장음표시 사용
201쪽
18 6 Baricelli de hydronos a natura.
Ad summum probatum graveoletes sudores ab humoribus pu .trefactis,& a materijs indigestis, vel acribus edulijs originem habere: si quidem haec sero , S sanguine commilla tales apta sunt odores procreare. Sed quanto hoc clarius est, tanto obscurius se offert dubium , An sudores no graveolentesine u in odorati perpetuo indicent,ut probauimus, humores putrescentes in venis non adesse λ Haec difficultas magni est momenti,& multos contorxit: ratio est, quia sudores ex venis excernuntur, & humorum peccantium odorem, vel foetiditatem indicare debent: at in febribus multis, quales sunt prauae,pestiferae,st malignae, quae proculdubio intensam habent in venis putredine, ut es
excrementis obseruatur, minime scelentes apparent, quo experimen
to, graveolentiam non necessario putredinem indicare verisimile vi detur. Huic obiectioni sic posset responderi: Sudores vel succedere in bonis, vel in malis crisibus: in bonis, semper ostendere natura,& quali tatem humorum, qui sunt in venis: ratio est, quia ij excernuntur, qui Worbum saciunt, propterea si hiscetentes fuerint, corruptela in venis adesse; sin odorati, nequaquam existere indicabunt. In malis vero cli-fibus necessario hoc non pr sagiunt, eo quod licet homines sudent,norj excernuntur humores, qui morbum faciunt,sed alij,quippe ex eo vi deri potest,quia nihil e sudoribus iuuatur: ratio ergo eit,quia intus re manet putris materia: propterea sicut in bonis,vera est assertio,ita inrtialis, non perpetuo certa iudicatur. Mercurialis doctissimus in lib. de sudor. ita hoc dubium soluit: Putredinem sanguinis,vel alioru humorum venarum, aut esse paucam, ct in venis extimis; aut magnam,&ia venis intimis, ct cordi proximis. Si putredo sit magna, ct sit in venis extimis, necessario semper sudores esse foetentes, si magna, & in intimis, non necessario esse tintidos, eo quia ait Mercur. sudores isti non excernuntur ab intimis his partibus sed potius ab extimis. Quod si pu tredo etiam sit in extimis partibus, sed sit exigua, sudores non necessa rio esset scelentes, hic auctor declarauit. Sequatur Lector quam opi
Reilat alia dissicultas pro ultimando capite hoc, quid velit ageres: Auic.q2.tra t. s.cap. o. ubi ait,& significat per odorem suum si estibi: dus, aut aceto sus, put dulcis, aut alius. Vidit hoc dubii, Mercuriali &asseruit, Avicenna fuisse deceptum, vel eius interpretem,atque pro acido,acutum interpretari debere: tame Hr hic, alioquin docti illanus, non viderat sorsitan Gai. . simpl. med. tacui. cap. 22. qui odorem ac ci
202쪽
dibile est: quare diu anceps dubium ruminaui, & vltimo cum Arist. in lib. de sens & sensili,talem s lutionem arripui. Odores scilicet cu saporibus quandam habere proportionem ita allegato loco dicebat etiam
Gy. qua via a saporibus, odores ipsi multa nomina acceperunt, nec aliam ob causam, quam ex semiliaritate, vel inimicitia cum sensitorio; nam dulcis sapor amicus est naturae,quia lingua delectat; amarus vero ingratus,quia cotristat: med ij sapores vel amici,vel ingrati sunt,prout uni,vel alteri extremorum haerebunt. Itidem in odoribus dicendum. Bene olentes enim dulcibus comparantur,suntq; sensitorio odoratus, ct cerebro gratisssimi,his admodu fuerint molesti, grave olentes erui,
ct amaris saporibus csiparantur: quod si parum molesti, acidi seu acetosi vocari possunt; huius credo suisse opinionis Avicennam. Inueniat meliorem solutionem, qui nostra non est contentus.
Sudoressonori, silentes. Cap. XIV. Onum in auribus sentiri nulli dubium est,siquidem liga natura,vt auditus essent instrumeta,suerunt fabricatae: his suit inclusiis,congenitus, ac complantatus aer, ut externus per continuitatem ad illum usque
pertingeret, sonuinq; deferendo,auditum causaret: pro cuius structura, maximo usa est artisicio in fabri. candis tot aurium inuolucris natura, ne quid ipsarum meatui, quo aer intromittitur,incideret,ipsumq; impediret. I nsuper ijs exquisitissimus
datus est senses, tum propter quintum neruorum par, quod a cerebro ad auditus foramen immittitur, tum etiam propter membrana a dura cerebri ortam me ninge, villis, nervisq; cta enia, ut Gal. in lib. denerii. dies e t. sapienti istin ξ explicauit. Ad auditum proselibessiciendum,necesse est,ut ex collisione,& percussione duorum corporum, ita percutiatur aer,ut sonus excitetur, qui postea per mediu aerem debet agere
in senseriti, quousque fuerit acceptus, ut deinde ab audi trice facultate iudicetur propterea a sonibus, di vocibus multae corraduntur differe. tiae: hq autem in praesentiarum pro pingendo sudore sonoro,& silenti minimξ opus sunt sussicit enim describere tantum, Num sudor in exitu a cutaneis partibus sonum paria Vel silentium, de quid ist indicentdifferentiae λ .. Porro sudore sonori dari possunt: haec aute qualitas in sudoribus noua videtur,cum Doctores nostri haud animo, ut dic conceperint: casus
203쪽
18, Baricelli de hy dronosa natura.
casus tamen successit , ut Petrus Paulus Simoneta in compend. Med. resert in cap. de sudore. Ipse equidem in eruptione sudoris in quadam aegrotante intersuit, E cuius corpore sudor eo impetu erumpebat, ut perciperetur quidam sonus, doluti obtusus, quiq; sibilum praeserebat, ad similitudinem undaru,quaru collisione emergit spuma. Propterea videamus, cum tales succedunt, quibus oriantur causis, huius enim quaesiti abstrusa videtur ratio. Equidem,ut sonus fiat, necesse est,ut ab aere percussi, excitetur modo speculemur in sudoribus, quid est,quod
talem efficiat percussionem, ut inde sonus oriatur. Idem Paulus,sudo res cum sono erumpentes, ab humorum multitudine,& caloris vehe-
metia fieri asseruit sed ista ratio haud est sufficiens, siquidem sonus ex tra cutim fit,&necesse esset, ut sudorifica materia impetu ad aere istit Iaret,& percuteret,quod arduum est,idcirco noua est causa indagati. s. Haec,ut credo,esse potest. Vehementia caloris agens in humidum cin piosum,natus generat,qui si in exitu sudorum,cum sudorifica materiamisti fuerint, spumosum sonum excitabunt: eo magis si in cute aliqua lfuerit resistentia,illi enim spumates a calore,& vi exput trice extrusi, lac quodammodo repercussi a cute,vel ab aere, quanda excitabunt so nitus speciem, non secus atque in urinis, propter natantem spumam sentitur in febribus ardentibus,&colliquatiuis, cum viscerum,&ca nium fiunt colli quationes. Huius naturae suisse credo,sudorem a Gal. in lib. de sectis,ad eos,qui introducuntur,cap.9.obseruatum,qui ta cinpiosius effluxit,ut plumas madeficeret: siquidem cuimmodica est copia sudorii,& caloris urget vehementia,spumosus sonitus, ut diximus, accidere potest: solent hi apparere,Gal.testimonio a. de diis. seb.c. i I. in accessionum consistentia, quando humores accensi adsiimmunia feruoris deuenerint, tunc enim uniuersum laborantis corpus igneum videtur, extensa per totum animalis corpus aequaliter caliditate . Hinc vero si humores fuerint tenuiores, potentia robusta, corpus ra' rum, maxima humorum putrescetium pars in sit dore resoluta euacua- tur: si vero hi crassi suerint, vis autem expulsoria imbecillis,&viae an
rustae sint,nihil quidem denuit sensui manifestum: sed id solu,quod ita
est extenuatum, ut in subtilioris vaporis naturam transierit.Haec Gal.
E quibus conteiiurare possumus, in sudoru multitudine posse aliquid soni exaudiri, nam ubi multitudo, ibi aliqua datur collisio partiu secus in paucis sudoribus ex ratione adducta.i Posset forsitan sonus etia feriin ijs sudoribus, qui a mordacibus humoribus cutim prurietibus fui; vel ab iis,qui adeo sunt ardeteri ut cutaneas veluti colliquates parte ,
204쪽
exeant spumanti sonitu e corpore. Utcunque tamen st,tanqua casus nouus, a magnis causis opus est ut veniat, propterea magna indiget prouidentia. Silentes vero lic Et ab eisde causis oriri possint,nequeunt tamen tantam habere urgentiam , quanta in prioribus requiritur , ubi pretier humorum multitudinem,& caloris vehementiam, flatus etiam erant opus,ut spumε ratione sonus excitaretur,idcirco his cessantibus conditionibus, silentes fiunt, vel naturales sint, vel praeter naturan i,
Et haec pro sudoribus a Qualitate desumptis. Sudores ex Habitu desumpti. Cap. XV. Abitus multis modis,tum in philosophica,tum in me
dica facultate capitur: pro nostro autem sudorifico instituto capiatur habitus,prout est qualitas stabilis, vel mobilis in corporis teperamento, respectu cuius vari j generentur sudores: aliqua enim sunt habitu cholerico, aliqua phlegmatico, nonnulla melancholico,sanguineo, vel misto; quae omnia humoru prae dominantium ratione,, quibus habitus resultat,ex natura succi redundantis,sudores patiuntur. Profecto cholerici patiuntur febres,&mor hos calidos ex bile,& eius speciebus succedentes, ut plurimu, proinde in sudores biliosos,& tenues ex ichoribus,& bilis sero suscitatis incidunt. Pituitosi itidem ex pituita, & esus sero, cum morbos frigidos, ct pituitosos facile recipiant. Melancholici ex bili attae disserenti js;
sanguinei,ex sanguinis sero; mista corpo i a in habitu, mistos ex humoribus sudores patiuntur.Si habitus autem mutatur, ut respectu aetatis, loci ,regiminis,vel morbi contingit, mutatur S sudor, sequiturq; comtinuo humorum peccantium in venis naturam , si eorum fit excretio. Insuper praeter habitum 1 natura ex temperamento constitutum, d tur corporis habitus ex textura eius desumptus ex hoc veniunt considerandi pauci,& multi sudores; in rara enim textura plurimi,in densa vero pauci succedunt. Alij habitus considerari possunt, quia tamen parum proficiunt,idcirco omittimus . Sudores ex Relatione consederati. Cap. XVI. Er modum Relationis considerantur sudores,eo quod ipsi
ad aliud reserri possunt: naq; ex decreto Artii. in Praedic. Relativa secundum esse, quod habent, referuntur ad alia,
ta licet illa duplicia sint,ci secundum esse,&secundu dici,
205쪽
184 Bari celli de hydronosa natura
tamen de more Relationis, omina ad aliud conuenienti assignatione referuntur. Hinc in proposito breuiter asserimus, quot sunt sudoris coi siderationes, siue secundum esse, siue secundum dici, tot esse relationes: quae considerationes cum infinitae fere sint, di parum hic pro- fcuae, praestabit deserere, & paucis exemplis caput hoc constituere :non enim ex necessitate, sed ut nihil de sudore, in instituto appetenda deesset, hoc compilauimus Relationes ergo sint hae. Sudor crassus dicatur respectu tenuis, ad quem habet respectum. Tenuis ad crassum referatur. Mulius ad paucum. Calidus ad frigidum. Longus ad breue. Albus ad nigrum. Diurnus ad nocturnum,& econtra. Ita incomposi- tis considerationibus, ut sudor multus calidus albus, ad paucum frigidum, di nigrum. Crassus matutinus frigidus, ad tenuem vesperti una calidum. Crassus pituitosus paucus,ad tenuem cholericum arultum. sussiciant haec tantum exempla, institutionis gratia .
Desudoribus atem recaptis. Cap. XVII. Empus, ut voluit Arist. .Phy s. mensura motus est secundum prius,& posterius: ipsum enim quantitates,& spatia ignota per cognita nobis notificat; nam siquis, sudorem alique quatuor horas durasse diceret, utique tale spatium pertransisse,&tantum motum secisse inferret hinc ex motus mensura,ad multas sa dorum d fferetias peruenire possumus. Nos autem,quq a tempore desumi possunt,non omnes scribemus, tum quia in i mensum traheretur opus; tum etiam, quia mulis parum utilitatis i me esse iudicantur; paucioribus ergo contenti erimus, & ijs quidem,qux magis usuales esse pensitabimus. Sudores sumpti a tempore has tenent mensuras, Diurnus,Noitur nus, Matutinus, Meridialis,Vespertinus. Quoad anni tempora, Vernalis, tisii ualis, Autumnalis, Hyemalis. Quo ad tempora morborum , Sudor in principio, ascensu, tiatu, & declinatione morborii,& acces sonum factus. Diuersi, Sudor ante,vel post cibum apparens. sudor amotu,vel post motum erumpens. In cursu, deambulatione, palaestra exercitatione, coitu, Sole, balneis, laconicis, umbra seu quiete satius. Insuper incipiens, perseverans,&desines, ut volebat D: otimus Gymnalies,teistimonio Teophrasti. Longus itidem,& breuis: quae omina si enoda uelimus, nullam sudoribus a tempore desumptis d Eicultatem, obscuritatemque inesse profitebimur.
206쪽
Desudore diurno. Cap. XVIII. Vdores diurni a duplici oriuntur causa, procatertica
scilicet, & interna. Procatartica calor ambientis , aeris tepiditas, indumenta calida, ct unumquodque equo cutis rare fiat, humores'; sundan tur, esse iudi
catur. Interna autem copiosa humorum, excremen
torumq; humiditas, corporis dispositio, & facultas. Equidem calor ambientis potissimum cutim rarefactedi, propter eius potentiam erit instrumentum: siquidem vis eius aperiendi,& fundedi humores apta existimatur: recipit autem hoc a Solis natura, qui dum super terram mouetur loquor de die artificiali) facit diem noctibus calidiorem, corporaq; magis ad sudores disposita: dum etenim calor ambiens in corpora agit, internus calor ad calidum magis excitatur: hinc magis sunduntur,& subtiliantur humorti, & corporis ea crementitiae humiditates, & in sudores vertuntur. Hoc item ab aeris tepidi tate succedit, idq; ex laxata,& humectata cute. Id etiam a calidis indumentis , & ab omni eo, quod cutim rarefaciat, & fundat humores. Interna causa copiosa, erat materia sudorifica, corporis dispositio, &facultas. Quoad primum materia sudorifica potest considerari dupliciter,uel in sanis,vel in egris corporibus: in sanis erit materia potulenta,&cibalis humiditas: propterea hi sudores cibi copiosam assumptio nem, potusq; praecipue vini potentis praecessisse indicant: siquidem ex
his copiosa sudoris generatur materia. In aegris vero se rosae humora les, Salimentales humiditates siudorum causa esse possunt. Corporis dispositio vel erit rara, vel densa; cum rara copiosi sunt sudores, cum densa vero nequaquam, sed pauciores. Facultas, quae ad sudoris concurrit generat onem duplex est, expuictrix,& retentrix: si expuictrixerit sortis, deletentrix imbecilla, copios succedent; sin e contra pauciores. Quibus narratis, facillime cognoscimus, quomodo diurni sudores generari queant; si enim allatae causae fuerint intcsae, plures siue copiosos suscitabunt sin remissae, pauciores: siquidem in sanis, si potu lenta, cibatisq; humiditas suppeditabit: textura corporis fuerit rara,&expulsiva facultas valida,utique aeris caliditas, ex dispositione corporum ad sudores quam plurimos mouebit: secus ubi pauca redundabit in corpore sudo i is materia propter cibi, potusq; inopiam, vel praece
dens ieiunium,aut longas passas vigilias: si cutis erit densa, & retetrix
207쪽
186 Baricelli de hydronosa natura
robusta, seu expuictrix languida. In aegris dum corpora parata ad suis dores reperiuntur, utique in maxima copia sudores ex aeris canentis auxilio erumput: in minori autem,si malό disposita suerint. Hi omnes cum lege naturae fiunt salutares exitiosi vero si morbi alicuius viribus eueniunt,iudicantur,cuius rei inquisitio alibi tacta est. In praesentiarii autem quod maxime pro indagando sudore diurno necessarium est satis sit a calore ambientis,sacultate,& materia copiosa produci posse narratos sudores requiritur tamen ad eruptionem illorum aliquid stimuli,ut quod erat in potentia, reducatur ad actum, inter quae motus, deambulatio, Saliquod exercitationis genus in sanis corporibus prς- stabit in aegris vero naturae,vel morbi ob pugnas, vel irritationes p cedentes crises,& iudicia. Dies habet quatuor partes, Auroram scit
cet,quae secundum Constan. similis est Veri: Meridiem,qui similis est distati: Vesperam, quae similis est Autumno: Noctem,quae similis est Hye mi; secudum quas partes, correspondentes Veri, mitati,Aututinuo,vel Hiemi sudores oriri possvnr, de quibus inferius agemus. Sudores nocturni. Cap. XIX.
moribus in corpore superflue redundantibus fieri scripsit Hipp. . Aph. i. Haec sunt eius verba: Sudor multus ex somno saltus absq; occasione manifesta, corylas uti plurimo cibo fgnificat, quod si non assii
meti cibum hoc accidat, scire oportet,quod euacua tione indiget. Ex quo Aphorismo duas proponi conclusiones comedi irimus : una est sudoris multitudinem ex somno eruptam, multam cibi copiam indicare, siquidem natura noctu si illius onere grauabitur,per sudorem humidiorem eius partem excernere conabitur. Secunda est: Corpora ex somno sudantia, euacuatione indigere, nisi plurimus successerit cibus, ratus forsitan Hipp. cibo moderato nullatenus grauari naturam,& perinde in sudores non moueri; ita equide sunt eius verba interpretanda: si etenim quis, nullo prius ingesto cibo, noctu sudaret, quia forsitan desecisset, sudorem a corporis labore inedia, & virtut
debili euenire certissimum est, propterea non evacuatione, sed refectione,& nutrimento corpus indigere, ne in peius ruat, coniecturan dum puto. Idcirco Hippoc. verba sano consilio examinanda veniunt, quandoquidem enim sudorem expansum ex somno non a natura gra
208쪽
uata propter cibi ingesti immoderatiam, neque a virium debili, neque ultimo ex humorum peccatium superfluitate causari, ut ex Hipp. scri-b: tur,experimur: sed ex alijs occassionibus, ex exercitio nimirum prius facto, ex sudorificis remedijs,ex calido, vel humido thalamo, vel calo rificis operimentis: quippe omnia haec, de similia in causa esse possunt, ut corpora in somno exudent,licet antea cibi, vel abundatium humorum nulla interfuerit occasio. Propterea Hipp. sententia meliore habet expositionem, dum Aphori sino adiunxit, itidorem causari ex his, nisi ex alia e uideli causa fiat: fiquidem a causiis,quas adduximus,lium O- res eliquantur, cutis rarescit, pori aperiuntur, atque serosa excernitur materia,profundato in somno naturali calore,& motum sudoris adim
Sed concesso, quod sudores nocturni non a causis euidentibus eueniant, sed ab ingesto cibo,veniamus ad vera sapientissimi senis opinio nis explicationem,& dicamus quid per liqc indicare voluerit. Equides bene noscimus, sudores nocturnos iid ibi iam a copiosiori alimento: verum atque 1 copiosiori potu sieri perpendimus , immo promptius,& certius eo quia sudoris, naturalis materia,potulenta est,& serosa,&quae a potu capit originem: idcirco de utroque in Aphorismo intello xiisse Hipp.credibile est: siquidem sudor a liquidioribus, seu aquosioribus cibi,potusq; humiditatibus producitur, unde sub nomine cibi,potum etiam intellexit; nam potus,cibus quodammodo est. Sed veniamus modo ad secundam conclusionem, quae corporibus, propter sudores nocturnos, euacuationem fore necessaria non ob aliud ,nisi quia ij a peccantibus humoribus fiebant,indicabat: siquidem verisimile est, nisi euenerint a superfluo cibo, feri ab humoribus, & proinde corpo ra euacuatione indigere: quae autem haec euacuatio intelligatur, quibus perficiatur instrumentis non adhuc discussum est Equide mira est Hippocr.subtilitas, &sapientia in omnibus suis scriptis, nisia dixit hic corpora indigere phlobotomia, nec dixit ege re pharmaco, sed evacuatione; quia utrumque sub nomine hoc voluit amplecti auxiliu: quapropter sciendu humores copia peccantes,in duplici versari disse.
rentia, vel enim peccant plenitudine, vel cachochimia, ambo egente uacuatione, quo vocabulo utens Hipp. sudores nocturnos fieri vela plectoria, vel cachochimia,& proinde euacuatione requirere, vel per sanguinis missionem, qua curatur plenitudo, vel per medicamentum purgans, quo curatur cacho chimia,esseruit:& haec est genuina verborum Hippocratis interpretatio.
209쪽
18 8 varicelli de hydronosa natura.
Sed adhuc a Mat difficulias m Hipp. sententia: dantur enim aliqui sudores nocturni, qui non a cibo , nec potu fiunt, sed ab humoribus; nihilominus tamen evacuatione non egent, sed alio praesidio. Hi sunt sudores critici, qui iudicant morbos, vel sy mptomatici, de colli quatiui, primi sunt salutares,& no egent evacuatione, reliqui vero maligni,& restrictione potius egent,& virium restauratione. Profecto Hippo. cratis Aphorismus locum habet in sanis corporibus, vel saltem ino bis actu non laborantibus, quare non est , ut in praesentiarum loquamur de criticis, & symptomaticis sudoribus, qui in aegris succedunt corporibus, quorum inquisitio alia indiget disputation . Aristoteles aliam in sudoribus nocturnis causam attulit 2. Probi. 16.& 18. dum dicebat: Ideo dormientes magis sudare, quoniam calor internus auctus humidum colliquat,&per cutim expellit. Nec sine ratione calorem luternum in nocte augeri supponit; quippe is ex noctis aere frigidiori unitur,& in somno inter natur; quo pacto calidiora futinteriora,& in concoquendo,& eliquado calor sortius operatur,inde lsudores erumput. Huius opinionis videtur suisse etiam Gal. r. Aphor. com. is. In somnis longioribus supernuitates expurganturiquae quide lexquisite extenuantur per cutim, quae vero in vapores conuertuntur per expirationem,quae vero sufficientem habent crassitudine per uri
nas. Illi autem sapientissimi viri facillime conciliantur: Hippocrates enim sudores nocturnos quoad materiam, Arist. vero, & Gal. quoad
causam efficientem considerauit. Sed non est praetermittenda dubita. tio Arist.2. Probi. I s. Cur ea parte,qua iacemus,sudare n6 possumusZAn quoniam ait pars,quam tangimus, cum plus quam modicum sit, incalescens prohibet, ne perme et sudor,re siccat enim,atque absumit, item comprimi eam partem,sic euenit; haec vero sanguinem copressa diffundit,quo diffuso, satis refrigeratur. Et Probi. .aliud affert quaesitum in hoc proposito: Cur magis superiori corporis, quam inferiori parte su de mus8 V trum quoniam ait calor sursum tendit, superq; ma. net,propterea humorem secum trahere poteti. An quoniam sudorem spiritus moueat, qui sedem habet superiorem, an quia sudor non nisi humor est incoctus, quo certe humore pars humet superior, habitus etenim corporis supra potius innotescit. Sed de hac ultima solutione alibi nonnulla dicta sunt. Princeps Avicenna . 2. trait. I. cap.68. sudori nocturno diuersam ab Hippoc. Arii .& Gal. causam videtur allignare,anhelitus videlicet ni agnitudinem,qui moueat in 1terias ad exteriora, dicebat enim:So
210쪽
nus plus facit sudare , quam vigilia, quoniam calor innatus in eo plus agit in humiditate,&quia nocumen tu anhelitus in ipso est difficilius, ct illud mouet materias ad exteriora: at in hoc nulla est contradictio, quia anhelitus difficultas a calore intus contracto euenit, qui indiget maiori aere, ad corporis euentilationem, cuius causa anhelitus fit difficilior; quod autem non differat ab Hipp. cognoscitur ex his, quae inferius adduxit. Sudor plurimus cum ianitate virtutis non fit nisi propter multitudinem materi ei, cui pertinet, ut expellat ea natura,& illa multitudo aut fit per causam propinqua, quae e ii repletio propinqua, ct repletio propinqua,est cibis sumptis tunc, de hanc repletionem expellunt fames,& exercitium,& sudor, qui expellitur per naturam, aut sit per causam antecedentem longinquam, tuq est ex superfluitatibus antecedentibus,& non excusat in huiusmodi, nisi euacuatio mundi fi-
cans corpus ex eis, per sudorem vero fortasse no egreditur de ea, nisi
illud, quod subtile et , tenue,paruum, &c. Haec Auic. Tu vero si alia cupis, lege Rodiginum lib. 6. antiq. leti . cap. . qui multa recitat huic
Sudores matutini, meridiales, θ' vespertini. Cap. XX. Vilores matutini licet sapiant nocturni naturam, eo
quod tempus matutinum noctis pars extrema sit,ex quo a causis praenarratis fieri posse verisimile est: ve runtamen, quia aliae ad horum concurrunt generationem, noluimus caput hoc sine inquisitione relinquere si quide nox,in qua somni exercentur, in principium,medium, & vltimum secatur: utitur hoc om.
dine natura ad ea reparada in corpore,quae laboribus,vigilijs,& exemciiijs pene consumpta subsidio indigebant. Somnus profecto ad duo naturaliter constituitur, ad subsidium vegetatiuarum potentia ru, qu in animalibus ut utar verbis Fracisci Titet manni lib. io. Philos .c.22. per virtutum animalium usum,& exercitium impediuntur,& ad repa- . rationem virtutum animalium, quae in suis exerciti js fatigantur continuo labore. Hinc plurium horarum spatium ad somnum exigitur, maxime autem propter vegetati uas potetias: si quidem in somni primcipio nutritionem pr sertim adiuuari; minime autem sensitum fieri re. parationem perpendimus. Experientia docet in ijs, qui in principis,
vel paulo post somni principium excitantur, seu ante somni medium