장음표시 사용
61쪽
o Baricelli de hydronosa natura.
bus humorum praeter naturam, ciui per urinam, desudores immodi ce excernuntur ; hinc fit, ut saepe, qui multum mingunt, multua etiam sudent. Tertio. Si serosae materiae maior pars tendit ad urinam,cur volucres bibentes non mingantὶ Resp.volucres volatu conterere uniue sam potus humiditatem,&ob id non reddere urinam,ex Mercatu in .
Quarto. Si serosa materia est illa,quae urinas facit, de sudores, eue animalia in latebris degentia mingant, de non bibanti Re0.animalia in latibulis degentia, urinam reddere, quia crassis abundant succis, qui calore attenuati, in aquam vertuntur, de per urinam ducuntur.
Quinto. Si quotidi ε urinam reddimus ex proportione potus, cur non demus etiam proportione seri immissi ad venas Resp. qui maior pars serose humiditatis ad renes tendit, reliqua quae exigua est,saepe insensibiliter excernitur, aliquado etiam ad renes remigrat, α sic sudor non videtur proportionatus mater: ς immi illa ad venas. sexto. si eandem dicitur materia sudoris,de urinae, cur urina reti . neat aliquas qualitates materiae potulentae, vel cibalis; sudor vero nequaquam Z Resip. urinam retinere aliquas exculentorum,& pocu- tentoru qualitates ratione maioris vicinitatis,de minoris sejectionis; sudore vero nequaquam,quia est magis elaboratus,de mund:ficatus. Septimo. Si sudor excretio est naturalis, excrementi serosi, cur pueri, qui maiorem huius excrementi ex ingluvie portionem, quam in aliis et talibus generant,parum,aut nihil exudent 3 Resp.quod pueri
Per urinam,dc per aluum serosa haec excrementa deponunt,quia cutis soramina adhuc patentiora non sunt. Hoc autem volebat inferre Gal.2.de temper. cap. I. quando dicebat, paruos pueros nudos esse Pilis,quia meatus cutis adhuc nullus erat. Propterea quia in talibus natura loca congrua, ut per cutim serum humorum deponat, mini
me habet,idcirco per aluum,& vessicam illud excernit. Desudoram causis ii salibus. Cap. III. Pportuna occasio insurgit, quae ad causarum sudorum uniuersialium disputationem nos impellit. Eam enim scribendi rationem profecto semper aequam existimavi, quq in instituti consecutione, de in eius materus digerendis Porse.
62쪽
perfectam methodum retineat. Requirebat composition 's nostrae
ordo,ut post sudoris designata in originem, de eius uniuersat. bus cam is loqueremur. Nos autem ut ad eas perscrutandas accingamur, ab ecuu recta diuisione principium capiemus. illae equidem, tex Scriptoribus nostris, vel philosophico sundamento movemur, vel e sentiales.vel accidentales, siue intrinsecae,&exti in lecae exi lunt. Haedistinctione Gai. i. de diiser. feb. r. v sus est, cum febrium ideas indagare voluit. De utrisque igitur causis in initituto sudorifico percur
Gordonius in cap.de sudore,volens eorum causas designare, scriptum reliquit, sudorem,qui venit a causis intrinsecis communiter,&vt plurimum magis venire de nocte,quam de die, magis hieme,quimaestate,magis in somno,quim in vigilia. Sudorem vero qui ab extrin- secis causis procedit, magis de die, magis aestate, de in vigilijs, quam ex oppositis causis contingero . Causae essentiales sudorum,quia digniores sunt, & magis acciden. talibus certae, requirunt, ut de eis primum fiat in uestigatio. Hae autEnumero quatuor sunt. Materialis, formalis, essiciens,&finalis, quia tamen eas intendimus sudoribus naturalibus, criticis, de symptoma ticis applicare,idcirco ab istorum diuersitate, diuersas illarum naturas declarabimus. Sit exordium a naturalibus sudoribus. Profecto validissimis rationibus a nobis probatum est, materiam in sudoribus naturalibus sanorum esse serosam illam humiditatem , quae a cibis,potuq; oriens,lum chyli adepar,tum sanguinis ad venas
ruerat vehiculu, aliter ad membra nutrienda transire sanguis nequi. ret,ut q. de usu par. cap. .Galenus dicebat. Hqc materia ab aliquibus materia potu leta,vel serosa, serum humorum, sic serosum excrementum fuit vocatum, de quibus in praesentiarum non est discutiendum, satius enim est reru essentiam scire,qui in de nominibus disceptaro. Haec igitur causa materialis,naturalis sudoris est,quia autem ab exculentis, & poculentis procedit, iure merito a nonnullis pars tenuior humidi alimenti suit vocata. Non sic rudis, & insormis materia haec sudoris formam recipit, sed primo adeo extenuatur, de elaboratur anatiuo calore, ut ad illius formam consequendam idonea reperitur . Quo fit ut non solum ipsa a cute excutiatur, sed saeph etia crassae materiae,reliquiaeq; incocti alimenti,& superfluentes humores cu ipsata. Quemadmodum enim de chy li,de sanguinis fuerat, ita huiusmodi ex crementorum ad exitum est conductrix, de vehiculum. Hinc excre-F . menta
63쪽
a. Baricelli de hydronos natura.
menta haec omnia, quia per poros culaneos per modum sudoris ex cernuntur,causae etiam istius materiales vocari consueuere. In alijs vero corporibus,quae n5 integra sanitate fruuntur,seu i morbis corripiuntur, materiales causae sudorum esse solent, quaedam aqueae hii miditates,& materiae, vi caloris ex venis extractae, quae modo solae , modo cum serosa materia foras educuntur. Insuper humores ipsi, cieorum ichores,& in aliquibus utiles c uporis humiditates,& alimentitiae,carnium colliquationes ex mordaci, adurenti,& venenato ca Iore ministratae. Hae sunt in vitiatis corporibus,& male affectis, in ieriales sudorum causae. Rarissim E autem per cutis soramina excernuntur sine materiae serosae admixtione, eo quia vel istarum vehicu tum est, vel quia cum ilIis commixta haec serosa materia, non est i proposito alienum,ut foras etiam cum illis educatur. Medici nonnulli causam sudorum materiam explanare cupientes, illam esse repletionem humiditatis cibalis, vel humoralis in corpore genitam colendunt, qua sententia insanis arguunt esse membrorum excrementu in aegris vero humores extenuatos,bilem scilicet utraq;
pituitam,sanguinem, &alias humoru, & eorporis humiditates,adeo quod triplex, secundum istorum materialis causa colligatur: una, vitiosis humoribus in venis,aut visceribus, aut habitu corporis colle ctis prodiens: altera ex colliquatione proprij alimeti partium: tertia Ma expressione humidi natiui facta a dolore, vel agitatione spirituu .
In sanis vero, aut alimenti esse sobolem, aut potus largioris,aut i copioso sero alimenti vehiculo materiam hanc emanare tanquam a triplici causa asseruerunt,ita videbantur quoad causarum numeru m albquid ostendere com mercii inter sana, & languentia subesse corpora. In qua autem corporis parte materialis cauli sudorum principaliter resideat, curiosum est in uestigare, quando non in uno loco illa reco-iem foras excernitur: sed per multas disseminata particulas vehementiori motu ad culaneos meatus ducatur. Equidem sudor primo a corporis habitu erumpit,secundo a venis,atque maioribus arterijs, postremo per successionem ab omnibus corporis particulis,nonnul-ιis exceptis,euacuatur; propterea materiales has sudorum causas in hisce residere locis credere oportet. Istae enim primo tertiam corporis regionem euacuant, deinde ex continuatione prosundiores co potis partes, & per consequens uniuersu in corpus expurgant. Hoc volebat Gal.inferre,quando .de sanit.tuen.q. sudorem notam ess
succorum,qui ui uniuerso abudant corpore, urinam vero eorum,qui in
64쪽
an venis decretauit. Hoc etiam l. de canit tuen. cu dicebat. Venarum autem, de arteriarum excrementum tale est, quale in t acie concreto serum, hoc renes . sanguine secernentes,ad vessicam trani mittunt , dc in serius Reliquum excrementorum genus in singulis animalis nascitur particulis, ex ipse, unde aluntur succo, aliud quidem ceu se mi coctae quaepiam reliquiae, quae assimilari nutriendae parti nequiuerunt, aliud quod prius transmittendi alimenti fuit vehiculum, nunc sinctum officio humidum,tenueq; superest. Haec itaque sunt loca, in quibus omnes sudorum materiae consistunt, & e quibus tum in sanis, tum in aegris sudores eliciuntur. . Causa essiciens in sudoribus, principalis,calor est,in naturalibus,& sanis corporibus equide humidus est,&innatus, in morbosis siccus, ct squalidus: de utroque disseramus,primo autem de innato. Hic culor profecto, qui naturalis, & innatus dicitur,omnium nostri corporis operationu opifex,& minister iudicatur, ab eo enim quatuor vir
tutes ministrantes prodeunt, attractrix nimirum, retentrix, conco
G ix, & expuictrix; quibus bonum a malo, & utile ab inutili secerni,
tur, quo ordine excrementorum segregatio a corporis alimentis re-
sultare videtur. Equidem ab expularix malum expellitur, retentri- . ce vero bonum retinetur; vocatur actio liqc segregatio,quam c qieris ficultatibus Averroes adiunxit 3. colleg. de Galenum reprehendit, quod illam ignorarit. sed indebite Gai.incusatur, namque in lib.dedi si sympi cap. vlt. eiusdem tacite,&sub nube meminerit. Non enim Gai .secretionem distinctam a caeteris facultatem esse voluit: sed esse effectum retentricis,& expuletricis virtutum,quando illae rectE operantur.Hic calor,seu natura ipsa,hisce facultatibus ministrantibus se, rosa excrementa,& humidas materias,quae sudoris materiae sunt, ab utili corporis nutrimento seiungit,& per poros expellit. Duplici au
tem ordine ad earum excretione utitur: eas enim vel per poros cura
neos elaboratas, ct extenuatas facta prius ab utili nutrimento seporatione ministra expuictrice excernit, vel in vapores resoluta,insen sibiliter euacuat. Illae autem si cutis resistentia, vel aeris algore densantur in aqueum humorem rursus couertuntur, & percutis meatus emittuntur: vel ad venas regurgitantes ad renes, & vessicam continuatim trafinittuntur,& per urinam exeunt. Capitur hoc a Gal. r. de
potent.nat.vit. Id quod tatur nutritioni ineptum,per urinς excernitur, praeter exiguum quodam,quod per sudorem,& insensibilem a transpirazionem emiti tur. Quomodo autem intelligatur iniensibilis
65쪽
Baricelli de hydronosa naturi :
d: statio; atque quomodo cutis, vapores re lutos condensare possit Ψ nobis superius diffusissime dictum est. Calor ergo efficiens causa sudorum principalis est, cum enim robustus,& validus fuerit, corporis excrementa se rosa per urinas, sudores,& per insensibilem transpirationem expurgat, & hic sudor vere naturalis est.
Causa essiciens minus principalis,spiritus illi esse possunt, qui cumeatore commiscentur. Hi dum venas ingrediuntur motu vehementi serosum expellunt excrementu,&percutim transcolari permittunt, sunt spiritus, ut voluit Gai 3. de sacult.nat. Iq. pars omnium, quae in corpore reperiuntur tenuissima,&fere imperceptibilis sensibus: oculis tamen se ostedunt,cu ἡ venis sanguis mittitur: exhalationes enim, O vapores uni cum illo exeunt, & multo plures in arteriarum aper tione, atque isti spiritus sunt,testimonio Gal. 6.de usu pari r T. Hi celerrime mouentur,atq; huc,& illuc per corpus ab anima impelli possunt,quapropter facultatum animae ministri esse dictitur,ut 3.de locias 7.Gal.dixit. Illae enim,ut suis fungantur muneribus,spirituu opera indigent cuius rei maximum est experimentum, nam iis extinctis, aut interci asis robore destituuntur,ocasblitis ossicijs abstinent. Pr pterea natura plures eisnxit canales, ut Gal. I I.Method .med. I. per quos spiritus pertransirent,& ficultatum munera exequi possent. Proiecto cum naturali calore magna spiritus conformitatem habent.1ne enim partim insitus,partimq; influens est: a pari spiritus ipsi partim insiti sunt,partim influunt. Inseruntur spiritus a principio,quado
generantur corpora ex semine,& sanguine,innuut vero a viscelibus, ut insitus spiritus , qui in paruis meatibus omnium corporis partium fidet animae facultatibus eius adminiculo persectius inserarat. Iasanguine, sic spiritu calidum innatum continetur, quo factam eii, ut in sudorum eruptione, spiritus cum calore commixtus tanquam Ini ἡ causis efficientibus connumerari queat. Eius subitantia maxime ab ignea, & aerea materia oritur, & nutritur , ut Gai s de placit.capsi. idcirco tenuissima est,& facile per issus partes penetrare solet.
Medici, ut genera quae cibi irataco in prelies, uacur, inuenirent, sacultatum, quibus ini eruiunt, rara merum attulerunt, sunt enim illae tres, Animalis, Uitalis, de Naturalis,inde tria spirituum genera insurgunt, Animala, Vitale, & Naturale. Primum generatur in cerebro, alterum in corde,tertium in iecore: iuxta quas Partes solet eoru iub- stamia diuersificari secundum loci qualitatem. Naturalis enim spiritus crassior, & humidior est. Uitalis calidior, siccior , & tenuior.
66쪽
Animalis siccus,& tenuis vitali vero minus calidus. sunt omnes tan-
tae praestantiae in perficiendis naturae muneribus , ut iure animae im strumentari Gal.7.de placit. 3.fuerint vocata . Sed alter incorpore nostro generatur spiritus longE a naturali di uersus, qui enim secundum naturam oritur, tenuis, purus est, ac aerem serenum repr*sentat. Hic causa salutis est,& animantium partes nec nimis implet, nec distendit. Succedit alter crassus, ct impurus ad
instar caliginosi, & nebulosi aeris, qui non est causa salutis, cum 1 natura admodum sit alienus. Vocant hunc Medici spiritum statuosum, sue natum,cuius agens,& materia diuersam habent originem 1 spiritus naturalis generatione. Equide sicuti spiritus ipsi oppositi iudicantur,ita eorum generationis causas diuersas habere debent. Calor innatus, cum foliis,& robustus est, sine dubio spiritus puros, synceros, ct secundum naturam excitabit, e contra si erit infirmus, de debilis; namque eius facultas,cus erit minister,debilis etiam erit; spiritum generabit obscurum,turbidum,&praeter naturam .iMateria spiritus secundum naturam, maxime aerea,& ignea erat; huius vero crassa, ct
frigida est,fit enim a crassis,ct frigidis humoribus, cibis, potu q, nat rae similis,& flatuosis: idcirco naturae inimicus maximopere iudicat. Sed quaesiti ratio postulat in praeuentiarum,ut a quo potiis mu T spiritu suscitentur sudores inuestigemus. Prosecto Galen. I.de sanit. tum. 12. serosum excrementum a spiritu maiore impetu irruente si dores ad exitum impelli probauit;quia aute sudoris genus secunduar naturam expressit, ab impetu naturalium spirituum sudores suscitari asserendum puto: ratio est haec, quia naturali calori, & sanguini temperato plurimi sunt spiritus commixti, hinc facile est,ut ali, etiam innuentes magno impetu venas ingredientes, serum humorum expellant,& sudores moueant. Non enim a iudicio hominum est alienum, illorum substantiam per angustissima corporis soramina velocissime
posse pertrasire, cum ea omnium nostri corporis, pars sit tenuissima, ct sacilis penetrationis perinde , quod non euenit materiae terrestri, di aquosae. Propterea cum calore spiritus commixtus invenis ser sum excrementum modo agitatione, modo vero ex loci occupatio Be extra venas impellit,ci per habitum corporis sinit euocari. Cum itaque naturalis hic sudor a naturalium spirituu impetu ori tur,nulla ratio obstat, criticos, & iudicatorios sudores ab eorundem impetu, causis moueri posse: si enim sudores critici a natura m
uentur, v v vitiosorum hamorum Let expurgatio, necesse est credere vos
67쪽
46 Baricelli de hydronos a natura
hos utiles esse,& , calore naturali erumpi ad morbi pronigationem , cuinq; spiritus sint animae instrumenta, naturaeq; fidi ministri, nemo erit sic situus, ut dicere audeat, i naturalibus spiritibus sudores elici non posse.Quanto enim quidpiam naturae iudicatur molestius,tanto ad eius expulsionem calorem natiuum,seu naturam, spiritus,& sacultates promptius moueri persuadendum puto. Moveor magis ad hoc credendu, quia in iudicatorijs sudoribus de necessitate maior est impetus hirituu propter natiui caloris seruorem: ipsi enim dum magis
incalescunt,uelocius percurrui,& venas ingredientes, humores agitant,& una cum calore ad excretione stimulant. Hac via nonnullos sudores praeter naturam etiam fieri posse credibile est, non aute omnes,clim beni 1 nobis fuerit probatum, quamplurimos praeter natu ram sudores nec a calore, nec ab impetu spiritus moueri: sed ex vitia imbecillitate,contentiuaeq; facultatis languore, ut in hecticis,sync
plicis,& similibus succedit. Sed an etia sudores a statuois spiritu fieri possint,disputabile est. Hic enim dum a stigidis humoribus flatuosis, frigidisq; edulijs oriatur,facile est credere ob molis crassitie ad instar
naturalis augustissimas vias difficulter pertransire,& motu,seu veloci impetu sudoriscas materias impellere, experimento comprobatur ;quia spiritus hic in cauis corporis locis, vacuis' , ut plurimum moratur capaciori bus crassio aere,ut stomacho,intestinis,uter'vacuis ci
Q pleuram, & abdomina, & consimilibus, raro in locis calidioribus, quia ab us dissipatur,&dissoluitur.Propterea ad sudorum eruptione non videtur posse admitti,nisi forsitan credere velimus,sudores a v nis exprimi posse propter aliquam distensionem,aut compressionem a fatuoso spiritu factam, qua sudorifica materia ad exitum impellatur,vel quod ille in venis a debili calore adortus impleat venas, sex
Tertia causa,quq inter efficientes connumeratur expulatrix secubias est; haec enim facta 1eparatione boni a malo,& utili ab inutili,nutrimento serosum excrementum, vel in vapores dii lutum expellit, . vel sub forma sudoris euacuat. Est causa liqc inter minus principales, quae sudores efficiat, subijcitur enim tanquam serua calori innato,qui natura ipsa est sicuti caeterae aliae facultates, propterea licet videatur tanquam sudorum proxima causa eapulsionis avenis ad cutena , nihilominus a calore illo scuti a domino, ut tale opus perficiat, gubernatur. Hinc succedit ut eum ipsa a calore naturali conseruatur, rectas persiciat operationes corporis,& vitae necessarias malas vero,
68쪽
ii do intinus calor deprauatur,eo quia vel oppressa humoris vitiosi
mole, vel prauae eius qualitatis si innulo irritata, absque naturae ordine mouetur iacultas haec ad expulsionis ossicium. Sed non est cum silentio pertransire duplicem in corpore coni itutam esse expulit tacem , unam quae in uniuerso viget venoso genere , alteram, quae cut s, de subiectae carnis habeat mundandae tutelam. Hoc non tacuit doctissi,
mus Mercatus tom. I. in cap.de sign. criticae euacuationis.
Haec autem omnia perperam tetari existimo, nisi cutis ipsa rarior, di laxior fuerit si enim stricta,si densa,vel eius foramina connixerint, aut obstructa fuerint,e quibus excrementa excerni solent, nullu prae. indeo euacuationi sudorum aditum subesse. Propterea pororum cutis apertio, meatuumq; dilatatio requiritur, ut causa efficiens sudorus opum adipiscatur,siquidem dato,& concesso,quod serosium excre, mentum, aqueae humiditates, vel humores ipsi extenuati, & a calore elaborati reperiantur, dum cutis adstricta fuerit, non video unquam sudores excitari posse illis enim exitus non patet. Qui re cutis apertio ca sa est, ut commode sudores erumpant, ex quo causa contunctiva vocari meretur;sne hac enim sudores non fiunt. Sed videamus de cutis raritas,pororumque apertio succedat.
Pori aperiuntur, decutis laxior redditur a caloris potentia inter alias causas. Est siquidem hoc sanis,& aegris corporibus commune, in utrisque enim ab interioribus corporis partibus ad superficie vis c loris translanditur,quo fit, ut cutisipsa dilatetur,& eius foramina calidum illius sumitum sentientia aperiri cogantur. Porro caloris est
latar aperire,extenuare,& relaxare proinde si eius operationes cir. cutim versantur,nullum relinouitur sudoribus impedimentum .
Hic aute si naturalis suerit,placide,benigneq; operatur,relaxat enim cum moderantia,& cum amicitia,& tutela ipsius corporis aperit.sin eus fuerit impetu, violentietq; vim suam exercet, propterea inter illum,& naturam nulla reperitur consormitas,nullus amor,sed disso. nantia,& odium. Hoc profecto in sudoribus ipsis experimento coinprobamus , dum enim a calore naturali mouentur, omnes prodessea cosnoscimus secus a praeter naturam calore: si quidem omnes praui, de infideles ab eo succedunt.
De causa efficiente in morbis sic statuendum est. Morbi vel sunt silubres,vel lethales. Si sunt salubres,a virtute natiui caloris suscitari non est dubitandum, quando natura superfluos, de vitiosos humores per cutis foramina excernit. Habemus hoc a Gal.3. idem com .I.
69쪽
48 Bari celli de hydrono a natura
coriam . . cuna dicebat. Sed quemadmoduna didicisti, interdum pernuitatis humorum in corpore malorum symptomata excerni,interdum expurgante natura. Ciam enim in morbis, ct febribus humorum peccantium fit concoctio,ratio persuadet ab innato calore, notae aute ab illo, qui contra naturam est fieri, ideo si morbo concocto succedunt sudores ab innati opera excretos esse crededum puto, ex eo, quod non ad tantam siccitatem deuenerit, ut prorsus vires suas tam serit,quia, ut dicemus,calor praeter naturam ramificatur a calore naturali, ut bene Averr. 3 collig. . Non enim datur febris, nisi calor hic magis sui natura accendatur, ob id sapienter doctissimus Augenius lib. s. to in. l. epist.2. disputauit,magnitudinem febris insequi multit dine calidi in nati. Nam quae est ratio,quod in iuuenibus fiant febres acutae,minimE vero in senibus,in quibus sepul et sunt,ut i Aphor. i s. non ob aliud, quia in iuuenibus magnus est nativus calor, ex quo potest eius accensio magis sentiri debilis in senibus, di perinde sepultus est sensus caloris. Gabin hoc proposito 3. Epidistit. I. comm. 8.aperte scribit,cum natura enecatur, & extinguitur insitus calor, tales latere affectiones incidere, non secus ac partes,quae defluxione mala in tumorem assurgunt; ubi natura prae imbecillitate, seu infirmitate haud quamquam attingit concoctionem humoris,qui excitauit tumorem, nam cum generatur inquit pus,dolores, ac febres fiui,quod natiuus calor humores tumoris auctores transnutat, cuniautem hic a concoquendo omnino abstinet ex imbecillitate,magna febris nec unquam, sed parua solum sentitur. Calor ergo natiuus est sudorum causa essi ciens in salubri morbo, adiuuatur etiam a spiritu, facultate, & cutis apertione, ut in sudoribus in sanis corporibus fieri asseruimus. Causa efficiens in morbis lethalibus,calor prςter naturam est.Hic de natura ignis circumscribitur,& principalis causa iudicatur,secun daria vero impetus siphilus,facultas,& cutis ipsa. Calor innatus cum
a calore praeter naturam conuincitur,vel augetur ad exuberantis in- icen dij qualitatem,ut contingit in magnis febribus utique placida na
turam amittit, proinde excrementa modo indigesta, modo violeter, S. indiscrete euacuat; saepe etiam tantae feritatis, & potentiae hic calor reperitur,ut adipes, sic pinguedines corporis in oleositatem reducat,&carnes colliquet, sudore sq; colli quatiuos,& mortiferos exuscitet: ratio est haec, nam scuti pi aeuio naturali calore, tum tu fanis,tum
in aegris segregationes sunt boni a malo, tu utilis alimenti ab inutili excremento, ct conuenienter excretiones parantur, i pari ex prς ter
70쪽
naturam calore innatum suppeditante, tantum abest,ut bonae perficiantur operationes, ut potius tyrannica fiant opera, tanta est huius caloris prauitas,&malitia. Disseramus de utroque. Duplex in nobis calor reperitur,innatus nimirum,& aduentilius. In natus conseruan-di,aduentilius vero corrumpendi facultatem habet. Patet hoc tum apud Hipp. i. Aphor. i .lum apud Arist. meteor.cap. I. quando asserebat naturalem calore corrumpi ab alieno. Hinc fit, quod in rebus, in quibus calidum versatur, possit & secundum naturam, & praeter
naturam esse nnatum enim,& congenitum,seu insitum secundu naturam vocatur, alterum vero, quod est aduentilium, praeter natura; quemadmodum 6. Epidem .23. Hipp.vocavit. At Galenus aduersus
Lycum, appellauit spurium, & Arist.alienum calidum aduentilium,
Materia caloris utriusque in triplici versatur substantia, solida scilicet,lium orati,& spirituosa; differunt autem haec inter se plurimum, origine,qualitate, de actione; siquidem innatum calidum in vitae primordio ex semine,sanguine,& spiritu nobiscum oritur,atque duplex est,insitum unum, alterum influens. Dicitur insitum,quia a partibus solidis nostri corporis productum est; influens vero id vocatur, quod in corporis partes a corde, iecore per venas, & arterias transfertur, ut quae in potentia erant partes, ad actum peruenirent: siquidem innuens veluti insiti calidi,quod potentia est, iudicatur forma. Propterea insitum, quod vim materiae retinet, seu in potentia tale est, adactum per influens cadidum reducitur. Hinc ex utroque unum componitur, quod naturale vocamus, nam naturales corporis operationes agit, ad quarum opus tum insitum,tum influens concurrit.
Calidum aduentilium non a vitae principio nobiscum oritur, sed
aetatis mutatione victus ratione,& a circumfuso aeris calore potisa mum nascitur, proinde in naturalis confinio saepenumero consistere iudicatur,eo quia dum moderatum est,innatum calidum fouet,& c adiuuat dum autem moderantiae terminos excedit,innatum non m-uet,non adiuuat,sed potius extinguit. Profecto si utriusque qualitate caloris perpendimus,unum ab alte. o longe differre examinabimus: innatum enim calidum humidum est,atque lenes vapores edit aduentitium vero squalidum, atq; acres expirat exhalationes: proinde moderatum iudicatur esse innatum, aduentitium vero magna ex partea
immoderatum, & igneum. Ex bonitate itaque innati calidi dicimus vitam nostram sustentari,& corporis partes conseruari, ab aductitio G autem