장음표시 사용
31쪽
haec sigillatim et primo loco enumerentur , licet, deinde de Galilae et sol ter, si
phthaliturum sermo est , intelligitur ex universa hujus expeditionis ratione. IIaee oppida, ad quae primum accesserunt , 0n sine Vi expugnata, penitusque direpta , et sortasse vastata sunt, qua occasione incola ex Strage superstites, juvenes in primis et puellas, in servitutem redegerint. Cujus calamitatis memoria indigenarum menti ita inhaeserit, ut horum locorum expugnationem separatim non tradere non potuerint.
Hinc Λss1rii ulterius pergebant versus Mare Iiberiadis, per omnem igitur Naphlalitarum terram Nnsa γ' N a), sed per Fαrtem modo Galilaeae 1 transeuntes ad quod
Sequitur in extu nostro nomen nia: probe distinguendum ab oppido ejusdem nominis in eon niis Aphrismitorum et mnassitarum Jos. XVI. 6, τὶ Ill , si idem est atque hodiernum M ab Ut in traei S. I nunc dicio, silum erat ab occidente lacus Meromi ROBINs. l. l. p. 887ὶ el ab oriente pridi, ' loco enumerali, stri , quod hodie idem etiam nomen erit ROB. l. l. p. 622J. Ne dubius est silus oppidi ruri Hoc JosEpuus jam indicavit. Loquens de Iabino olim ibi reonante Ios. XI. , τὸ
de eo loco, αυτ v, inquit, ' ὐπερκειται της Σεμεχωνίτιδος μνος Anti. V. 5. IJ; ibique in Mappa Ronissoa etiam notatur, exhibente Ain e rauauita, et paulo allius sidera loci uadury in raelu
p. 889 non recensetur. Ex his quinque oppidis Ibyn et Met D mucha enumerantur ilem inter loca, a Syris jussu Ben- Badadi, regnantibus , et Baesa, expugnata I Reg. XV. 20 , ubi insuper adduntur praeter U M' pa omitia horrea, per omnem terrum I Phthalitarum Sila, id est omnia loca , s. os ita quae mercium erant receptacula. Eodem nempe consilio, quo olim Syri, deinde suri eas urbes episse videntur, diripiendi nimirum quo copiosiores ergo rapinas agerent, ea loca potissimum petiverunt; ulque illi, Damasco profecti, ab hac parte Palaestinam invaserant, sic Ssyrii, postquam Damascum ceperant, via incedebant, quae inde per vallem Libani, sive per Coelesyriai in Palaestinam ducit. si si vel statuitur cum Winero Bibl. Reumorierb. in voce Gallista in nomen ,, ante exsilium ba-hyloni eum minus late quam postea patuisse, partem tamen hujus etiam regionis, quae ab hone ad lacum Τiberiadis ex lendebatur, Assyrii tunc invaserunt. Non lanium enim tractus aphthali larum septentrionales, sed etiam, ut liquet ex es. VIII. 23, Zebulonitumum terra, TReg. XV. 29 non memorala Galilaeae nomine nuncupabatur. Potius ergo existimem omnem Vaphthalilarum reoionem ante exsilium hoc nomen jam gessisse, quia et Zebulonitarum terra et meridie illius sita est, et locus Jud. I. 33 de Canaanilarum frequentia per omnes Iaphthali larum tractus loquitur. Ibi enim haec Tribus habitasse dieitur in mediis Canaanitis, terrae incolis, ut Aserilae s. 32; non vero quod de aliis Τribubus narratur ibi observatur, Canaanitas in mediis Tribubus habitasse quae porro ibi adduntur , ostendunt, quam polentes Canaanitae ibi etiam fuerint. Duas urbes hi soli tenebant lim, et semper tenuisse videntur. Incolae enim BJlh-Schemeschi et Beth- Anathi non expellebantur , iisque tributum quidem imponebatur, a Salomone nimirum I Reg. IV. 9ὶ, sed ipsum hoc ribulum declarat, eosdem ibi tum fuisse superstiles nec credibile est, postea ipsos inde recessisse. - Si denique dicta de Aseritis quoque perpendimus, non probabile est, solas Taphthaliturum et Zebuloniturum, sed et Aseriturum ditiones jam ante exsilium nomine 'UT ,' al
32쪽
Mare quum pervenissent, a septentrione ejusdem abiisse videntur orientem versus in terras trans Iordanem . l. l. dictas II Pa l .
Intactas ergo tunc reliquerunt Assyrii oribus fiseri, Zebulonis et Issascharis, ex quibus igitur nulli captivi abducebantur. Neque etiam credibile est, illos per omnem Naphtalitarum ditionem transeuntes, dictis oppidis captis et devastatis, cetera oppida, et omnes vicos ac pagos vastasse , et ineolas inde deduxisse. Ut mox indicabimus, collatis locis iumde Iudaeis captivis, tum demi et qiae et Iosiae mandatis 2 Chr. XXX. 1, 5, et XXXIV. 6, 7, 9 agentibus, ii tantum nostro loco TReg. XV. 29 intelliguntur , qui ceteris sive
dignitate, sive divitiis , sive artium pificiorumque peritia Superiores essent. Nec alii abducti esse videntur exari bubus trans Iordanem , quamvis de harum ribuum reliquiis in locis libri alterius Chronicorum laudatis, non diserte fit mentio , nisi has etiam
speetatas esse velis verbis s b, 2 Chr. XXXIV. 9ὶ ac revera solius Prin-
eisis viri abducti mentio obvia est 1 Chr. . . Ad has autem ribus trans fluvium Assyrii se converterunt, non modo ut per ipsarum terras Damaseum reverterentur , insignemque exinde item praedam Secum ducerent, sed fortasse etiam , quia a ribubus nomadicis , Tribubus fraeliticis trans ordanem vicinis excitati erant ad vindiciam ipsis sumendam ab injuriis, quibus non diu ante hae Tribusifra illiticae ipsas assecerant. Hae enim fraeliticae Tribus trans Iordanem et numero et divitiis temporis decursu mirifice auctae erant, ac terram in dies latiorem occupaverant 2).
appellatas fuisse. Illarum enim Tribuum terrae si ob gentium frequentiam sic dicerentur, hoc nomen sine dubio non minus terrae seriircae conveniebat, quae Phoeniciae prozim adjacet. si Nomine nuba, collato loco I Chr. V 26, lota Israeli larum terra trans ordanem significari videtur, quia ibi de Rubenitis Gaditis, et dimidi I nussiturum Tribu sermo est. Haec dicendi alio ceteriunes notissima. 2 Laula a splendida ribuum trans Iordanem conditio Tigialli Pilegaris aetale ex manifestis cognoscitur indiciis, in an liquo obviis monumento , qu0 in compendium redactum 1 Chr. V servatum est. Η earumari buum res prosperas et lorentes Epilomaior ipse probe perspexisse et in primis significasse videtur, hane felicitatem cladi opponens, quam Assyrii iis intulerunt lvs 25 seq. J. Nec pristini adeo, sed dici potius temporis latum ibi spectari, exinde apparet, quod uberior narratio, quam ille hujus operis Chronteorum auctor manu lenebat, cum genealogiis eo usque continuabatur. Rubenitae nempe ab Aroer extendebantur ad media usque loca campestria, quae ad Euphralem usque aleban ius. 8 et in Gaditae non tantum in Basane habitabant, sed ad Salcam usque sedes suas habebant sus il . anassitae, numero, quod diserte monetur, aucti per Antilibanum longe lateque se propagaverant sus 23 . ae ergo Tribus ante jam potentes, plus semel cum vicinis Nomadibus bellaverant. Duorum bellorum hi fit mentio: prioris sub Saul cum agarenis us lol, posterioris cum iisdem eorumque sociis gesti aetate, ut videtur, Iarobam ΙΙ, et Iothaini, quia hoc annectitur censui, iis temporibus de his Τribubus habilo, ac magnum virorum bello aptorum numerum exhibenti ivs II, 18ὶ iurissimum et saevissimum hoc bellum erat.
33쪽
Vim tamen harum Tribuum, Phuli expeditione, et ante si jam silictam , iterata As-s3riorum invasione fractam esse , quisque sentit, etiam si statuitur, regiones trans ordanem quoque non omnibus incolis privatas esse. I aliis illud indiciis pariter animadvertinius. Post hanc enim expeditionem magis praevaluerunt Moabitae et inmonitae magnamque ii terrarum , quas eae ribus incolebant, partem occuparunt. Quod licet in
Libris historicis nulli bi tradatur, tum ex es. XV s apparet, ubi de praecipuis earum
Tribuuin urbibus , tamquam moabificis sermo est, tum confirmatur Jerem. XLIX. 1-5, quo loco tam monitae Gaditarum haeredes dicuntur. Dolendum est, non alia superesse testimonia, ex quibus de reliquiis harum raraeliticarum Tribuum trans Iordanem , earumque sorte posterioribus temporibus, judicare possumus. De Israelitarum , in septentrione Palaestinae supeis titum , conditione post illam expeditioneni, nonnulla , perpauca licet, innotuerunt. IIagnum horum tumerum, Regno Israelis
everso , supersuisse , rire contendit BERTHEAu 23. x Zech. XXVI. 1 probare conatur Dunitas ad Regni judajci finem sorum Tyri cum mercibus suis adiisse Mercatura sine dubio in iis tractibus brevi post hostium abitum restaurata est, et multos XCita erit, ut eo migrarent. In iis fuerint item Judaei exsules, in hoenicia degentes, de quibus infra dicendum. Nimirum parum verosimile est, quod BER TUEAs l. l. conjecit, Judaeorum in Galilaea posterioribus seculis frequentium, ex solis Israelitis in e terr relictis explicandam esse . Ii daeoru numerum ex Iudaeis potius derivem, tum quoniam Historia docet, hos deinceps illuc abiisse , tum etiam , qui , si qui Israeli larum ad Mosa 1smum judaicum transierint, plerique eorum, ob intimam, quae iis cum Phoenicibus semper intercedebat, necessitudinein , praesertim postquam corruptus ah ves Cultus abrogatus erat, qui in urbe α olim florebat, ad Gentium Sacra recipienda proclixiores fuisse videntur, quam ad Cultum udaicum amplectendum. De ter liuossyriorum expeditione a Schalmanagaro susceptu in mediam Palaestinam expoli itur ieg. XVII. Quae hoe capite narrantur , partim hujus libri uctori tribuantur, nimirum s. 7-23 et 34-41; partim ab eo aliunde desumta sunt, nempe s. 1-6
Nomades isti iunc subacti, penitusque sere raeli esse videntur. Innumeri nimirum caesi sunt, mulla intilia in captivitalem abducia, praeda pecorum insignis ivs 2 l. 22 . Multi sine dubio ad vici uasoribus se contulerimi, nec melius odio in Israelitas lethali saturare se posse opinali sint, quam si vindiciae sumendae ipsi quippe impares, polentiores furios exellarent juvarentque, ad Israelitarum polentiam et superbiam vicissim frangendam. I Ex es XV, ubi eius occurrat oraculum , a Iona, ut eo tellur, primum editum, sed a Ies 1 deinde in suos usus conversum, efficiendum esse videtur, Moabitas sub Iehu fortasse et Ioahaso, terras trans Iordanem jam invasisse, eos vero a Iarobam II inde iterum expulsos esse vid. MORE L l.
p. I 07ὶ, at eosdem rediisse post Tigiat Pileetaris abitum. 2 l. l. p. 359 seq.
34쪽
ex Chronico antiquiore, et s. 24-33 ex alio libro , sive relatione alicujus, qui res Salnaritanas accurate cognitas habebat. In illo Chronico dicendi genus animadvertimus cone innum , ibique x s. marrae nomen de urbe tantum adhibetur. In altera pericope x s. 24-33 stilus est copiosior, idemque nomen us 24, 26 de universsi terr usitatur. Majoribus vero verborum ambagibus utitur ipse Libri Auctor, nec tamen locos, quos se scripsit, illustrat. De Cultu tantum dis lautat, et in Palaestin quippe non visens fortasse, non nisi fando de Samaritanis audivisse videtur. Is autem, ut ex s. 19 et 20 liquet, ubi Regmina juda ι cum eversum ob oculos habet, sine dubio post ierosolymα et orsa, et, ut ΕΤ TIUS iure conjecit l, non ante an=rum ante C. n. II, fortasse scripsit. Itaque eo vivente, a capta ann 722 Samari , 17l, nisi plures anni praeterlapsi erant nondum tamen absolutum erat exsilii tempus. Sic ergo, ut legimus s. 4 , desiliis filiorumque filiis Colonorum , qui Regno Israelis sublato, Cultum Dei fraelitici
eum Idolorum Cultu conjunxerant, non vero de rebus gestis post reditum ex captivitato, is loqui poterat. Ejus dicta quanto minoris sunt pretii ad Historiam explicandam , tanto majoris ea sunt, quae ab alio accepta , s. 24-33 suis interposuit. Haec tamen Colonorum Cultum in primis spectant, non ipsos Israelitas, de quibus hoc capite vel ita sermo fieri videtur us 6, 18, 23ὶ, ut universam Gentem abductam esse, sere Opinareris. HO- modo autem de ea dicendi ratione judicandum sit, tum ex aliarum Gentium , tum ex Iudaeorum Historia manifestum est Hos , brevitatis causa , tantum consideremus.
Regnante J achino , omnes ierosolymorum incolae abducti, ac plebs
tenuis terrae modo relicta esse , dicuntur 2ὶ Haec ad vivum non resecanda esse, quisque sentit. Intellio untur , qui diserte ibidem recensentur , rex cum matre , atque uxo 'es ejus
et aulici viri deinde in ieitate principes, iique, qui bello gerendo apti erant; fabri praeterea lignarii et ferrarii quare Libri Auctor melius profecto scripsisset, si copulam post tabe, I omisisset. Et vero numerus captivorum haec confirmat, qui secundum s. 14 et 16 , paucis millibus constabat. Imo non sola plebs postea supererat, sed viri etiam principes et eruditi, et artifices. Accedit, sub id qia Judaeorum coloniam iterum in Babyloniam deductam esse 3 , quo facto Gentis pars, eaque haud exigua item in Iudaea mansit, cui tum praeficiebatur Praesectus 4 , et quae multis profugis, qui ante ad finitimas gentes fugerant, bello composito , augebatur 5ὶ in quibus Gentis reliquiis non omnes, vel tunc etiam , imbelles erant et egeni 6ὶ - Dicta denique magis illustrantur iis, quae erem. UIL 28-30 leguntur Ibi eorum qui variis temporibus
35쪽
ab lueti erant, numerus distincto definitur. Annc nempe 7' ebu ad negaris 3023 anno ejus 18o, 32 anno 23', 745 ita ut summa sit 4600. Hujus loci, et 2 Reg. XXIV 14et 6 dissensum in concordiam redigere non tentabimus i ci qui conatus , quoniam io-minum numerum accurate definire , veteres vulgo parum curabant, irritus foret. Λ varias de abductorum numero relationes inter Iudaeos exsiti tempore jam circumlatas Iuisse, novimus ex 2 Beg. XXIV 14, 16, qui loci diversas de eo numero observationes uidentur exhibere. Quamvis igitur istud discrimen componi nequeat, attamen numerorum qualiscunque indicαlis , quia haec eterum Iudαeorum e de re sensentitam tradit, alicujus est momenti. Exinde nimirum essicere licet, abductorum Judaeorum numerum
aliquot eaque haud multa millia hominum non superasse 2ὶ.ili Rus rei perieulum feeit J. D. Icnaetis l. l. p. 50 seqq.
2 De magno numero Iudaeorum, qui HierosolJmis a Chaldaeis eversis, in Iudaea superessent vid. BERI aEa l. l. p. 382 seqq. ibi consulens, quae in Ieremitae aliciniis de iis traduntur. Cum his etiam conserantur dicta balae s I9, 20, ilibus ab omni parte confirmantur, quae de Iudaeis ibi monentur. Obala enim Vaticinium pronunciavit post eam Hierosolrmorum eversionem , durante captivitale utque videtur, in Phoenicia, ubi in mediis Iudaeis, qui illuc aule postrema Regni udaici sala partim abducti essent, partim ipsi se contulissent, versabalur. Loquitur nempe de in in Pha, de optivis hujus orae nam sic cum Nam in Proph. 'ilicher ad h. l. legimus, pro In nn a j, quam oram esse, sive tractvin maritimum, a Phoenicibus habitatum, docent verba mers in ita avaa Canuanitae o M- reptam usque). Auream autem aetatem depingens, quae Judaeis post acerbam istam calamitatem , et injurias, quas ab Idumaeis ii perpessi erant, futura esset, Sortem delinea primum eorum 4ria, Hierosolymis devastatis, in Ingaea relicti erant deinde eorum, qui in ostioitalem erant abducti. Llos s. I9 enumerat, quatuor attendens partes, in quas Regnum judaicum dividebatur, de quibus pariter sermo fit Jerem. XXXIII. I 3, et Ios XV 2l, 33, 48. Has ille hoc ordine recenset I Ia In s. pars meridionalis . cujus incolae per ditiones Idumaeorum, Apri s. pars occidentalis, cujus incolae per tractus Philistaeorum, nn hoc enim γοῖ ulterum est inserendum, ejusque lectionis indicia lex Versio in voce et οὐ o servavit os par montana et interior, quae etiam n, et Luc. I. 39 1 oos ινὴ dieitur, cujus incolae per terras Ephrmim et Samariae, in 'D da, sive ii, qui in ditione, Τribui Lenjaminitieae assignata habitabant, id est in pari Regni orientali, Jordani etiam conterminii, cujus incolae per
Gikassem, sive per terras trans Iordanem, se propagareni. - Hoc igitur ales voluit, Iudaeos lune in Iudae habitantes, invasuros esse terras aliarum adjacentium Genlium , quarum locum, si ab hostibus ipsae perdilae, aut expulsae essent, iidem occuparent. Minime aulem, haec praedicens, cogitavit ille, omnes exterris, quibus Regnum ephraim ilicum olim continebatur, incolas tune abductos esse. Ephraim scilieet et Samariae et Gileadis incolas uno tenore commemorat cum dumaeorum , Philistaeorum, Phoenicumque tractibus, qui eo tempore, ut ipse in Phoenicia degens, probe sciebat, magno incolarum numero instructi erant, et in bellis, a Chaldaeis eum Iudaeis gestis , magnas paries egerant. la ver de posteris loquens civium Regni israelitici, eosque eadem sorte dignos judicans, qua Genles vicinae, animum in eos manifestat haud sane benevolum.
Bis recensilis. transii ad terras exsulibus post reditum assignandas Duas ommemorat exsulum
36쪽
Ide in de Israelitis statuendum esse, res ipsa docet. Quid enim cum plebis turba innumera , inepta , egena , alibi agendum Prudentius ne est , hanc in patri relinquere ac vitam ei sinere ignobilem , ac tantum cavere, ne ea tumultuetur 4 viros dignitate di itiis, inge)isique iacultatibus aliis praestantiores , potissimum abductos esse, ipsastiam Israelitarum traditi , quae v. c. in Libris Danielis et Tobiae servata est, confirmat. Et hae enim traditione , mirifice licet 1 ornatu , essicere p0ssumus, exsules utriusque Regni eatervas. Prior est caterva , in Phoenicia degens, de qua dicit: Un ,κ U, mi ,hn bama' 'vin avaa sive potius 'N N', id est: Sraelitici hujus orae a tui terram, sive omnem terram sinuereditabunt, scit. It T. Camanitarum S. Phoeni eum , ad urbem Sareptam usque Pro 'ava 'itam, uuae verba explicari nequeunt, sic nempe ego eamque lecti0nem conlii mal Versio alexandrina, ubi lamen Interpres sensum non cepit. Melius Vulgata Versim et transmigratio exercitus hujus filiorum δε-roe omni loca Chananaeorum Syre M Greptam. Ibi ersso relenia mn, vertit Auctor, ae si legisset in Hebraieis N Ha nre. Solum vocabulum' cles Chaldaeus, vertens sequentia, ac si legisset, ita κα avra v is Va I ra 'R. Credibile igitur est layiui insertum esse a librario, exlum non intellio ente ac sua ratione explicante, cui Deci male seri plus ob oculos fuerit, in quo per conjecturam si litteris PR, egeri 'N. Hae lectione aliquando recepta, duae aliae ortae sunt. Allera: lava ': κ, quam nunclavi SyrusA altera, P alta I, quam Chaldaeus fortasse secutus sit. Sine dubio quia vox 'vi in nonnullis codd. Olim legebatur, melius est hanc vocem restituere, quam cum ΕW1 o legere ' P TX. Ut his exsulibus assio natur ora maritima ad SareFiam usque nam ultra Sareptam sedes erant Philistaeorum, quas Vales jam dedera incolis τῆς Mypnὶ adeoque ipse tractus, in quo tunc exsules degebunt; sic posterior caterva , ex urbe Hierosolymorum abducta a), quae dicitur tunc habitasse in extremis Euphratis partibus, loca occuparet eorum Iudaeorum , qui ex ad meridiem versus in Idumaeam migraverant. Pro PD a quod non e LasSE Milachri f. d. unde de nomen ,
I Bd. l. h. p. 50, explicui de Sardibus, Lydiae metropoli lego nimirum ' a 'da, erius leelionis in- diei habentur in alexandrina Versione, in verbis, εω 'Eφραθα r ῆN Vl. Intelliguntur fortasse Judaei , in oras Chaborae olim delati, inter quos vaticinalus est Ezechiel. Qui si se propagaverint pertraetus a septentrione Chaborae Silos dicti ' O egregie eonvenit sedibus, in quibus ii habitarent.
De conditione , qua Iudaeorum coloniae in Ph0enicia et Mesopotamia , durante exsilio uterentur, et de tempore, quo in eas terras abductae Sint hie non agimus, quia hae quaestiones Obscuriores sunt, quam ut paueis absolvi possint. Observemus lanium, perpaucos Judaeos ex oris Maris mediterranei in Iudaeam rediisse Verosimile enim est, hos potius sive ibi remansisse, sive in Galilaeam se contulisse. Hi primi auctores fuerint, ut haec regio permagno isto, qui postea ibi reperiebatur , Iudaeorum numero frequentaretur. Ibi nempe horum posteri, splendidis emolumentis commoli, ex mercalara cum proxiinis urbibus maritimis redundantibus, manserint, eorumque numerus aliis udaeis, ex Iudaea profugis, deinceps auctus sit. Si causa est in promtu, quare isti profugi, Genlium Sacra cum Mosaicis conjungere eu pieules, si alia, ibi Iudaeis jam obvii fierent, iisque Genlium moribus e consuetudinibus assuefactis, illuc, neque alio vel in remoliores regiones, se eonverterent. Tum etiam sic manifestum est, cur in Galilae tunc urbes haud paucae oriae sint, mercatura opibusque orentes, et aula rerum conditionali uenies, cujusmodi ex Libris Maccabaeorum, e X. T. et e IOSEPE Scriptis, plures novimus.
37쪽
in exteris terris summis muneribus haud raro unctos esse, ad quae ingenii ancinique dolea ipsos tantum iis in regioniblis adducere poterant. Quid Danieli accide iit, ejus quo amicis , res est notissima. Similiter obias, bossyriis ex Galilaea Nini ven abductus , in aula resis erat. ἀγοραστ si , Sive οικονομος I. 3 in ejusque cognato chiacliar quαesti rαreeni et omnis adminiStratis ἐκ λογιωτία τλῆς βασιλείας καὶ πασα α διοικησις , sive Tezr-
rutus demandabatur I. 2 seq.). Ut de illius divitiis I. 14 IV. 1, 20j, si etiam
de Raguelis, alius Israelitae, Ecbatanae habitantis, lauta vitae conditione sermo est III. 7 , t X. il). Caveamus enim, ne haec Omnia prorsu ficta Sse e Xistimemus , neve, et si hae historiae partes fictae essent, judicemus, res esse narratas , quae sive haud verisimiles essent, sive seri non possent. Iemplum Nehen a in aula persica viventis, aliaque exempla quam plurima recentioris aetatis docent, Judaeis saepisSime ob sagacitatem , ac dotes insignes , ad summos honores aditum patuisse i). Magnam incolarum partem in Regni is raelitici eversi terris remansisse , testatur etiam antiquus Scriptor udaeus. λ/olorem ut Chronicorum, ex cujus dictis, quorum fides historica nullo dubio est obnoxia. liquet, eum. Israelitas cogitas Se magno nu-il Ne sive hic , sive in posterum Libri Tobiae auctoritate temere usus esse videar, paucis meam qua-lei ne unque de eo Libro opinionem tradam ciuiae aegyptio videtur Sse conscriplus, qui itinere, mercaturae fortasse causti Ecbatanam suscepto, hic , et inter exsules t Tribuum , per quos medios transierit, in Genle servatam et vigentem de Tobia raditionem acceperit. Indigne sorsitan tulit ullumna maleum ibi non octo corruptum , sed a mullis, qui Gentium Sacra probarent, neglectum esse. Multos tamen invenerit illius Culliis patronos , cujusmodi Ieremiae aetate jam ibidem fuisse ex Ierem. III. 12 seqq. et ex Jerem. XXX et XXX est probabile qui ex Nahumi exemplo Salis constat quem suisse sp res id est ortum ex oppido a i I ad Tigridem, haud procul a Maucita sive Mosul silo Libri inseri plios Nah. I. 1 testatur et cujus patriam Assyriam fuisse, tum Libri argumentum docet, quod de solius
Ninives salis agit, et accuratior rerum assyriacarum , in Vaticinio obvia, nolitia rium etiam sollicitu u dem de hujus terrae sorte ac pauca vocabula sertasSe SSyriaca, in eo Libro occurrentia, declarant. Hujus Propli elae, aliorumque Iudaeorum conatibus , tempore praesertim, quo studium religionis judaicae propagandae, Iesu elate Iain diu vigens Mailli. XXIII. 5ὶ servebat, actum sit, ii Cullus udaicus inter exsules illos majores in dies progressus saceret. Eodem studio ductus sit Libri Tobiae Auctor, qui, quo melius haec res ipsi cederet, consilium iniit libri edendi, quem ab ipso Tobia scriptum esse fingeret, ut hujus monilis Israelitas ad Mosaismum amplectendum moveret. In Aegyptum redux hunc Librum hebrare scripserit vid. DE ATTE, Eint in 's . . d. 'H840 p. 424. ol gi, qui textus, ad solos sortasse exsules Dari buum missus, periit. In Palaestina non vixisse videtur. Sic error geographi-eus explicatur in cap. I. 2 in verbis ἐκ Θίσβος, ἡ ἐστιν ἐκ δεξιων Κυδίως τῆς νεφθαλὶ ἐν τῆ Παλιλαια in ραν 'Aσῆρ l. 'Aσωρὶ ubi quid de definitione Thisbes a dextra, id est a meridie , ut dieitur urbis em silae, statuendum sit, hodieque ignoratur a sine dubio, quod de in sertur, falsum est; quae urbs ut distinguatur a vana I p, distinctius signis eatur, tamquam super, sive ab hera parte, id est a septentrione oppidi Sri Sila, dum contraram a meridie Haetori collocanda est vid. p. lb, not. I 2j.
38쪽
mero sub Hirqia et Iosia per Palaestinam viventes, ac conditione ruentes lautiore, quam plerique recentiores vulgo perhillent, tu ibam exilem modo , et abjectam sibi fingentes. Hi g qia nempe 2 Chr. XXX festum Paschatis celebraturus, epistolas quoquo versus per Palaestinam misisse sertur sus. 1, 5, i, quibus 10 Pribus , ut festo interessent, invitaret. Cui in vitalioni, quamvis nonnullis ea esset ludibrio us 10 in permulti obsecuti sunt vs. 11 et 18 . Josia similiter in urbibus Manassitarum et Ephraimitarum, et in urbibus usque Naphthalitarum per universam terram Idololatriae vestigia delevisse quod saltem solebatin, et magnam pecuniae vim ad Templum restituendum inter Manassitas et Ephrai initas , et omnes Israelitarum reliquias colle
His locis collatis, illustratur etiam tum id, quod Jerem. XLI. 5 de xviris, Sichesmi, Siluniis et Samariae, incolis, narratur, qui post Hierosol Ima versa Migpam venerunt, ut dona ad locum sacrum ferrent; tum etiam, quae Reg. XVII. 28 leguntur
In Aegypto deinde exstiterit, et maxime vigueri religio ista , et anxia opinio e corporibus mortuis euute sepeliendis, in Tobiae Libri cap. Deles ni emorata, et a Raphael angelo XII la e 13 impense laudata. Porro in Aegypto auctorem scripsisse, hic et ex mentione Aegypti SuFerioris, quorsum Asmo-
eus, malus genius, fugisse sertur VIII 3ὶ quem locum noster elegit, quia ipsi erat notissimus, ut simili fere in re, Zacha a terram ipsi notiorem memorat inearis Zach. V. IIJ, et Apocabpseos Auctor desertum Euphratis Apoc. IX. l.). quo tempore Iudaeus ille aegyptius scripserit, certo definiri nequii. Sine dubio post Alexandrum mu-gnum, ac sertasse seculo ciret ter ante Christum natum. Tunc opiniones de decimis tertiis I. 7 et 8 usu tritae fuerint, et Persarum philosophemala vim suam jam dudum Xserueraut in Iudaicam de Angelis
doctrinum exornandam III 8 VI. 14, XII. Ibin , alqtie artes inventae fuerunt ad daemones lagandos sVI. 6 seqq. et 16, 7j. Tune Graeci mores allas jam in vitam judaicam radices egerant. Nec modo usus δραχμης V. 14 trilissimus, sed etiam canes magis jam erant dilecti V. I 6, et XI. J, ac scribendi arte diligentissime utebantur in matrimonii conditionibus stipulandis VII. I 4), et opographis faciendis.
quibus pecuniam alicui seresandam, traditam esse significabatur IX. b). Tune denique huic Auelori notus esse poluit Liber Ionae et Estherae anonicus XIV. 4, 8 et I 0ὶ, nec Sic mirum est, tempora turbata ac misere confusa esse, ita ut rebucadneetur cum Ahasvero inive eepisse si dicatur XIV. 15 . Graeea hujus Libri versio posteriori demum aetate, paulo aule, Sive paulo post C. n. exstiterit, adeo ut vix amplius miremur, neque PHILONEM , neque OsEPE , O Libro usos esse. Ex hae graeca Versiona fluxit Versio hebraica, anno Ibi primum dila constantinopoli, et a Fhs Io repetita in ejusdem Sententiis Ben Sirae 1542. 4'. Complures denique graecae illius Versionis exstiterunt Recensiones, magis minusve auctae et mulatae, sed ex solis Versionibus notae. Prima est latina P ersio, ante Ignoxy31Π ex graeco sente orta altera est Versio latina, quam ex temtu chaldai co verit HIERONYMus tertia Verno est syriaca , ex graeco extu quodam orix et quarta versio hebraica, assivasIEgo edita Basil l 542 , ei in Pol1gi Lond. Tom. IV recusa.
39쪽
d Saeerdote, Bethelem petente ibique Cultum Iahves antiquum instituente. Is sane Lethelem non tantum adiit, quia locus erat antiquitus sacer habitus , et in Gentis traditionibus acleo celebratus Cultuque sacro per longum temporis spatium nobilitatus Urbqsine dubio etiam si apererat, incolis, iisque Israelitis , quibus is locus carus fuerit, requentata. - loco erem laud. item conjicias , αmariam, si haec urbs, postquam
ab Assyriis expugnata erat th, devastata sit quod Michae 2 auctoritate sumitur, et
post diuturnam obsidionem erosimile est , rex deinde restauratam esse. - Perperam autem IΙΕΝGsTENBERGIUS 3 opinatus est, 80 viros, quos dia imus, Iudaeos suisse : eos se ilicet Chaldaeis in Iudaea saevientibus , fugam cepisse, Iierosolyma vero rediisse , quum audivissent, se , Cedassu rerum publicarum moderatore, fore incolumes. - sermo ibi fit non de eorum reditu in patriam , sed de adventu, ut sacrificia sterrent iuloco sacro , a Gedaha ivpae, ut videtur , condito. Trorosowm nimirum non intelliguntur , sed Miapa , quae Geda hae imperii sedes erat 4ὶ - Si denique statuitur scrobes in quibus terrae proventus depositi esse dicuntur 5 , Mi 2pae fuisse propinquos, et
decem viros, qui , quia scrobes habebant , non intersciebantur eos fuisse, exinde non equitur, reliquos Meliam suisse Iudaeos. Graviora videntur e , quae HENGSTEN BERGIUS excogitavit, ut argumenta , quae ex memoralis digqiae rebus gestis petuntur , labefactet. Existimat nempe, non Schalmana Zarem, erum Agathaddonem demum omnes Israelitas abduxisse s). γγ Schalmanahar, HIENGST.
inquit , D 2Reg. XVII. 24 intelligi nequit, quia rex Assyriae, hoc nomine ibi com-
memoratus , ex abole Colonos deduxisse fertur Babylonia autem stit Azarhaddone, demum Assyrii subjecta est. Ioc , quod certo affirmatur, admodum dubium est nam Schalmanaram, in Palaestinam usque penetrans , Babyloniam jam subjecisse videtur: Praeterea Assyriis eam regionem ante subjectum fuisse , quam Azarhaddon ad imperium perDenerit, Berosus docere videtur , referens hunc regem , Patre Ao, Regis assyriaci
in Bab1lonia Vicarium fuisse γ). Sed si vel Agarhaddon , qui , ut liquot ex gr. IV. 2
etiam Colonos in alaestinam transtulit, quod eodem tempore sortasse egit, quo expeditionem in Judaeam susceperit, et Manasse , Judaeorum regem captivum secum duxerit,
si vel garhaddon. inquam 2 Beg. l. l. intelligitur, is non dicitur relictos Israelitasii 2 Bere. XVII. 6. 2 Mieli I. 6 seqq. 3 Die /thenti des Pent Iad. p. I 2 seq.
40쪽
αbduxisse, sed tantum Colonos exteros in Palaestinam misisse. Illud, ut II. contendit, ex miss coloni non sequitur, neque emo potest ex verbis , Colonos habilresse,s et, 'ad nn , quia Gentis parte, quae significatur vocabulis PN ux, olim abducia, ac multis millibus gladio , fame et inopia bellis saevientibus, ante consumtis spatium sufficiens in terra erat, quod Coloni occuparent. - Α Leonum tum emis porro Dibidem magnopere increvit,' ait noster , quod Ommum Israelita 'rim abductionem sane confirmeti ' Verum e1 inde tantum apparet terram incolis non valde frequentatam esse.
Verem observat, 2 Reg. XVII nullam necessitudinis , quae ιν aetilis in terr relictis eum Colonis intercesserit, mentionem factam esse. Sed num idcirco latuendum est, nullam fuisse , nullosque Israelitas amplius fuisse superstites Verosimile est, conam er-eium Indigenas inter et Colonos primum non fuisse frequens. Ii videlitui potissimum ν bes quasdam ante eversas restituisse ; Samariam sortasse , Scythipolin, alias ac viam monstrasse aliis Iteris ac postea Graecis praesertirn , qui deinceps ex variis terrae tractibus eo se conferrent. Parum autem hi Peregrini indigenas curasso videntur, qui rure et in pagis maxime habitabant. uos quoniam illi spernebant , ipsos iidem in oratione ad Judaeos , et in Epistola ad Regem Persarum Esr. IV , silenti omittunt. Haec si tenentur et probabilis Indigenarum conditio si attenditur , tollitur dubium ab II. mox motum. Dcii, D inquit , Israelitae superfuissent , ii suos habentes Sacerdotes, ac suam ipsi Beli-Μ gionem vel leviter cognoscentes, Colonos erudire potuissent. Hi contra Regios syrio- , rum declararunt, Cultum Indigenarum se prorsus ignorare 1ὶ - Α Sacerdotes aderantne an potius, primarium locum in captivorum numero vulgo tenentes, O nnes abducti erant Et, sicialixes Sacerdotes inferioris classis remanserint, num credibile est, iis temporibus, quibus Gentium Sacra , ante a multis jam celebrata , Cultu Colonorum favente, restorescebant, illum alives ullum ab iis Sacerdotibus integrum servatum esse 'Hujus notitia in Gente indocta sine dubio ita tenuis et imperfecta fuit, ut non sum eis re aliis erudiendis , et vero minime Cultui restituendo quod ut rite ac sollenniter fieret, Sacerdos aliunde arcessendus erat, qui, majore doctrina instructus, et auctoritate aliis superior esset. Hic tantum Cultum neglectum restaurare , eumque restauratum tueri poterat, et vindicare. Miserrimam enim suisse post Regnum eversum inter Israelitas Religionis conditionem , ex vicinarum Gentium Cultu apparet, JOsiae aetate laete inter eos vigente.
Hunc longe lateque per urbes Samariα propagatum, Re eaestirpare studebat 2), quinimo aram Bethelis cum omni appαratu devas laxit 3ὶ. 1 2 Rea. XVII. 26. 2 2 Reg. XXIII. I9, 20 2 Chr. XXXIV. 6, 7.
3 2 Reg. XXIID 15 18. Cum his conserantur, quae BERI au de conditione Cullus inter superstiles Israelitas, et Colonos advenas observavit, . l. p. 366-368.