Chronique

131쪽

etiam deinius. Ex quibus multi manent adhuc qui dicunt vidisse

se instar duorum scutorum colore rubeo flamandrum es aliaricium supra ipsam ecclesiam Cumque hoc signum vidissent pagani, qui adoris erant, statim confusi sunt et magno timore perterriti, sugere ceperunt ad castra, et omnis multitudo eorum fugam arripientes, alii ab aliis invicem intersciebantur, et qui retro respiciebant propter pavorem ab antecedentibus lanceis confodiebantur ut diversos ictu inter se Perpessi sunt omnes, e divina uicione judicati, et quantum Super eos Dei virtus propter salutem Christianorum Perata St, nullia narrare potest, et quanto plus illi pavore perterriti Sunt, tanto magis Christiani consoriali, omnipotentem Deum laudabant qui dignatus est ostendere potentiam suam Super Se PVOS Suo R. Ita Francis viriliter resistentibus, Saxones nihil revaluerunt et Franci persecuti μ' eos intersecerunt' usque ad flumen Lippiam et cum victoria eversi sunt. Cum autem

in armati domnus ex Carolus hec audisset, tenuit ibi Si nodum et puplicum placitum, et consilio habito, introivit cum summa se Stinatione, )eo adjuvante, in Saxoniam. Et perterriti Saxones omnes ad locum ubi Lippia con Surgit, venerunt e omni parte, et domno regi a Polo per adium manibus suis reddiderunt patriam ei spoponderunt Se esse Christianos, et iterum sub dilis urit ilioni omni regis Karoli Domnus autem ex arolus reudi-licavit Eresburgum castrum et secit aliud castrum super Lippiam Ubi venientes Saxonos una cum uxoribus ea instantibus innumer bilis multitudo aptigali sunt in nomino Patris ei lilii et Spiritus

sancti, et obsides dederunt om no regi Narolo sicui voluit. Di S ponensque omnia re Francos per castella Saxonie, reversus

est Franciam ei celebravii atalem Domini in risiallio ei Pascha in iumaga.

5. - Λnno sequenti domnus rex arolus publicum sinodum habui ad Padi runnem it, convenerunt omnes ranci es omnes Saxones CXCOplo quod indocti indus rebellis exiliis es eum isaucis aliis sociis suis in Normanniam confugit. Ad eundem

Devigesis et gener eius Alarvig. Ibique multitudo Saxonum bap-

132쪽

illorum et alodem. manibus gurpi erunt, Si ampliu inmutassent Secundum malam eon Suetudinem illorum, Sed Semper essent insidelitate omni regis Karoli Celebravit idem omnia re Karolus athalem Domini in villa Doteiaco, et Pascha in Aquitania in villa Cassinogito. Inde abiit parte Hispanie per duas via :unam per Pampilo nam per quam ipSe magnu Pe perrexit u Sque Ce Saraugustam, ibique venerunt de Burgundia et Austria et B Oaria et Provincia et Septimania et Langobardorum par magna, et ad PSam civitatem conjunXit Se exercitus ex utraque parte . Ibique recepit obsides de Ibnata rabi et de Butauro regibus et de multi Sarraceni S, etiam pilona destructa, Hi Spaniam et asconiam sibi subiugavit atque avarram, et reverSus S in Franciam. Et audientes Saxones quod domnus ex Karolus tanta longe esset in partibus Hispanie perSuaSione supradicti indo-chindi vel sociorum ejus, Secundum On Suetudinem malam rebellati sunt. Quod domnus ex Karolus audiens in Auli si odero δ' civitate, mox mi Sit caram ranci Scam in SaXoniam ad resistendum Saxonibus. Illi vero rebelles pervenerunt usque Diviciam praedante Secu Hrenum et multas malitia facientes, eccle Sias Dei incendentes et in sanctimonialibus exercentes quod dictu nefas e St. Cumque audissent de reversione omni regis aroli et de Scara eiu quam misit obviam illis, mox reversi Sunt per Longe ne

in parte Saxonie, et Scare Francorum non occurrerunt obviam ei S, Sed e Stigia eorum ob Servantes, consecuti Sunt eo Super

fluvium ad arma in loco qui dicitur Li est. Ubi pugna incepta et

valde bene sinita, auxiliante Domino, Franci victore e Xtiterunt et multitudo Saxonum ibi es est, et fugientes alii cum magna

contumelia reversi sunt Saxoniam, et celebravit eo anno clementissimus ex Karolus Natalem Domini et Pascha in villa Aristallio. Deinde iter agens ad partes eustrie pervenit in villa Compendio, et dum reverteretur ad partes Austrie, Childebrandus, dux SpolitanUS, Um multis muneribus optulit se in presentia magni regi S 'Karoli in villa Virciniaco. Habuitque rex sinodum in villa Duria et transiit in Saxonia ad Lippiam F. Saxones vero moliti sunt rebel-

r Auli si odoro D, E. - Diu iam D, E, F, G. - non Occiarent A. D.

133쪽

lare in loco Logoi 7, sed non prevalentes fugerunt et Francis aperta est via. Qui introeunte in es salos conquisierunt eos omnes. Cumque domnus rex arolus ad locum qui dicitur Medio solli conjunxisset, ibi Saxones venientes dederunt ei obsides et sacramenta iterum firmaVerunt. ReVer Su Sque est gloriosus re X Karolus in Franciam et celebravit Natalem et Pascha in armalia civitate. Iterum iter peregit ad disponendam Saxoniam et pervertit ad Eresburgum, et inde ad locum ubi Lippia consurgit ibique si nodum tenuit. Inde iter egit ad partes Albi fluvii, et in ipso itinere, in presentia omni regis Karoli omnes Bardongaven Se Syet multi de ordieiidi baptigati sunt in loco raim Obacrum fluvium. Ibi omnia disposuit, tam Saxoniam quam et claVOS, PeVOrsusque est in Franciam. Tunc ipse reclarus re Karolus iniit

consilium ut pergeret Romam Pationi Cau Sa, Una Um XoI e Sila

domna Alde ardi regina, et celebravit Natalem in Papia civitate. Et Supradictum peragens iter, celebravit Pascha Rome et ibi Pipi nus filius ejus bapti Zatu est ab Adriano papa, qui et ipse eum de soni Sacro suscepit h. Et duos filios omni regis Karoli Pipinum et Ludovicum ipse papa unxit in reges, Pipinum in Italia, Ludovicum in Aquitania. Et domnus re Karolus Mediolanis civitalem pervenit, et ibi baptigata est silia ejus ista ab archiepiscopo

Thoma qui et ipse eam a sacro bapti Smo manibu Suscepit. Inde rex clementissimus Karolus reversus est Franciam . Tunc misit papa Adrianus Formosum et Dama Sum episcopo ad Tas Silonem. ducem L Oariorum, una cum missis domni regis apoli, Riculso

diacono et Eborarito magi Stro Pincernarum, ad commonendum et contestandum ut remini Sceret, priSCOPum Sacramentorum UOI Um.

et ut non aliter saceret nisi sicut jurejurando jamdudum promiserat ad partem omni Pipini regis et domno Carolo regi, filio

ejus Consensitque Tas Silo, dux L oariorum, ut Sumptis obsidibus a domno rege arolo ad ejus venire presentiam. Quod non renuit domnus ex arolus et conjunxit se Tas Silo dux Bajoariorum', in presentia omni rogis Karoli ad armatiam civitatem . Ibi renovavit sacramenta deditque in obsides electos ut

134쪽

omnia conservaret que Pipino regi jurejurando promiserat, in causa clementissimi regi id omni aroli et obsides recepti sunt in Carisiaco villa de manu imberti episcopi, sed non diu pres aliis dux promissiones quas fecerat conservavit. Et celebravit domnus gloriosus rex Natalem Domini et Pascha in supradicta Carisiaco villa. 6. - Sequenti anno domnus rex arolus Hrenum transiit et in Colonia si nodum tenuit. Ibi omne Saxones Venerunt, XCepto robolle indocti indo, et illuc convenerunt Normandi nuncii

rogis Siges redi. Similiter Avari convenerunt illuc missi a C agano

et Ingurro Ibi peracto placito, PeVePSUS est domnus re KaPO-lus in Franciam et cum reverSu fuisset, iterum SaXones Statim, solito more, rebellati Sunt, Suadente indocti indo. Et ignorante hoc domno rege Karolo, Ludovicus filius ejus misit missos suos Adalgi sum et Geilonem atque oradum Comites ut moVerent exercitum Francorum et SaXonum Super clavos qui rebelles suerant. Et supra nominati mi S si in via audientes quod Saxones rebellati suissent, conjungente ad Scaram Francorum, irruerunt

super Saxones et commi Serunt bellum, et sortiter pugnante S multos Saxones interemerunt et Victores Xtiterunt, cecideruntque

Adalgi sus et Gello. Hoc audiens domnus rex arolus sub celeritate illuc se conjunxit' et pervenit usque ad locum ubi rota, conssuit in is oram. Iterum omne Saxones convenientes subdiderunt se sub potestate omni aroli et reddiderunt ei omnes males actores illos qui illud rebellium maxime terminaverunt . In eo autem prelio occi Si sunt de Saxonibus quatuor mille quingenti. Windo hindus autem suga lapsus est in partes ormandie Hispera iis, domnus re Karolu reversu est in Franciam, et celebravit Natalem et Pascha in villa que dicitur Teudori evilla. Tunc obiit regina bene merita domna Alde ardis pridie kalendas mali, vigilia Ascensionis Domini. Iterum rebellant Saxones et domnus rex Karolus super eos ad Te Olmalli venit. Ibi Saxones reparaverunt Se ad pugnam in campo. Sed viriliter domno rege arolo

135쪽

P lignante Saxones terga Vertunt et Franci victores existunt,eddiditque ibi multitudo Saxonum ita ut pauci suga evaderent . Inde victor gloriosus rex arolus Venit ad Paci brunnem. Isti iterum conjunxit exercitum Suum et Super Saxones pergit ad fluviurn qui dicitur IIasa. Ubi bello inito, plusquam Sex millia Saxonum ceciderunt et Franci victore extiterunt. Inde domnus rex transiit ad Albiam fluvium, reversu Sque S in Franciam, et in eodem anno obiit bone memoriem domna Beria regina. Cumquere Karolus P armatiam pervenisset, Sociavit Sibi in matrimoniumittam Iiam Fas tradam reginam et celebravit Natalem et Pascha in Aristallio villa. 7. - a Xones iterum rebellant Solito more et cum eis aliqua pars resonum. Domnus sorti re Icarolii super Saxones Ire

num transiit ad Lippiam et vastando Saxoniam pervenit ad Iu duloin'. Ibi Vonsilium iniit quia nimia inundatio aquarum erat ut per Toringam, de orientali arte, intrasset Super si salaos et filium suum Carolum misit cum cara . Qui perrexit per Toringamusque ad fluvium Albiam et inde ad langsurdi et inde ad cainingi cibi, Pelio facto, et Victor Xi Sten cum gloria reve PSUS e Sti Pan iam dimisso in Saxonia Carolo silio suo. est sala vero congregaverunt Se ad Lippiam. Quo audito, si lius omni aroli obviam eis accessit cum cara sua, et inito bello, victor extitit Carolus filius omni regis Icaroli Cecideruntque in eo pretio de Saxonibus plus quam septem milia hominum Carolus vero inlesus remeavit ad genitorem suum in armatiam civitatem. Ibi domnus rex a Polus iniit consilium ut hiemis tempore, iter ageret in Saxoniam quod et actum est. Et celebravit atalem in id rioburgi super fluvium Ambram'. Inde abiens Saxoniam pervenit usque ad nilnia suppi fluvium is ora ubi confluit Warana, et propterninitas inundatione aquarum, reversu est in Arei burgum lis Xorem suam domnam Eastradam reginam una cum liliis et filiabus suis ad se venire jussit. Ibi tota hieme resedit et ibi Pascha elebravit, et ibi residens, multocles scara misit super a X nos et

ipse super eos insurreXit et depredavit eos et Castra eorum cepit. l. verterunt n ouosissons A. E. -- in bono memori deos . .

136쪽

et loca eorum munita abstuli , et vias mundavit Sinodum autem suum tenuit ad Paerbrunnem. Inde iter peragens viis apertis, nemine contradicente', per totam Saxoniam quocumque voluit ambulavit, venitque in Bardagavium , et misit post indochin- dum et Abionem, et utrosque ad Se adduxit et firmavit ut non se subtraherent V, nisi in Franciam ad eum venirent petentibus illis securitatem Si eniSSent, quod et factum St. Inde reversus in Franciam, misit illis obside per missum suum Amalvinum. Quos cum recepi S Sent, cum P Si adjun Xerunt Se ad domnum regem

Karolum ad villam Atiniaco et ibi baptizati sunt idocti indus et

Abio una cum Socii eorum, et tunc tota SaXonia Subjugata est. Eo anno, in ipsa villa celebravit Natalem et Pascha Deinde misit exercitum ad Britanniam una cum misso Suo Audulso Sene Scalco , o ibi multa castella conquisierunt et loca firma et munita, palus tria et ince Sa et capitane OS Britonum representaverunt in si nodo domni regis Karoli in armatia . Tunc pro Spicien Se X Omniparte pacem habere, Con Silium Sumit, ut orationi causa Romam pergeret et cum mi S Si imperatori placitum haberet convenientii eorum, quod et factum est, et celebravit Natalem in lorentia civitate. 8. Igitur gloriosus rex arolus venien Romam receptu est

honorifice ab Adriano papa et aliquos dies ibi moratus est Aregi sus, dii Beneventi, misit silium suum Romaldum domno regi Karolo cum multi muneribus, postulans ut intraret Bene Ventum, et faceret omnes Voluntate domni regis Karoli. Sed hoc Apostolicus minime credebat, et consilium fecit cum do uino rege Carolo et cum optimatibus Francorum ut Beneventum intraret ad causas firmandas et ita factum est. Et dum Capuam venisset, reliquid regi ius dux Beneventum, et in Falerno se reclusit. Et timore perterritus non fuit ausus videre faciem omni regis Karoli, sed misit ei ambo filios suos Romaldum et rimat dum cum multis muneribu et ob SidibuSq, ut optemperaret pelicioni ejus Domnus Vero glorio SUS' re Carolu una cum sacerdotibus

F, G. - oli quod Α, . - Romildum , F, G. - et obsidibus deest E. F. G. - gloriosus deos E, F, G.

137쪽

e optimatibus suis pro Spe Xit, ut non deleretur illa terra, nec desertarentum epi Scopia et monasteria, iligitque XII obsides et 'orcium Mecimum, milium ducis Grimal dum et accepti Smuneribu S, juraverunt omne Beneventani domno regi Marolo. Et roversus est piissimus re Karolus it celebravit Rome

Pascha cum donano Apostolico. Ecce oria est contentio perdios estos Pasche inter cuntores Romanorum et Gallorum. Dicebant se Galli melius cantur et pulchrius quam Romani.

Dicebant se Romani doctissime cantilenus ecclesiastica pro-surro, sicut docti suerunt a sancto Gregorio papa Gallo Corrupte Cantur et cantilenam sanam destruendo dilacerare. Quo contentio ante Omnum regem ut Olum pervenit Galli vero propter Securitatem Omni regis Karoli valde exprobrabunt cuntoribus romanis, Romani ver propter auctori lutemma ne doctrine Os stultos et rusticos et indoctos volud bruta animalia adfirmabant, et doctrinam sancti Gregorii preserebunt rusticitati h eorum. Et cum altercatio de utraque partesierit', ait domnus piissimus rox arolus ad suos cantore S: si Dicite palum, quis purior est et quis melior, aut tonsu vivus aut rivuli ejus longes decurrentes B Responderunt omnes una voce sontem vel ud caput et Originem luriorem esse, i Vulos autem ejus, quanto longita a sonte reces Serint tanto turbulentos et sordibus et immundiciis corruptos. Et ait domnus rex arolus Revertimini vos ad sontem sancti Gregorii, quia manifeste corrupistis cantilonum occlesia S-

ticum D 3lox pellit domnus o Karolus ab Adriano papa Cnnior OS qui Franciam corrigor nim do cantu in illo dedite Thoodorum et Benedicium, Romane, ecclesie doctissimos cnniore S, qui a sancto Gregorio truditi fuerant, tribuitque inii phonarios sanctim rogorii quos ipse notaverat Ota RO-mnnu Domnus Pro Q X Kal Olus, revertens in ranciam, misii

unum cantorem in Metis civitatem, alterum in Suessionis ci-

138쪽

vitatem , precipiens de omnibus civitatibus Francio magistros scole antiphonarios eis ad corrigendum tradere et ab eis discere cantare Correcti sunt ergo antiphonarii Fraucorum quo VnUS qui Sque pro arbitrio suo viciaverat vel addens vel minuens et Omnes Franci cantores didicerunt notam Romanam quam nunc OCant Franci Scam, excepto quod tremulas vel innotas sive collisibiles vel secabiles voces in cantu non poterant persecte exprimere Franci naturali voce barbarica frangente in gutture voces ocius quam eXprimentes Maju Sautem magisterium cantandi in Metis civitate remansit quantumque magisterium Romanum superat Metense in arte cantilene, tanto superat Meten Si Cantilena Ceteras scolas Gallorum. Similiter erudierunt Romani cantores supradicti cantores Francorum in arte organandi. Et domnus ex Kar Olus iterum a Roma artis grammatice et computatorie magistros' secum adduxit in Franciam et ubique studium litterarum expandere jussit. Ante ipsum enim omniam regem arolum in Gallia nullum studium sui liberalium arcium. Per ipsos dies Pasche venerunt Romam ad domnum piissimum regem Carolum missi assilonis ducis,

episcopus Isarnus et abbas Unricus, petieruntque Apostolicum ut pacem faceret inter domnum regem arolum et assi lonem, ducem B Oariorum. Et domnus Apostolicus multum se interpo- Suit postulando piissimum regem. Cui ipse respondit hoc se

Volui S Se et per multa tempora que Sisse', et minime invenire potuis Se et preserebat statim 1eri. Voluitque mox in presentia pape cum ipsi mi S Si pacem sirmare, et renuentibus is Si quia non ausi fuissent de ejus parte ullam firmitatem facere, cum cognovisset Apostolicus instabilitatem et mendacium eorum, anathema poSuit Supra ducem eorum Vel suo consentane OS, Si PS eduX Sacramenta que promiserat Pipino regi et domno arolo regi non adimplesset. Et obtestatus Si Supradicto mi SSOS ut conte S-

n civitate F, G. - correpti E, F, G - p vinnulas . - Metensi E. - muistros A. - domnum regem arolum deest E, F, G -' Isnardus F, G. - et per multu tempora quesisse deest , G. - mendati E, F, G.

139쪽

LIBER SECUNDUA 83 tarentur Tasgilonem ut non aliter saceret, nisi in omnibus obediret domno regi Karolo, et silii ejuS , ac genti Francorum, ne sanguinis effusio proveniret Vel te Sio terre ipsius et si ipse dux, obdurato corde verbis Apo Stolici minime obediret, tunc domnus rex arolus et suus exercitus absoluti issent alta omni periculo peccati, et quicquid in ipsa terra de incendiis eveniret, vel Hequalicumque malitia, hoc de Super Tas Silonem et ejus consentaneo eveniret, domnu rex arolus es Franci innoxii ab omni culpa exinde perman Sis Sent. His Verbis expletis, missi assilonis absoluti sunt. Tunc in invicem sibi domnus Apostolicus et domnus rex gloriosus Garolus valedicentes. benedictione assumpta et oratione peracta' Franciam cur gloria re Versus est, adducen Ssecum Cantores Romanorum et grammaticos peritissimos et calculatores Pervenitque idem mitissimus re Karolus ad coniugem suam doni nam a Stradam, reginam, in civitate armati a.

thi ad invicem gavisi sunt letificantes ac Dei misericordiam conlaudantes Ubi Si nodum congregavit, et inde misit ad assi lonem ut omnia adimpleret Secundum jussionem Apostolici vel sicut justicia erat, eo quod Sub jurejurando promissum habebat, ut in omnibus obediens et fidelis esset ei et illis ejus it Francis, Mi ad ejus presentiam veniret. Quod renuit et venire contem p Sit. Tunc domnus rex arolus Sentiens justiciam Suam pergit B Oariam venitque in loco qui dicitur Letfled super civitatem Augustam. Et jussit fieri alium exercitum de Austras iis et Toringis et SaXonibus, et e conjun Xerunt super Danubium fluvium in loco qui dicitur Faringa, et tertium exercitum jussit fieri de Italicis ut si lius ejus Pipinus rex veniret usque ad Trianto et ibi maneret et

exercitum suum pleniter' in ante Initteret u Sque ad Baii Zanum. TaS- silo videns se circumdatum ex omni parte, Viden Sque quod omne SBMoarii plus essent fideles domno regi Aarolo quam Sibi, et cognovissent iusticiam domni regis ot magis vellent iustitiam consentire quam contrarii esse, contri Status undique, tradidi seipSum domno regi Karolo in manibus in vas saliciami et reddidit

140쪽

84 DEMAlci CHRONICON ei ducatum sibi commissum a domno Pipino rege, et consessu Sestis in omnibus peccas Se et male egisse. Et denuo renovans Sacramenta dedit XII electos obsides, et tercium decimum silium suum Theudonem. Receptisque obsidibus et Sacramenti S revePSUS est domnia gloriosus rex Carolus in Franciam et celebravit Natalem et Pascha in villa que dicitur Ingi lena him. 9. - Domnus igitur rex Carolus habuit si nodum ad arti dictam villam n gilenaim, ibique venit Tas Silo ejus Sione ejuS, Sicut et caeteri assi, dixeruntque si deles Bajoarii quod assilo idem

suam salvam non haberet quia poStea fraudulentu apparuit, Suadente uxore sua Liuiberga. Quod et assilo negare non potuit, sed consessu est postea se transmi Sis Se ad Avaros, ut sibi consentirent Contra domnum regem et homine Suo S, quando jurabant, ubebat, ut aliter in mente retinerent et sub dolo jurarent, et quia dixerat se esse mortuum' quam ita viverem. Et dum in criminarentur eum de multis aliis infidelitatibus Franci et Moarii et Langobardi et Saxones, et quia in exercitu dereliquerat domnum Pipinum regem, et omne adclamarent eum reum S Se morti et ut capitali sententia dampnaretur, domnus pii SSimus rei arolu S, motus misericordia ob amorem Dei et quia consanguineus ejus erat, contin Uit ut non moreretur, et interrogavit Tas Silonem quid

agere vellet. Ille vero postulavit licentiam sibi tonsari R et in 'monasterium introeundi et pro tanti peccati penitentiam agendi, ut Suam salvaret animam. Similiter filius ejus Theudo judicatus est, et monachi ambo facti sunt in it monasterio ubi sanctus Bones eius requiescit Pauci vero B Oarii qui in adversitato domni regis aroli perdurare volebant, missi sunt in exilium. Eodem anno commissum est bellum inter Greco S p et Langobardos id est a ducibus politanis Childebrando et Grimal do, quos Po Suerat domnia re duce Super Beneventum. Fuitque ini-gisus rancus missus omni regis aroli cum paucis Francis ex parte Langobardorum, et Victoriam habuit Avari quoque bellum inierunt cum franci qui erant in Italia, et victi cum confusione fugati sunt, et victoriam Franci habuerunt. Tercia pugna commissa est inter Avaros et B Oarios, et missi omni regis aroli,