장음표시 사용
241쪽
sinitum ius religionum, vetustas exemplorum, auctoritas literarum monumentorumque deterret e Tune es ille inquit, quo senatus carere non potuit quem boni luxerunt quem respublica desideravit quo restituto, senatus auctoritatem restitutam putabamus quam primum adveniens prodidisti8M Nondum deuie sententia dico Impudentiae primum respondebo
III. Hunc igitur funesta reipublicae pestis, hunc
tu civem serro et armis, et exercitus terrore, et Onsulum scelere, et audacissimorum hominum minis, servorum delectu, obsessione templorum, occupationesori, oppressione curiae, domo et patria, ne cum impe is boni ferro dimicarent, cedere Curasti, quem a Senatu, quem a bonis omnibus, quem a cuncta Italia desideratum , arcessitum, rev atum, conservandae ε reipublicae causa confiteris' At enim in senatum venire, in Capitolium intrare turbulento illo die non debuisti. M Ego vero neque veni, et domo me tenui, quamdiu turbulentum tempus fuit quum servos tuos ad rapinas, ad bonorum caedem Paratos, cum illa tua consceleratorum ac perditorum manu urmutos, etiam in Capitolium tecum venisse constabat.
Exercima errore Recte Mom. Manut alii intelligunt Caesaris Galliae Proen . exercituni, quem ille tunc ad urbem movebat quum lugem de Cieerone Clodius ferret. Tem oram Medea Castoris sigΔi
fieatur. Isin, do nn .edere curasti m tomauus non meminerat, ne iuruile
loquutionem apud Cicerotiem reperire. Ego gauderem, si quis tale exem-l,lam ex ullo auctore pro e rationis
a hic Me c. Atque etsi Ciaero Pro
242쪽
PRO DOMO SVA , CAP. Quod quum mihi nuntiaretur, scio me domi mansisse, et tibi et gladiatoribus tuis instaurandae caedis po
testalem non fecisse Posteaquam mihi nuntiatum est, populum romanii in Capitolium, propter metum atque inopiam rei frumentariae, convenisse ministros autem scelerum tuorum Perterritos, parti in
amissis gladiis partim ereptis diisugisse veni non
solum sine ullis copiis ac manu, verum etiam cum paucis amicis. An ego, quum P. Lentulus consul ,
optime de me ac de republica meritus quum Q.
Metellus, qui, quum meus inimicus esset frater tuus, et dissensioni nostrae et precibus luis salutem ac dignitatem meam praetulisset, me arcesserent in senatum quum tanta multitudo civium tam recenti ossicio suo, me ad reserendum gratiam nominatim Oearent, non Venirem quum praesertim te a in illinc cum tua fugitivorum manu discessisse constaret
IIic tu me etiam custodem defensoremque Capitolii. templorumque omnium hostem Capitolinum appellare ausus es quod quum in Capitolio senatum duo
consules haberent, eo venirem Vtrumne est tempus aliquod, quo in senatum venisse turpe sit an res
illa talis erat, de qua agebatur , ut rem ipsum repudiare, et eos, qui agebant, condemnare deberem IV. Primum dico senatoris esse boni, semper in senatum venire nec cum his sentio, qui statuunt minus bonis temporibus in senatum ipsi non venire;
Seio Inepteri l. scio positum mori iii Wols nisi sorte scripserit decl.i-
Vertim etiam umis eis amicis Scilicet hae quo lite iunctura uti solet Cicero, ut periodi memhra eounectat Per Particula non sotam i verum etiam. Sed lite eae prorsus ridiculae auut, et exspectes potius, sine telo, sine usione quam cum Piaticis iamitas. Cons. similia in Sen. I. 32. Otay. Aio suo Ernestius siue libris edidit benesicio suo. I si non Menire fuisse Mure omn4ἐt offendere debent eum , qui in Cicerone suo nihil otiosi aut pia id per- serre didicit. Omnino lotis loeus laninguet ac siiset mirum in modum. .
243쪽
non intelligentes, hanc suam nimiam perseverantiam vehementer iis, quorum animum ostendere voluerunt, gratam et iucundam suisse. At enim nonnulli, propter timorem, quod se in senatu tui non esse arbitrabantur, discesserunt. Non reprehendo nec quaero, fueritne aliquid perti inesceridum. Putes, Suo quemque arbitratu timere oportere. Cur ego non timuerim, quaeris Quia te illinc abiisse constabat. Cur, quumviri boni nonnulli putarint, tuto se in senatu esse non posse, ego non idom Senserim Cur, quum ego me existimassem tuto omnino in civitate esse non
posse, illi non item An aliis licet et recte licet hin
nie metu sibi nihil timere mihi uni necesse erit, et meam et aliorum vicem pertimesceress, An quia non condemnavi sententia mea duo con
sules sum reprehendendus Eos igitur ego potissimum damnare debui, quorum lege perseetum est, ne ego indemnatus, atque optime de republica meritus,
damnatorum poenam sustinerem ' Quorum etiam delicta, propter eorum egregium in me conservando voluntatem, non modo me, sed omnes honos erre oporteret, eorum optimum consilium ego potissimum, per eos in meam pristinam dignitatem restitutus, con-
silio repudiarem meo At quam sententiam dixi Primum eam, quam populi sermo in animis nostris iam ante defixerat deinde eam , quae erat superioribus diebus agitata in senatu deinde eam, quam
Illi non item ''Sie e cod. Bargaei Manutius Cet alteruandus' edidit
probautitiva aliis Vulgo sine sensu Πιι irem. - Sensu quidem, sed Diso; illus , in Capitolium T. In animis nostris' Vestris , in omnibus Oxonii et aliis libris mulio lectius est et apti l . t sutiles nugas
esse puto, quod Fenatu nune dicitur
Iregiιens, et distinguitur tamen in wqq. quum omnes adessem id est soriasse, frequentissimus, ut in Sen. f. α5. In quo etiam mirabilius est, eos diei affuisse et de rescindendis aetis referre ausos esse, qui antea Prome timorem diseersissent . . . Quem enim alium nisi istos noranti imeam rem commovisse credamus t .
244쪽
senatus frequens, tum, quum mihi est assensus, se- qitutus est ut neque allata sit a me res inopinata ac recens, nec, si quod in sententia vitium est, magis sit eius, qui dixerit, quam omnium, qui probarint. At enim liberum senatus iudicium propter metum non suit. Si timuisse eos iacis, qui discesserunt: concede, non timuisse eo , qui remanserunt. Sin autem sine iis, qui tum afuerunt, nihil decerni libere potuit quum omnes adessent, coeptum est referri de inducendo senatusconsulto Ab universo senatu reclamatum est.
V. Sed quaero, in ipsa sententia, quoniam princeps ego sum eius atque auctor, quid reprehendatur. Vtrum causa capiendi novi consili non fuit an meae partes in ea causa non praecipuae fuerunt an alio potius confugiendum suit Quae res, quae causa maior esse, quam sames, potuit, quam seditio, quam consilia tua tuorumque qui sucultu te oblata, ad imperitorum vnimos incitandos renovaturum te tua illa funesta latrocinia ob annonae causam putarunt Frumentum provinciae frumentariae partim non habebant partim in alias terras, credo, propter varietatem venditorum miserant partim , quo gratius esset tum , quum in ipsa iam subvenissent, custodiis suis clausum continebant, ut subito novum mitterent. Res erat non inopinione dubia, sed in praesentia, atque ante oculos
ficaretur mutata consueti,do et vo-l Iunias eorum, qui numentum anuimantea potius Romam quam in alia loea vellendum curaverant: sicut Virgilio est Marium et mutatile semper Iemina. Non raro fit in hae oratione, ut aenis sum Ohseurtim reddat imperito a repta aut minus usitata verbi sigvisiis ratio. OLF.
Libere Eruestio videbatur sententia re liti rere tiare legis e. Atio Pinius dio ad Pompeium M. Pro ter arietatem Menditorum Quid hoe sit,uemo dixerit Graevius ni spicabutur legendum rvter Maritiam enditorum. - Familiari eui clam meo videbntur arietatem pos liam esse pro inconseuntia, eui verbo et supra iungebatur, ut sigui.
245쪽
onatio Proposito periculo neque id coniectura prospiciebamus, sed iam experti videbamus. Nam , suum ingravesceret annona, ut iam plane inopi ac fames , non Caritas timeretur concursus est ad templum Concor
diae iactus , senatum illuc vocante Metello consule. Qui si verus fuit, ex dolore hominum et fame certe Consules causam suscipere, certe senatus aliquid consilii capere potuit. Sin causa sui annona seditionis quidem instimulator et concitator tu suisti: nonne id agendum nobis omnibus suit, ut materiem subtrahe- a remus surori tuo Quid, si utrumque suit, et ut fames stimularet homines, et tu in hoc ulcere, tanquam unguis, exsisteret nonne sui eo maior adhibenda medicina, quae et illud nativum et hoc delatum malum sanare posset Erat igitur et praesens caritas, et su
tura sumes. Non est satis facta lapidatio est. Si ex dolore plebei, nullo incitante magnum malum: si P. Clodii impulsu Lusitatum hominis facinorosi scelus:
si utrumque, ut et res esset ea, quae sua ponte mul
titudinis animos incitaret, et parati atque armati s ditionis duces videturne ipsa respublica et consulis auxilium implorasse, et senatus fidem Atqui utrum-
rimi, ut Praesenti mendosum videatur Auctor, utationi ii in i Phaesentiam
opponere voluit διbiae opinioni non autem dicere in raesenti Periculo.
Ad templum Concordiae Antea --- saeius est in Capitolium, ibique habitus Senatus id quod re- Petitur . i5. An sibi lieero eredidit
hie Cicero, quocumque loco vellet. concitare motus et hahere Senatum Mox erus concursus est latis, qui oritur nullo capite, nemine incitanιe. vi Ieitur . a. ut qui causam habet tu ea re ipsa quam asserunt τulgi turbatores Ernestio haec forma loqtiendi merito videtur durior esse et nihili enim esset concuratis Ialsus aut fetus Paulo maior sprete ab eodem defenditur verbum Potuit, ubi aptius suisse debuit. O . Seditionis quidema Melius esset au- ω- iudico Wolsio. T. Eo e delattim malum Ἐπumam vaea κο dicitur in Odrssea quod h. l. delatum , nulla. quod se iam veterum auctoritate. Neque omnino certa est scriptura saliquot MSS. habent dele-Mtιm, ut quatuor Oxnnu. Sed id vitiosum visum est eruditia. OLF.
246쪽
que suisse perspicuum est disticultatem annonae, summamque inopiam rei Dumentariae, ut homines non iam diuturnam caritatem, sed ut famem plane limerent nemo negat. Hanc istum otii et pacis hostem causam arrepturum suisse ad incendi , caedes, rapinas, nolo, Pontifices, suspicemini, nisi videritis. Qui sunt homines ii Q. Metello, fratre tuo, consule, ain senatu palam nominati, a quibus ille se lapidibus appetitum etiai percussum esse dixit L. Sergium et M. Lollium nominavit. Quis est iste Lollius qui sine ferro ne nunc quidem tecum est qui te tribuno plebis . nihil de me dicam, sed qui Cn. Pompeium interficienduin depoposcit. Quis est Sergius armiger Catilinae, stipator tui corporis, signifer seditionis,
concitator tabernariorum , da innatus iniuriarum, percussor, lapidator, sori depopulator, obsessor curiae. His atque huiusmodi ducibus, quum tu in annonae caritate in consules in senatum , in bona sertunasque locupletium, per causam inopum atque imperitorum, repentinos impetus comparaves quum tibi salus esse in otio nulla posset quum desperatis ducibus, decuriatos ac descriptos haberes exercitus perditorum: nonne providendum senatui fuit, ne in hanc tantam Diateriem seditionis ista funesta sax adhaeresceret 8 VI. Fuit igitur causa capiendi novi consilii Videte . nunc, suerintne partes meae paene praecipuae. Quemium Sergius ille tuus, quem Lollius, quem ceterae pestes in lapidatione illa nominabant quem annonam
Pompestim inω sciendum Myram Demriatos in Decuriare Leen loriare .eu mihil de his Lollii insidiis Ci passim usurp'tur pro conscribere. Ceronem, aut Asconium ad orat pro oT. Miloue -rrasse, Wolfius monuit. Im eritorum' tu edd. veti non Adhaereseeret 'o Graevio placebat mullis et eodd. MSS. aliquot pere ne in hac tanιa memoria iace a -
247쪽
Praestare oportere dicebant' nonne me quid pus rorum illa concursatio noctiirna tum a te ipso instituta Me frumentum flagitabant. Quasi vero ego aut rei frumentariae praefuissem, aut eompressum aliquod frumentum tenerem, aut in isto genere omnino quidquam aut curatione aut potestate valuissem. Sed iomo ad caedem imminens, meum nomen operis ediderat, imperitis iniecerat. Quum de inca dignitate, in templo Iovis Optimi Maximi senatus frequentissimus, uno isto dissentiente, decrevisset subito, illo ipso die, carissimam annonam ne opinata vilitas conse-1 quuta est. Erant, qui deos immortales id quod ego sentio numine suo reditum meum dicerent comprobasse. Nonnulli autem illam rem ad illam rationem coniecturamque revocabant, qui quod in meo reditu spes otii et concordiu sita videbatur, in discessu autem quotidianus seditionis timor, iam paene belli depulso metu , Commutatam esse annonam dicebant: quae quia rursus in meo reditu facta erat durior, a me, cuius adventu fore vilitatem boni viri dictitabant, annona flagitabatur. VII. go denique non solum ab operis tuis , impulsu tuo nominabar sed etiam depulsis ac dissipatis tuis copiis, a populo romano universo, qui tum in Capitolium convenerat, quum illo die minus vale-ε rem nominatim in senatum vocabar. Veni exspectatus. Multis sententiis iam dictis, rogatus sum senten-
Datiauis 'ISiessim ex ingenio, quem sequuti auu Wolf et Iuch. Vulgo
nocturna 'num Ad Ulamo Ernestius malebat nonis nulli aviism rem ad uiam Gesuerus:
oetuabant Em. sine libris correxi dieitiarant. Quum illo die minus Materemo Nouadmodum grave fuisse videtur periculum alioqui de liae valetudine iam antea dicandi locus fuerat. Sed id membruin heve Leit amplificaudas reriodo. DIJ.
248쪽
PRO DOMO SVA , CAP. tiam. Dixi rei publicae saluberrimam mihi necessa riam. Ρetebatur a me frumenti copia, annonae vilitas; quasi possem aliquid in ea re gerenda; non habebatur. Flagitabar bonorum expostulatione Improborum convicia sustinere non poteram. Delegavi amico Iocupletiori non quo illi, ita de me merito, onus illud imponerem succubuissem 'nim potius ipse , sed quia videbam id, quod omnes quod nos de Cn. Pompeio polliceremur, id illum de consilio vi
tute auctoritate, felicitate denique sua iacillime perfecturum. Itaque, sive hunc di immortales ructum ouiei reditus populo romano tribuunt, ut quemadmodum discessu meo frugum inopia, sames, vastitas, caedes, incendia, rapinae hscelerum impunita , laga, semido, discordia suisset sic reditu meo ubertas' agrorum , frugum copia, spes otii, tranquillitas animorum , iudicia, leges, concordia populi, senatus
auctoritas, mecum simul reducta videantur: sive
egomet aliquid adventu meo, consilio, auctoritate, diligentia, pro tanto beneficio populo romano praestare debui praesto, promitto . spondeo. Nihil dico ampliusci hoc, quod satis est huic tempori, dico, rempublicam annonae nomine, in id discrimen, quo vocabatur, non esse venturam. Num igitur in hoc ovicio, quod sui praecipue meum, sententia mea reprehem
Non habebaturo Si lectio vera lexit, puto, iure reprehenditur Mox volsius monuit, id huic seriptori tuestius edidit e peste, hi Graesignificare posse, nihil aderat, nihil vius post alios multos a peste uti sta-stimetebat scit frumenti. Varietistem tim ab omnibus seribitur a eraede Hievel scripturae vel emendationis expo notabilis est ipsa phrasis . rem erisuit Beck. pere ei a teste perietili; illud autem Populo Romano LM. Lamb. Gruti φορτικου, quod e caede t. vastitate Εrn yvuli Romani iterum Cicero eripuit cives suos vix Sententia mea reprehenditurin Vmis ab iis receptus in patriam in quae Oxoran. rehendatur, non infelici sit res maximi, ex superioribus invitio . at xitio tamen. Rhetor intel telligitur, annona. Tum nemo negat
249쪽
odii ur Rem maximam eripui a peste summi periculi,
non solum eam sed etiam vos a caede, incendiis, vastitate nemo negat quum ad causam Caritatis accederet iste speculator communium miseriarum , qui
semper in rei publicae malis sceleris sui saces instam
VIII. Negat oportui ne quidquam uni extra ordinem
decerni. Non iam tibi sic respondebo, ut ceteris Cn. Pompeio plurima , periculosissima , maxima, terra
marique bella extra ordinem esse commissa quarum rerum si quem poeniteat cum victoriae populi romani, neCesse est poenitere. Non ita tecum ago. Cum his
haec a me haberi oratio potest qui ita disputant. se, siqua res ad unum deserenda sit, ad Cn. Pompeium delaturos potissimum sed se extra ordinem nihil cuiquam dare quum Pompeio datum sit, id se pro dignitato hominis ornare ac tueri solere. Horum ego sententiam ne Iaudem, impedior Cn. Pompeii trium-
genua loquendi est graviter isseverans, etiam supra, interpositum, quod alibi non temere reperias. Porro, si isi mutandum est, malim eum Ernestio insammaMil. Wo F. Et aieedidit Senutatus T. Necesse est maee in re nitoribus edd. omissa e MM. eompinribus et
edd. velli ante Victor restituerunt Graeν, et Woll. mriam ego sententiam ne laudem
Quam sententiam, vel potius miram Partem sententia, Nam sentire illos dixit, primum . se extra ordinem nihil cuiquam dare deinde Pompeio
se libenter dare. saltem non invidere. Igitur de priore sententia nune loqui putandus est Orator Eam ipse quidem non admodum probat, quippe qui aperte egerat sua orem et seutorum extraordinariorum imperiorum in Orat ire L. Manilia, at constantiam tamen probat, qua sibi qumiae utendum suerat. Nempe ipsi faciunt. quod solent quum ompeio extraordinem nihil deeernunt: aeque enim omnibus id neganti go quoque in quit, quod ante seceram io Ilia iis Halieo bello ad Pompeium deserendo. idem nune seci in cura rei frumenta riae eidem extra ordinem decernenodaci et quam in aliis constantiam probo , eadem in me ipso Aeetor Sie enarrat haec auulius quilius numquidquam nugacius esse potest Sed statim apparebit quorsum arrepere per has nugna eupiat Deelamat . In-veeturus est in Clodii levitatem et inconstantiam, qui quum nuper qua'
dam rogatione regem Cypri et regno et regia gara spoliasset es pro Sextie. 26 seqq. Dio Cara. XXXVII, 3o;
250쪽
PRO DOMO SVA CAP. 8 47phis quibus ille, quum esset extra ordinem ad pa
tria in defendendam vocatus, auxit nomen populi romani, imperiumque honestavit constantiam probo,
qua mihi quoque utendum fuit, quo ille auctore extvnordinem bellum cum Mithridate Tigraneque gessit. Sed cum illis tamen possum aliquid disputares tua ast
ver quae tanta impudentia est, rit audeas dicere,
extraordinem dari nihil cuiquam oportere qui quum Iegenesuria Ptolemaeum , regem Cypri, fratrem regis
Alexandrini eodem iure regnantem, Causa incognita, publicasses, populumque romanum scelere obligasses; quum in eius regnum, bona, fortunas, latrocinium huius imperii immisisses, cuius Cur patre, VO, maioribus societas nobis et amicitia fuisset huius pecciniae deportandae, et, si quis suum defenderet bello gerendo M. Catonem praefecisti. Dices, quem virum assanctissimum prudentissimum , sortissimum , amicissimum reipublicae, virtute, consilio, ratione vitae,
mirabili ad laudem, et prope singillari. Sed quid ad
Velleius II, 45 et plures ibi lauda neque hono usui sermonis. Quis enimios . Catone ad eam rem deligato, ante hune dixit homines ρυblicare' scit extra ordinem nune Cleeronis Itaque gravitas hie Cieero noster vo. legem de Pompeio itidem extra ordi ea latrocinium, quod alter pro Sext. nem rei se timentariae praesciendo I. I, inmitudinem et Ana Iam in culpare audeat. OLF. 'Publ. haerentem. Ergo non est dii Latrocinium huius immi si immisis hium , quin veram lectionem edide-MaxOxcinti omnes cum plerisque re rint victorius et qui hunc equuti liquis HSS. praebent atroeinium . sunt, ut Ernesiiii. qui tamen aliam quod uitiosum arguit recipsa et uere offensionem vidit in sorinula imperii vocaliubim immittere. Benerin Idem latrocinium. At divinitus si hi ipse vidit Gruterus , id vocabulii durius respondens, Plura sinat eiusmodi inesse, nam quo de repubi uti de quit, in hae ratione Ceteris non huerit Cieero ad Senatores popillimo opus est, ut mox , eodem etiam binomani, sievi de Clodio litur g. io iubente, legatur si is Atque ne ius et aa. Sed parum ille novit hunc quidem deleri necesse ea r olim Scriptorem . qui dum Clodium inse enim legebatur si tiis suum itis δε- etetur, ne Senatui quidem parcit fenderet. ne populo. Clodianu in scelus pro Sed quid ad te Catoni clandes tuum hanti, nee Catoni, viro sanctissimo, aclum non exeusahi. Nam si iuris