. nonntilli enim in refutando ea ad disserendum asserunt, quae plim temporis desiderant, quam dissutandi pos et co uetudo. Atque ex his quatuor prima e t refutatio, dissolutio: caetera uero solum punt impe limenta quaedam. Reprehensio aurem argumentationis non eadem esse perficiatque ex interrogatione. aepe enim is qui rogatur, in causa
est cur non recte trae fetur argumentatio, quod non
concedat argumenta, sed dissicilis proteruus uesit,acsaepe etiam is qui rogat. Et quemadmodum euenit ut cumfusa argumentatio jt, is qui ponit quaestionem, quamaccommodati lime di sputet cum eo qui re1 nde ita cum argumentatio persese rest
lenda non est icitur ut v qui roga male intere gans argumetationem refellat. Vt autem in caeteris omnibus usu ueni uisocius scelesbG comune re ima
pediat, ic etia in disputationibus escitur. id quod interrogati m restondenti saepe euenit. Ide e
ror in ratiocinationibu6 es, cu aut pluribus aut paucioribus quam oporteat, lemon bitur. Argumetario aute clara est uno modo, qui maxime in populi ore uersatur,cu coclusa Q altero,cu e ratiocinatio 1ubus antecedetibud, et prioribus coclusionibus effconclusa. Praterea ci; praetermissimi quid est quod
146쪽
halde probabile sit, omissumq; illud it propterea quod fit omnibus probabile,atq; perspicuu.Fit auteargumentatio false qaatuor modis primum,cim videtur concludere, neq; concludit: quod ratiocinatio
certandi studio coparata dicitur. habet enim fallaceformam . ueluti si quis in secunda figura uniuersum genus aiens concludat hoc passo:qim peperit, palliada est, maius propossitum 68. Mulier hac pallida est, mrnm. Mulier igitur haec peperit. Error uero est in argumentationu forima, non secus ac in alijs si, in quibus Isi materia adpit mas desit, nihil est perfectim necessario. nam aes quia res fit, non Gntinuolebes erit uerum reciprocabitur, sit lebes si quonianecesse erit aes itidem esse. ita in ratIocinarpone eueniet, in quasi forma, hoc est ara seu ratio desit, materia minime su siciet, ut propositiones etiam si uerae fint,ratiocinationem essiciant. Vertim si ratio figurae recti fit,materiaqae non fit, fiet ratiocinano cuius generis sunt ratiocinationes quae propositissa is uerum concludunt. Altero modo false ebi argumentatio,cum sicit illa quidem aliquid, sed quod ad rem proposita non pertineat. quod νs accidit maximo,qui cὰ rem deducunt, ut absurdi quippia con- Eudat Nobis enim propositum est demonybarciam-mal non omni animato conuenire.quod sit non admitratur,conueniat omni, si imal omni animato,an
147쪽
mitum plantae,animal igitur omni plata.haec ratiocinatis est false ipsa quidem,sed nihil ad rem pertinet,propterea quod nobis propositu erat demostrare animal non omni animato conuenire,quod demonstratum est ex ratiocinatione falsa, per quam quis urgetur incommodo. Tertio modo false erit argumentatio , cum aliquid concludit quod in tuta res postile sed non propria ratione,id estsi ea quae non entpropria medicinae, uideatur medicinae esse, aut ζeometrica quae non est,aut dialectica quae: non esse, quae extra diale licorum regulas concluditur,sit diale hcorum regula sit. Ex probabilibus ratiocianari,nos per illam ex ist qua non probantur, ratiocinari uelimus. Quarto,cum exsulpis concludit, siue
falsa siue uera fit. quare persticuum est, primum
confiderandum esse an argumentatio concludat, inde uerum ne an falpum,tum ex quibu . si uero ex
fasis,quae tamcn probabilia sint, dialechca erit. in ex ueris,sed quae probabilia non sint, vitiosa erit conclusionis argumentatio. si a ualde
improbabilia concludit, uitiosa erit uel omnino,uel in re de qua agitur. DE REPREHENsIONIBVssallacibus. HO c nobis loco propositu e L de fallacibus oe captiosis reprehepionibus disserere: quae x ir
148쪽
R E P R E Η E N s I O N E s nobis distendae sunt, non ut eis utamur,sed moadeo,ut si quis nos uebi circumuenire, illius ά nobis fallaciam propulpemus nam ut medicis Uuueni qui
multum operae consumunt in herbarum uenenis cognoscendis,ut ea uitent ad medicinam non adhibeant,ita etiam nobis usuκenit. E si quidem uera prehensito repugnantiae ratiocinatio.repugnantia Gnim non unius uerbi est, sed rei, oe uerbi non senο- nymi sed eiusdem: quae quidem ex ijs quae data punt, necessario concluditur, non adiuncto eo quodprinopio dicillam est,quod eadem ex parte, in eadem re, eodemque modo, oe in eodem tempore dicatur. quae autem praesesert reprehensionis speciemesit, quae pratermisitone earum partium quas reprehen Oni attribuimus, fallaciter reprehendere uidetur,
non tamen uere reprehendit. Omnis autem uera re
prehensio ratiocinatio est, at non omnis ratiocina' tio est reprehensio. est enim reprehensio repUυπ- riae conclusio: quodque in ea ponitur, repugnanter constituitur: ratiocinatio uero sollim concLdit. Vt
enim is .ijs rebus ustuuenit,ut in js quae uerae sant, constent ea quae Deciem prae se ferunt ueritatis asepim quidem uere e t, aurum uero rudentur etiam
ea quae seste infesta sunt, itemque regentum e treuerased sannea quoque ex argento Decta uidentun ita etiam reprehensio, quae Ium uera est,
149쪽
itidem nominatur. cu genera sunt .aliae enim reprehensiones in uerbis sunt, aliae in rebus. earum
quae in uerbis speectantur, speciemque est iciunt, sex
junigenera.homonymi ambiguitas, adiunctio, di-μnsio, accentus,forma orationis. Rerum autem
capti a genera septem sunt, ex accidente, quodam modo cr omnino, ex reprehensionis ignora- rione, E cosequentibus, ex repetitione eius quod iniatis AElam e t,cum id quod non e t causa, pro causa ponitur: septimum, cum multa rogata pro uno ponuntur. Deinceps quid unumquodque horum fit, exponemus. Ac primum quidem ex ijs quae ex ue bo existunt reprehensones, ex captionibus ducun- tur,ex homonymia hoc modo: inti sciunt, discunt. rogamur enim num nam distant ij quisciunt: non, restondemus . tum illi, non discunt, inquiunt.
discipuli igitur qai sciunt, discunt. atque hac ratione nos decipere conantur, cum repugnantiam in
conclusione esse omni sudio probare contendunt. sed nulla repuPantia e t, cum discere homonymum fit, nos reprehensionem ita definiuimus, ut esse illam repugnantiae ratiocinationem dixeriamin,uerum unius m eiusdem non uerbi,sed rei. quibus quidemst rebus, ut haec uera reprehensis
ηρη sit,sed qua uerae speciem praepe ferat. nam x iij
150쪽
REPREHENsIONEsmet is Acitur,ouisicientia utitur: is,cui traditur scientia. Ex mviguitate hoc modo. Num quod quis cognoscit oscit're1 ondemus,etia.quod enim quis c oscit,id cognoscit. tum illi iterum interrogantes aiunt, cognoscitne aliquis geometriam' respondemus,etiam. tum aiunt,geometria igitur cognoscit.ambiguitas in illis uerbis, quod id exi-ybi ropterea quod feri potest, ut hac oratione σὰ qui cognoscit, id quod cognoscitur,pro eo qui
cognoscit,explicetur. Ex ad iuncilioneis roget aliquis, postne quis sedens ambulare, respondemus. non.at Socrates,inqui non pede tysedens est: r Drondemu ,etia .rum sequiturinon potest ambulare' respondemus, etiam. ait, itursedens potessi mnon potest ambulare. Ex coni et ne appellatur proptere quod adiungens interrogat, num quis sedens ambulare possit. Ex distine hone hoc modo. quinq; untduo γ tria'respondemus,etiam.quid' quinquesunt tria' quinque duosuntῖ non. id itquia oe tria o duo distine fa interrogat.Ab accentu i in diale hcis uersari uelimus, nonfacile conclusionemfaciemm,in caeteris uero longestibus, ueluti Homerum nonnulli defindunt aduersus eos qui eum coarguunt quasit ab indescriptum reliquerit, Hoc .. putrescit imbre. qqod illi dum accentu explicant,όν acutosono notari inquiunt.Illud quoque de