Chronique

141쪽

LIBER SECUNDus 85Garamaldus et Audacrus cum Francis paucis fuerunt e parte natoariorum, et Mari victi Surit. Et huc omnia dux Tas silo et uxor ejus Deo odibili Liudhorga' consiliati fuerant. Quarta fuit pugna cum Avari et B Oariis ibique suerunt missi omni regis Karoli et victoria sui Christianorum, Deo protegente. De Avari Soccisi sunt ad decem millia et alii in Danubium fluvium subritersi sunt dum gladio fugiunt . Post hec domnus rex arolus ad Rane bur pervenit, et ibi sine vel marca Bajoariorum disposuit quo

bravit atalem et Pascha in Aquis palatio. 10. Inde iter egit in clavaniam, ad locum Wilge pervenit, et una cum consilio Francorum et SaXonum, transiit Irenum et venit ad Albiam fluvium, ibique duos pontes con Stru Xit, et ad unum secit castellum ex ligno et terra e utraque parte. Inde Pergens ultra, clavo Sub suo dominio conquisivit. Fuerunt in exercitu ejus Franci et Saxones et Fresones. Fuerunt etiam clavi cum eo Suburbi et Abotri, quorum dux fuit Wit gan. Ibi obsidibu et sacramenti ab eis recepti S, Domino ducente Franciam revertitur et celebravit Natalem et Pascha in Varmatia. In anno sequenti nullum fecit , sed in eadem civitate celebravit Natalem et Pa cha. Tunc in itinere ad Bajoariam, ne nebur pervenit. Ibi exercitu conjuncto cum consilio Francorum, SaXonum et Fre Sonum, destinavit iter cum Dei adjutorio in parte Avarorum, POP ter nimiam malitiam quam secerant contra sanctam Ecclesiam et populum Chri Stianum, et properans ad iram' luvium, ibi Onstituerat letania sacere per triduum, et iis Sarum Sollem lilii a

celebrare pro salute exercitus et victoria et adiutorio Domini nostri Jesu Christi et victoria super Avaros Domnus vero re Kal Olus de australi parte Danubii iter egit eum rancis. Si oneSaul ira cum quibusdam rancis et plurima turba resonum, de aquilonali parte Danubii abierunt, Pt venerunt omnes ad A VAPU-rum firmitateS. 11. - Domnus vero e X Karolus ad locum Cumoburg, alii vero in ripa quae dicitur Campus quia sic vocatur ille fluvius cadens in Danubio. Et cum Avari viderent utrasque ripas exercitum con,

142쪽

tinere et navigia per medium fluvium Venire, terrore adeo perterriti, dereliquerunt loca firmissima et fugerunt. Et Christo ducente populum Suum φ, uterque exercitus pervenit ad fluvium Raba, pro Straveruntque Avaro S innumerabilem multitudinem, et reVersi Sunt ex utraque ripa ad propria, magnificantes Deum pro

tanta victoria. Et celebravit domnus arolus Natalem et Pascha in Ragenesburg Ιbi tenuit si nodum. Ibi condemnata est heresisFeliciani cum auctoritate Adriani pape Eodem anno nullum iter exercitabile fecit, sed secit pontem super navigia flumina transeuntem, anchori et funibus ita coherentem ut ungi et dissolvi posseth. Ibi Natalem et Pascha celebravit ipSo anno. 12. Anno sequenti domnus rex arolus de Ragenesburg iter secit navigio usque ad fossatum magnum inter Alamanniam et Radamantiam. Ibi cum muneribus magni missi Apostolici venerunt ad eum. Ibi nunciatum est ei Saxones iterum rebellasse. Inde per BLadamantiam navali itinere abiit in Mohin et Natalem celebravit ad Sanctum Chilianum in Wirtinburg ' et Pascha in Franconosuri, ubi congregata est sinodus magna epi Scoporum Galliarum, Germanorum, Italorum in presentia ejus. Ibi suerunt missi Adriani pape Theosilactus' et Stephanus episcopi. Ibi tercio damnaverunt

heresim Felicianam, quam damnationem per auctoritatem Sanctorum Patrum in libro conscripserunt, quem librum Omne Sacerdote propriis manibus subscribendo confirmaverunt. Ibi obiit Fastrada regina et apud Sanctum Albanum sepulta St. Pseudo- Synodu Grecorum, quam sal SO Septimam vocabant pro imaginibus, rejecta est a pontificibus Inde motus est exercitus in Saxoniam per duas turmas in una sui domnus gloris Sis Simus rex arolus, in altera misit Carolum filium suum per Coloniam SaXone autem congregati preparaverunt Se ad bellum in campo init seli. Sed cum audissent se ex duabus partibu esse circumdatos timore

pleni, promiserunt Se e S Se Christianos et fidele domno regi a-rolo, et rex ad palatium Aquis rediit, ibique Natalem et Pascha celebravit, habuitque placitum suum ad locum Classistaint, in suburbio Magenti urbis Saxone vero fecerunt irritum placi-

143쪽

tum suum de habenda christianitate et si se regis tenenda ei domnia re Karolus, in Saxoniarn in trans, pervenit ad fluvium

Albin in locum Liuili , ubi, facto pretio in Witzin Abodritorem rea

Saxonibus occisus est. Ibi venerunt missi Tu dura , qui in gente ΛVarrorum magna In potestatern habebat, qui dixerunt quod idem Tudia cum terra et populo Suo se regi dedere Vellet. Re vero, assi ictis Saxonibus valde et est gladio trigenta millia pugnatorum ex ei S i terra vastata et accepti ab is obsidibus, rediit Aquis et ibi Natalem et Pascha celebravit. 13. - Alio anno Adrianus papa obiit, et eo, mox ut in locum ejus succe S Sit, misit legato curim muneribu ad legem P claves etiam consessionis Sancti Petri et vexillum urbis Rome ei direxit. Et Enricus autem, dux Fui utensis, misso in Pannoniam onomii rora clavo principe suo, Ringum, ducem Varrorum. intersicere se it et C aganum et Jugurram Spoliare secit, et the Saurorum multitudinem, multa prolixitate se illorum a regibus Avari orum collectam , domno regi Marolo inquis palatio hi Sit Quo the Sauro accepto, gratiarum actione Deo largitori omnium bonorum peregit, et inde magnam partem ad limina Apostolorum misit per Angetherium dilectum suum abbatem y et reliquam partem optimatibus suis et monachis et clericis largitus est. Ipso anno Tudian Secundum pollicitationem suam cum multitudine Ava Prorum ad regem Venit, et Se ei dedit' cum populo et patria sua et ipse et populus ejus, Christiani lacti, baptigati sunt et honorifice muneribus ditati redierunt'. Rex collectis exercitibus. Saxoniam ingres Sus Pipinum, filium suum, regem Italie, in Pannoniam misit. Qui Pipinus commisso bello cum Avari is, victor X titit et diu resedit in ningo villa ' et cum multis thesauris rediit ad dominum regem Karolum patrem suum in Aquis palatium, et celebravit ibi domnus rex arolus atalem et Pascha. Tunc Barcinona civitas Hispanie que jam ab io desecerat per Vatiam presectum ipsius reddita est sei. Nam ipse ad palatium veniens, domno regi Semel ipsum cum civitates commendavit. Deinde gloriosus rex, acta expeditione in Saxoniam, usque Oceanum tran omne Palude Pl

144쪽

invia loca transiit. Et tota Saxonum gente in deditionem per obsides accepta, reverSUS e Stra qui palatio. Ibi Abdella Sarracenus, filius Ibi augi regis, a fratre regno ut Sus, in Mauritania XU-lans, ei e manibus commendavit. Ibi venit Theoctis tus, filius Nicete , qui tunc Siciliam regebat, portans imperatoris epi Stolam', quem magnifice u Scipien Po Si paucos die absolvit, et novembri mense mediante, ad hibernandum cum Xercitu Saxoniam intravit, o Siti Sque castri apud is oram fluvium, locum castrorum risialli vocari jussit. Illuc venerunt legati Avari orum cum muneribus multi S. Inde Abdellam Sarracenum cum filio suo Ludovico in Hispanias reverti fecit, et filium suum Pipinum ad Italiam misit. Ipse ad disponendam Saxoniam totum hiemis tempus impendit, et ibi atalem Domini et Pascha celebravit. 14. - Venit autem ad eum legatus de fonsi, regis Gallicie tΛstiarie, nomine Froia, pre Sentari Spapilionem mire pulchritudinis. In ipso quoque Pasche tempore ortitudi trans Albiam sedentes, seditione commota, legato ejus qui ad justitias aciendas apud

eos conversabantur', quo S dam occiderunt, quo S dam ad redimendum reservaverunt, e quibu aliqui fugerunt, ceteri redempti Sunt Re Karolus, collecto exercitu, ad locum qui dicitur Minida perrexit, et contra de Sertore S inter Albiam et is oram peragravit totam Saxoniam Nortliud cum Tragicone, duce Abodritorum, et Erebus itor, legato domni regi S commi S So pretio, victi Sunt, et est ex eis quatuor millia, ceteri qui evaserunt de pacis conditione tractaVerunt, et reX, accepti ob Sidibus, reversus Si in

Aquis grani palatium. Ibi legationem a Constantinopoli suscepit, eratque legatus Michahel, patricius Frigie, et Theophilus presbiter, epistolam Helene imperatricis desserentes, quia filius ejus, Cons

catus est Hec tamen legatio tantum de pace fuit. Quos cum absolvisset, absolvit etiam cum eis et Si Sinnium, fratrem Tarasti,

Constantinopolitani episcopi, jamdudum in Italia relio captum. Hoc anno, id est ab incarnatione Domini DCC XC 'VIIII', sidus Martis a superioris anni ullo usque ad hujus anni ullum nusquam in

145쪽

LIBER SECUNDυ 89 tot colo videri potuit. Tunc insule Baleares a Sarracenis et Mauris de predate sunt. dein SuS re Gallici et sturie, re data Elis ippona, ultima Hispani civitate, insignia Victorie sue loricaS,mulos, captivosque Mauro S domno regi Karolo per legatos suo SFroiam et Rasilicum hiemis tempore misit. in ipso palatio domnus re celebravit a talem et Pascha. 15. - Romani vero Leonem papam Letania majore XCeCRV runt et linguam ei amputaverunt. Qui in custodiam mi SSUS, noctu ab angelo solutus et occulis et lingua re Stitutus, Va Sit Per Uriam et ad legato domni regis qui tunc erant in basili a Sancti Petri Wirundum scilicet abbatem et in igi sum, Spoletarium ducem, Venit et Spoletum deductu est. Domnus rex prosectus Saxoniam transiit Irenum, et in loco Paerbrunne consedit. Inde Karolum, filium suum, cum exercitu direxit ad clavos et ut reciperet Saxones qui de orti iudi in Barden gavium venerant. Ibi

Leonem Papam cum Summo' honore u Scepit et reVe PS PTOSPeresilio suo, Leonem Papam cum honore dimisit Romam', et ipse reversus Stra quis grani palatium. Ibi venit ad eum Danihel, legatus Michahelis, presecti militis Sicilio, et magno cum honore dimissus est . Eodem anno gen AVarrorum a fide quam Promiserat descivit, et Ilerico, dux Forojulien Si S po Si tot re Pro SPere gestas, juxta Tarsiticam, Liburni civitatem insidiis oppidanorum

occisus est, et Geraldus comes Brio arte, commi S So pretio cum Avari is ceciditς Insule Baleares que anno priore depraedate tanta Mauris et Sarra enis, postulato et accepto a domno rege UXilio, tradiderunt se illi et de sense sunt a predonibus Xam pretio acto Franci Mauro et Sarracenos prostraverunt et Signa Sublata domno regi presentaverunt. A uido comes qui in marcha Britanniae residebat, una cum Sociis suis comitibus Aritanniam ingreSSUS, totam eam accepit in dediti Ocnem et domno P g Karolo'

de Saxonia reverso arma ducum qui se dediderunt, inscriptis ingulorum nominibus, presentavit et sic tota Britannia rancis subdita suit. Tunc monacus quidam de Hierosolimis veniens,

benedictionem de reli liliis sepulchri Domini quam patriarcha

146쪽

miserat, domno regi arolo detulit Agani presectus civitatis que dicitur Osca, claves urbis per legatum uum cum muneribus misit. Celebravit domnus rex Natalem Domini in eodem palatio. Et absolutum Hieroso limitanum monachum reverti fecit, mittens cum eo Zachariam presbyterum de palatio suo qui donaria ejus per illa loca sancta deferret. Et medio marcio mense, qui S grani

palatio digrediens, litus Oceani Gallicie perlustravit, in ipso mari quod piratis infestum erat, classem instituit et presidia disposuit, Pascha in Centulo apud Sanctum Richarium celebravit. Inde

iterum per litus oceani Rotomagum civitatem profectus St, ibique Sequana amne tran Smisso, Turonis ad Sanctum Martinum orationis causa pervenit. Moratus est ibi dies aliquot propter adversam domne Luttgarde conjugis valetudinem, que ibidem defuncta et humata est. Inde per Aurelianis et Parisius mense ullo regre SSUS, Aquis grani reversus est. Et insolito more, aspera pruina fuit, sed nihil incommoditatis fructibus attulit'. Et mense augusto, Mogontiam veniens iter in Italiam condixit et Ravennam pervenit. Ibi ordinata in Beneventanos expeditione, OS VII dierum inducias Rome iter convertit, et exercitum cum Pipino, filio suo, in Beneventanorum terras redatum ire jussit Romam Vero Veniens, occurrit ei pridie eo papa et Romani cum eo omentum , duodecimo ab urbe lapide, et summa eum humilitate summoque honore u Scepit, pranden Sque cum eo in loco predicto, Statim eum ad urbem precessit. Et crastino in gradibus basilico Beati Petri stans, missis obviam Romane urbis vexillis, ordinatis etiam atque dispositi per congrua loca tam peregrinorum quam civium turmis qui venienti laudes dicerent, ipse cum clero et episcopi equo de Scendentem gradu Sque Scendentem Su Scepit, dataque oratione, in basilicam Reati Petri, psallentibus cunctis, introduxit. Facta sunt hec sub die VIII kalendas decembris. Post VH vero die conventione facta, cur venisset Romam omnibus patefecit, et exinde cotidie ad ea que erant facienda operam dedit. Inter que maximum et dissicillimum erat de discutiendis pape objectis criminibus, et dum nullus probator criminum S Se potuit, domnus papa coram omni populo in basilica Beati Petri, evange

147쪽

nitatis nomine, jurejurando ab objecti criminibus e purgavit. Eodem die Zacharias cum duobus monachi S uno de monte Oliveti, altor de Sancto Saba, de Oriente reVer SuS, Romam Venit, quo Sisairiarcha ad regum misit, qui benedictionis causa claves epulchri Dominici ac loci Calvarie, claves etiarn civitatis et In triti AOliveti cum vexillo detulerunt quo re benigne u Spicien S, aliquod die secum detinuit, et aprili mense remunerato absolvit celebravitque Natalem Domini Rome Ipsa autem die sacratissi-rna a talis Domini, cum re ad missam ante consessionem eati eiri apostoli ab oratione surgeret, dominus e Papa coronam capiti ejus imposuit et a cuncto populo Romanorum, adclamatum est Karolo AuguSto a Deo coronato, magno et paci sic impe- ratori Romanorum vita et victori Antea enim omnias Ka-rolia vocabatur ab omnibus rex Francorum et patricius Romanorum. Sed post laudes, a domno Apostolico more antiquorum principum adoratus est atque ablato patricii nomine, imperator et augustus e S appellatus Post paucos autem dies jussit eo qui Papam anno Superiori dehonestaverant' exhiberi, et habita de ei que Stione, Secundum legum romanaria ut majestati rei capite damnati Sunt. Pro quibus tamen papa pio alIectu apud imperatorem interces Sit, et vita et membra ei concessa Sunt et pro a Cinoris magnitudine exilio deportati sunt, id est Paschalis nomenculator et Campulus sacellarius, et multi alii Romane urbis nobiles. Ordinatis deinde lio mane urbis et Apostolici totiusque Itali non tantum publicis sed etiam ecclesiasticis et privati rebus nam tota hieme non aliud secit imperator misit it serum in Benev n-tiano expeditionem cum Pipino silio suo, ipse post Pascha via' kalendas mali a nonia prosectus, Spoleium venit, et dum S Setibi pridie kalendas mali hora noctis secunda, terre motu maXinvias actus est, quo tota I lilia graviter concussa est. Quo motuincium basilice Ieati Pauli apostoli magna ex Parie cum Sui Si abibus decidit, ei in quibusdam locis urbesque monte S ruorunt. Tremuerunt eodem anno quodam loca circa Hrenum fluvium ei in Gallia et Germania. Et facta est pestilentia propter molliciem

148쪽

hiberni temporibus Imperator de Spolicio Ravennam Venien S, aliquod dies ibi moratus, Papiam perexit. Ibi nuntiatur ei legato SAaror Amiri almum Minim regi Persarum, Pisas intras Se quibus obviam mittens inter Vercelli et Eboreiam eos sibi fecit presentari. Unus enim ex eis erat tersi de Oriente, legatus regis Per Sarum, alter Sarracenus de Africa legatus Amirati Abraham,

qui in confinio Asric in ossato residebat Qui Isaac judeum,

quem imperator ante quadriennium in I regem tersarum cum Lans redo et Sigismundo miserat, rever Sum cum magni Uneribus munciaverunt Nam ians redus rues Sigismundus ambo defuncti erant. Tunc ille misit Arcambaldum in Liguriam ad clas-

Sem Parandam, qua elephaSV et que cum eo deserebantur subveheretur'. Ipse vero, celebrato alato sancti Iohannis laptiste apud Ebore iam Alpes transgreSSus, in Galliam reve PSUS i St. Ipsa estate capta est in Chri Stiani. Barcinona, civitas Hispanie, jam biennio ob Sessa, et Zatus , prefectus ejus, et alii complureSΤSarraceni comprehensi. Et in Italia Teate civitas a Francis capta

tsella que ad ipsam civitatem pertinebant, in deditionem accepta sunt. Vatus et mo Selmus una Hie ad presentiam imperatori S deducti, exilio dampnati sunt Mense octobrio Isaac judeus HeAfrica cum eles ante reversus, ortum Veneri intravit, et quia propter nive S transire Alpes non potuit, Vercelli hiemavit, et imperator Aquis grani palatio Natalem Domini celebravit. 16. - Helena igitur imperatrix misit de Constantinopoli legatum, Patarium nomine Leonem, de pace confirmanda inter Francos et Grecos. Timebant enim Greci ut piissimus imperator arolus Super eos irrueret. Tunc imperator mi Sit de S Se epi Scopum Ambianensem, et Elin gaudiam comitem ConStantinopoli', ut pacem cum Greci S constituerent. Celebratum est Pascha Aquis palatio. Mense autem ullo venit Isaac cum elefante et ceteris muneribu Sque a rege Persarum mi S Sa sunt, et Aquisgrani omnia imperatori

detulit. Nomen elefantis erat Ambulabat Ortona civitas Italie, in deditionem accepta est. lucerna quoque frequenti obsidione

149쪽

LinEn SECUNDUS 3 satigata et ipsa in deditionem venit, residiumque Francoriim in ea positu In est Imperator Stati tempore in Ardenna venatibus operant' dedit, et misso SaXonum exercitu, Trans albianos Saxones a Stavit. Tunc rima idus, Heneventanorum dux, in Luceria

Vinigi sum, comitem Spoletii, qui re Sidio Preherat', adversa valetudine fatigatum, obsedit et inde deditionem accepit, captumque honorisce liabuit. Ei imperator Aquis a talem Domini elebravit. Ipsa hieme, circa ipsum palatium et finitimas regiones

torre motus actu S, et mortalitas subsecuta est Winigi sus a ri- malilo redditus est, et missi omni imperatoris de Constantinopoli reversi sunt, et venerunt cum eis legati iches ori imperatoris qui tunc rempublicam gubernabat, nam II elenam post adventum legationis Franci deposuerunt, quorum nomina suerunt FMichahel episcopus, Petrus abbas, Calliae tus abbas, Candidatus abl)a S, qui venerunt ad imperatorem in Germania super fluvium Sala in loco qui dicitur Salet, et pactum faciende pacis in scripto Su Sceperunt, et inde dimissi cum epi Stola imperatoris, Romani regressi et Constantinopolirni reversi Sunt imperator autem in Bajoariam prosectus, dispositis Pannoniarum causis, decembri Omen Se Aquis reversus est, et ibi celebravit a talem Domini. 17. Imperator autem Aquis grani hiemavit. Estate autern in Sa Xoniam ducto exercitu, omnes qui trans Albiam et qui in iu- noliud habebantur Saxones cum mulieribus et infantibus transtulit in Franciam, et pagos Trans albianos Abo tritis dedit. Eodem

anno Gotest idus, re Danorum, Venit cum claSSe Sua necnon et

omni equitatu regni sui ad locum qui dicitur licto 1 p in consilio segni sui et Saxonie Finxit enim se ad conloquium imperatoris

Venturum Ssed consilio Suorum territus, Pro Piu non acceSSit, Sed

.uicquid voluit per legatos mandavit. Nam imperator Super Albium fluvium sedebat in loco qui dicitur Ondulsi et in , et missa admotos ridum legatione pro perfugis reddendis medio Se Plem brio Coloniam venit. Dimissoque exercitu, primo qui venit, dein Ardennam petit, et venationibus indulgen S, qui S grani

reverSux est Medio novembrio allatum est ei Leonem Papam

150쪽

Natalem Domini cum eo celebrare velle, ubicumque hoc contingere potui S Set. Quem Statim, misso ad Sanctum Mauricium Carolosilio suo, honorifice suscipere jussit. Ipse obviam illi Remis civitatem prosectus St, ibique susceptum, primo Carisiacum illam, ubi atalem Domini celebravit, deinde Aquisgrani perduxit, et donatum magni muneribus, per B Oariam ire volentem deduci secit usque Ravennam. Cau Sa adventus ejuS hec erat perlatum Stad imperatorem, ae State preterita, Christi sanguinem in Mantua civitate suis se repertum. Propter hoc misit ad papam petens thujus fame veritatem inquireret. Qui, accepta occaSione, Primo intravit Langobardiam, quasi pro inquisitione ista, inde ad imperatorem veniens manSit cum eo die octo, reVePSu Sque S Romam.

18. - Non multo poSt, princep Hunorum, Capcanu S, Propter nece S Sitatem populi sui imperatorem adiit, postulans sibi locumdari ad habitandum inter Sabariam et Carnutum , quia propter infestationem clavorum in pristinis sedibu esse non poterat. Quem imperator benigne Suscepit, erat enim Capcanus in Christi baptismo nomine Theodorus, et precibus ei annuens, muneribu Sdonatum redire permisit Φ. Qui redien ad populum Suum, pauco tempore transacto, diem obiit. Misitque Capcanus unum de optimatibus suis petens sibi honorem antiquum quem Capcanu apud Hunos habere solebat cujus precibus' assensum rebUit, et Summam ocius regni, uXta PriScum eorum ritum, Capcanum

habere precepit. Tunc misit silium suum Karolum in clavaniam ad illos qui vocantur Beheimi, qui omnem patriam illorum depOpulatus, ducem eorum nomine Leonem occidit. Inde regressus in Silvam Vos egam', venit ad imperatorem in loco qui dicitur Camp. Nam imperator mense ullo de quis grani profectus, Theodonis villam et per Metis transiens, Vo Segam petiit. Ibi venationi opera dans post reversionem filii in castellum profectus ad Rumerici. Ibi aliquantum tempori moratus, ad hiemandum in Theodonis villa palatio suo secedit. Ibi ad eum ambo filii sui Pipinus et Luduvicus venerunt, et ibi celebra-