장음표시 사용
101쪽
ANTONII MI EALDIlos foetus necabit: aut insuaues,vel tabidos reddet.Seminibus destinatae cucurbitae,ad hyemem usque in sua vite pedere debent, ut tradit Pallad. ex qua sublatae,vel S Ole,vel fumo siccabuntur .alioquin semina marcore putri consecta vitiabu-tur.Diu recentes durabunt & cucurbitς & cucumeres,si in albi vini secem non peruersam, pica tis doliis demergantur & operiantur . In muria itidem incolumes perennant. Sed illis vita, , vigorque longo tempore permanebit, ut Quin tilliorum Georgica fidem faciunt,si in cadis pau-
cum acetii continentibus, ita sublimes pendeat, ut acetum nullo modo contingant . Verum, Ot-picanda erunt vasa quae huic negocio destinabi tur, ne seras acetum vaporet, natura alioquin penetrabile,ob partium tenuitatem. Hoc itaque artificio recentes cucurbitas hyems tota opportune tibi ministrabit. Quas si voles, etiam seruabis,si dum tenerescunt incideris, & feruefactam aquam affuderis,totamque noctem,siib dio pe stigeraueris, & postea in acri muria coposueris, sic in alios prouentus egregie custodies. Hoc loco mihi in mentem sane quam opportune Venit,quod Athenaeus refert: demiratos conuiuas suos, quod Ianuario mense virides cucurbitae in escam oblatae fuissent, peculiaris lucci non immemores,& natiuum saporem retinetes. Qim dolitorum studio, qui artem hanc percallebant, referendum omnino putabant. Erant autem, tscribit, a salgamariis qui hortenses condituras profitentur,asseruatae. Quem modum long an
te Athenaeum, Nicander & alij plexio docue-
102쪽
runt,iubentes cucurbitas in aere prilis siccatas,&funiculo transfixas,fumo appendi,ut Desertas iis ollas,per hyemem ociosa seruitia sorberent.Hodie per hybernos mens eis omnes,laquearibus &tabulatis ςdium appensae,virides & cibis non ingratae,i nostratibus ubique custodiuntur,maxi me quae citruli nuncupantur, vulgaribus longe duriorcs, proinde corruptionis)abem tam tincile & repente nec agnoscentes, nec sentientes. Purgatorias facies & deiectorias, ut alia pleraq;, si illarum semen noctem ac diem,cum rhabarbaro, agarico, scammonia colocynthide aut aliis purgantibus medicamentis simplicibus, praem ccraueris, deinde,qua dictum est formula, semi naueris .Et cum inlapida sit cucurbita, quo voles sapore & odore illam facile imbuere potes, si s mina antequam terrae committantur, in eo prae maceres: hunc enim, ubi adoleverit, ad ynguem referetmon dico cruda, sed etiam cocta:perinde atque cucumis. Fiet idem prorsus absque ulla a te si dum coquitur,quem volueris saporem, colorem,aut odorem iniicias.Nam de cucurbita &cucumis ex corum sunt genere,quae Graeci apola Vocant,hoc est,qualitatis omnis expertia. Latini insipida & fatua nuncupant, quemadmodum in beta adnotauimus.Hic fere omiseram, qudd cucurbitae uni fructuum omnium qui extra terram sunt,cortex maturitate in lignum transit:pr te ca,quod cucurbita in Ollium humanorum cineribus plantata, & oleo rigata, nono die fructum profert, ut autor est Hermes. Qui, quia Vana multa tradit, idcirco rerum plurimarum fidem
103쪽
mihi suspectam relinquit: adde quod incertum
facit experientia certum. Cucumerum cura, auxilia, secreta. Cap. XIII.
ANTE QV A M hic de cucumeribus qui cartia laginei sunt generis aliquid scribam, pauca
praefabor. Proximo capite secreta multa cucur bilis & cucumeribus communia, in medium at tuli, Aphros& Graecos seoponicos sequutus. Qui, quantum equidem sentio, cucurbitas cum cucumeribus quadam naturae cognatione con
fuderunt , uti etiam Plinius. Hinc Euthydemus Atheniensis, libro quem de oleribus condidit, cucurbitam vocavit Indicii cucumerem. Et M nodorus Erasistrati sectator duplicem cam secit. Vnam Indicam,quae ut loquitur cucumis est:&alteram, quae vulgaris est cucurbita. Sic Helles pontij cucurbitas longas, cucumereS Vocarunt: rotundas verὁ,cucurbitas. Addo, quod Ventrosum illud instrumentum,quo corporibus aflixo, vel spiritu, vel leni starificatu singuis elici solet, Graeci medici si an & si cyn a cucumere, Latini vero diminuta voce ὶ cucurbita, cucurbitulam dixerunt:.vulgus ventosam nominat, aptius se lasse ventrosam.Ex his liquido costat,rerum nomina & proprietates plerunque ab autoribus confundi. Quapropter mirari desines, si multa cucurbitis & cucumeribus ex cognatione, pri scos sequuti,communia fecerimus: quae hic non sumus scripturi,formidantes t dium ex iteratio ne gignerc. His positis,ad rem venio. Cucume
104쪽
res, Palladio autore, sulcis rare factis seminandi I ''
sunt:altitudine sesquipedali, latitudine Vero pe- ω. dum trium. Sed inter sulcos spatiu pedum Ocho relinquendum est,ut libere possint evagari. Sa culo dc runcatione non in&gent, quὁd herbis plurimum iuuentur.Serpunt sarmentis,ac vitilibus praelongis,vitis modo,sese in ramos diffvn dunt: quos ob caulis infirmitatem humi disper gunt, nisi adminiculum propius obiiciatur, cui caduci incumbant. Die sexto vel septimo post satum emicant, quibus si copia aquae adfuerit, minorem curam desiderant: nam humore plurimum iuuantur, perinde atque cucurbitae, sicuti nunc nuper scripsimus:hyemem tamen & frigora summe perhorrent. Q rum semina si biduo ante sationem, laete ouillo, ut vult Palladius,vel χεεμῶ mulso,ut Plinius,aut aqua mellita,vel saccharata
praemacerentur, dulces reddent cucumeres, ad- Ohaec teneros,candidos,& iucundissimos,cum sa- dsisti. pore, tum aspectu, Vt adnotauit Columella, S ante eum Florentinus Graecus: necnon,post Vtrunque,Plinius ac Palladius: quibus omnibus subscribit experientia.Praecoces S praematurOS, Q-οmοδα imb verb anno toto qui volet habere,pr cedens praecoces, Elcucurbitarum caput consulat: δ: quod ibi sitit omissum ae schilinus & cophinis, vasisque aliis, praesenti admonitione resarciat: nimirum,qubdrotulae illis subiici possunt, ut minore labore pestes ipsorum horti, cum opus fuerit, foras pro ducantur,& rursus intra tecta reducatur.Posiant etiam specularibus vestiri, ut spirantibus ventis,
& vigente frigido coeli statu, Soli absque iniuria a , si
105쪽
poni queant.Hac ratione,toto fere anno Tiberio Caesari cucumis praebebatur, mira Volu
prate illi expetitus: quemadmodum post Columellam,posteritatis memori mandauit Plinius, quem nullo non die ei contigisse scribit. Sed te uiore hegotio ac labore,id etiam cofici apud alia xias syptiae gentis Dolum Mendesium,autor est Co-
modus ut lumella.Aprico,inquit,& stercoroso loco, alte ἐσμ δε ' ordinibus ferulas,alternis vero rubos constahabere oportet: & confecto aequinoetio paululum insta terram secare: ligneoque stylo laxatis, vel rubi, vel ferulae,medullis, stercus immittere: atque ita semina cucumeris inserere, quae scilicet
incremento suo,rubis & serulis coeant.Nam ita non sua,sed quasi materna radice aletur: nascen turque fructus, qui inter fiigora etiam vigeant. Rem eandem tradit Plinius,admones Columellam suum hic commentum prodidisse:&si auto VςW rem producat.Sed Pliniusa ipsum audire praesta- Columella,inquit,suum tradit commetum,' ut toto anno contingat cucumereS'. fruticem rubi quam vastissimum in apricum locum iubet transferre & recidere, duum digitorii relicta stirpe circa vernum qquinoctium,ita in medulla rubi,semine cucumeris insito,terra minuta, fimoq; circvaggeratas resistere frigori radices.Vt ut fuerit,Plinio cum Columella hac in re male conuenire vides. Nam ille circa aequinoctium vernum id fieri iubeti hic vero circa autumnale, ut inter
pretatus est, & ex Columella transcripsit Palla dius:sed in his distingue solum & coelum.Si tot nos & teneros habere desideras,adhqc sine semia
106쪽
DE SECRET. HORT. LIB. II. Asne,& qua volueris effigie fmmatos, necnon re centes tota hy eme, abraecedens caput recurre. Vnum tamen ibi omissum hic non tacebo,nem
pe quod prisci sal gamvij cucurbitas & cucume
res sale,aceto,sceniculo & sampsucho csidire so lebant.Sunt qui virides seruari dicunt,trito sin pi cum aceto. Plinius in scrobe, opaco loco arena substrato illos componit, foenoque sicco &terra operit. Athenaeus plenilunio in hortis ina xime gh scere,& manifestum ineremetum capes
sere tradit necnon more cchinorum marinorum
impleri: quod aquei humoris summum est argumentum. Athenaeo suffragatur Plinius,additque quoties coelum tonat, velut timore perterritos conuerti & tabescere. Sed memorabile illud est, quod a mulis cucumeres summoperc expetuntur,mira oleris huius voluptate illecti,cuius odorem vel eminus sentiunt. Quare munienda sunt cucumeraria,ne illi erumpentes ea depopuletur,
ac proterat.Memorabilius &illud, iudain Grς-cis Quintilliorum georgicis legi,& a multis non in eliciter probatum audiui: quid illud,inquiesὶ Si febricitanti infanti qui adhuc lacte nutritur, paris longitudinis cucumeres dormienti apponantur,& quasi condormiscat, statim sanabitur: nam febrilis calor omnis in illos transibit. Peneo miseram qubd si parum aquosos habere libuerit cucumeres,ubi scrobem foderis in quem illos depositurus es, dimidium altitudinis eius,paleis aut sarmetis implere debes,& terra aggesta, aboque irrigatione reliquum absoluere.Megarenses etesiis ventis spiratibus,cucurbitis, cucumeribus
obm eoAe-bantur ci in cumeres. Cucumeres
107쪽
& peponibus puluerem sarculo concitabant, ut fructus molliores & sine rigatione dulciores fierent.Si radices agrestis cucumeris lusas, aut rh barbarum, agaricum, cnicum, vel quid simile in potabili aqua per triduum maceraueris, & die laus quinque platulas cucumerarias huius liquo ris haustu satiaueris,uentris purgationem ab his sollicitabis.Quae validior erit, si dum radices sua fundunt germina,circunsessis & ablaqueatis tenuibus fibris,ellebori aut alterius purgantis in dicameli simplicis portionem adieceris. Hoc postreinu esto:Matron suis carminibus,ut est apud Plinium,cucumercin terrae filium nominauit: &Heraclides Tarentinus , hedygeon, quasi terrae
seauitatem. Peponum, Melonum, ac bis elopeponum cura,auxialia, G secreta. Cap. XIIII.
PA V c A de peponibus & aliis hic scriba,qubd
cucumerum generi, priscis rei rusticae docto ribus Graecis de Latinis contribuantur,& proinde imulta illis assinia agnoscant.Ex quo cucume res in pepones, & melopepones degenerasse vi sum est.Qui dii' postremi figura latum & quantitate inter se dissident. Nam cum magnitudine excessere,pepones vocantur: dum vero rotundi, formam & essigiem mali referunt,facta ex pepone & malo nomectatura,melopepones sunt Vocati.Vnde Palladius totum hoc genus, melones amatorii figura,ac si dicas pomeos aut cotoneos nuncupauit. Qui pendere non solent,ut scripsit Plinius,sed humi rotundari: maturitatem prae se serentes
108쪽
ferentes, cum pediculus a corpore secernitur, &sbauis odor ab umbilico nares ferit. Omnes ra- Quomodorius sunt serendi, ita ut semina inter se pedibus pepο- duobus distent, locis subactis, & areis diligenter pastinatis libertate enim gaudet,qua ultrὁ citro que vagari possint: herbis praeterea impense ii
uanim,ut cucumeres: quare sarculatione ac ru
catione rarum indigent.Vite praelonga serpunt, sagellis hinc inde reptantibus . suntq; fructu in tilagineo de peponibus loquor) orbiculatim striato, prominulis puluinorum toris, strigis, in
vertice dc umbilico coelitibus, ac ibide stellatim decusiatis:adhaec cute sunt aspera,& velut lenti ginibuε occupata,sed carne intus suaui, dc sem nibus in utero liratim digestis: Quae si mulso,Vel inbmbri lacte per triduum macerentur, δί exsiccata, solo suam icredatur, longe maiorem suauitatem contrahet pepones qui inde nascentur, ac palato gratiores erunt.Odorati fiet, sit semina diebus multis inter Q..mbri rosae folia deponantur,& mixtim cum illis plan- faetentur .aut ros acea aqua vel alio odorato liquo pepone , re imbuantur,& ut dictum esst,terrς committat
tur. Autor est Florentinus in sitis de agricultura Graecis praeceptionibus, & post illum Palladius. Hic non est omittendu, quod a fetibus pepones,
ut etiam melones, summe expetuntur & auide, quare a peponariis& melonariis sunt arcedi.R liqua ex cucurbitarii & cucumerum secretis erut Aviori res. petenda: cu quibus multa,ut praemonuimus,cO- repeti munia agnoscunt fructus isti. Quare sipr coces,
si amplos,si effigiatos, si absque ullo semine tibi
comparare cupis,praecedes cucurbitarum caput,
109쪽
si videtur, consule. Pene praeterieram quod inc-lonis aut peponis si ustulum ollae iniectum cel rem carnium cocturam iuuare fertur: non secus quam urticae vel sinapis semen, aut fici surculus, ut suis dicemus locis. Cinarae seu hortensis cardui cura, auxilia O .
CiNARAM esse e carduorum genere, hemo nescit herbarius. Ex quo altilis & hortensis Quomodo carduus etiam dici solet.Nam cultus mangonio, ear με ex domita feritate in hortis mansueuit,ac in his ha-MI 'hqr didicit: nescio qua gulae audacia,que terrae portenta in ganeam & luxu Vertit, a quadrupe dibus plerunque neglecta: usqueadeb ventris &' Veneris desideriis obsonantur homines.Est itaq;cinara, seu altilis carduus, plata nemini hodie nocognita:quae compactilibus spicis squaminatim coagmentatis constat. In quibus orbiculata, aut Cinar put pyramidalis facies exterior virescit,interior vero rimm niueo cadore nitescit. Tota structili nucleorum risi V serie pineam nucem videtur exprimere: Vnde &strobilus plerisq; dicitur. Nulli sunt hodie horti, qui hac plata longe & late non piibescant ac syl-
uescant: adeo ut opipara nulla sit mensa absque echinato hoc cibo,modo anni tempus illucon cedat.Vulgus Gallorii altico calumnuncupat,ab Ph ia iis di articulo Arabuat,&cocatos,qui Hippocrati,Gaeatur. leno teste, nucleus est pineae nucis: cuius imaginem refert cinara,vt paulo ante diximus.Terram
stercoratam & sotrita diligit: quamuis in pingui
110쪽
solo melius possit proiienire,ut tradit Palladius. Qui etiam praecipit semina cinarae cretcente Lu- ra apta ina in paratis areis, spatio semipedis discreta, non quomodo alte imprimi:sed tribus digitis comprehensa,do- έ6beat. nec ad primos articulos terra procedat, demergi ac leuiter obrui,rigari questequenter,si aestus interueniat. Nam ita teneriorem fructu ac plenio rem educabu ut Varroni Grςco visum est. Cum C am ω
vero plantae adoleverint, herbis assidue liberari ac expurgari debebunt; multoque cinere,si Co- -ο . . lumellam audire volumus,stercorari. Nam id ge feniscnus stercoris, huic oleri retissimum esse tradit: a quo cinaram dictam Hille,multis placet.Cauendum autem erit,iae semina inuersa pangantur: sic enim debiles, incuruas ac pumilas creabunt crunaras , ut Palladius asserit. Qui ex Astorum & QuantoLGrςcorum placitis etiam tradit,nullis spinis illas horrescere,quae seminu cacumina ante sationem stacta,vel lapidis attritu retusa habuerint. Q detiam multi affirmant contingere, si in lactucae radiceni decorticatam & delibratam, tenuesque in particulas concisam, singula semina, singulis indita particulis obruantur, & quo dictu est modo,plantentur.Suaves & odoratas habebis,si s bm.Lmina in odorato liquore aliquo, aut siicco tri- fautoriduum prae maceraueris,& siccata terre commis ris: nam saporem eum referent ,cuius humorem
combiberint. Vnde laurum redolebiit,si illa cum lauri foliis maceraueris, aut in lauream baccam intruseris, & ita plantaveris. Simile erit experiamentum in reliquis. Dulces prouenient, si semina in lacte,melle,aut aqua siccharata,vel vino M