Chronique

81쪽

telligontes quod equi eorum corrui S Sent, indignati sunt valde. Fugit autem Ermens redus cum Oringis usque ne striadem luvium. Illic eum persequentibus Francis et ibi reparatis viribus contra Francos, tanta cede ibi sui de Toringis ut ipse fluvius ex

eorum cadaveribus repleretur, et Franci Super eo tanquam Super pontem tran Sirent Totamque regionem illa In vastante atque

captivantes depopulantur. Ermens Pedia per sugam i lapsus, evasit Franci autem cum multa preda et spoliis reversi Sunt. Fue runt enim Ermens redo duo fratres: Balducius et Berte carius Post hec iterum Theodericus, data si de Ermens redo, Tulbiaco civitate ad se eum venire fecit, cumque Super murum pSius civitatis colloquerentur, compul Sus de muro ipsius urbis i corruit ad terram et mortuus est, uosque insantes Theodericus interficere rogavit . 22. - Chil debertus quoque cum es Set Arverni civitate, mi Sit Soror ejus, UXO A matrici, regi Gothorum, nomenque puelle Crochil dis regina, nuncios de spania ad eum , dicen quanta mala vir ejus super ipsam insidiaretur propter catholicam idem. Nam cum ad ecclesiam Christi iret oratione in sacere, stercora et multo setore ipse Super eam proiciebat, atque eam in tantum verberabat ut Sanguinem in litum Sudarium suum fratri Suo transmitteret dicens Indignamini, dii Dissimi fratres, laborem et in juriam meam, omni carissimi λ. , Cum hec audisset Chil debertus, in ira magna commotus, hostem maximum collegit, in Hispaniam pergit, pugnam cum matrico iniit Gothis valde collisis, A matricii fugam vertit, naves parat ad fugiendum. Cumque attin- Onaretur ad PS a nave S persecutus est eum exercitus Chil deberti. At ille victum se cernens, ad ecclesiam Christianorum sugere nitebatur Sed antequam ad introitum ecclesie perveni S Set, quidam Francus lancea eum percussit, mortuusque est ibi. Tunc Childo hqrtus II ispaniam devastans, Toletum urbem ingreSSUS,

inesauros magnos inde ab Stulit, et una cum Sorore sun QVePSUS

est. Sed nescio quo periculo imminentis langoris in ipso itinere

i per pontem A. D. E. - ipsius urbi. deest ad eumdem F, G -l do inni carissimi deest El, F, G. v. Te nil os inconnii do rogo tro do ours

82쪽

mortua est, et Parisiu deportata in basilica sancti Petri, juxta

patrem suum Sepulta . Chil debertus' inter reliquos thesauros ministeria ecclesiarum detulit de vaSi Salomoniaci preciosissimis, SeXaginta calice S, quindecim patenas Viginti cap SaS, VangeliaeX auro puri S Simo gemmario opere celata' pulchre ornata' noluitque ea confringere, totamque per ecclesia dispensavit.

23. In illis diebus, Crochil dis regina cum Parisius resideret, videns Childebertus rex quod filios fratris sui senioris Clo-

domi ris prefata regina mater ipsius enutriret et nimis eos dilige I et cogitan quod eo rege S facere cogitaret, dixit Clothario fratri suo : mater nostra silio fratris nostri secum retinet et tenere si diligit, eosque in regno fratris nostri vult elevare. Con Silio ac si cepto, Pertractemus quid de eis faciamus. Aut tondamus eos autu intersciamus, regnumque fratris nostri, patri eorum, inter u nos dividamus B Et miserunt ad reginam Parisius Archadium, nobilem virum et industrium dolose dicentes Dic matri no Streu ut mittat ad nos filios fratris nostri, nepote no StPOS, Ut eo re u ge con Stituamus h At illa credens hoc Verum AES Se gaudenS,

ipsos transmisit. At illi statim remiserunt Archadium ad reginam dicentes Hee sunt forcipes et hic est gladius. Sic mandantu filii tui : si vis, tonde, aut gladio perime. Illa vero re nimio dolore et amaritudine cordis cum lacrimis ait Satis undique me angu Stie comprimunt. Si regnare non debent, quid mihi eos u enutris Se profuit praelius est mori quam tondere , Nec mora, adprehendit Clotharius puerum seniorem, proicien Sque in terram, defixit cultrum in ascella ejus, qui, transverberatu S, Statim mortUUS e St. Frater quoque ejus junior' cum hoc vidisset, projecit se ad pedes Chil deberti, flendo dicens Succurre mihi, pii S Si me Pater,

ne et ego peream Sicut frater meus , Tunc Chil debertus, commotu lacrimis, ait: in Obsecro te, dulcissime frater, ut hujusu vitam tua largitate mihi concedere jubeas, et quantumcumqueu volueris, pro hoc dabo tibi. At ille, ira Succensus ait: si Aut eice si eUmate, Ut certe pro eo morieris. Tu es qui hoc consilium malum perpetraSti, et modo vi liberare eum. Hoc audiens,

m Sepulla est , G. - vero , F, G - o celatas, , . . - et pulchre ornatas Α, D, E. in sacere vellet , . - tondemus A D. S forpices , D, E proicien Sque eum F, G. - minor F, G.

83쪽

LIBER ini ius 27 Chil debertus projecit eum a Se Clotharius quoque elisit eum in terram, defixo in Scellam ejus cultro, et inter cit, et puero eorum nutricios similiter jugulavit, Scensisque equitibus , ab Sces Sit. Regina hec audiens, nimio me rore attrita, cum magno P Sallentium apparatu et immen So luctu, corpuScula eorum Parisius deportata atque honorifice composita Sepelivit. Quorum unus erat decem annorum et alius Septem. Tereius, Clodo aldus, effugit, et per auxilium puerorum sorcium liberatus est. Qui, postea relicto regno terreno, PS e propria manu Se totondit et, clericus factus, bonis operibus reditus 7 St. Qui, postea preSbyter ordinatu S, plenus virtutibus, migravit ad Dominum, et Noviente villa Parisiace Suburbane depositus requiescit Crochildis autem regina, in elemo sinis profluens, cum Summa ab Stinentia et sobrietate vitam degebat. 24. In illis diebus mortuus est Theodericu Pec regnaVit autem annis viginta tribus . Theodebertus quoque si lius ejus regnum ejus recepit. Post hec Chil debertus et Theodebertus commoventes exercitum, contra Clotharium ire disponunt. Ille autem, hec audiens, et videns quod Xercitui eorum re Si Stere non OSSet, in silvam confugit in Arelauno, fecitque combro Sy totam Spem suam in Dei pietate transsundens Crochil dis regina hec audien S, beati Martini sepulcrum adiit, ibique in oratione pro Sternitu tota nocte vigilans ac deprecans ne inter filios suos bellum civile con Surgeret. Cumque convenissent cum o Stibus magni contra Clotharium, ut sequenti die eum interficerent, mane facto in loco, in quo erant Congregati, orta est maXima tempestas, tentoria diS- rumpens, cum inmixti ' fulguribus cuncta Subverten S, irrumpentibus f hJ mbribus cum tonitruis validis Illi vero prostrati in terra corruentes, Cesi grandinibus validis, graviter verberati corruunt; nullumque eis tegumen remansit, nisi clipei tantum hoc maxime timebant ne ab igne celesti cremarentur. Sed ei equi eorum

di Spe PS Sunt ut vi in vicesimo stadio reperirentur. Multi enim de his non sunt inventi. Tunc illi lapidibus es et huino prostrati,

Penitentiam agentes, veniam precabantur a Deo, quod male contravi equis F, G. - so ondit . . - predictus requievii

84쪽

Sanguinem suum agere voluissent. Super Clotharium Verone que una quidem gutta pluvie cecidit, nec ullo modo sonitus tonitrui est auditus, nec anhelitus venti illo loco sentitur Ilico mittente nuncios, pacem et concordiam pecierunt. Qua data, ad propria Sunt re-581 VerSi. Per idem tempus, sanctus Eparchius presul Sanctionis ei pater Egolis mensis, migravit ad Christum die primo men

sis ulii'.

25. - Post hec iterum Childebertus et Clotharius, commoto exercitu magno, invii Spaniam pergunt, quam a Stante SVecendunt, interficientes populum, Caesaraugustam i obsident. Et populus, qui ibi obsessus tenebatur, induti ciliciis, asperso capite cinere, in tanta humilitate ad Dominum conversi sunt, ut cum tunica beati Vincentii martiris muros civitatis psallendo circuirent Mulieres similiter indute nigris palliis, dissolutis crinibus, plangente Ssequebantur, ut illic inivitarum jejunium celebraretur. Reges hec videntes, putabant eos aliquid maleficii gessisse. Tunc adprehen S uno rustico de civitate, interrogat' eum rex Childebertus quid hoc esset quod agerent in Qui ait: si unicam beati Vincentii

si martyri deportant et cum ipsa, ut ei Dominu mi Sereatur, XΟ-u rant. Et ille ait Vade, dic episcopo civitatis ut cum fiduciast veniat ad nos, nihil dubitans. Ille cum hoc nuncias Set epi Scopo, cum muneribus ipse occurrit eis Childebertus vero Parisius veniens, ecclesiam in honore beati Vincentii martyris aedificavit. Tunc Theodebertus rex, filius Theoderici, in Italiam cum hoste plurimo

abiit Langobardos' devictos atque pro Stratos maXima parte VaStavit et eos tributarios subjugavit, et reverSus est cum multi SPΟ-lii S. 26. - Post hec rexalteo debertus aegrotans, febre valida correptUS mortuu est, regnavitque annis XIV. Regnum ipsius insuperiores Francos et Austrastos Theodo aldus filius ejus accepit. Igitur bone memori Crochildi regina migravit ad Dominum,

g presu Sanctionis et deest D, E, G. Ces mois soni tachidans te s. A. - h' Ce passage origina manque dans C. t Caesaraugustam civitatem D, E, F, G. - Reges vero E, F, G. - interrogavit F, G - l ageretur F, G. - Longobardos F, G. 1 sol plus haut P. 14.

85쪽

LIBER PRIMUS 29plena dierum, que cum magno Sallentium apparatu, Parisius de

portata in sacrario basilice Sancti Petri ad latus Clodove regis, viri sui, sepulta est a filiis suis, Chil deberto et Clothario regibus humata'. Ibi et beatissima Geno Vesa sepulta est Clotharius quoque rei de diversis mulieribus septem habuit filios id est des In glande Gontarium . Chil dericum, Charibertum ' Gunt ranum, Sigeb ortum et Clois indam filiam rae Radegunde quoque, sorore Ingundis, habuit Chilpericum de Gunsina, habuit Chranum Pro

amore enim Ingundis, eo quod esset pulchra et decora, et ipse S-set nimis luxuriosus, Radegundem, sororem ejus, in conjugium accepit Theodo aldus autem rex, filius Theodeberti, regis Austra-siorum egrotan .sebre alida, mortuit e St, regnavitque annis Se P teria. Regnum ejus Clotharius rex cum multis thesauris accepit. Eo anno rebellantibus Saxonibus Clotharius reX commoto Francorum Xercitu, Contra eos pugnam iniit super Visera , fluvium

eoru in et e Xercitum maXimum intersecit, terramque eorum a S-

lavit, pervagans totam Toringam ac depopulans eo quod solati uin Saxonibus prebui S Sent.

27. - Chram nusque itaque filius Clotharii erat pulcher ac de- OPus, nimis acerbus et callidus. Qui cum ultra Ligerem a patremissus in loco ejus fuisset', coepit regionem illam valde nequiter opprimere. Quod cum patri nunciatum fuisset, iste eum ad se venire recepit, sed Chramnus non voluit ' jussionem patris im-li Di re, et durius agens, ite cari siliam nomine Chaldam duxit

uxorem ' Apprehensis multis thesauris, Parisius Veniens, cum Chil deberto rege, ali uel Suo Sacramento con Strictus e St jurans Se patri oesse certissimum inimicum. Cum autem Chil debertus ex egrotare coepisset diutissime Parisius febribus, decubans mortuus est, et in basilica beati Vincenti martyris quam ipse con- Siruxerat, Si Sepultus. Cuius regnum et thesaurum Clotharius accepit Ch Pamnia quoque cum evadere non posset Patrem, Britannos petiit. Ibi cum Conobro, rege Britannorum, ipse et uxor ejus et ille ejus latuerunt Wile carius autem socer ejus, Turoni Sad basilicam Sancti Martini confugit. Tunc ipsa basilica per pec-

86쪽

catum Wile carii et uxoris ejus succensa est. Quam postea Clotharius e Stagno cooperire jussit, et in illam, ut prius fuerat, eleganciam reparavit. Post hec Clothariu reX, commoto Xercitu, contra Chramnum in Britaniam frendens direxit. Sed Chramnus non timens contra patrem ad bellum cum Conobro, rege Britanorum, egreditur. Cumque fortiter compugnarent, Clotha- Pius re commotus lacrimis ait Respice, omne, de celo et

Guste judica illud quod inter Absalon et patrem ejus David

si posuisti. δε Confligentesque pariter Brittanorum rex in fugam vertitur et ibi cecidit, Chramnus quoque dum per fugam Vadere conaretur, naVe in mare parata habens, dum uxorem et filios liberare vult ab exercitu patris, obpre S Sus captu atque ligatia Sest. Quod cum Clothario regi nunciatum S Set, jus Sit eum cum uxore et filiabus igne consumi. Inclusique sunt tugurio cujuSdam paupercule, et Chramnu Super Scamnum Xtentia S, Pario Suggil latUS St, et Sic postea super eo ipsa a Sella incensa est et igne combusti Sunt. 28. - Tunc quoque illis temporibus beatus Medardus episeo-ΡUS, plenii Virtutibus et gloria, migravit ad Dominum, quem Clotharius e Suessionis civitatem cum magno Sallentium apparatu gloriose sepelivit, datis illi' multis facultatibus. Rex vero Clotharius ab eati Martini sepulchrum abiit, illic diutissime orans, ibique multa munera largitu e Si per multas baSilicas sanctorum. Post hec in Cotta silva, dum venationem Xerceret, febre valida correptus, exinde Compendio illa rediit. In qua, cum graviter vexaretur, dicebat ah Vah quid putatis inualis est ille rex coelestis qui Sic tam magno reges interfecit scin hoc enim tedio positus, spiritum exhalavit anno quinquage Simo primo regni sui. Quem quattuor dii sui cum magno honore Sues-Sionis deferentes, in basilica Sancti Medardi sepelierunt Chilpe-ΓiCUS Vero post patris sui mortem thesauros qui in villa Brinae erant congregati, accepit, et Francos utiliore petiit ipsosque muneribus multis subdidit ibi, et mox Parisius ingreditur, sedemque Childeberti regis occupat, sed non diu licuit ei hoc POSSidere, nam conjuncti fratre ejus eum exinde XPUlerunt, et

87쪽

sic inter se hi quattuor, id est Charibertus, Gunt ramnus, Chil pericus atque Sigebertus, divisionem legitimari inter Se fecerunt. Accepitque Charibertus regnum Chil deberti sedemque constituit Parisius ; Guntramnus regnum Clodo miris accepit, Aurelianu Sque sedem instituitu Chilpericus vero regnum Clotharii patris

sui accipiens, Suessionis civitate sedem statuitu Sigebertus autern regnum Theoderici accepit, sedem habere Remi civitate ' Onstituit. 29. - Post mortem Clotharii regis, Huni commoti cum C ageno, rege Suo, Gallias venire destinant. Contra quos Sigebertus exei citum movita contra eos sortite pugnaturia acceSSit, Huno PTO stravit atque devicit et in ore gladii eos fugavit. Sed postea rex eorum amicitias cum Sigeberto petiit et per misso Suo Pacem

'unt o POStulavit, reversusque S in regnum suum. Dum autem

illic moraretur Sigeb ortus, Chilpericus frater ejus, ho Ste collecto, nemis tervasit. Campaniam Succendit et si edatam vastavit. Sigeb ortu quoque rediens victor ab Iunis, Pontra Chilpericum exercitum movit, Suessionem civitatem occupat, ibique inventum Theodebertum silium Chilperici appreliendit et in exilio transmi Sit Accedens autem contra Chilpericum, bellum commovit. Quo Victo atque sugato civitates sua. in sua dominatione Pestituit. Theodebertum vero silium ejus apud Pontino nem villam tu Stodiri jussit per annum integrum. Quem po Stea. Clemen mi erat, muneribus ditatum patri reddidit sanum . datis sibi sacramentis ne unquam contra eum aliquid agere deberet, quod o Stea Peccatis ingruentibus fuit inruptum Charibertus rex Ingobergam duxit uxorem, labebatque ipsa regina puellas duas cujusdam pauperis lilias nimis pulchras et speciosa nomen seniori Mai covesa, nomen junioris Merone dis vocabatur. in quarum amore Charibertus rex nimis exarserat'. Nam et patrem earum lanesi ei compositorem feri cius erat Ingob erga et affligebat eas nil nio odio pro hac causa. Ob hoc nimis iratu A rex Caribertus ingo bergam reliquid, et Merolle dem accepit uxorem ' P taee, ei Marcovesam sororem ejus iterum ad conjugium copulaVit, Pro

uxore tuo. D. E

88쪽

catu e St. Sed cum re eam relinquere nollet, percussa Dei judicio mortua e St. EO tempore Sanctus Gregorius, archiepiscopus Turonensis, magnis virtutibus fulgebat Per idem tempus sanctus Germanias, Pari Siorum epi SCOpuS, mi SSUS a rege

Chari horto Egolismum civitatem , consecravit basilicam Sancti Eparchii, ubi ipse nuper sepultus ueratu adsuit cum eo venerabilis Gregorius, episcopus Turonensis, et in ipsa basilica multa pignora reliquiarum beati Martini episcopi collocantes, dedicaverunt eam in ejusdem sancti Martini honore. Denique in altare ipsius, ab eodem sancto Germano atque Sancto Gregorio consecrato sancte Crucis et enu Sapparent impressa Signacula. Item, in honore sancti Petri Consecraverunt ecclesiam sedis epicopalis, quam Clodoveus re supradictus a novo incoari jusserat, destructa priori ede, quam Gothi arriana maculatione sedaverant, in honore sancti Saturnini ordinaveruntque in ipsa civitate epi Scopum nomine Mererium , qui in Francia capellanus regis fuerat. Aptonius enim nuperrime obierat in Christo.

30. - Non post multum tempus rex Charibertus mortuus e StBlavia castello, et in basilica Sancti Romani sepultus. Cumque Sigebertus re videret quod Patres ejus indignas sibi acciperentUXore et ancillas ad conjugium copularent, legationem in Hispaniam mittit et cum multis muneribus Brunichildem, Atanagildi regis siliam, pectit. Erat enim puella elegans opere pulchra et ingenio Sa, quam pater eju non denegans , cum magni thesauris illi direxit . Ille cum magno apparatu et immen Sogaudio eam accepit uXorem. Et quia arrianae legis subjecta erat, eam Sigebertus re in nomine sancte Trinitatis baptigari precepit. Haec videns Chilpericus, cum jam plure haberet Uxore S,e' Cotto dernthro phraso deest , F, G C passage origina manguedans C. f Mangrae depuis elegatis jusqn'ti denegans D, E, F, G. - g directuos F, G - h Arriana lege Α, D, E. 1. Grogoire de ours,ci' appelle Maracharius V, 37 .

89쪽

Lini si inivi s a sororem Brunichildis, nomine Gai Suintam, expetii promittens per legationem se alias uxore dimittere. Pater vero ias promissiones audiens, ipsam filiam Suaria cuin inultis thesauris i transmisit, nam ipsa Galfuinta senior aetate erat Brunichil de . Chilpericus enim cum magno gaudio eam accepit in conjugio, ut ipsa in nomine sancte Trinitatis baptizata, christiana magna sesso ta est. Per odiu in autem redegundi Valde pes Si me, grando scandalum ortum est inter eos. Dicebat illa ad regem Galfuini injurias sufferre' non pos Ao, et propter ipsam inimicam rede-gundem petiit ut, relictis thesauri quo Secum ab Hispania de tu lorat, liberam ' eam redire dimitteret ad patrem suum sed illi uam mollibus verbis blandiebatur. Post hec per consilium Pessimurn Fredegundis eam per noctem in Stratu Suo Strangulavit. Post cujus Obitum, ob ejus meritum, virtus a Deo Atensa est. Quo facto, fratres Chilperici, hoc indignantes, eum de rogia eicero voluerunt. IIahobat tunc Chilpericus tres filios do Λudovera regina sua, id At Theodobertum, Merove iam et Clod ovoum. Nunc autem

ad cepta redeamus, qualiter redegundi dominam suam uilo vera in reginam deceperit, nam ipsa Fredegundis ex familia infima fuit. Cum autem Chilpericus re in hoste cum Sigeberto, fratre

suo, contra Saxone ambulas Set, Aud Vera regina gravida remansit, quo peperit filiam Fredegundi vero per malum ingenium consilium dedit i dicens Domina mea, ecce domnus meu μ rex victor revertitur. Quomodo potest filiam suam non bapti- Zatam gratulanter ' recipere δε Cum hec audisset regina baptisterium pro parari precepit, VocaVitque epi Scopum ut eam ap- ligar deberet. Cumque epi Se opus ad sui S Sol, non erat matrona

ad presens quo puellam suscipere deberet se ait redegundis v Numquid si inite in tui invenire poterimus qui eam suscipiatu modo Tu ipsa suscipe eam. Illa vero hoc audi sens eam di sacro sonte suscepit. Venienti autem regi viciori exii Fred gundis obviam ei dicens Deo gratias quia dominus noster dix victoria in recepit de adversariis suis nataque est tibi filia. Cum qua dominus meus o dormiet hac nocte, quia domina

mea reuina commas ex tua os de filia tua Childosinia 3 mi illo

90쪽

ait cum illa dormire nequeo dormiam tecum. Cum quo introisset rex in aulam suam, occurrit ei regina cum ipsa puella se ait Nefandam rem secisti per limplicitatem tuam, jam con-st jux mea ampliu ' esse non oleri S. GuSSitque eam Sacro Vela mino indui cum ipsa silia, deditque ei predia multa et villas Episcopum Vero, qui eam apti Zavit, exilio condempnavit, Fredegundem ero copulavit ad reginam. 31. Tunc Justinianus imperator apud Constantinopolim' civitatem obiit, et Justinus Suscepit imperium Clodove ii quoquo junior, filius Chilperici, abiit usque Burdegalen Sem urbem. Cum illic nullo inquies ante sederet, Sigulsu quidam a parto Sige berti regis missus cum Xercitu e Super eum objecit. Quein fugientem cum tubis et bucinis quasi fugientem cervum in Seque balur, qui vix ad patrem labens, Parisius pervenit Chilpericus qquoque Theodebertum silium suum Seniorem qui antea Sigeberto juraverat, ultra Ligerim cum hoste direXit. Qui abiens, civitates Sigoberti avunculi sui pervasit, id est Turonis, Pictavis et reliquas Apud Pictavos autem contra iando aldem ducem pugnavit, collisusque exercitus Gundoaldi fugit, magnamque illic cedem Thoo debertus do hoste Gundo alii secit . Commoto inde eXercitu, Lemovicinum Cadurcinumque ' abiit, ea Sque e PVaSit, atque a S-tavit, ecclesias multas incendit, ni ini Steria detraxit, clericos interfecit, mona Steria Virorum dejecit, castimoniam puellarum I delusit et cuncta devastavit. Fuitque in illo tempore prior in ecclesiis gemitu quam tempore persecutionis Maximiani et Dio elotiani imperatorum. Cum has discordia disseminarent ratres inter se, commoto iterum Chilpericu S Xercitu, Sque Remis accessit, uncta incondens atque debellans'. Quo audito, Sigebertus, convocatis gentibus' que ultram renum Sunt, PariSiu S Venit et contra fratrem ire disponit. Mittitque nuntios Bituricensibus vel Turonicis, ut contra Theodebertum ire deberent. Quod illis dissimulantibus, re Godegis elum et Gunlranum duces in capite dii sexit.

Qui, commoVente S Xercitum, adve PSUS eum pergunt, Contrδ

Egolismum ubi residebat propter sortitudinem murorum. Ille

o amplius deest , F, G - p Constantinopoli A. in Chilpericum A. r interfecit . - Lemovicum Caturcinumque F, G. - castimoniam

deest Α, D, E. - devaStun F, G. - Convocans gentes F, G. - fratrem suum , G.