장음표시 사용
151쪽
iso Baricelli de hydronosa natura.
febrili nequeat. Hinc Hipp. in allegato Aphor. sudores frigidos ponderauit ab aliquo humore crudo, & Digido in venis putrefacto origine haberς; proinde in acutis tales necessario caloris innati extincti
nem,aut extremam eiusdem imbecillitatem,& mortem significaro. Cu enim calor nativus adeo laguer, ut humores calefacere nequeat ,
male de praedice dum iudicainus,quare frigidi sudores semper suspe- creduntur,vel procedant cu putrefactione humorum,vel absque, squidem caloris innati languorem, & debilitatem pronunciant. An aliquando frigidi sudores a crudis humoribus orti, salubres existant, in fine huius capitis percurremus. stertim an sudores frigidi ab humoribus crudis ex aucto calore nasci queant, videamus, oportet hos prius recensere naturalem per sectionem habuisse, per corruptelam deinde illam amisisse, &crudiatatem ex aucto calore recepisse. Equidem hi cum prius erat perfecti, O cocti a natura calidi erant, nam coctum calidum arguit, cum vero deuenerint in putredine, calor auctus est ob febrilem, & putredino. sam qualitatem, S sic humores illi vigente putredine calidiores fui, idcirco si in sudores vertu tur in calidos; nequaquam vero in frigidos Iosse mutari asserendum puto. An autem perpetuo calidos sudoresi efficiant, audi. Profecto accedente putredine in humoribus,calor natiuus languescere incipit, quod si adeo intensa illa fuerit, ut calor proxime sit extinitioni,humores ij qui ardore febrili vigebant,frigos eri possunt,atque in frigidos moueri sudores: hi equidem pessimi tu,
dicantur, nam veram caloris,& partium corporis,ob quam totus ha bitus, nedum humores frigescunt, mortificationem arguunt. Ecc
modo,quod ab humoribus crudis ex aucto calore frigidi sudores eueniunt,quo fit, ut ex viritque humoribus crudis, fieri posse sudores M.
gidos non inutiliter compensemus. A primis autem,qui ex diminuto oriebantur calore principaliter, ex his, qui ex aucto ex natiui extinctione caloris secundario fieri pronunciamus. Natura corporis, quae secundum Hippoc. nativus calor est, triplici modo cognoscitur,eia consideratur in morbis, vel potens,vel debilis, vel extinita, siue proxima ea tinctioni. Ipsa cum regat,& moderet i, lidas corporis partes, si potens fuerit, utique morbum superat,materias morbificas concoquendo, S e corpore expellendo, omneq; noxium vincendo, quod totum in salutaribus morbis optime visitur, cucris, vel aliquo naturae iudicio finiri contingunt. sin vero debilis sue
rit, debiles eius erut actiones, adeo quod in mitioribus assectibus sal.
152쪽
tem morbi longitudinem promittit: cum tardξ humores peccantes cocoquat,& ad symetriam reducat; in insidis vero, & acutis in orbis, adeo eius debilitas hebetescit, ut in 'licem exitum aegrotantibus inducat; proindE apparentes tunc temporis frigidi sudores, maximam malitiam praeseserunt, cum incongrui,& dissimiles sint naturae, quae in hominum vita calido gaudet. Quod si natura ipsa non solii debilis, sed extinctioni sit proxima, siue extincta, non deb.les erunt eius ope rationes, sed emortuae,& ins lices vocatur,& lethales, eo quod mortis indicia sint; hinc sudores apparentes modo frigidi, modo calidiusculi tanguntur frigidi quatenus a materia cruda, de Digida orian tur,vel quod a corpore exeant frigido: calidi quia vel alimentitiae hamiditates , quae retineri nequeunt prostratis corporis facultatibus exeunt,& unicum remansio calore exudant, vel humores alij utiles, vel inutiles, seruentes a calore aucto foras erumpunt, vel una cum natiuo excernuntur, in quibus casibus iacta est alea, nam mors insoribus est.
Sed a quibus natura debilitetur, vel extinguatur occasio insurgit,
ut perscrutemur, & consequenter quomodo in morbis ipsius vires,mitsones cognoscantur inuestigemus. Ante omnia naturam,supponendum volumus, in corpore gubernando, triplici uti facultate, animaliscit et, vitali,& naturali, quarum unaquaeque proprias possidet actiones,ut in fine libra huius demonstrabimus. Verum illae dum munera propria subeunt, bene vivit animal, quod si operationes earum vel ablatae, vel diminutae, vel deprauatae fuerint,tunc facultates a solitis desistunt muneribus, patitur animal,& natura ipsa cosequenter,na eius instrumenta,in quibus suas exercet vires, debilia sunt,& issa. In hac re Medicus requiritur exercitatus, qui ponderare valeat, an
facultates,& earum actiones naturae assequatur os scia,an vero in Orbi, quod si secerit, utiq; naturales, & morbincas actiones cognoscet. At tagamus,amabo,causam, cur natura debilitari, suffocari, dii tui, vel mortificari potissimum dicatur Z Equidem natura, seu calor ipse innatus, si suffocatur, si dissoluitur, vel mortificatur, duplici de causa hoc patitur, vel respectu exterioris occasionis, vel interni med ij, adeo quod omnium causae, vel internae,vel externae iudicentur. Relictis nunc causis extrinsecis, quae multae sunt, nam a laqueis,& alijs instrumetis spiritus possunt suffocari,atque animal occidi, veniamus ad internas, quarum prima humorum crudorum eli multitudo: sicut
153쪽
13 11 Bari celli de hydponosa natura .
ritur, ita calor nativus a copia humorum opprimitur, & deperditur; no enim potest radios suos, & qualitatem per corporis ambitum ex tendere, sed reli rictus,& a copia ligatus adeo constringitur, ut suffocari cogatur, & emori. Hinc si sudores excitantur, frigidi ex illunt, ex eo quod a frigidorum, & crudorum humorum copia ortu tur, qui deperdito calore stigescunt, siquidem hi, calori nativo aduersantur tum copia, tum putredinis ratione, proinde mirum no eli, in febribussae , issime succedere sudores frigidos. Secunda causa dissolutionis,&dissipationis, caloris labrilis vehementia esl,&praeter hanc humores adurentes, intei nae inflammationes, & dolores maximi possunt esse
in c. usa, ut natura hebetestat. Cum enim nativus calor cum humido
radicali cietur, nemini dubium est,humidum illudi sicco,&calido eonsumi, quo deperdito, calor in ipso commorans, cum pabulum no habeat, dii luitur,& evanescat. In hisce casibus sudores contingetes frigidi cernutur, nam dissipati,& distatuta natura, caliditas omnis ab humoribus secernitur frigiditas ingreditur quato enim calor longius recedit a propria sua q ualitate,tanto vicinius frigiditas accedit,ta sic secudum maiorem, vel minorem recessum, maior, vel minor in humoribus nascitur frigiditas. De his etia inserius disseremus. Quod si natura a frigiditate mortificatur, utique vel extrinsece, vel intrinsece malum hoc sibi contingit: demonstrare enim non est dissicile humores ab externo frigido posse mortificari,& per c6sequens corpus ipsum, ex quo deinde frigidi queunt oriri sudores. Et quoad internas causas tum si igidi humores,tum calidi,&venenosi calorem natiuum mortificare valent: siquidem frigidi,& crudi humores ratione qualitatis, eorum frigidae mortificare,& ratione copiae naturam se care possunt; frigidum enim calido directe opponitur, &alteruex altero patitur. Verum quod in prae dominio consistit, alterum opprimit, cie uincit. Hinc Hipp. . Aph. 37. humores crudos δε frigidos in mitioribus febribus a calore natiuo euinci, S concoqui demonstrauit, quemadmodum etiam Gal. in comm . edoeuit: in acutis vero ab illis
opprimi, cum potentiores, ct in maiori dominio reperiatur. A calidis humoribus venenoss,& venenis ipsis, calor nativus facillime morti featur: si quidem venenum obiectum est, quod propria,&praeter naturali qualitate illum mortificare intendit: cor enim subito invadit, de sanguinem sinistri cordis sinus immutat,&corrupit, ex cuius prae sentia cor illico alteratur, & calor vitalis deperditur, & emoritur,
154쪽
Quomodo autem haec omnia in doctrina Hipp. cc Gal. co probentur,tempus est ut auctoritates,& exempla adducamus: propterea vide ijs ordinatim loquamur, a duplici causa contingere posse per epilogum asserimus, externa scilicet, de interna. Si erit externa ,omne id esse poterit, quod de foris eueniens sudores expansos in cutis superficie restigerare valebit. Hui ut modi sunt ambientis frigiditas, venti frigidi,frigidus locus,& similia, nec alicuius hi solent eme malitiae potissimum si in sanis corporibus contingant remota enim e 1 terna occa sone, facillime corpus liberabitur pannis calidis, alioue praesid: o ca 'lefaciente. Si vero externa fuerit causa, quae ad internam possit reda ci,utique malitiosa,& praua esse poterit, ut in ictibus venenosis, in potionibus venenatis,vel per os, vel per clicteres, aut contactu exhibitis,sudores frigidos,& lethales affert, eo quia potentissima eii causa, &validissime operatur: quo tempore a dissoluto calore propter venenum exeunt illi frigidi ex languida, de emoriente virtute. Hoc videre est in Puderico in lib. de corpore venenato, & in doctissimo Mercuriali in lib. de venenis. Sed si causa fuerit interna, humores vel crudi,& frigidi, vel admodum calidi, &feruentes in causi esse possunt. Uc autem de omnibus claram notitiam habeamus, huiusmodi diuisione in faciamus: sudores frigidos vel in morbo acuto, vel in initiori contingere posse, loqua mur de ijs primo, qui in acutis succedunt. De his Gai q. Aphor. com. 37. multas affert, cur exeant frigidi ,rationes,& primo ponderat tales sudores in se bre acuta oriri, vel ex valida alicuius visceris inflammatione,quae sicuti cucurbitula trahat ad se calorem partes exteriores proinde fieri frigidas, per quas, si sudor transiuerit, refrigerabitur. Secundo,quod hi eueniant ex putrescentium humorum copia in vasis, e qua calor nativus extinguatur, hinc cum sit exiguas potest qui de eleuare vapores, non tamen calefacere. Notat alterum Gal. non parui momeli,quod caliditas,quq a putredine concipitur,nihil prohibet,quin vehementissima sit, atq; ideo signuesse exitiale, ostendens in animalis corpore humorum multitudinem superabundare,tantam habentium frigiditatem,ut neque a calore nativo, neque a febrili calefiant. Ex quibus omnibus, naturae coniectu randum est, maximam succedere imbecillitatem, eiusq; calori ext in ionem, de exinde n6 posse ex languore humores calefacere. In hoc proposito dicebat Gal. sudores calefieri, si a partibus calidissimis eDierentur,quia autem solida corpora, natiuo calore aliquado quasi ex
155쪽
134 Baricelli de hydronosa natura.
tincta reperiuntur, idcirco fieri frigidos. Huic rei addere possumus,
in omnibus morbis, ubi naturam imbecillitari, suffocari,extingui, seu resolui contingit,iales posse fieri sudores, eueniat hoc ex qua uis causa, siue ex doloribus maximis, ut in valido cruciatu coli eo,cardiaca passione, doloribusq; syncopticis, siue ex magnis ei lacuationibus an
guinis, vel aliorum humorum, a quibus natura consumetur: quemadmodum in dyssentericis, lientericis, alijsq; fluxibus videmus ; siue ex naturae dissolutione sicuti in febribus pestilentibus succedit, a quaru
humoribus pestiferis calor nativus sancinatur,& occiditur. Hoc etiain corporibus venenatis contingit, in quibus ob extinctam naturam frigidi sudores exudant. Habemus ergo sudores frigidos primum frigidorum humorum copiam ostendere, secundo naturam vel extingui, vel proprius accedere ut extinguatur. Ipsa enim in magno erit conflictu, dum i copia humorum frigidorum,& nocentium opprimi continget. Hi calorem natiuum extinguere conantur, inde ex virium imbecillitate corpora sagi de exudant. De his loquens Hipp. . Aph. 37. ita dicebat. Frigidi sudores cum acuta quidem febre, mortem; cum mitiori veris,longitudinem morbi significant. At i. Progn. 26. vocat hos pessimos, eo potissimu si caput duntaxat, faciem, aut ceruicem occupant. Et 3. Epid. com. 3. tex.66. dicebat. Sudores intempestiuos frigidos multos pelape tuo ipsorum malitiam confirmaturos.
Itaque in morbis acutis sudores frigidi perpetuo malitiam demonstrabunt,erumpat quoquo modo velint, aut copiosi,aut pauci,aut ex toto corpore, aut ex capite,collo, pectore, aut ab extremis. Hoc ab
Hipp. habemus omnium bonorum in Medica facultate auctore, qui hos casus obseruauit in Philisco,in uxore Dromedat,in muliere, quq in foro medacium decumbebat, in Sileno,qui morientes sudores ii segidos ex toto corpore habuerui. Inter hos peiores sunt pauci frigidi, aut circa caput,aut extrema scilicet,manus,& pedes: nam facultatis proximam esse extinctioni prorsus indicabunt. Sed haec omnia comroboremus exemplis.
In historia Philisci haec ab Hipp. habentur tanquam obseruata is . Quinto sub diem obmutuit, frigida sudauit, extrema liuida circa meridiem die sexto obi jt, sudores frigidi per totu a. In historia uxoris Dromedat. Sexta die mane superriguit,velociter autem incaluit,sudauit per totu extrema frigida, delirauit,respiratio magna, rara,Paulo post conuulsionea , capite cspei utici celeriter in ter Jῖ. . In
156쪽
In historia mulieris,qus in foro mendacium decumbebat,septimo saperriguit, sebris acuta,sitis ingens, se iactauit sub vesperum,per totum corpus sudauit frigidum,frigus partium extremarum . 3 In historia Sileni. Sexta die circa caput modicum sudauit, extrema frigida, liuida, multa iactatio, octaua sudauit per totum frigidum rvndecima interi j t. In historia mulieris,quae ex aborsu circa quintum mensem febricitabat. Quarta die delirauit,timores,moestitiae: dextero peruersa est: sudauit circa caput exiguo sudore frigido, extrema frigida: quinta omnia exacerbata sunt, sexta per eadem, septima obijt phraenetica. Ex quibus historijs, ct infinitis alijs, liquido constat in acutis morbis, sudores frigidos exitiales esse, atque perpetuo mortis indicar pericula, eoq; certius id praedici a Medico poterit, si in aliquo iudiciali,& critico die hi eruperint,vel aliquod ex perniciosis,& lethalibus signis illos consequentur.Hinc in Prorrhet. habetur. A profluuio
sanguinis e naribus, paucus sudor cum refrigeratione, malus.
sed dubitatio insurgit ex Gai q. Aphor. com. 37. ubi, in febre acuta dari sudores frigidos disputauit ex copia humorum frigidorum, qui nec a natiuo calore, nec se brili calefieri poterat. Ex hoc datur nobis ansa dubitandi, non posse humores illos ad cutem ferri, quia sunt fri- . iud & ad motum inepti, & eo certius, quia tunc temporis natura languida est,& proprius accedens ad extinctionem. Obiectioni pro nucdicimus, Humorem a calore febrili quodammodo calefactum, & si suapte natura moueri nequeat, ad cutem duci, illic ab aduentitio calore prius suscipitur,eo tamen resoluto,frigescit,&in frigidum sudo.
rem mutatur. At Caelius Rodiginus lib.6.le t. antiq cap. q. du quaesi tum hoc exponeret, dicebat, aliam esse corporis portionem,quam a amburat sebris; aliam ex qua humor profluat frigidus; quod enim ex calescente promitur parte,caleat oportet: caeterum ex cute,qua esse frigida liquet,proliciuntur sudores, quavis subterculanea exaestuent. At doctissimus Mercatus tom. ι .lib. 3. class.2. quaest. ibo. ita dubium dissoluit. Ego tamen arbitror, non fieri ob hanc rationem huiusmodi sudores lethales, quia raro acuti morbi ex humore adeo frigido, sic denso,atque in coetibili efficiuntur, sed a vi,&natura partium solidarum emortua, & calore naturali destituta, unde serosi humores a febre liquali,& fusi,cutemq; petentes non satis calefieri possunt ob reuocatum calorem ex vi caloris labrilis intus feruentis, quo extremae palles refrigescunt, ct talis ludor essicitur,indicans emortuum calo-
157쪽
136 Bari celli de hydronosa natura.
rem innatum,& extremum eius interitum,ac victoriam extranei, de fibrilis,quod certissimae,& citissimae mortis indicium est.Haec Me
Sed de sudoxe frigido unum proponimus adnotandum, ille enim
vel cum corpore frigido,vel cum calido, vel E contra erumpit: siquidem sudor calidus cu frigido corpore quandoque exire solet; de quo autem Hipp.loquatur . Aphor. 3 .&2. Progn. 26. in quibus locis desudore frigido disputat,adhuc tactu non est. Dicamus resolute Hipp. loqui de frigido sudore, qui cum calido, vel frigido corpore erupat. Nollem autem ex hac causa aliquem credere, sudorem calidum cum frigido corpore laudabilem esse hic enim nec melior est, nec laudabblior: siquide ex eo calidi innati exhalatio signincatur,praecipue si stigida praecessit spiratio. Unde Hipp.6. Epidem .co m. s. vaporem calidum per cutim exhalare,si nares prius spiritum frigidum reddiderui, inter lethalia signa connumerat. C terum hi tres modi sudandi tunc praecipue maligniorem indicant affectu, cum alijs fuerint sociati prauis sy mptomatibus,quae vel praecedant,vel comitentur,aut has sudorificas sequantur excretiones, quomodocunque enim apparuerint,
semper exitium demonstrant. Iinus malum sudor ille praesagi et, qui absque exitialibus signis,pravisq; symptomatibus suscitabitur: siquide non sine aliqua fiducia de aegrorantis spe haud dissidemus,forsitan
enim eueniet dum naturae conceduntur induciae, humores csicoqui,& euinci posse, atque ad melius infirmu commutari. Sudor frigidus
in acutis, qui mortem ostendit, debet esse aut toto corpore, aut circa faciem,& ceruicem. Hinc Hipp. Σ. Progn. dicebat. Pessimi omnium sunt frigidi,& ubi caput duntaxat, aut facies, aut ceruix insudat: ratio est, nam tales sudores causae arguunt magnitudinem: at non tantam si in brachijs,& cruribus apparuerint,quia calor innatus in facie maxime viget: ideo viscera male se habere ostendunt, quod in brachiis, ct cruribus non tantam arguimus malitiam. In talibus tamen locis sudor frigidus ex eo prauum est signum, quia caloris extinctione earum partium, a quibus emanat, prognosticat: propterea sudores asti secundum magis,& minus in prauitate differre videntur. Sudor frigidus in acuta febre, quia contigit, vel ex copia frigidoruhumorum, vel ex valida visceris alicujus inflammatione, vel quia me brorum calor est extinctus, idcirco ex ijs, malum est semper pr dice dum. Profecto in eptalis,lippi rijs ardentibusue febribus,& in alus affectibus ubi caloria ativus, de corpus dissoluitur his praeter naturae
158쪽
ordinem apparentibus) exitium praesagire solemus: sed quod mirum
est,duae sunt causae potissimae ex quibus tot,& tanta mala succedunt. Valida inflammatio scilicet in visceribus corporis internis, seu praesentia feruescentium humorum,qui ad se omne calorem trahunt, ex quo corporis extrema frigent; nec non & copia crudorum, & frigidorum humorum,& sic calor,& frigus tanquam oppositae qualitates in exitium corporis insurgunt in acutis. De prima causa illud vulgatu est. Quando interiora uruntur,& extrema frigent, lethale, ex Hipp.7.Aphor. I. De secunda, . Aphor. 37.&2. Progn. 16 longissime disseritur. Ex istarum causarum occasionibus caloris natiui consumptio,
di lutio, extinctio, suffocatio, vel mortificatio prouenire solet, de exinde vires deficiunt, de imbecillitantur, adeo quod cum in acutis isti sudores apparet in acutis,caloris desectu, qui a supra narratis cau-ss opprimitur,languescere videantur. Non est perpetuo necessarium sudores frigidos ex ambabus causis eo de tempore, calida scilicet, destigida, produci,nahae oppositae sunt, nec in uno versantur corporis loco sufficit ut plurimum ab alterutra fieri: quia aut e corporis dii Iulio in diuersis contingit morbis, ideo pro maiori omnium lucidatione longius materia haec discutiendo st. Profecto nativus calor in multis asse tibus extinguitur, seu strangulatur, dita luitur, ex quo deinde frigidi apparent sudores; in his autem saepissime in doloribusi ne opticis, in colica vehementi, in cardiaca passione,hi sterico asse
Gu syncope in magnis dyssenterijs, alijsue prauis fluxibus,de alijs in
In syncope porro contingunt,nam in ea datur praeceps virium lapsus,eo quia cor ipsum dic quoad spiritus, di quoad solidas partes non paruum suffert nocumentum: hinc sorti exiitente alteratione, maximoq; a natura recessu, illico exolui animal, ac sy ncopim fieri par e st. At huius affectus si immediata causam perquirere licet , dicere oportet, syncopim perpetuo spirituum desectu, de diminutione consequi.
Hi autem cum vitales sint, ac omnium operationum instrumenta , ,e quorum vigore vires animalis consistunt, miru non e st ijs deficien tibus,seu imminutis,uires defici,de diminui, proinde frigidos sudores
apparere ob debilitatem virtutis contentiuae emanantes, quae non potest serum intra venas continere,ut Gal. 3. de sympt.cau. I. At maloru omnium caput,de origo calidi natiui est defectus, qui in illo consi tu strangulatur, & dissoluitur, hinc extrema corporis stigida restant, humore'; ab innato calido destituti foras prorumpunt frigidi,s ex
159쪽
13 8 Bari celli de hydrono se natura
ex eo quod natura ex virium imbecillitate retinere nequit. In confinio istorum sudores illi sunt, qui in doloribus syncopticis eueniunt,quemadmodu in cardiaca passione saepissime obseruamus rin ea enim sudor praeter c6suetudinem ex toto thorace,ceruice,atq; capite frigidus erumpit, eo potissimum si passio h c saeuior fuerit: tuc etenim multi humores venenosi in stomacho residet, qui cum sensus exactissimi sit propter magnos ,& molles neruos, quos a sexta cerebri coniugatione neruorum suscipit,syncopim inducit,&caloris disesolutionem, & strangulatione. Ex his causis sudores frigidi emanare solent,imbecillitatis,& defessis viribus, virtuteq, retentrice languida facta, resolutis spiritibus, de extremis corporis partibus refrigeratis,& quasi emortuis. Refert Hollerius lib. 2. in cap. de cardiaca, quod inclinante morbo sudor tenuis fit, frigidus aliquado initantis mortis nucius ab extincta facultate vitali,ex quo sy ncope,& mors. Alioqui vapor calidus per cutim exit,quod Medicum fallit, nisi & manu ad libbeat ori,& naso. Hinc enim spiritus frigidus,ex his mors. Ecce quo modo in febre cardiaca etiam fiat sudor frigidus. In colico asse tu ab humoribus,inflammationeue genito,& in petonicioso voluulo ex excessi oloris adeo calor nativus patitur, ut, quodamodo stranguletur,&suffocetur. Cumq; hic deficiat,deficiunt& vires,&corpus dissoluitur. Hinc sudores frigidi nascutur,cum vvlida causa existat. Verum hoc non solum in huiusmodi contingit amoetibus, verum atque in omni alia passione, ubi doloris magnitudo vi geat, in Nephrico scilicet conuulsivo,&prauo articulorum asse tu,
quorum respectu humores e corpore exprimuntur: cumq; extrema
frigida sint,propter caloris defetium frigidi sudores exudant. In histericis prauis passionibus,ob seminales,vel mestruales corruptas materias,veneni sapientes, occiditur calor,exhalantibus sursum ex ijs tetris, & pestiferis vaporibus. Hinc emoriente calore corpus, frigidum sudare necesse est. Solet enim assetius hic adeo prauus esse, praecipue si a retento semine procedat, ut epilepsiam,&syncopia non solum inducere posset, verum atque exitium intra paucas horas, ct sc in tam praecipiti collapsu naturae, nulli mirum est frigidos euenire posse sudores. In magnis euacuationibus vel sanguinis, vel alterius humoris,ut in dyssente rijs, di areis, liente rijs, alijsue fluxibus adeo hebetescit natura , ct nativus calor, ut facile si corpus examinari, & refrigerari, atque frigidum sudare,ci tunc praesertim cum auctus fuerit morbus:
160쪽
tunc enim cum natura amplius euacuationes illas perferre nequeat , diruta,& prostrata, humores non retinet. Hi frigidi exeunt vel quia a calore proprio derelicti sunt, vel quia corporis extrema frigida pertranseunt. Consimiliter fit in reliquis euacuationibus, in vomitibus scilicet superfluis,in hemorragijs narium, renum, &aliaru partium , atque in consimilibus aflectibus.
i in ictibus venenosis, Scorpionis scilicet, Phala j, Aspidis, Viperς,
aliorumq; venenosoru animalium. In venenatis corporibus propter
exhibitum deleterium pharmacum ex arsenico nimirum Euphorbio Opto,seu ex venenosis,& scepticis plantis, uti est aconitum, auctore Teophrasto lib. 9. de hist. plantamcap. i6. sit dores frigidi quacitissimEinsurgunt, citra alia praua, & horrenda symptomata, quae ex talibus
eueniunt, nec alia est omnium causa, quam veneni vis, oc potenti . . Ipsum enim tanquam natiuo calori vere contrarium, Sc inimicum,
extinguit,&iugulat illum,& animal occidit, hinc deficiente calore stigidum resultat,& frigidi generantur sudores, quod quidem videre ςst in Gal. 3.de loc. ass. cap. s. Siquidem cum nuper fuisset quida ictus scorpione videor mihi esse inquit)percussus grandine: eratq; omnino frigidus, trigidoq; sudore perfusus. Quippe ubi ex icta parte , utar Andrae Lacunet breuitate) per totam ipsam celeriter distributa
fuerit veneni vis, contingit eam, eodem rursus contactu, in singulas subiectarum ei partium recipi: mox ex illis in alias continuas, donec in aliqua peruenerit principem, quo tempore mortis periculu instat . Proinde iure dicebat docti illinus Mercurialis i. de venenis, cap. Io. Venenum unumquodque interimere,vel quia proprietate, natura,&forma specifica,formam,di essentiam caloris corrupit,vel quia ipsius copiam,&mensura imminuit,vel quia conspurcat, & descedat ipsum calorem,vel motum ipsi calori aufert, ex quibus caussis nulla est, quae calorem ipsum non lς dat, nec sine ratione, nam venenu unu quodque
in cor primo agit,tanquam propriam sedem, S cordis citra omnium controuersiam in morbis his sedes affecta est, cuius temperamentum interdum vitiatur, laesis eius facultatibus,at si quidpiam est,quod frequentissime in us laeditur,sane calor est,& humor cordis. Unde dicebat Auic.in cap.de venenis, di de viribus cordis. Cor a venenis con gelari, & exiccari, adeo quod summa negoti; est, ex veneno cordis harmoniam dissolui, qua dii luta, extinguitur calor, maxantur vires , & corpus refrigeratur, inde naturales humiditates, & humores frigidi caudant.