장음표시 사용
261쪽
tolerare queant, neq; iuuari percipiant, talibus haud est sidendia, atq;
multo minus,quando aegroti pulsus non habuerint meliores, &quie. tiores: sed spissores,& minus ordinatos. Na incoeptae coctionis signa, ct non absolutae in talibus morbis,bonam quippe crisim pollicentur: sed nec certam omnino, nec fidelem; ex illis enim sanantur multi,sed
non absq; recidivis,aut molesti js,siue laboribus,& longitudine: no ob aliud, nisi ex diminuta coctione, quae has affert imperfectas crises. Idcirco in huiusmodi casibus, sudores licet sint boni,haud certo, haud sideles pronunciabimus, pr cipue si in prouocatorijs diebus hos vide. bimus,siquide de his dicebat Hipp. .Aphor.Quibus in febribus sexta die rigores fiunt,dissicile iudiciu sequitur.In quo proposto, licet Gal.
6. Epid.com. 3. tex.&comm.9. aliquando bonas crises obseruatas die
decima affirmet, ut plurimum tamen credendum est, febricitantibus diebus imparibus febres relinquere, cum pares sint prouocatorij, de non decreto ru: sed quomodo hoc intelligatur,alibi diximus. sudores ergo in morborum ascensu,boni,sed non si deles vocantur; propterea modo boni, modo mali dicuntur; nam si boni, & si non omnino boni, plerunq; salutares sint,at minime certi,& fideles, neq; perfecti, neque perpetuo salute praedicentes,clim ex ipsis aegros saepe mori csitingat: propterea tale iudicium alijs confirmari signis oeortet; quae si bona erunt, bonos fore sudores iudicabimus: sin mala, infidos,imperfectos, cum recidi uis,& molestijs comitaturos praesagiemus. Sicuti sudores in morborum ascensu imperfectam saciut crisim, eo quia imperfecta est coctio,ita perfecta facient, ultimata coctione,quo tempore fideles erunt,& certi,scuti in statu morborum, vel paru ante illum, idest in fine ascensus accidere consueuerunt; tunc equide natura superata humorum discrasia,& malitia: sine metu cu morbo pugnam intentat, quasi certa victoriae. Hoc totum in salutaribus morbis euidentissimum est, in quibus ex perfecta,vel diminuta humorum coctione,perfectae,vel imperfectae sudoru succedunt cris es. In malignis autem, S lethalibus morbis, licet sudores perfecti,vel imperfecti ob seruentur: sunt tamen omnes mali,& pernecates. Idcirco in hac modibi parte sudores & boni,& mali dari possunt: horum cauta natura ipsa est, quae si fuerit cum virium robore magno, saepe strenue c6tra mor-bu pugnabit,facietq; multas in acutis impersectas crises. Hinc aegroti aliquando non subito intereunt,nec subito sinantur;at dum ipsa prae languidas habuerit vires, perseitas faciet sudorum cris es ad exitium, atque unica vice pugnans cum morbo, prae imbecillitate succumbit,
262쪽
1 r. Bari celli de hydronos a natura.
quemadmodum in ex acie exitialibus saepissi ne obseruamus. Quod si
fuerit robusta, morbo non cedens iteratis crisibus morbum tentabit
debellare: propterea virium magnum robur in malignis affect bus in morborum ascensu, sudores, & cris es imperfectas facit, perfectas tamen , & eetitiales languidas virtus, eo quod natura in pugna stati iae uincitur.
Isti perniciosi sudores contrariis signis ab optimis pernoscuntur.
Haec sunt, ut nullo coctionis c5specto signo appareant in morborum ascensu, quando natura humores haud superauit,& concoxit: atq; tuc de eoru malitia certiores erimus, si in diebus decretorijs apparebunt, de excretiones morborum id eis minimi respondebunt: vel sudores ij per se sint mali,& exitiales: de quibus Hipp. i. Epid. Sudores multi his tantum aberat,vi recrearent, ut etiam contra i derent.& paulo post: Paululum in fronte,&clauiculis exudabant sed nemo per totum corpus & 3. Epidem .sudores intempestiui frigidi, multi perpetuo. Quare
crudo existente morbo, sudores,& cris es inalg fiunt, na naturai vehe mentia morbi, atq; celeritate irritatur,inde cogitur,vel subito sine pu gna succumbere,vel cu morbo dimicando, sudores excitare,vel cris es perniciosas, quibus si virtus laguida fuerit, statim extinguitur. Cognoscimus tunc temporis, sudores esse prauos, praeter allata, si alia signa lethalia conspicientur, quales sunt urinae nigrae,turbidae, cu nigris sedimentis,uomitus virulenti,alui coli quat ones, extrematu refrigerationes non recalesceres. De his Hipp. Sudabant semper, sed non toto corpore: multum extremitates frigebant, ut vix calorem reciperent.
Item frigidum per os expirare; vel per nares respirare. Isti sudores,&similes cris es saepe imperitos Medicos decipiunt, nam exiliis natura extincta infirmi melius quiescere videnturnat ex languidis pulsibus sapientes, & eruditi hanc morbi fallaciam peroptime noscunt: dicebat enim Gal. 3.de crisib. Debilior vero, atq; inordinatior,& in qualis est pulsus in mortalibus declinationibus, nam una cum alijs tunc calor febrilis expirat,atq; hinc species melioris exoritur,deinde paulo post, vel cum ad leuandum ventiem surrexerint, animi desectu incurrunt,& nonnulli pauco, ac tenaci sudore effuso moriuntur, vel etiam sin surrectione. Ecce modo,quod post sudores, dicris es perniciosas aegri redduntur inquietiores &magis debiles, atq; s eua augentur symptomata, nisi statim in ortu tur. Quod oppositum in salutaribus sudoribus aspicimus,pa ijs peractis,aegri magis placidi,& quieti redduntur, symptomata vcl prorsus tolluntur, vcl dimi auuntur, adco quod in melio
263쪽
rem statum,illos venire conspicuum est. Caeterum ii, Herniciossi icci aegri releuari videantur, seu liberi a sy mptomatis, quibus opprimeba tur; his tamen no est fidendum, cum id omne sine ratione fuerit saltu, es sine naturae sententia atq; hoc volebat innuere Hipp. 2. Aphor. 27. da dicebat His,qui non ex ratione leui iis se habent, non oportet sidere, neq, multum formidare mala,quae praeter rationem eueniunt,plu rima enim talia stabilia non sunt, neq; multu perdurare,& permanere consueuerunt. Noscitur ergo falsum releuamen in talibus, nam,ut ait
Hipp. eorum alleuatio stabilis non est, & bonus status hic nihil durat, nam ct aegri languidiores,& eorum pulsus debiliores,ct in qualiores fiunt, & peiores. Summa omnium sit, Sudores hos si fuerint persecti ratione crisis, mortem afferre: imperfectos vero mutatione ad peius; deserviant historiae uxoris Dromedat, & Pithionis pro exemplis, ut 1. Epid com. 3.tex.16. De primo dicitur: Sexta die mane superriguit,l cito percaluit,toto corpore sudauit,extrema membra frigida, delira- uit,spiritus magnus,& rarus. & rursus paulo post: Conuulsiones a ca Pite coeperunt, ubito obi jt. Et de Pithione. Decimo mane sine voce, . multum frigus,sebris acuta, multus sudor: obij t. A sudori bus vero malis,& perniciosis, qui imperfectam saciunt cri- sm ad interitum,& a quibus in peius fit mutatio, cur aegri subit 5 aute non intereant ratio est, nam vires habent praeualidas,& strenuh con- tra morbu pugnantes ; sicuti enim in exitialibus persectis una vicena tura praelians, propter imbecillitatem morbo succumbit, ita robusta iteratis vicibus,cum morbo pugnat,antequam supcratur. Idcirco, ut diximus, magnum virium robur, sudores excitat in perniciosis assem i bus exitiales, & crises impersectas, veluti minus robur persectas, eo quod natura in pugna subito vincitur,& superatur. At persectarum,&impersectarum crisium,&sudorum eadem sunt fgna, uno tamen excepto, quod imperfectae fiunt, ut plurimum cum incoepta aliqua humorum coitione, adeo quod in hac parte morboruinnotescunt potius,quam in principijs, quemadmodum si alui excre . menta fuerint liquida, deinde parum incrassentur,sed tamen inaequa- liter,ut una die crassiuscula sint,altera vero liquida. Item si urina bona habuerit in colore,uel in contentis mutatione, verum non sit stabilis, nam statim ad solitam redit cruditatem. Porro succedere potest ut nu tura robusta, dum pugnat cum morbo, leui aliqua coitione ad praeliu excitetur, atque efficiat ut quoquo pacto morbo suis armis patiatur:
264쪽
α Baricelli de hydronosa natura .
ctionis signa, medix tenui maiis,& crudis, fiut russe melioris coloris,
ct crassiores. Immo crassas,& turbidas ante mortem claruisse notatu
est,& quod est mirabile sedimentum etia aliquando habuisse. At hqccoctionis praeludia stabilia haud sunt, nam in peius statim mutantur, quod inde volebat Hipp. innuere, dum his urinarii, aliorumq, excrementoru praeludijs coulonis Medicos fidere non debere consulebat. Idcirco sciendum est, apparetibus crisibus cum talibus coitionis praeludijs, perseuerante febre,signa lethalia fore expectanda: nam certisti naum est, naturam propter magnum virium robur , t adiu seruari: ve rum quia morbi potentiam superare nequit, proinde longo tempor ab eo oppugnatam marcescere,& extingui necesse est.
Distinguuntur itaq, sudores critici imperfecti a persectis in lethali. bus morbis, nam persecti fiunt nullis c6spectis signis coctionis,sed po.
tius visis coctioni oppositis, atq; viribus minus robustis, quo fit naturam , cum quicquam nequeat morbi alterare, vel concoquere statim magno morbo prima pugna succumbere. Impersecti vero in corporibbus robustissimis,& v idis succedunt, quoru natura non semel,& bis, sed pluries morbis oppugnata, non nisi longo temporis spatio euincitur,quo tempore aliquid contra morbum etiam parat,ideo aliqua co-spiciuntur coitionis leuia vestigia, quae nec augentur, nec diu durant,
sed post paululum evanesciit. In salutaribus asitibus signa coctionis in dies augentur, atq; stabilia sunt, sudores'; tunc temporis fare, licet in ascensu imperfecti ratione non vltimatae coitionis existant,ad persectionem tamen reducuntur mini stra natura, vel in statu, vel parum ante illum. Sed dubitaret aliquis, An aeger mori possit,uel sanari absq; crisi λ Cui dicimus,quod sic. Mori enim potest, te ste Gal. 3. de crisb. infirmus absq; iudicio,primo ex virium imbecillitate secundo si nulla adsit signu coctionis,& praeterhqc si magnus sit morbus, malignusq; ,α celeriter moueatur, cum enim haec affuerint, omnino absque crisi mors subsequetur. salus etiam infirmis absq; crisi succedere pote st,cumorbi paulatim sananturmam ijs nulla vera fit crisis,sed materiae pec cantis consumptio, ut Laurentius Scholaius 3. Aphor. se l. cap. 2. Vt autem ea,quq a nobis adducta sunt, clariora videatur, voluimus Lectori aliquot Hipp.historias recitare, quq veluti exempla deseruiat sudoribus, vel crisibus in ascensu morborum apparetibus, tum perse ctis,tum imperfectis iudici js naturae, atq; salubri, vel infido morbo, in quibus corpora robusta, debiliaq; , nec non vires,& iacultates naturqceu pictura apponetatur,ad uos ut inc omnia consequatur.
265쪽
emptam ex Hippocrate 3. Did . iuuenis robus sine, quae ante mortem pluries iniuit pugnas , ct crises, ob virium robur, cum moroo,qua uniinuit, ibi omniasigna exitialium, severfectarum cristam, sudorum recognoscuntur. MVlierem , quae decumbebat in mendacium soro tunc enixam , primum laboriosξ masculum, febris magna prehendit: statim incipiens siticulosa , anxiosa , cor subdolebat, lingua prae arida, aluus
turbata est, tenuibus paucis, non dormivit.
Secunda parum superriguit: febris acuta, parum circa caput sudauit frigido. Tertia laboriosξ: ab aluo cruda,tenuia, multa prodibant. Quarta superriguit,omnia exacerbata sunt, vigil. Quinta laboriose. Sexta per eadem, ab aluo autem successerunt humida multa . . septima superriguit,febris acuta, sitis multa, iactatio, circa vesperum sudauit per totum frigido: refrigeratio extremorum, n6 amplius recalescebat, de rursum ad noctem sueerriguit, extrema non recale scebant, non dormiuit, parum delirauit,& rursum celeriter ad mentem redi jt. Octauo circa meridiem recaluit, siticulosa, comatosa, anxiosa, Vomuit biliosa, exigua sufflaua, noctem moleste, non dormiuit, minxit
multum consertim ignorans. Nona remiserunt omnia, comatosa, ad vesperum parum superriguit, vomuit exigua biliosa , . Decima rigor,sebris exacerbata est,non dormiuit quicquam, mane minxit,multum sedimentum habens, extrema recaluerunt.
Vndecima vomuit virulenta biliosa,superriguit non multo post, &rursum extrema stigida,advesperam sudor, rigor, vomuit multa, noctem laboriosE. Duodecima vomuit multa nigra, graveolentia, singultus multus ,stis laboriose. Decima tertia nigra stetentia,multa vomuit,rigor circa meridiem,
Decima quarta sanguis E naribus,mortua est, huic usq; in fine aluus humida horrida,aetas circa annum decimum septimum. Hic casus di-
silua est ad cognoscendas lethales cristes imperfectas, quae in moibis
266쪽
Baricelli de hydronosa natura.
malignis,&perniciosis alio modo succedere nequeunt, quam magno virium robore,ut in verbis Hippocratis adnotari poeteil.
Exemplum insudoribus, cterisbusperfectὶ exitialibus. DRomeadae coniugem, post filiam enixam, alijsq; omnibus sacris
secundum rationem, in secunda die existente , rigor corripuit: febris acuta: coepit autem dolerς. Prima die circa Hypochondrium, anxiosa, horrida,inquieta, Ssequentibus non dormiuit, spiratio rara, magna statim retracta. Secunda aqua riguit ab aluo, honeste stercora prodierunt.Vrinae crassae, albae,tur Didae,quales fiunt ex subsidentiam habentibus,quando contuibantur seposita multo tempore: non subsisdebant,nocte no dormivit. Tertia circa meridiem superriguit, febris acuta, urinae similes, hy pocondrij dolor anxiosa, noctem dissiciliter, non dormiuit, sudauit, per totam subfrigida: celeriter autem denuo recaluit. Quarta circa quidem Hypochondria parum alleviata est,capitis vero grauitas cum dolore sum oporata est, distillar ut pauca a naribus, lingua valde sicca,siticulosa,vrinae tenues,oleosae, paru dormi-uit. inta stic ulosa,anxiosa,vrinae similes,ab aluo nihil, circa meridiem multa,delirauit, & rursum celeriter aliquantulum respuit, cum surrexisset subsoporata est,resti geratio modica,noctem dormiuit,delirauit. Sexta mane superriguit, velociter autem incaluit, sudauit per totum, extrema frigida, delirauit, respiratio magna, rara, paulo post conuulsiones a capite incoeperunt,& celeriter interi j t.
Haec mulier a principio habuit signa mala, ct cum signis cruditatis perseuerauit,ut aspicitur,in quinta die. Idcirco,licet habuisset sudore tertia die per totum, tamen statim recaluit, nam & ille malus erat, &ideo non alleuata est,proinde in o sudoribus exitialibus persecte iudicata est: post illos enim alia praua successerunt symptomata,& subito obiit. Hsc crisis debili potius,quam robusto successit corpori,eo quia haec filiam peperat,&laboriose: proinde vires debiliores sunt factae, α morbus potentior, ut visum est in prima die: Hinc natura cum nequiverit quicquam alterare, vel concoquere morbi, merito in pugna
Exemplum de sudoribus,& crisibus persectis in morbis salutaribus in historia de virgine in Larissa apud Hipp. adaptari potest. Huic sexta die e naribus large sanguis effluxit, horruit,& multo sudore calido
per totum sudauilici iudicata est absq; febre: In febribus aute, etiam iacta
267쪽
ncta iudicatione muliebria prodiderunt. In hac stlix iudicatio facta
est per sanguinis e naribus fluxum, & per uniuersalem sudore in sexta die:& quia dies hic tyrannus quandoquidem est,propterea ad sugien dam eius malitiam, necessarius erat fluxus sanguinis, multus largus,&copiosus,& mustitudine,& dur atione, nam & cumulatus suit hic nu-Σus per menses eruptos, citra sudorem, qui per totum fuit, quibus optim E liberata est. Sed quis quaereret quomodo succedere potuit in virgine hac sudor
calidus, ct uniuersalis in lata sanguinis profusione, cum natura videatur habere excretiones per diuersas partes,quod est absurdum. Huic dicimus ardentibus febribus esse familiare nidoribus eas terminari, quod autem euenerit in virgine hac cum sanguinis fluxu, mirum non est: in ea enim multum seri exuberasse demonstrant illa excrementa aquosa, quae tertia die apparuerunt, e quibus sudor causari potuit. At quod mirabilius in historia hac est, Cur horror ,& non rigor, ut c6sueuit,antecessit sudorem hunc futurum, d copiosum, ut in ardentibus sieri solet λ Huic doctiss. Mercurialis in com. hist. in Prael est. Pisexponit, hanc multum inhorruisse,atq; rigorem non euenisse,eo quia maior portio illius humoris bilios, & acris , a quo fit rigor una cum sanguine fereb itur, tum ad nares,tum ad uterum, tum etiam ad aluu, per quas vias etiam euacuata fuit.
Exemplum de sudoribus, & crisbus imperfectis, sed salutaribus in historia Anaxionis in Abderis adaptari potest: Hic decumbebat ad
Threicias, ut Hippocrates ait: in cuius morbo multi sudores,& cristes imperfeltae cernuntur: ultimo autem, quod fuit die 3 . perse te fuit iudicatus sudore per totum: quibus colligimus, sudores in morborum ascensu impersectos esse, tum in salutaribus, tum exitialibus affectibus, nisi forsitan in perniciosis,uires adeo debiles fuerint, ut mors succedat, quo casu sudores esse perfectξ exitiales obseruamus: at mort non succedente,imperfecti,quod cris es vocantur: Hinc sudoras in tali morbi parte apparentes,modo boni, modo mali,modo inutiles,mo do pessimi dicuntur; sunt enim perpetuo in ascensu non penitus fide-Ies,non certi,non securi,cum fidelitas,&certitudo mo iborum solum in perfecta, ct humorum peccantium exquisita coctione consistat, cum illa enim naturae victoria resultat, atque in statu, vel parum ante
illum in salutaribus assectibus clarissime conspicitur.
268쪽
2 8 Baricelli de hydronosa natura
Sudores in morborum consistentia. Cap. XXXIV. Orbi consistentia,seu vigor est vehementissima omnium temporum pars, nam in ea potentiora vigent
symptomata,& maiora inc6moda propterea dicebat Hipp. z. λphor. 3o. Circa initia, & fines omnia imbecilliora, cum vero consistunt,fortiora. Idcirco paulo ante Medicu monebat, ut si quid in morbis mouendum esset,ipsis inchoantibus faciendu fore, eo quia in statu melius est quietem habere,& rationabiliter, nam si natura tunc maioribus opprimitur laboribus, clim sit in pugna continua cum morbo, ut iudicium,& crisis ex sui parte eueniat: morbus vero resstedo insidias parat,vinatura succumbat,&suast victoria, ad quid erit naturam molestare, vel a pugna, & humorum coitione distrahere,quam ei necem praeparareὶHinc facile coniectu.rare possumus, sedores in statu morborum apparentes, fieri maximo praelio, maximaq; pugna inter naturam,& morbum, illosq; denotare vel perfectam visoriam naturae,vel morbi, quod erit, exitium. Dum autem Gal. 3. de criscap. io. de praesenti negotio verba facit: Optimas cris es in statibus fieri, in augmetis vero si salus sit subsecutura,vel imperfectas, vel non securas: morituros enim vel subito interimere, vel inagnam ad peius facere mutatione demonstrauit. Sunt ergo sudores in statu morbi crises persectae,iam ad malum,quim ad bonum: solent enim vel persecta salutem, vel mortem inducere. Porro si naturae vi tus robusta fuerit, ut Gal.loc.cit.& morbus velociter moueatur,atq; signa assuerint coctionis,utique boni erunt sidores in statu. At si morbus sortior,na turaq; debilis ad pugnam, atq; prae debilitate humores concoquere nequiverit,in statu oppugnabitur eruntq; crises,&sudo res perniciosi,& mali, licet sine crisibus possint etia aegri tum in principio,tum augmento,& statu morborum interire: quando praesertim natura adeo reperitur laguida, ut nequeat pugnam adire, sed succum- . bat: de qua re vide Gal. 3. de crisib. 6.T.9. sed antequam veniamus ad omnium distinctionem, disseramus aliquantulum de duplici statu in morbis, ut sudores in hac parte appare-tesperfectis noscamus.' nus est status morbi, alter vero status natur . In statu morbi vigent symptormata,& ipse ultimas vires exercet, neq; amplius magnitudine,& vehemetia augetur: eius vexillucruditas eii. status
269쪽
status naturae est,cui non penes morbi maiorem vehementia, s ed penes exquisitam coctionem cognoscitur. His concessis,facit E pronunciare poterimus, sudores in statu morbi perniciosos,& exitiales esse: siquidem a morbi fillacia,&a victoria supra naturam contingunt. At in statu naturae salutares, &securos, nam in eo optimae, & persectae cristes in bonitate ex ultimata humorum coitione apparent. Quomodo autem uterque status praeuideatur, audi. Curiosum,&delectabile est in aegrotantium corporibus, morbi,ct naturae opera perscrutari,cum alter inimicus,alter vero defensor existat, prout Reges,& potentes in conflictis bellicis sacere consueuere. Morbus tanqua inimicus animantis corpus destruere nititur. Naturamsa dux, e pr sectus ab insultibus,&insidijs morbi defendere studet. Equidem dux potentissimus si cum hoste praelium habet, parat ex e eitum, & militibus imperat ut ex multis partibus castra aggrediatur, ει adeo expugnent, quousq; castra, & defensorem hostem in sua redigant potestatem. A pari,morbus tanquam dux perfidus,&iracundus, ex varijs symptomatibus, & morbis compilatum habet exercitu,quibus corporis partes multas conculcare conatur.Natura aute ipsa ceu
zeloti pus defensor a symptomatu incursibus, & a morbis insidijs custodire corpus, & eius virtutes tentat: omnibusq; suis viribus ne ipsa-met morbo succumbat,utitur. Quis est, qui haec considerans,non ex clametZ Quam mirabilia sunt opera Dei: ipse enim naturam fecit eruditam,& ei cocessit artem, de Rudium,ut tueri sciat. Hinc illa singulis corporis partibus multas distribuit facultates: his ad instar militum ad corporis tqtela utitur,quibus morbi violetiis resistere parat. Proinde s lis robustae,& validae fuerint,credibile est morbum superatura, atq; symptomata,& morbi vires destruentem,plenam victoria magno a plausu consecutura. Sunt porro robusti milites cum ducis prudentia comitati, victoriae, exercitusq; contrarii ruinae potissima causa. At si ius debiles fuerint, facili negotio,naturam tanqua inualidis munitam militibus,& debilioribus partium viribus instructam in sui inimici redigi potestatem, morboq; succumbere,non est ambigendu . Perpenda mus itaq; in instituto nostro utriusq; vires,& discernamus,quando ex his ducibus alter altero sit robustior ita prosecto sudores in statu morborum, num ad salutem,vel interitu corporis moueantur,venabimur:
si quidem cris es veluti victoris,& triumphantis ducis existunt vexilla. Natura, ut multis Medicis placuit, praesertim Hippocrati, & Gal. quidam est spiritus,seu calor innatus, ct congenitus ex ςlementorum I i mode
270쪽
iso Baricelli de hydronosa natura.
moderantia exortus, atq; in partibus spirituosis,carnosis,&selidis vitam habens. Coprobatur hoc ex corporibus, quae quanto pluri calore innato abundauerint,tanto perfecti iis,& robustius suas exercent functiones: imbecillius vero si de huiusmodi calore minus participat,cuius naturae ipsi senes sunt. Hinc pueri I. Aphor. I ex Hipp. quia plurimo redundant innato calido,naturae munera persectissim Eexeicet; nam & cibum appetunt, retinent,& concoquunt, ipsum in ali metum corporis demittunt,& inutilia excrementa excernunt, &consum ut:
hinc est, quod illi facilius aliarum aetatu hominibus, maximos possint sufferre morbos. At senes, quia eorum corporibus parum inest calidi in nati, languescentes habent secultates,& in muneribus naturς imbecillime se gerunt. Si igitur calor innatus licet alij dicant,naturam uti hoc calore tanquam instrumento& validarum,& debilium corporis operationum,ut isti sapientissimi viri autumant, est causs rationabile est,eas nostri corporis partes esse robustiores, quae magis de hoc calo re participauerint, debiliores ver quet minus. si enim in cerebro,si macho,hepate, corde plurimu inerit caloris istius, utiq; munera propria persectius exequenter, siquidem concoctiones inculpatae fient, auca generabuntur excrementa,&al ε operationes optimum adipi centur finem: secus si parum inerit,qui Ne impersectae fient functio- nes: ita in alijs partibus corporis esset asserendum: propterea si multum, vel parum in corporibus fuerit innati caloris, robustiora,vel de
biliora ea erunt in exequendis vitae muneribus. Sed videamus,amabo, quae sint facultates illae, quibus pro corporis tutela utitur natura. -in triplici commensurantur numero. Una di citur Animalis, altera vitalis,tertia vero Naturalis: de ijs mentionem secit Gal.9. Method. c. io. Prima cerebri curam habet; Secuda cordis; Tertia hepatis: suntq; veluti praesecti pro arcis alicuius custodiat nequeuntes autem soli defendere ad euitandas insidias; aliis utuntur mi litibus. Propterea facultatibus his non ulla fuerunt addita instrumen. ta,quae ipsis in corporis munimine subseruirent. Animalis siquide sa- cultas neruos habet, Vitalis arterias, de Naturalis venas. Per neruos partibus sensus,& motus i cerebro defertur. Per arterias vitalis spiritus a corde communicatur. Per venas sanguis ab hepate ad- nutriendas partes delabitur: & hac via vivunt corporeae partes ope vitalis spiritus sentiunt,& mouentur ope animalis: nutri utur denique sanguinis ope,a iecore per venas emissi,nec est in corpore pars aliqua vivens,quae non sit neruis, uterus,& venis i natura munita, ut vivat, alatur