장음표시 사용
81쪽
Ruta,vel chelidonia albo aceto pauco:aut vino, vel rosacea aqua excepta & calefacta, vapidum fumum exhalat, qui si vase vitreo superposito guttatim colligatur, utilis est ad oculorum mor bos.Sed de his fusius in nostro Alexikepo.
ά scriptio ac pictura pulcherri
OXalis,ozena Gallis dicha,ab acido succo no
men habet: unde apud multos acetosa etiadici solet.Duorum est generum, maior nimirum&minor.Seme utrique idem,praeterquam quod maius maiori, minus vero minori inest . Rumex
satiuus Latinis, & Lapathon nomine a Graecis mutuato) appellari solet. Licet multa sint lap thorum genera de differentiae, de quibus hoc loco agere non constitui. Tam vivax est Oxalis ut semel sata nunquam Vitietur in terra, maxime
iuxta aquas. Huic caulis' est subteres humiliter fruticans, & folia habens in cacumine acuta, sed minus quam Oxylapathum. Semen rubrum in mucronem acuminatur, & foliaceo vestitur inuolucro. Planta haec iuribus affatim innatare, &in acetariis singularem gratia habere solet. Quin& carnibus intingendis iucundum secci viridis accremetum subministrat: nec aliud in obsoniis maiorem sibi vendicat autoritatem. Omnes serequbd gratum acorem palato repraesentet planta ea, acetosam,Vt diximus,nuncupariunt: quo per aestatem nihil iucundius, & diuitu ac pauperum mensis frequentius esse consileuit, ad promouendam
82쪽
uendam inpetentiam. Spinacea Veteribus inco- v;his agnita nille demirandum est, tum dc pauperum ,/ioribus& diuitum mensas adeo onerent,ut etiam Verna inc ita.
ieiunia saturent. Non sum nescius quosdam illa Chrysolachanon dixisse:alios Seutio malachon, quasi dicas maluaceam betam) alios vero atriplicis Hispaniensis nomine donasse: quam vere& recte,iudicent eruditi. Spinacea Latinis dicta spinae puto, quod tam glabrae & mollis herbae semen
in spinas occalescat: quς nomenclatura postmodum in recentiorem Graeciam venit. Planta haec
vernalibus ieiuniis est aptissima: ideoque per ' Ichthyophagiam seu quadrygesimam stequens este solet.Nullum solum respuit, quocunque loco laetillime proueniens. Seritur nobis Febru rio mense & Martio: exitque septem diebus a sa- visaeeoatu: solio primum triangulo & molli, mox intu-baceo,& elerunque qua haeret pediculo, lacini to:inerti sapore, exigua radice, tenuibus capilla- imentis fibrata, caule cubitali de nonniiquam altiore, intus cauo, floribus in vertice rotundis &racematim coeuntibus ac semine spinulis horti-dulo,necnon minacibus aculeis armato.In huius genere foemina quidem floret, sed semine sterilescit. Olus hoc purgatum & elotum, abiectis r dicum capillamentis citra aquam elixari postu- ρ Vara iolat: nam magnam vim humoris inter coquendu in cρνή effundit: aspernaturque ius alienu,proprio con rentum: aliter si coquas, natiuum εο genitalem illius succum perdis,ac temere inebrias. Abacto lentore post elixationem,quibusdam ligneo gladio , aut aliter, percutitur & subinde versatur:
83쪽
, ANTONII MI et ALDrpostea in manuales globos & sphaerulas herba- summ/-- ceas sexpressa penitus sanie redigitur ,& patinis randa deo in oleo optimo vel butyro Digitur, addito om-ς - -- phacio & piperis tus mometo, ut magis palatu titillet.Sed hic olitorem,non coquum agimus.
Pom curat,auxilia σsecreta. Cap. VIII.
r. - οι β' ς η hortorum esculentas descriptu- ωώ- '' porrum imprimis expediam: quod seri debet loco laeto, & maxime canalestri, ut scripsit
Palladius: adhaec area plana, alte pastinata, diu Genera δεο subaista, & rite stercorata. Huius genera duo si- γ ν gnauit antiquitas: capitatum,quod in caput, Vt cepa,extuberat: & sectivum,longum ac rectum: cui fiondens coma solo tenus amputari selet,sia μύροr unde nomen. Postremum qui compatare Voler, post duos menses quam satum est illud in sua - .u rea secare debet. Durabit autem, Columella a tore,diutius, multoque melius euadet, si trwΩferatur:& quoties secabitur, aqua iuuetur ac stercore. Verum ustis docuit, sicuti ille idem scribit, ut translatum,codem more quo capitatum, mO dicis spatiis, hoc est , inter quaternos digitos, depangatur, & ubi conualuerit, desecetur . Rigari autem &stercorari, ac sarriri toties debet, quoties demetitur: estque sarculandus siepen - . mero locus ubi alitur, adhaec herbis extricam ranis q... capitatum facere Voles,antequam tran modo is. latum deponas, diligenter tibi erit obseruadum,
84쪽
ut radiculas omneis amputes,& fibrarum parteis seminas detondeas:deinde testulas, vel conchas,
quasi sedes singulis sibiectas, supponas, & ita
obruas, ut fiant latioris incrementi capita quo statu Sotion Graecus rigari prohibet. Palladius post Plinium, ubi porru digiti crassitudinem est bisam adeptum,praecisis seliis a media parte, & trunc, Datum. tis radiculis, ne delumbatae alant & distrahant, tum demum transfert, ac fimo liquido oblitum, quaternis vel quinis digitis separat:atque ubi r dices egerit, modice comprehensum, sarculo M leuat: ut suspensum a terra, quod spatij vacuum subter inuenerit, capitis vastitate cogatur implere.Et,ut paucis rem istam cocludam, si sectivum voles habere,spillius seres: si capitatu,rarius: assiduaq; sarritione exhilarabis, ac liquido stercore
saturabis. Fiet autem incrementu multo maius,
ut pos: Columellam scripsit Palladius, imb vero
ante utrunque Graecus Sotion, si raris linteolis, aut detritis panniculis, complura grana immis rum ris , deinde stercore ac terra obrueris, statimque rigaueris . Totus enim seminum unitus aceruus,
in magnum ac prodigiosum porru euadet. odetiam in aliis plantarum seminibus experiri poteris. Res eadem continger,si porraceo capiti se men rapi, absque ferro immittas ,& ita pangas: nam sic multum fertur increscere, de Graecorum& Palladij sententia.Non desunt,qui dum transfertur, eius capiti, ligneo stylo vel arundine, aut aliter citra ferrum punisho & aperto, cucurbitae semen, loco rapi, intrudant. Alij semina,quanta
capi possunt tribus digitis, fimo oblita & prae-
85쪽
tenui calamo claus terrae committunt. Quae res p.reic,siis. superioribus plane consentit.Laudat,probatquera ex solis- idem Sotion Graecus, statim atque satum fuerit
nisi -- porrum, puluinos arearum eius, dc sulcos pedi bus proculcari: triduumque, ac si negligeretur, minime rigari: quarto vero die, aquae aspergine iuuari. nam ita perbelle adolescere tradit. Caeterum, si inter serendum aut plantandum, arenam terrae miscueris, plenissimum habebis ac uberri-rbis; bin imum. Addit ille idem Sotion, lubd qui cuminumarisi odor praegustaverit, foedum porri odorem nunquam quomodo expirabit, etiam si larga manu porrum mandu- iretur, cauerit: nam eius esse,grauis halitus extinguitur. Vnum hic restat,ex Petro Crescentio cognoscedum, nimirum qubd semen porri in vinum pro-s m p.r- iectum,efficit ne Vinum acescat:imb vero vi ac r tum in vinum redeat, hoc est, acorem omnem - exuat. Facilis est experietia, quae his finem faciet,
- ubi monuero porrum duodeuigellino die a latu plerunque prodire,& bimatum duntaxat perfer re:ab eo tempor sementescere ac emori. Alli' cum auxilia,c secreta. Cap. IX. AL L I V M inter ruris pulmetaria celebratum, terra gaudet maxime alba, fossa & subae asine stercore. Cuius cohaerentium spicarum di uortia liratim seri debent, arearum puluinis impacta,quominus aquis in sestentur. Liras autem similes porcis facies, quas in agris rustici concinnant,ut vitent uliginem: sed multo minores esse
debent. In quaruiti dorse nuclei palmari spatio
86쪽
distantes,non alte depangentur, nec castellatim, ut multi factur, grumulis imponentur. Qui cum ternas fibras,seu folia tria ciniserint,sarriri debet: nam grandescunt, quo sepius id factum fuerit, maius ite incrementum accipiunt.Plinius semine etiam prouenire scribit,sed tarde Primo enim anno porri crassitudine caput efficitur: sequenti diuiditur: tertio consummatur: pulchriusque t te existimant quidam .Si vastum & capitatum s
cero Voles,antequam ullum emittat cauliculum, viridem omnem eius comam intorquebis,ac humi prosternes. Palladius, scapit,ubi pro dire coeperit,in terram depressium obruit:.atque ita cauet ne in frondem luxuriet:deinde proculcat,ut sit cus ad spicas reuertatur, & vastum caput faciat. Q d unum etiam Plinius prior adnotauit. Sotion in rusticis Graecorum obseruationibus, ad-
haec Palladius & aliquot alij tradunt, quod si al
lia terrae committantur,& ex eadem eruantur,
Luna sub horizonte latete, virus odori. exuent,& mandentium halitum nullo modo vitiabunt. Quod paulo aliter Plinius interpretaturn tradens allia in eam rem seri debere, cum Luna sub terra fierit:&colligi, dum Soli coniungitur. Pollic tur ille idem Giarcus Sotion, allia dulcescere, si in plantando olivarum nuclei illis commiscea tur δί conserantur: aut stactae leniter seicae,terrae tradantur: vel in pangendo,olearum fraces adhubeantur.Prodit & Didymus adnotante Ruellio, vel potius Sotion,ut meus habet Grςcus codex, taedium halitus a manducatis alliis conciliatum,
aboleri,si cruda faba illis siperedatur. Alij, betae
riendum aDliam. Semine aialia tarde 'ouenire.
87쪽
stis,inbia radicem in prunis tostam stipermanducasse, satis, is a superque esse putanti. eo siquidem remedio virus mand-tatis mentiri & tegi, Menader e Graecis apud Plinium μ' i ' pollicetur. Nostrates apio viridi fastidium illud .
' πὶ. deponui. Antiquorum plerique promittunt,allia diutissime duratura, & usui melioraefutura,si Quomodo vel paleis condatur,aut si imo suspensa exponan-- a d His Sunt qui illoru capita aqua salsa tepida pausi' s ' ' lisper intingant,siccent,& ita recondant.Sed hoc& illo modo, in satu plerunque sterilia evadunt. Aliis satis est super prunas siccasse,ne germinent. Alba sapo- Plinius saporis austerioris illa esse tradit, quae ' μύς ρ' plures habuerint nucleos:additque nullam Odo ris foeditatem coetis inesse, perinde etiam atque cepis. Nec omittit pr sumeda esse allia albu clie-borum effossutis,nisi periclitari velint.Est allium
svluestre, Quod ophioscoro don Graeci nuncu- fusi ea bis aruis sponte nascens, quo pecudum lac,
quae comam eius depastae silerint, allia subolet: Quid,inquam lacὶimb vero casei qui ex eo co luerint,odoris grauitatem illam prς se ferunt,r ra allium agreste & serpentinum vocant. Q od decoctum,ne renasci possit,aduersus improbitatem alitum semina depascentium,tuto proiici li-' bro superiore admonuimus, scribentes a Plinio alum appellari. Sed mirabile quippiam occurrit hoc loco non tacendum: nimirum qubd mustelae & sciuri tentato allio dentibus, vix audent in in tali posterum mordere, cicuresque hoc modo fiunt. hiq.,ia. Est & illud memorabilius & multo mirabiliussum nο- quod Volaterranus prodit, suo tempore inuen- -- rusticum ore aperto in agris per mes ses
88쪽
ses & Renisecia dormietem: qui cum sementemper hiantes fauces imprudenter admisisset, se se
statim commanducatis alliis, ceu praesenti amu- leto,curauit . Virus tamen ac mortem, Uxori res
mira in coitu stillauit ac trassedit.Sed hoc etiam in allio memorabile est, quod si cum salsugine
coquatur,curculiones leguminum cssicaciter interimit,m odo horreorum parietes & pauimenta his miscellaneis imbuantur. Hic etiam mihi si At tu malentio dissimulanda non est celebris illa magnotis & aliij discordia, quam Graeci antipathiam:
nuncupat,sicuti alibi docuimus, ostendimusquerantum inter has res surdas & sensu carentes odium inesse, ut magnes serrum negligat, nedum alliciat si allio confricetur: quemadmodum Plutarchus adnotauit,& post illum Claudius Ptole- .maeus. res,cu cepenumero & mihi, & amicis meis aliter probata & explorata fuisset,ed me, duxit, ut facile crediderim viros illos eximios, & in primis Ptolemaeu, nequaquam de commu--inni opinione id dixisse quin potius de suo AEgy- animadue septiaco allio rem cam intellexisse. Q d Diosto- tenda. rides paruum esse scripsit,adhaec dulci, singularia ique capite ad purpuram vergente. Non desunt qui id ophioscorodo tribuant, quod Antonius Microphonius Biturix,amicus noster,qui rerum experimenta diligenter persequitur,se probauis se nuper ad me scripsit.Illud postremum esto,s-lia arborii ramis appesa,accedentes ad fructuum depr*dationem aviculas longe arcere solent, ut in Graecoru georgicis a Democrito adnotatum
89쪽
ANTONII MITAL DIC arum cur auxilia, secreta. Cap. X.
E P A s corpus habere pluribus cartilagineis
tunicis compactum,& reuolutum,nemo est ignoret.Veteres rustici ut testatur Columeleemur. 1Vniones nuncuparunt: quia uno oc tingulari
constant capite,multis,ut allium, bulbis nequa quam coagmentato. Quod nomen apud nostrates Gallos , velut triuiale hactenus usurpatur. Terram desiderant pinguem,ut scribit Palladius,M Omoda. Vehementer subactam, irriguam S stercoratam, necnon rubram, ut Sotioni Graeco geo ponico
placet.Quae prius proscindi debet,ut hyemis stigo ibus & gelicidiis putrescat, sicuti tradit Columella : deinde stercorari,& mox bidentibus aequaliter perfodi, ac in areas disponi, omnibus herbis euulsis, & earum radicibus deletis. Qu9QMν tepore, facto,Martio mense,placido & sereno die,austro G ' ρ ρ -em o flante, semina rite spargentur: satureia riseri et ' quoniam sic melius proueniunt. Sotion Graecus admonet eum qui cepas plantaturus est,caudas & extremitates, librasque omneis,& comam omnem auferre de-Q mqδε magnae & capitatae evadant. Alij soli
tantum radice tenus vellunt: nam ita succum ad uadaui α- inferiora transmittunt.Sed rarius hoc modo popae. ni debent,Palladio autore:& runcari ac sarcusari, si no saepius,saltem quater,ut tradit Plinius. Qui QMdmodo etiam praecipit ter solum fodi debere, antequam serantur.Si Luna minuente seris,lenues & acrio- habebis: si crescente, robustas δί saporis humesai, domito accremento. Caeterum, illud nec
90쪽
ignorandum, nec praetereundum censeo, quod in omni ceparum genere, oblonga acrior esse solet quam rotunda:& rufa, quam candida: ad haec sicca,quam viridis,& cruda quam cocta: necnon recens,quam sale condita,aut elixa. Loge autem maiores habebis, si cum translationi locus est, deponantur in terra viginti diebus ante sabacta,& tantisper resiccata, dum omnis humor exhauriatur,ex sententia Sotionis Graeci.Qui idem fisri ctiam pollicetur, si detractis tunicis, nuda ceparum capita terrae committantur. Sunt qui aD firment illarii semina ab auibus nequaquam a tingi, ex quo negant terra obrui debere. Quod Ruellius male ex Palladio collegisse videtur: naanetho id ascribit,& non cepis. Qiraru semina, si rite voles excipere, & opportune legere,cum vi rentes illae caulem agere coeperini,humilibus c teriolis, ut docet Columella, stylorum rigorem conseruabis, scaposque leuibus adminiculis in modum iugatarum vitium praefulcies: alioquin thalli ventis agitati prosternentur, deturbatisq; scaporum cacuminibus, totum semen excuti tur. Qvd non ante legendum est,quam nigrum colorem prae se ferat: sicuti post Graecos, & Co-li ella tradidit Palladius.Incorruptς autem diu Visebunt cepae , ut adnotauit idem Sotion, si in caudam aquam,vet,ut Plinio placet,salsam & t pidam immergantur, deinde insolentur donec penitus siccescant, hordeaceisque paleis recondantur, ac ita reponantur, ut nulla ex parte sese contingant. Nostrates fumo & foculo expositas