장음표시 사용
241쪽
vel cuius ue morbi uniuersalia,vel particularia, singularum accessionum scilicet existunt, quorum omnium cognitio maxime est nece ira ria: siquidem his ignoratis difficulter intelligere poterimus apparentibus sudoribus aliquid de salute,vel infirmi periculo praedicere. idcirco Gal. de morbi temporibus apprime doctus, 3. de crisb cap. s. statu morbi dicebat,omnium crisium normam esse,& regulam, quod in eo, non nisi optimii iudicium fieri soleat, quid si hoc tempus,vel alia igno
ramus nobis eueniet Z Tempora morborum vocantur haec, Principita, augmentum, status,& declinatio,quae quatuor sunt partes moi bi,uniuersales autem vocantur si in toto morbi curriculo compensantur; Particulares vero dum in paroxismis,seu accessionibus obteruantur.
Principium uniuersale, ea est morbi pars exemplifico in febribus
in qua nativus calor fere a materia praefocatur,& quia hςc haud sit peratur; conco tionis vestigia minimE spatio illo apparent,siquide calor ira ius, consopitus, & remissus reperitur,llinc ccedit,quod illi dominari nequeat. Hoc principium aliquando apertum,aliquando vero obscurum,seu occultum percipitur, ut Gal. I. de cris. cap. i7.i9. & ro. Apertum dicitur quoties calor nativus i peccanti materia fere obruitur,atq; signa coctionis non apparent. Occultum vero, cum haec non
discernantur,vel quia pauca appareant symptomata, vel quia prima die aliqua coitionis indicia in urina videantur;quemadmodum in synochis epilepsia,& similibus contingit. Morbi etiam piincipium pluribus alijs morbis a Medicis designatur; a Galeno autem, Avicenna, ct selectioribus pro ea morbi parte capitur,quq non dierum numero, sed signis coctionis terminatur. At in hac re duo monere volumus, unum,quod c5ditio lige de cruditate, nec in febribus Diarijs, nec Hecticis valet, siquide hae semper urinas coctas habent, vel cotiis simillimas. Secus in putridis,& materialibus morbis venarum potissimum: ratio autem qua putrida labris urinam habeat in principio crudam, est, nam fieri minime potest ut in principio putrescens materia ad integram reducatur coitionem: vel, ut Averroes, quia natura inprincipio circa humorum coitionem est sollicita,& sic urin ,veluti ab ipsa natura relictae,crudae necessario a p. parent. Alterum est, quod si in principio in aliquibus patridis,& te tianis signa videntur coitionis, in prima semper cruditas apparet , in ultima vero aliquod coitionis signum, vel obscura percipitur coctio, eo quia humores,qui prius eranx penitus crudi, concoqui incipiut:vel
j adu,quod in to:o principio apparet in putridis cruditas in uri in
242쪽
ΣΣΣ Baricelli de hydronos a natura.
sin vero aliqua videtur coctio,illam minime ex putrescentibus humiribus,&crudis,seu morbifica materia prouenire rationabile est: propterea vel coctio illa falsa est, vel residuum est materiae coctae tepore sanitatis. Altera pars morbi,quq post principium succedit, auginentu, seu incrementum dicitur , de quo loquens Gai .in lib. de totius morbi temporibus,cap. 3.illud est e dicebat,in quo calor nativus, ad superan dam noxiam materiam, manifeste mouetur. Equidem in hoc apparere videmus signa coctionis,vel coctioni c6traria ratio est haec, teste Gai.
re, vel lethale. In morbo salutari incrementum cum signis prodit cietionis: In lethali vero signis coctioni contrarijs. Volumus autem pro maiori dictorum cautela supponi, coctionem tripliciter dici,persectam scilicet,manifestam,& obscura. Cottio per secta, ex Gal. est, quando in urinis album,leue, aequale,& continuum sub sidet. Obscura vero,quado ex aquosa urina fit mediocriter subpablida,& si turbida suerit,ialis'; perseueret. Manifesta ea est,quae in me. dio utriusq; residet, persectae scilicet,& obscurae, cum ergo dicimus in incremento signa apparere coitionis, iasi de coctione debili,obscura, seu perfecta intelligendum fore credibile est, sed potius de manifesta, quae ex eo, quod in medio illarum est, incrementum demonstraro
Tertium morbi tepus,vigor, seu status appellatur,atq; totius morbi, testimonio Gal. i. de cris .c. 8. vehementissima pars est,quippe exquisi tam coctionem fieri illic temporis obseruamus, nec sine ratione, nam in statu pugna vehemens,& duellum inter naturam,& morbum emei tur,& de summa rerum tractatur adeo quod necesse est vel natura de morbo,vel morbum de natura consequi victorii Hinc dicebat Hipp. 2. Aph. 3 o. circa initia, ct fines omnia imbecilliora, cum vero consistut sortiora, variabile in morbis tempus hoc reperimus; modo enim breuiori,modo autem longiori dieru spatio protrahitur : propterea Gal. a.de cris c. Io. vigorem in acutis a duabus dicebat accesssionibus, vel unica omnium maxima circularibi,ades ut nullo modo in huiusmodi morbis ad tres accessiones,vigoris tempus elongari queat: secus autein cronicis morbis horum enim vigor non sollan ad tres,verum atque ad plurimas extenditur accessiones.Profecto unum est adnotandum, exquisitam,seu persectam in urinis hoc tempore videri coitionem , quod totum in lalutaribus morbis euenire nulli dubium est in lethalibus vero totum oppositum si quippe no signa coctionis, sed persect
243쪽
cruditatis apparent: veluti si urina suerit n6 sol una ex omni parte cruda, qualis est summE tenuis,&aquosa, vel summe crassa,lluida,nigra, viridis,&c. sed etiam habeat nebulam nigram, vel sedimentu crassum, ct nigrum, haec porro verae coctionis signa contraria sunt. V itima stas morbi, Declinatio dicitur,quo tempore nativus calor, morbo,& materiae peccanti dominatur,quippe eam perfecte superauit idcirco illam conatur extrudere,omnemq; quae interna est, calidi talem ad externas partes transmittere, laetus fere de tanta victoria. Talibus ergo morbi,terminis perscribantur. Sed dubium oritur, An singuli morbi, quatuor ista tempora hibeant λ Cui dicimus; ex mente Gal. 6c Auic. morbos omnes salutares quatuor lepora necessario continere, licet multi oppositu in ostendere conati fuerint, eo quod in aliquibus haec adeo breuia, seu obscura viderint,vt vix discerni possent: hoc aute minime soluit; quin quatuor tempora,vt Gai .in lib. de totius morbi temporibus in talibus contineantur: immo in ijs quoque quod
est mirabile qui violeta obeunt morte, temporum diuersitates percipi utur. In let alibus vero morbis, ista quatuor tempora, , a l. s. de cris cap. 6.& 9. haud contineri asseruit: siquidem mortem in tribus tantii in temporibus, Principio nimirum,augnsicio,& statu; nullatenus vero iadeclinatione accidere propalavit. ita autem multi opposita habuere sententiam, ipsemet s. de cris. c. s .illam consutauit, de litem dirimit: tras acto enim vigore, nemo moritur in declinatione: in quibus verbis tempus uniuersale, oc non particulare Galenus intellexit, adeo quod aegri in declinatione uniuersali non obeunt, secus vero in particiuari, ut cap. de sudore in morb. declinat. mani ilabimus.
Tempora morborum particularia,quq in accessionibus,& parox ismis percipiuntur, paucis cuGal. i. derat. viii in acui. com. 6. demon strabimus. Accessionis fit principium, omni calore ex toto corpor ad cor,thoracem i, se conuertente. Incrementu cum paulatim ad extremas corporis paries sese expandit: Statua cum ex aequo, totv co
pus occupat: Declinatio contrarium principio, modum habet perspirante scilicet caliditate,atq; mediu corporis relinquente, quod Hi pp. unico verbo ostendit inquiens, & cum caliditas ad pedes descederit, cuius verba ita veniunt explicanda, ex testimonio Polidori Seraphini in Anagyrica Medicis, cap. i 3. tunc esse declinationem, quando pedes reliquo corpore calidiores fuerint, & cum calor caput, ct pectus reliquerit,& ad pedes descenderit,ita etia interpretatur Gal.loco cit. Temporum morborum uniuersalia , nisi quo dierum contineantur
244쪽
ΣΣ Baricelli de hydronosa natura . .
spatio adnotamus, utique subobscura erit oratio nostra,eo quia in iis,
sudores, de quibus superius tractare promisimus, succedunt. Verum quia tempora huiusmodi ab auctoribus varios modis cognosceda proponuntur,propterea ne materia haec in longius trahatur,a morbi specie dierum spatium venari proposuimus,ut quatuor a nobis descripta tempora absoluantur: haec etenim via instituto nostro aptissima iudicatur. Per speciem morbi eius naturam intelligimus,num scilicet asseectus sit acutus,peracutus,vel cronicus: in quare Medici multas factu edistinctiones: nos autem breuibus cum Gal. 2.de diebus decretorijs, cap. I 2.dicimus, morbum vel esse exacte peracutum,quemadmodum est is, qui quartu diem non tras' sit,uel non exactE: de primo fecit mentionem Hipp. i.Aphor.6. Extremis morbis,extrema exquisith remedia optima iunt; x bi in com . Galenus inquit, extremos morbos nomi- nasse Hippocratem,summos,vitia quos non alij. De secundo no exacte, peracuto scilicet,sermonem habuit eode lib. Aph. . Vbi morbus peracutus est, statim extremos labores habet: tuo loco Gal. per extre mos,intelligit summos labores summos enim suffert labores circa primos quatuor dies, vel paulo ulterius circa quintum, vel septimum . Insuper morbus vel est exacth acutus,vel no ςxactε,vel acutus ex decidentia. Acutorum exacte mentionem reliquit Hipp. a. Aphor.2ῖ. Acuti morbi in quatuordecim diebus iudicantur. Acutoru non ex vete, 3. Progia. o. Hi ad vigesimum usq; durat,sic dicebat. itaq, primus impetus hunc in modum finitur,secundus ad septimum,tertius ad undecimum, quartus ad quartum decimum, quintus ad septimum decimum, extus ad vigesimum. A cuti denique ex decidentia nominantur ij,qui ad quadragesimu producuntur. Hi equidem imperii: iEiudicati intra vigesimum eorum vehementia confracta,intra quadragesimum di i tui consueuere. Alii vero manifeste sunt diuturni, quia velociter non mouentur. Nonnulli diuidunt morbum acutum hoc modo: Acu
torum quidam est cum sebre, quidam sine febre . Insuper acutus cum sebre,vel habet eam sine inflammatione, ut Causus, & synochus,&c. vel cum infiamatione, ut pleuritis, gina,phrenesis: morbi acuti sine febre sunt epilepsia apoplexia,conuulsio,&c. sed aliquis diceret,apo-plex iam, & epilepsiam longo tempore iudicari, ergo non sunt acuti λCui dicendum, praedictos morbos acutos esse in accessione,nam eoruacuties intra paucas horas,vel dies terminatur,vel ratione partis prς-
stantiae, quae breuiter potest deficere, vel ratione sy mptomatunata: si vero videtur longissime ter nari, hoc euenit ratione materis, quae
245쪽
est frigida, indiget longa,&diuturna coitione. Credo haec sussicere
Iro instituto nostro,quod est de sudoribus noscendis in quatuor mor. orum temporibus, ac eorum naturae in determinatis a nobis spatus: idcirco ad alia accedere tempus est.
Sudores in morbi principis. Cap. x XXII.
Octissimus Galenus Aphor. com.2. nulla euacuationem in morbi principio esse bona decretauit, eo sciavel fit sine tolerantia,vel sine tolerantia,& conseretia, quapropter sudores, qui in principio morboru succedere consteuere, mali censendi sunt, clim raro tolefiitiam,& conserentia inducant: propterea dicebat I. de cris7.sudores in principio nunqua esse criticos.Vt autem haec omnia elucesca videamus quid de ijs dicant auctores. Auic.2. tract. I.c. de his dicebati Et sudor festinus in principio morbi,est malus,denotae materiei multitudine, nisi causae sint in eo humiditates aeris, propter pluviam multam, quoniam tunc cum sua malitia erit minor malus, de multoties incipit morbus cum sudore, deinde sequitur ipsum febris, de prolongatur.Galenus 1 .Epidem.2. Si inter initia sudores eueniat, vel vires imbecillas,vel excrementi redundatiam arguunt. Andernacus s.co m. de noua,&vet.med. diag.7. dicebat: Interdum per morbi initia sudor inuadens, pestilentiae nota est, ut quae ante annos aliquo: in magna Germaniae inferioris,de superioris parte grassata, Anglicus sudor dictus est,qui tanquam febris acuta,multos nimia spirituum di- festione,in subitum exitium praecipitauit. Et Mercatus in trach. de sere maligna,cap. 3. sudores in morbi principio prosilientes, potius naturae, de humorum vitio,quim utiliter, oc ex naturae lege fieri demon,
Ex quibus auctoritatibus,malos lare sudores,qui in morboru apparebunt principijs iudicamus; hoc autem intelligendum fore tu in uniuersali bus, tum particularibus,propter insitam,sic mutua in eis correspondentiam,temporibus rationabile est. At quae sit omnium ratio ubdeamus. Equidem saepe a Gal.de Hipp. proditum est,coctione praeire opus esse,ut bonum sit iudicium, inde a.de crisb. boni iudicij primu , de maximum indicium coctionem esse statuit, de cum sudor in morbis sit iudicium,necesse est ad eius bonitatem,vel malitiam prςire,vel co ctionem,uel cruditatem. In morborum principijs,ut traditum est,Vix,
246쪽
,1 c Badicelli de hydronosa natura
seu nunquam coctio apparet, vel succedit, eo quia principium morbi sine coctionis signis terminatur: in ea enim morbi parte nativus calor sere praelacatur a materia,& cum fractus,& remissus sit,illi dominari nequit. Insuper naturq iudicium fit,cum mala a bonis separantur,atq; ad excretionem praeparantur, modo in principio a caloris imbecillitate,h c talia fieri minime postini: idcirco sudores tunc temporis deprompti, cum sint evacuationes sine naturae coitione excitatae,atque a cruda, ct incocta materia genitae,mali censentur. Hinc iure Hipp. I. Epidem. cona. 2. tex. s. cruda,& incocta dicebat, aut sublationen iudici j, per verbum acrisas, aut dolores, aut recidiuas,aut morten
Aliqui autem subtilius volentes,euacuationes in principio morbo rum factas indagare num conferant, vel obsint, principiti morbi,duas habere partes proponunt, primam scilicet,& vltima, in prima,iudicia esse mala,& perinde sudores factos autumant; in ultima vero non tam malos,sed potius bonos vel quia in ultima illa parte aliqua coctio apparere poterat,vel potius ex experientia,quia depromptu est, nonnullos sine coctionis signis esse liberatos: quemadmodum de adolescete apud Gal. legitur in lib. de Praecognitione,& de Meuione, I. Epid.3.
cum alter crudas notas in urinis haberet,alter vero etiam lethales, eo
quia nigra minxit quarta die, quin & Anaxion vigesima leuatus est ex crisi,cum adhuc concoctae non essent morbi causae. Et eodem libro, mulierem quandam legimus,quae sudoribus iudicata est, quamuis vrinae cruditatis haberent notas. At quia it c opinio multas pareret con
trouersas, eo quod a nobis prius conclusum est, ante omnem euacua'
tionem, & praecipue sudorificam praeire debere coctionem, ut Hipp.
I. Aphor. scripsit Concocta medicari,atque mouere,non cruda,idcirco ad alias rationes veniamus.
Donatus Sanctorus lib. 6. epist. med. . hac quaestionem ex intentio ne disputat, & postis fundamentis, ante euacuationem pr6re commnem oportere, dum aliquos videt in morbi principio,materia cruda existente criticasse, hanc ponit limitationem, Morbum vel esse acutu, seu malignum, vel benignum, & salubrem: si est benignus, & salubris excretiones,& iudicia in principio apparetia bona iudicari: secus vero si malignus: si enim in febribus intermittetibus loquimur,nulli dubium est inaccessionibus ad partes exteriores, S ad corporis habitu humores transmitti, atq; deinde magis a calore febrili attenuatos, percutim expelli,& in sudores saepissime terminari. Videtur hoc in Gal.
247쪽
2.de disse seb.c. 3.tertianas en ina,inquit, sudoribus,& vomitibus submoueri. Hoc itidem videtur in alijs febribus rigorificis,quaru in principio morbus crudus est,& tamen portio illa humoris,quq ad summa corporis transmittitur,& per sudores excernitur, bona iudicatio omnium iudicio censetur; siquidem confert, lichi ante illam bona coctio haud praecedat. In continuis, quamuis euacuationem non praecedat exquisita coctio,sed vel cruditas, vel semicocti humoris soboles: tames adores duplici de causa conferre posse asserit, tum quia humor commigrat de nobili ad ignobiles partes, tum etiam, quia quod noxia est
expurgatur,qua humorum colluvie corpore aliquatenus exonerato, natura meliori negotio superat, domat,&concoquit, quod remanet.
At in malignis febribus totum oppositum videtur; in ijs enim sudores,& alia evacuationum genera, quae in salutaribus conserunt,n6 so
lium nihil prodesse , sed potius grauiorem affectum, testimonio Hipp.
2. Prorrhet.12.producere docet. Sudor multus si cum febribus acutis
I sat,inutilis: ratio est, nam licet multi profluant, haud solutione morbiI protendunt, sed potius virium iacturam,& resolutionem: qua causa motus Galen. in com . euacuationes istas docuit,in acutis, & malignis morbis, i natura coctionis amica minimξ regulari, sed a vi morbi,atq;ὶ symptomatibus siquidem humores vel ob copiam,vel ob mordacem,ci feruentem qualitatem ad excretionem, & forsitan materiae utilis' facultatem irritant exput tricem. Hinc virtus exolvitur,& ad maiorai pericula corpus disponitur: affectus fit atrocior,periculosior,& si pis-- sime mors ipsa succedit. Haec Sanctorus ad cuius conformitate nonnulli textus a nobis adducti valebunt, ut r. Epidem. com 3. te1.23. de Erasino, qui a principio morbi sudauit, & v. expirauit: non enim per sudorem tebris ibi uebatur, sed ex ea excretione affectus atrocior fiebat. Amatus Lusscentur. 3.cur. 8 .quendam qgrum a principio morbi sudasse,atque perijsse narrat,&1.Pro .com. . ex Gai calum de su-
dore in purulentis,in principio habemus, quem propter virium debi- Iitatem,eo quod deductum alimentu discutiatur,euenisse coperimux quibus rationibus,sudores in morbi principio,in malignis esse malos, ct in salubribus assectibus esse bonos cognoscimus.Opinio istius licet vera rideatur,habet tamen in se magnum discriminis campum: siquidem in malignis,& acutis in principio, superius tactum est, s epissime sudores fuisse crudis existentibus humoribus peccantibus,atque nul la antecedente coctione γ salutares: legitur hoc in historia Methonis, Anaxiotis,ti aliorum: quare videamus alias opiniones.
248쪽
1 1 8 Baricci de hydronosa natura.
Leonardus Iacchinus in Comentario de morbis super nono Rasis in appendice,cap. i 3. dum videt aliquas crises euenire postquam mose bificas causas natura superauit: aliquas vero ex morbi proritation excitari,dubitationem mouet, An crises,quae intempestiue eueniunt, sint utiles3 & si sint iuuandae, an inhibendaeὶ Porro sapiens vir hic,cri- sim, quς sine coctionis notis euenire solet, nullo antea cottionis signo indicatam symptomatica esse bene cognoueratri quippe munitur Gal. testimonio in. Aphor.22.qui no posse ante coctionem quicqua utiliter excerni csistituit,eo quod i natura non ex pellatur,si enim debilis est, quomodo propellit morbi causasysic igitur videmus,& cum primum venenum primas subit venas, naturam ad excernendum proritari: sed id frustra contendit;nam maior veneni vis est,& contumacia,qua pebientis naturae conatus. Idcirco Gal.eam utilem solum esse existimauit q. Aphor.7I. quam coctionis notae in die contemplabili praecessero: propterea de sudoribus habemus I. Epidem .2. si inter initia euenianta et vires imbecillas, vel excrementi redundantiam arguere; unde ocq. Aph.38. vel morbi ratione, vel naturae scilicet excernentis euenire dicebat.H c affert Iacchinus de crisibus sine notis coctionis apparemetibus. Ex altera parte, dii videt multos sine coctionis signis liberatos, omisiis scriptorum verbis,ad aliquas,ut probaret symptomaticas eua cuationes utiles esse posse,confugit rationes. Videbat adolescentem, de quo agit Gal.in lib. de praecognit. Methonem,Aninionem, & m
Iierem illam sudoribus iudicatam cum notis cruditatis,& sine coctio nis signis esse liberatos, idcirco quasi coactus dicebat: Quis negabit, abscessum ad paralysim in apoplexia esse utilem Z squidem saepe aegere portis inseri hac via reducitur. Sic & qui in lethargo fiunt abscessus
ad aures. At impossibile est, ut adeo breui tempore concocta fiant ma. teria, quod si symptomaticae cristes , in lethali morbo, mortis tempus postunt producere, ut 3. Epidem. I .in Pithionis historia notat Galen. uanto magis in salubri poterunt esse utiles:& Herophontem abscesse
sus seruarunt, cum crudi adhuc essent humores.
Vt autem litem dirimeret,hanc positit distinctionem: Humorii, qui
morbi causa simi,alios in una parte esse collectos, ac quietos manero donec cocoquatur,alios rursus per corpus vagari, quod furere,Hipp. dixit,idest natura proritata instar animantis, cui irritata tument loca, ut ille ait ad excernendum stimulatur. Hoc aute fit dum partes vali. diores ad infirmiores propellunt; nam e pulctrix a corpore , prauas abijcere materias semper nititur, sed humoris contumacia aliquando
249쪽
frustratur opus: nam si humores isti ad aliquam principem partu, quae vel imbecilla, vel infirma sit,immittuntur; utique infirmo periculum magnum statim imminet. At si contra res se habet, ut ad ignobiliores materia tendat,ut in podagricis fieri cosueuit, & ut abscessus ad aures in lethargo , seu in apoplexia in paralysim mutatio, inopinata saluso gro aduenit: atque hinc fit ut non prorsus sint certae in acutis prae cognitiones salutis,aut mortis, cum sub incertitudine reponantur: legimus enim I. Epidem.2. cruda,vel malos abscessus,vel recidiuam, vel
crises difficiles,& timorosas sacere; ideo in tanto negotio,vtria huiusmodi euacuationes symptomaticae sint adiuuandae, vel inhibendae sic constituit,ut motus isse naturae dum aliutram salutis spem praebet, utisgnu est, ea via alios esse sanatos, ut in abscessu in paralysim, & in articulos, & ex profluuio sanguinis, adiuuandus sit: secus vero in motu factu ex naturae impetu, ubi salutis spem non praebet faciendum fore: sus d si abscessus sit ad isnobiliora ductus, hunc iuuabimus, ut de paralysi patet. Haec opinio posset sustentari, nam tota efficacia consistit in humorum motu vagantium,in morbi acuti principio,num ad debiles, vel principes ruant partes: quia autem non caret iurgijs, cum alij alios sequantur auctores, qui non sunt huiusmodi sententiae, ideo accedamus ad alias opiniones. Ex auctoribus neotericis nullum inuenio, qui hac rem deliberatius assequatur Victorio Trinc auello Medico quippe admirado: hic enim in duplici tractatu de pestilenti febre,excretiones ante coitionem n5 malas, sed potius utiles existimauit,& propterea fouedas,& adiuuandas determinauit , quo proposito, sudores in morborum principio, in acutis, & malignis bonos esse posse credidit. Distinxit vir hic excretiones in criticas,& symptomaticas,& medias,quae mediam inter criticas,& symptomaticas natura obtineant,quibus differenti js conatus est explere,quomodo excretiones cum humorum crudita: e apparen tes conducere valeant.Primam illarum excretionum differentia sane criticam esse ait,quae fiunt a natura superato morbo siqui de hoc tempore concocta sunt omnia, & ab ipsa natura evicta, proinde has criticas,& iudicatorias appellat,eo quod aegrotos perfecte iudicant,& liberant: hinc post perfectam coitionem sudores optimi,sanguinis eruptiones, alui deiectiones,& in morbis thoracis sputa copiosa, &con cocta apparent. Altera earu disserentiam facit,quae suscitantur,quan do n aturam morbus euincit, has plane symptomaticas vocat, quippe succedat laturatione morbi, ut in acutis morbis,sti di sudores circa frontemi
250쪽
Σ3o Baricelli de hydronosa natura.
frontem,& collum fieri consueuere, qui pessimi idcirco sunt, na morbo plane crudo euocantur. Tertiam earum mediam vocat,siquidem haec inter criticas,& symptomaticas, mediam retinet naturam: huius naturae potius bonas, qua malas, potius utiles, quam nocentes excretiones affirmauit,Galeniq; testimonio I. de difffeb c. 6.& . Apho. 7. id totum comprobauit; hic enim de excretionibus symptomaticis ita loquutus est: Malae vacuationes sunt prauarum signa dispositionum, prodeuntq; saepius eodem modo, quo in ulceribus putridis, a quibus ichores, hoc est liquores saniosi defluunt, nihilq; dispositioni c6feren tes, nonnunquam vero ita sicut pus ex abscessu dirupto ben E expurgat partem patientem. Clarius in I.de diis dicit enim in ulceribus ali. quando pus emuere omnino probum, &laudabile, album sane leue,
ct aequale, citra ullum odorem grauem, quam excretionem criticam, unusquisq; comparabit, cum a natura prodierit morbum euincenteia , sanitatemque promittente. Aliquando vero ex ulceribus, pus omnino putridum, scutidum, ac insectum prauo colore, ut in cancre nis via detur,quae plane symptomatica dicitur excretio. Demum manat aliquando pus medio modo se habens, non ex absoluta victoria, sed ex Pugna utriusque, quo pacto utriusq; apparet indicia natiui, & externi caloris,morbi,& naturae,hoc etenim pus, si albu erit non leue, si leue, non aequale, si aequale, male olens. Ista sunt fundamenta doctis imi Trincauelli,quq multarum historiarum comprobatione verificantur, atque auctoritatibus Hippocratis,& Galeni elucidantur. Primo ex Hipp. I. Aphor.et i. Concocta medicari,atq; mouere non cruda,neq; in principus, modo non turgeat materia. Si enim turget,ut Galenus in coin. statim est purgada. Si ergo humores isti statim educi possunt,dummodo turgeant,etiam crudi existentes: pari pacto ton tinae ipsoru excretibnes erunt ouendae,& adiuuandae similiter nidores in principio morborum, vomitus, sanguinis c naribus, excretiones,&c. Secundo probatur in peste,& alijs malignis morbis,papulas,
ulcera, abscessus omnes, parotides, exanthemata, variolas, sudores, vel etiam ante coctione erumpentes, magis utiles, qua ni inutiles omnes Medici satentur: ratio est haec, nullus enim in huiusmodi casibus utitur repellentibus, & excretiones prohibentibus, at potius frictionibus,cucurbitulis, unctionibus calidis, balneis, dropacibus, phaenig-mis, vessicatorijs, & multiformis remedijs ad attractionem acc6modatis. Tertio auctoritate Gai. i. Epid. super historia Sileni, qui sic ait:
Cum litur virium robore,septimum diem,ut dixi,potuerit iu8erare,