Sanctissimi domini nostri domini Clementis papae 11. Constitutio unigenitus theologicè propugnata. Tomus primus quartus cum synopsi

31쪽

Constitutio UNic s

transfert beatam, O aternam , legem habet immaculatam , ct convertentem animas , ut ex illo lumine renoventur . Ubi vident ad

versarii vi naturae posse aliquid legitimum fieri ab iis , qui nec simpliciter boni sunt,

nec immaculati, nec Divino renovati lumine .

Ibidem Augustinus: in impiis, ct pessimis

hominibus aliqua bona opera adfatalem aeternam nihiI pro utura praedicat. Longe igitur aliud est, liberum arbitrium sine gratia non esse, nee dici simpliciter bonum 1 aliud, omnia liberi arbitrii opera absque gratiae auxilio esse peccatE.s Et quis praeter Quesnelium , atque ejus Sectatores, tam spurios Sancti Thomae, quam Augustini discipulos , refugiat profiteri cum Angelico I. a. quaest. los. art. s. ap gratis hominem posse facere opera perducentia ad bonum aliquod homini eonnaturale: sicut laborare in agro , bibere , manducare, erhabere amicum, O alia hujusmodi, ut Augustianus dicit in tertia responsione contra Pelagianos.(ides lib. I. Hypognostici cap. quod opus, etsi pridem relatum inter Augustini opera, ipsius esse non creditur hoc tempore; agnoscit tamen vel ipse Iansenius, doctrinam libri esse Augustinianae consonam . Sic ergo Auctor Hypognostici 2 Esse facemur liberum arbitrium omnibus hominibu hahentibus quidem judicium rationis i non per quodsit idoneum, qua ad Deum pertinent, sin

Deo aut inchoare , aut certe peragere; sed tan-rum in operibus vitae praesentis, tam bonis, quam etiam malis . Bonis dico , quae de hono aturae oriuntur, idest, velle laborare in agro, velle manducare, o bibere, vecte habere amiarum, oecte habere indumenta , vecte fabricare

domum, uxorem velle ducere , pecora nutrire, artem dissere diversarum rerum bonariam is,

velle quidquid honum adpraesentem pertinet vitam; qua omnia non siis gubernaculo Diviano sub uni: img, ex ias, O per issum sunt, Sasse coeperunt. Bona scilicet in genere natu ralium, quae, ut res omnes a Deo conditae, ejusdem semper providentiae subduntur, &, ait auctor loquitur, nausia Divino gubernae osubsistunt.

Rursus S. Thomas a. . quaest. Isa a t. .

alti In eler hona opera, ad quas cit bonumnarure , aliqualiter operari pose . Ibid. Pera delitatem non. corrumpitur totaliter is in delibus ratio naturalis, quin remaneat in eis

aliquis veri cognisio , per quam facere possunt

aliquod opus de genrae sonorum . Non propterea tamen infideles boni sunt, aut eorum liberum arbitrium tot criminibus corruis

uni , simpliciter vocabitur bovum, Quod

NIT Us propugnata ag

igitur ab Africanis Episcopis liberam arbitrium dicatur pia gratia non esse bonum, minime iuvat adversarios, ut inde statuant, nihil boni, etiam connaturalis, imo nihil nisi malum, sine gratiae fieri a libero arbitrio posse. Innumeris pridem edoctus experimentis , quoties apudJan senistas lego sententiarum ex Patribus citatas lacinias, punctis aliquot interpositis , quae omissioner significant, suspicari cogor truncationem, non vitandae causa prolixitatis, sed occultandi luminis male agentibus odiosi . Novum hujus fallaciae specimen in praesentis citatione epistolae manifestum est; ubi omi

se sunt, quae restituo: IIIa autem es lux vera, quae illuminat omnem hominem venientem in hunc Mundum et Illuminat autem hominem, seipsum dando per gratiam; quae juncta cum Diavina gratia inde Mente largitate, verbis anterioribus praedieata , subruunt plurimos Quesnelli articulos, Dei que adversus ejus blasphemias, bonitatem demonstrant. Si enim ea sit Divina gratia indeficiens largitas; si illa lux vera,quae illuminat omnem

hominem Menientem in hune Mundum, ilium

nans hominem , se ipsum dando per gratiam omni homini venienti in hunc Mundum, Paganis , Iudaeis, Haeretieis, Schismaticis,

peccatoribus,etiam se non convertentibus, corruunt necessario articuli sequentes: via gesimus sextus , Nulla dantur gratie, niis per isdem: a T. Fides est prima gratia, 'fons omnium aliarum: a g. Prima gratia , quam Deur concedit peccatori , es peccatorum remi oras. Extra Ecclesiam nulla conreditur gratiae 3 3. Proh l quantum oportet bonis terrenis , O

imetipsi renuntiasse, ad hoc,ut quis fuciam

habeat, sibi , ut ita dicam, appropriandi Chria sum Iesum, ejus amorem, mortem, O mst ria, ut facit S. Pausis, dicens, qui dilexit me, ct tradidit semetipsum pro me. Praetereo propositiones plures, quibus omnis gratia asseritur efficax , omnipotens , prima ,sine qua coxisteri Ohristum numquam possumui, O cum qua uamquam illum abnegamus ; quae est propositio nona. . Uident adversarii . Africanos Patres alienitIimos esse ab ea Quesnelli ,& Arnaldi duritie, qua statuunt, Paganos, sudaeos, Naere, at, aliosque hujus generis nullam omninoaecipere a Iesu Chri in xum, adeoque hinc rect8 inferri , in illis esse volantatem nudam inermem Me omni gratia su cienti, quae novitas , imo haeress merito damnata est ab Alexandro VIII. art. s. inter II., cui prorsus congruit damnata a CLEMENTEXI. propositio et v. Extra Ecclesiam nulla con-

32쪽

Pars I. Propos. XXXVIII. Cap. III.

ceditur gratia ; dum autem accedit 38 pe calor non es liber ni ad malum sin/ gratia liberatoris, nexu insolubili trahit secum haeresi in octavam, memorato Alexandri dipi mate prostratam et Necesse est,in elem in omni opere peccare. Imo necesse est, peccatorem quemlibet in omni actu delinquere, quamdiu peccatorum ei remissio non conceditur,quae iterum haeresis inevitabilis Que nello est, quamdiu articulum praesente iii, &dig. obstinatus defenderit, Prima gratia , quam Deus concedit peccatori , eII peccatorum

remissio. Antequam Africanos antistite, dimitis tam , alia Quesnelli haeresis, quae Constitutione UNIGENITUS proscribitur , indicanda est, eodem, qui nobis objicitur loco, ab jisdem refutata Episcopis . Dicunt illi et Nisi gratia detur, honum ipsum arbitrium non habetur , ct libero arbitrio hominis nulla potes gratias rvari cognitio, nisi detur ipsius

gratia spiritualis infusio . Procul igitur abigatur propolitio Quesnelli ii.Gratia non es aliud, quam voluntas Omnipotentis Dei jubentis, , facientis, quod jubet. voluntas enim Dei nobis non datur, non infunditur; sed neque gratia , cujus est indesciens largitas

illuminans omnem hominem venientem in Eunc

Mundum, est semper omnipotens , ct faciens quod jubet. 3 Non magis stabiliendo contra Constitutionem errori servit Epistola Petri Dia. eoni ad eosdem Antistites. Adversariis placet potissimum haec Epistolae lacinia et Itaque Serpentis actutis depravatus , sponte Divinae legis depravator essectas es et O idei, serundum quod ei praedictum fuerat, iusto iudi-rio Dei, mortis poena damnatur , totusque, ideri,secundum corpio, , secundiam animam in deterius commutatus , amissa libertate propria , sub peccati servitio mancipaturis. Sic est, homo sponte Divinae legis depravator , seu transgressor effectus, Divino judicio ita in deterius est mutatus, ut se mancipans peccati servitio, amiserit liberis ratem propriam ad Divinae legis observatio. nem , ut verba objecta indicant, & magis colligitur ex sequentibus , quae callido ab aduersariis consilio supprimuntur: Ut erga salo libertas, inquit Diaconus, fleret vera libertas, id es,ut humana libertas feret C DSTIANA LIBERTAS , eadem libertas liberatore indiguit , quo posset per ejus gratiam ab ectipationibus humanis aversa , EA COGATAR E, ET DESIDER ARE. - E PERTINENT AD UITAM AETERNAM. Siae hae igitur gratia'potest quidem cogitare , O de

derare HU Ulam: non autemposeu cogita in re , aut velle Divina r quorum prisum es, Spraecipuum fundamentum, O crepido quodammodo , sive omnium bonorum origo , credere in Dominum gloriae erue xum. Ubi evidens est concedi homini lapso libertatem ad humana , non solum mala , sed etiam innoxia intra limites naturae ; tantum autem negari liabertatem Chri anam sine gratia i libertatem scilicet cogitandi, S desiderandi, qua pertianent ad vitam aeternam. Talis sine gratia

libertas Pelagiana est , quam Petrus Di conus , & caeteri post Augustinum Catholici perpetuis impugnarunt.

CAPUT IU. Diluuntur , quae Adversarii objiciunt

ex Augustino.

I x Ibro . contra Iulianum Pelagii

Sectatorem cap. s. sic illum S. Do- ctor alloquitur auoniam saltem concedis , opera insidelium , qua sibi eorum

videntur bona, non tamen eos adsalutem empiternam, regnumque perducere i Seho nos i tud bonum hominum dicere, illam voluntatem

horam , illud opus honum sine Dei gratia, qua datur per unum Mediatorem Dei, O homianum , nemini posse conferri, per quo olum homo potest ad aeternum Dei donum , regnumque perduci . Semper igitur mente fixum teneamus, ab Augustino,& ejus discipulis, ira Iud bonum hominum dici, illam voluntatem bonam , illud opui bonum, per quod solum homo potes ad aeternum Dei donum, regnumque perduci. Et simul illud bonum hominum iratam voluntatem bonam , illud opus bonum ne gratia , qua datur per unum Mediatorem Dei, O hominum, nemini posse conferri. Unde patet, Hipponensem Antistitem cum Angelico, Seraphico , & caeteris Doctoribus Catholicis optimh conciliari, ut non nege tui homini lapso Oinnis operis innocui potestas sine gratia Mediatoris i sed potestas boni istiusmodi operis , per quod homo potes

ad aternum Dei donum, regnumque perduci.

Iulianus, & Pelagius . negato originis peccato, Baptismum non ad illius remetadium, sed ad salutem ex Dei tantummodo ordinatione necessarium praedicabant , ut

Christi populus, & Ecclesia hoc veluti signo disterneretur ab extraneis . Quo signo cum carerent Infideles , & si .fide impossibile sit placere Deo, statuebant in eis Iulianus, di Pelagius bona opera, quae defectu Baaetismi, de fidei salvare Infideles non possent

sed quae , si in baptietatis , & Fidelibus fulsisent, potuissent conducere ad salutem , quam-

33쪽

a 6 Constitutio UNic E

quamvis elicita sine gratia Mediatoris: quod Augustinus, & omnes Catholici per

negant

objicitur ex Augustini Enchiridio c. 3o.Qtiid enim hon i operari potes perditus , ni

quantum fuerit a perditione liberatus e Numquid libero voluntatis arbitrio e Et hoc absit; nam libero arbitrio male utens homo,' se perdidit, , ipsum. Sicut enim qui se occidit, utique vivendo se occidit: sedse occidendo non misit; nec se ipsum potes resuscitare, cum occiderit rita eom libero peccaretur arbitrio, victore peccato amissumi es edi liberum arbitrium. Aptissima Augustini comparatio est; quemadmodum enim suo corpori vitam adimens, non potest ademptam restituere; ita qui animae suae mortem peccando int

lit , non potest eam sua industria depellere, animumque ab illato interitu vindicare ;sed potentiori ad hoc indiget subsidio Salvatoris . Unde & apud Augustinum statim sequitur et A quo enim quis istactus es, huic ediserotis addi Ius est; Petri certe Apostoli estiua sententia ; qua ei m vera sit, qualis,

quaeso, potes servi addicti esse libertat, ni

quando eum peccare delectat Liberaliter enim seroit, qui sui Domini violantatem libenter facit et ac per hoc ad peccandum liber es, qui peccati servius es; unde ad juste faciendum , liber non erit, nisi a peccato liberatur, esse justitia coeperit seroui. Istia est vera libertas

propter refra facti latitiam , simul , pia fervitus propter praecepti obedientiam. Sed ista libertas ad bene faciendum, unde erit homini addicto, ct vendito, nise redimat ille , cujus ilia oox est: Si vos situs liberaverit,tunc vere

liberi eritis e Suod antequam in homine fleri incipiat, quomodo quisquam de libero arbitrio in ipsa bono gloriatur opere, qui nondum liberos ad operandum bene e Hic iterum perspicuum est, boni operis nomine ab Augustino intelligi opus verae iustitiae, & pia fremitutis propter praecepti obedientiam . Ad hoc liberi non sumus sinhgratia et & quidem libertatis nomine sive in bonis , sive in malis actibus , non sola hic intelIigitur agendi facultas; sed animi ad agendum propensio , & in actione latitia, quae circa peccata obvenit iis , qui seculo,& rebus inanibus addicti sunt e circa opus autem justitiae non primo statim accidere solet conversionis initio. Quis dubitet C tholicus , quin talis in pietatir operibus

libertas fi gratia sit, sed de bonis ad justia/iam , & pietatem non pertinentibus , nulla hie Augustino contra Pelagium disceptatio est

. 3 Censebat nempe Pelagiuri teste A

N IT V s Propugnata ap

gustino lib. de natura, & gratia cap. X6., ad opera salutaria non requiri gratiam e Nesat, inquiebat PeIagius, injuria libero arbia trio , quod sibi su est po bilitate natura ad implenda omnia praecepta juclitia. Et quamvis legem, atque doctrinam requireret , qua discere posset, quae agenda sint; his tamen cognitis, ajebat Pelagius sibi sussicere naturam, ut viam justitiae, &salutis cognitam ingrederetur. Sic Pelagianorum nomine Augustinus lib. de gratia Christi cap. I. Ut videlicet

tanquam via demonstrata , qua ambulare

debeamat , jam viribus liberi arbitrii, adjutorio nutio alterius indigenter , sussciamur nobis , ne desiciamus in vita . Et lib. q. ad Bonifacium eap. a. Dicunt, liberum arbitrium non periisse, eum sequatur Dominus per Prophetam i si volueritis , O audieritii me , quae bona sunt terra , edetis etsi nolueritis , O non audieritis , gladius vorcomedet. Sicut nempe hominis voluntas ad malum sibi suffcit, ita sibi eam lassicere a bitrabantur ad bonum quodcunque, etiam salutiferum, testante de eis Augustino lib. I. cap. i. & 3. me es quippe eorum intentio . qua gratiam destruere moliuntur dedit eis potesatem Filio, Dei seri ut igitur, hoc sciant ad gratiam pertinere, legant squod ipse Dominus ait: Nemo potes venire ad me, ni pater, qui misit me, traxerit eum . . . idipsum aliis verbis repetendo, in eo, quod ait, ni fuerit ei datum a Patre meo Datura ergo potestas, ut Filii Dei fant.... quae potem stat, nisi detur a Deo, nulla esse potest ex libera arbitrio ; quia nee liberum in bono erit, quod Liberator non liberaverit Nemo igituri potes habere voluntatem justam, niis nullis praecedentibus meritis aeceperit veram, hoc es gratuitam desuper gratiam .ime isti notantelati, O superbi.

Denique ibidem cap. s. prosequens s docet Augustinus , non posse captivam Nolan tatem , ni Dei gratia respirare in salubrem libertatem, quod evertit haeresim Pelagianam De salubri sei licet Iibertate, sive ad opera salutifera, quibus ad Christum omnis verae justitiae fontem, & praemium perveniatu aeternum , Catholicae Ecclesiae adversus Pelagium doctrina, atque contensio fuit. Idem testatur alter Pelagianae haerem seos debellator, & Augustini, ut omnes

agnoscunt fidissimus Discipulus S. Prosper. Prolixior eius, sed & luce meridiana clarior sententia est in epistola ad Rufinum de gratia, & libero arbitrio, sub inittur ,, si Pelagianae (inquit haeresis, quo dog ,, mate Catholicam fidem destruere adorta sit s

34쪽

a 8 Pars I. PropoLXXXVIII. Cap. I U.

- sit, & quibus impietatum venenis viscera ,, Ecclesiae, atque ipsa vitalia Corporis,, Christi voluerit occupare, notiora sunt,s, quam ut opere narrationis indigeant., , Ex his tamen una est blasphemia, ne-,, quissimum, & subtilissimum germen alia-M rum , qua dicunt: Gratiam Dei secun-M dum merita hominum dari. Cum enims, primum tantam humanae naturae vellent

di, astruere sanitatem , ut per solum liberum M arbitrium posset assequi Dei regnum i eos, quod tam pleno ipso conditionis suaeri praesidio juvaretur; ut habens naturaliter ,, rationalem intellectum , fac ith bonum M eligeret, inatumque vitaret: & ubi in ,, utraque parte libera essent opera volun-,, talis, non facultatem his, qui mali sunt, ,, ad bonum deesse, sed studium . Cum er-,, go , ut dixi, totam justitiam hominis ex,, naturali vellent rectitudine, ae possibiliri tate subsistere, atque hanc definitionem is doctrina lana respueret , damnatum I,, Catholicis sensum, & multis postea hae- reticae fraudis varietatibus coloratum , ,, hoc apud se ingenio servaverunt, ut adis incipiendum , & proficiendum , & ad M perseverandum in bono, necessarianiari homini Dei gratiam profiterentur . Sedri in hac professione, quomodo vasa irae H molirentur irrepere, ipsa Dei gratia vasis,, misericordiae revelavit . Intellectum estri enim , saluberrimeque perspectum, hoc ,, tantum eos de gratia confiteri, quod si quaedam libero arbitrio sit magistra , se- , , que per cohortationes , per legem, per

,, doctrinam , per creaturam, percontem-M plationem, per miracula , perque terro-M res extrinsecus judicio ejus ostendat, D quo unusquisque secundum voluntatis D tuae motum , si quaesierit, inveniat: sin petierit, percipiat et si pulsaverit , i ta troeat . Quia scilicet gratiae ipsius voca-,, tio hoc primum circa nos agat, ut nota strae facultatis arbitrium admoneat, necta aliud sit gratia, quam lex, quam Pro-M pheta , quam Doetor, cui circa omnesta homines per universum mundum com-M mune , & generale sit studium , ut quiri voluerint credere, & qui crediderint, ,, justificationem merito fidei, & bonae vo-,, luntatis accipiant et ac si gratia Dei, se-M cundum hominum meritum tribuatur et M atque hoc modo gratia non sit gratia; se quia si meritis redditur , & non ipsa estri honorum creatrix, frustra gratia nomi-M natur . Has autem versutias, &c.s Manifestum itaque est, non de bonis actibus ad pietatem , & beatitudinem nihil conducentibus, sed de actibus salutiferis

Augustino , & Discipulis ejus adversus Pelagianos controversiam fuisse ; unde frustra nobis intorquetur illud Augustini ad Bonifacium lib. i. cap. 3. ,, Quae potestas M ( ut si fiant filii Dei ,, nisi detur a Deo, nullata esse potest ex libero arbitrio ; quia nec ,, liberum in bono erit, quod Liberator, , non liberaverit; sed in malo liberum ,, habet arbitrium, cui deIectationem ma-,, litiae, vel occultus, vel manifestus de-M ceptor inseruit, vel sibi ipsi persuasit.,, Non itaque, sicut dicunt nos quidam di-M cere, & iste audet insuper scribero ,

,, omnes in peccatum veluti inviti carnis D suae necessitate coguntur; sed si jam in D ea aetate sunt, ut propriae mentis utantur ,, arbitrio , & in peccato sua voluntate reis,, tinentur, & a peccato in peccatum iux,, voluntate praecipitantur, neque agit in , , eis etiam qui suadet, & decipit, nisi ut ,, peccatum voluntate committant , vel H ignorantia veritatis, vel delectatione,, iniquitatis , veI utroque malo , & caeci-,, talis, & infirmitatis . Sed haec voluntas,

,, quae libera est in malis , quia delectatur si malis, ideo libera in bonis non est, quia ,, coelesti delectatione non afficitur . De quibus bonis hic iterum assertio Augustini est e De eoelestibus nempe, vel ad ea disponentibus, ad quae caelestis delectatio conducit. Quod adversarios haec objicientes latere minim E potuit, cum ex verbis immediato praecedentibus manifestum sit, agi de potesate, quam Verbum caro factum omnibus se recipientibus dedit, Filios Dei sieri, ut testatur in Evangelio Ioannes . Quis dubitet, quin potestas, ut samur silii Dei, vel quibuscunque ad hoc

operibus nos disponamus, sit ex gratia EDe inferioris ordinis actibus, etsi bono naturae convenientibus, sed nihil seu prope, seu eminus conferentibus, aut disponentibus ad pietatem , & salutarem justitiam , nulla hic Augustino cum Pelagianis disceptatio fuit. 6 Nihilominus alterum ex ejus libro de correptione, & gratia cap. I. spiculum in nos vibrant adversarii. Illic scilicet Sanctus Doctore In bono autem, inquit, liberes e nullus potest, ni fuerit liberatus ab eo , qui dixit i Si oossilius liberaverit, tunc vere

liberi eritis Hanc sidem, quae sive dubio vera , ct Prophetica, O Ap olica , ct Catholica ei F, Sc.

opem ferre cupio adversariis, & lucem argumento addere ex antecedentibus. Sic

ibi praeterea legitur: Dominus autem ipse

35쪽

go Constitutio UNi GENIT Us propugnata SI

non solum osendit nobis, d quo malo declinemus , er quod bonum faciamus , quod solum

ostendit Iegis litera i verum etiam adjuvat nos , ut declinemus a malo , O faciamus bonum , quod nullus potes sine spiritu gratia iqua si desii ad hoc lex ades ut reor faciat,

edi occidat r propter quod dicit Apostosis litera occidit i spiritus a tem vis eat. Qui ergo legitime lege utitur , discit in ea malum , in bonum, O non considens in virtute sua confugit ad gratiam, qua proante declinet, dmiato , ct aetat bonum. Ruis autem confugit ad gratiam, nisi cium a Domino gressus hominis diriguntur , O viam ejus volet e Ae per hoc edi desiderare auxilium gratia , initium gratia es ; de quo ait ille : Et dixi nunc coepi,

hae mutatio dextera exce . Uberum itaque

arbitrium ct ad malum , O ad honum faciendum constendum est nos habere ; sed in malo

faciendo liber est quisque justitia , servusque

peccati; in bono autem, cie. Videre hic Adversarii nolunt i quia tenebras ignorantiae , dc errores prae veritatis luce voluntarid eaeci diligunt; sed satis perspicit Loestor Catholicus , ad quae bona opus esse gratia doceat Augustinus ; de iis,

bonis loquitur, quae cuicunque obtigerint,

ese iurat, ut eoru in numero comprehendatur, de quibus aetcrna veritas dixit, esse viere liberos . quia eos Filius liberavit, quos spiritus vivificat, qui lege legitime utuntur, qui non confidentes in virtute sua, confugiunt ad gratiam , qua praestante, declinant armio, o .ciunt bonum: quorum ita gressui dDomino diriguntur, ut viam ejus velint i quid erant auxilium gratiae, qui dicunt: nunc caedit, haec muttitio dexterae Exce . Potestne Augustinus clarius, quasi digito monstrare, quod bonum intelligat, de quo mox concludit nos opus habere auxilio gratiae e De bono scilicet verae pietatis , & ad salutem, seu prope. seu eminus disponente. et Ad tale bonum gratiam requiri, reis

asserit Augustinus: Hanc Mem esse sine

dubio veram, Propheticam, ct Apostolicam, Sciatholicam. Cum autem Baii, & Iansenti ac sectae persuadere volunt, haec tam magnis ea praedicata convenire sententiae a tot Pontificibus proscriptae , vix scio, an haecha reiicis propria impudentia, Theologis Catholicis non risum potius moveat, quam indignationem omnes nempe pr*ter Que nelli asseclas ignorant, aut negligunt idem, quam Augustinus affirmavit sine dubio veram , Propheticam , Apostolicam, Catholicam, atque adeo haec ad solos Luthera nos . &Quesnello sinities apos olos, derelicta Romana Ecclesia,migraverit. Hane enim fidem non soliun CLEMENS XI. nescit, atque ei obediens Ecclesia ; sed nesciverunt, imo

prohibuerunt, damnaruntque tres alii pridem Pontifices maximi Sanctus Pius , Gregorius XIII. ,& Urbanus VIII. Oppositam esse omnium Theologorum

contra unum Gregorium Ariminensem conqueritur Lutherus in Epistola de disput.Lypsica i Certum es , inquit, modernor cum

Scotissis, o Thomsi, in hae re, ides de libero

arbitrio , ct gratia consentire, excepto tino Gregor. Ariminen.quem omnes damnant, qui,

ipse eos MDgianis deteriores esse , O rect/, ct caciter eonvincit. Is enim solus inter Schola icos recentiores eum Augustino , , sos

se consentit. Nam Pes igiani , et si sine gratia opui bonam fleri posse asseruerint, non tamen P gratia caelum obtineri posse dixerunt. Idem cert/ dicunt Scholassici, dum sin8 gratia opus bonum I sed non meritorium fleri posse

docent.

Ita Lutherus. Videant itaque Adversarii, quo duce contra omnes Scholasticos, contrae tot Summos Pontifices, & Ecclesiam pugnent. Unicum inter Scholasticos, &contra omnes invenit haeresiarcha Gregorium Ariminensem et inter antiquos Augustinum sibi vindicat,& Apostolum; utrumque etiam suum ubique esse mentiuntur

Iansenistae. 8 De Gregorio Ariminensi fatendum est, eum placita lubinde secutum esse duriora, & singularia, quae,si tot Pontificum contra Baium , & Iansenium definitiones ipsi videre licuisset, castigasset indubid , ut cuin Ecclesia sentiret: interim Lovaniensis aliquis ( Gregorii dicam an Iansenti discipulus citatur a Cardinale Aguirre Theologiae S. Anselmi disp. et r. sect. i. sic asserens et Cornelius Iaraenius discipulum egit non foliuae

Augustini Hipponensis i sed etiam Gregorii

Ariminensis i nullam enim , aut cert/ vix uialam capitalem conclusionem ex Augusino etiacuit Iansenius, quam non ante in terminis elicuerit Gregorius . Haee ille Lovaniensistunc iuvenis, & ante Pontificias contra Jan- senii haeresim sanctiones , quas dein reveritus ab errore creditur resipuisse. In communi tradenda sententia Angelicum, Subtilem, Seraphicum, Alberrum

magnum , & eorum cum caeteris Scholastiis cis Sectatores, praeiverat Scholasticorun omnium Dux , & Magister sententiarum in a. dist. 26. eapite 8. ubi citans Augustinum, veluti ex ejus mente asseriti In homine prae cedere quaedam bona etiam ex solo libero arbitrio , quibus tamen vitam non mere

36쪽

s a Pars I. Proposi XXXVIII. Cap.IV.

' Praecipuam errandi occasionem vi dentur Adversarii accepisse ex illo Augusti. ni ad Bonifacium lib. 3. cap. g. r Liberum ambitrium captivatum non nise ad peccandum v Iet ; ad ju ritiam vero nisi divinitus liberatum , adjutumque non valet . Non attendunt

scilicet ad scopum aut horis , & statum Controversiae. Contendebat Pelagius sicut ad

peccatum , ita ad justitiam sufficere sibi liberum arbitrium, ut vidimus supra ex Augustini lib. . ad Bonifacium cap. a. & omnibus ea Pelagii sententia comperta est adeo, ut a nemine vocetur in dubium . Augustinus vero solum ex duobus concedit, quod deterius est, videlicet assertam ad peccandum sine gratia potestatem.

ro Quemadmodum fi quis Titii ignorans indolem, munificentiam ejus praediceta alius avaritiam perspectam habens, respondebit Titium aliud non novisse , quam codiradere pecuniam i quo responso indubibnon negatur inTitio rerum omnium aliarum

notitia . sed, quod in praesenti de ejus liberalitate, vel avaritia quaestione , nihil haheat prioris , totus avaritiae vitio immersus.

Sie de homine superbo dicitur, quod

non noverit, nisi superbire; de iracundo non aliud, quam ulcisci ; de contentioso non aliud, quam rixari ; de mendaci non aliud, quam mentiri; de guloso non aliud, quam sectari escam, & potum: quibus in dubie I

cutionibus non intenditur caeterorum pro sus omnium actuum alio pertinentium cxclusio; sed tantummodo bonitatis, seu vi tutis, vitio memorato oppositae ; ut dicatur superbus ignorare demissionem animi; iracundus longanimitatem , & mansuetudinem; contentiosus pacem , mendax veritatem, gulosus sobrietatem, & temperantiam .

Ita Pelagio affirmanti , posteros Adae sicut ad peccandum non indigent Dei praeveniente , & adjuvante auxilio; ita neque indigere ad operationem iustitiae; respondet Augustinus, ex duobus illis non nisi unum, scilicet peccatum libero arbitrio sine gratia

convenire.13 Cum Adversarii Eminentissimum Aguirre alibi audiri cupiant ab omnibus, responsionem ejus accipiant disput. II S. sectione T. ,, Respondeo (inquit Concilios, rum, & Patrum testimonia nullatenus ad-,, versari nostrae sententiae , nec tangere ,, controversiam praesentem, ut saepe in sus, perioribus ostensum fuit, & praesertim M disput. III. a num. Ist. Item solum los, quuntur adversus Pelagium de necessita-,, te gratiae ad omnia, & singula opera con- Consitutio Theol. propugn. Tom.IL,, ferentia, seu qualitercunque disponen-,, tia ad aeternam salutem ; non autem do,, iis, quae moraliter bona sunt intra natu ,, rae ordinem , & nullatenus idonea ad sa-,, Iutem obtinendam , praesertim facilia, de,, exigui momenti ; quod plane fateri te-M nentur adversarii. Primo; quia Concilia, ,, & PP. solum damnant iis locis errorem ,, Pelagii, & sequaciumr atqui error Pela-,, gii non in eo consistebat, quod negaret se necessitatem gratiae ad singula opera m ,, raliter bona ; alioqui quotquot eam ne-M gamus, saperemus eum Pelagio, quae est

M propositio 3T. a Pontificibus damnata in , , Michaele Bajoi sed in eo , quod negantri necessitatem gratiae ad omnia, ac sing ,, labona opera, quae conferunt, aut di ,, ponunt ad aeternam salutem. Concilia

,, igitur , & PP. solum damnant negantes,, gratiae necessitatem ad omnia, & singulas, opera conferentia , aut disponentia adis aeternam salutem 1 non vero ea, quae M intra naturae ordinem moraliter bona H sunt Itaque uno fere verbo omni-,, bus testimoniis , quotquot objecta sunt, ,, & pluribus aliis , quibus impetimur ab ,, adversariis, satisfieri potest, asserendo in ,, iis solum affirmari, gratiam Dei necessa-,, riam esse ad singula opera conferentia

,, aliquid utilitatis , vel dispositionis pro-- ximae, aut remotae in vitam aetername,, non autem ad singuIa bona opera intra, , naturae ordinem contenta , & nullatenus,, conducentia ad aeternam salutem . Haec

, , enim, si facilia sint , absque ullo speciali H auxilio, seu gratia theologico dicta, fieti,, possunt semel, aut iterum cum generali M auxilio, & concursu Deir quam solutio-,, nem paucis complexus est Div. Thom. D quaest.2 .de verit. art. r . in fine,ubi eum, , proposuisset plura argumenta ex testim ,, niis Patrum , quibus videtur exigi gratia ,, ad omne opus bonum , respondet: Ad ea

M ver),quesunt in contrarium adducta, ater

,, solutio e quia vel procedunt de bono merito- rio; vel ostendunt, quod sin/ operatione ,, Dei homo nullum bonum opus potes facere. H Circa verba autem illa Concilii Arausi-,, cani secundi Canonis et r. in objectione,, relata, vide quae diximus supra num. 36.,, & infra disp. a r. num. 2 . Itaque si qua ,, do insinuatur in Conciliis, aut testimo-,, niis PR, etiam ad opera quaelibet hon. ,, intra naturae ordinem , necessarium est ,, adjutorium Dei, dicendum , praeeunte H D. Angelico verbis nuper allegatis, nori, , esse sermonem de speciali auxilio, aue,, gratia a sed solum de operatione Dei, sive C adjuis

37쪽

gi Conmtutio UNi GENI rus propugnata S S

H adiutorio Dei aut horis,& perfectoris nata turae rationalis , quo semper ad singulosis bonos actus excitat , movet , ac con-n currit.ia Hactenus Cardinalis, de cuius senistentia, & adhibita Conciliorum Patrumque interpretatione quidquid sit, ea mihi ad damnati articuli subversionem minime opus est, ad quam Patrum, & Scholasticorum traditio,totiusque Ecclesiae consensus, cum

Sanctissimi pariter, ae Doctissimi Pii V. definitione , a Gregorio XIII., & Urbano VIII.

novis Constitutionibus confirmata abundElassiciunt. Ad dejiciendos autem adversarios suificeret argumentum, quod ad hominem Scholastici nuncupant.

Certissimum scilicet est Scripturis . Ac SS. Patribus , etiam Augustino , ex Constitutionibus Pontificum, & totius Ecclesiae doctrina , actiones aliquas eme in peccatoribus , & infidelibus a vitio immunes. Tales , S. Hieronymo teste , fuere auxilium a

Rege Babylonis , & copiis ejus populo Judaeorum praestitum adversus Tyrios, uti &, Scriptura docente, obstetricum AEgyptiarum erga Iudaeorum infantes inisericordia; quae Deo commendatione , & temporali praemio digna vita sunt; quemadmodum,teste Augustino, actus strenui Romanorum: Cainstitas Polemonis Gentilis ab eodem Sancto laudata est, & merito visa donum Dei. Neque ullus Catholicus post repetitas toties contra Bajum definitiones Apostolicas affetarere audeat , omnia opera insidelium esse peccata , , virtutes Philosophorum esse mitia Porro juxta plures Que inelli articulos nullam isti omnes habuere gratiam. Fides enim juxta articulum et T. est prima gratia, ct fons

omnium istarum. Art. 2y. Extra Ecclesiam nulla conceditur gratia . Art. 2 8. Prima gratia , quam Deus comedii peccatori, es peccatorum remissio . oportet igitur, vel tres illos expungere articulos, & cum eis vigesimum sextum, qui vigesimo septimo consentit, Nulla dantur gratiae nis per sdem . vel nuntium remittere huic 38 Peccator non e liber,

ni ad malum, sine gratia liberatoris. Rectius vero Que melius exemplo Catholicorum omnium , tam hunc , quam priores quatuor

articulos excuteret: cur enim ad praesentem articulum abjiciendum non suificiant, praeter aut horitatem CLEMENTIS XI. trium ejus Decessorum S. Pii V., Gregorii XIII., Urbani VIII. contra eundem errorem sapientissimae sanctiones 3 S. Pio V. Pontifici, quo plura saeculae non tulere doctiorem, Magistri sui Angelici sententia, Bajano opposita errori, perspectissima fuit: & quid magis contrarium communi omnium mortalium sensui, & dicta mini rationis, quam omnem hominem; veI, ut praesens contendit articulus , omnem peccatorem inevitabili ad peccandum propelli perpetuo necessitate, ut sola unius prae altero delicti electio relinquatur, nec standi quidem, vel sedendi, vel manum movendi, aut pedem sine novo peccato, liberum ulli peccatori sit absque supernaturali gratia liberatoris e Apage isti uimodi exoticas novitates , quae fallaci obtentu commendan dae liberatoris gratiae, perniciosissimas ingerunt peccatoribus excusationes , sopiendis conscientiae remorsibus , & inducendae vitatiorum licentiae peropportunas. Plures texunt Hexapta hic contra cenissuram Apostolicam objectiones; sed aranearum telis fragiliores , quas levi tactu, vel flatu diffringi mox perspicies I si hoc unum memoria teneas, eos,qui ad pompam Ionga

serie, describuntur Patres, agere de liberistate operum ad pietatem , & salutarem justitiam pertinentium, quae nullus catholicus negat egere auxilio gratiae.

CAPUT R

Nihil communi doctrinae contrarium tradunt Patres caeteri, aut Scholastici x A Ugustinum sequitur S. Prosper, ex cujus Epistola ad Rufinum addu-1 eitur ab adversariis illud capitis

noni, ubi de libero arbitrio Sanctus ait: Donee sine Deo solumfuit, mortuum sit justiatiae, vixitque peccato et ubi ipsum illuminavit misericordia rarisi, erutum est d regno A boli, Ofactum es regnum Dei; in quo ut permanere possit, n/ ea quidem facultates cit ii nisi inis aecipiat perseverantiam, unde accepit justitiam.

Immediate praecessierat et Gratia igitur Dei quoscunque justiscat, non ex bonis meli rei ; sed ex malis bonos facit, postea per profectum ex bonisfactura meliores. Quis iterum orthodoxus dubitet, quin liberum arbitrium hominis in Adamo lapsi, quamdiu sino Deo, seu Dei gratia solum est, mortuum sit iustitiae, vivatque obnoxium peccato , neque eruatur a regno Diaboli nissi per gratiam e Sine hac Christi miserico

dia a servitute Diaboli non transferimur ad regnum Dei: neque in hoc regno, quod in terris est, permanere solo libero arbitrio sine gratia possumus; maximum enim Dei,& gratiae donum est persevierantia . Ex quibus omnibus, & ex eo quod immediate praecedit de libero arbitrio per se invalido , ut

38쪽

peccato sine gratia te liberet, manifestum est, Prosperum minime asserere, quod omnis omnino peccatoris actio sine gratia sit pedicatum, neque in ullo apice adversariis suffragari. l. i , i

a Non plus praesidii ipsis est in illo G la fit Pontificis ad omnes per Picenum Episcopos cap. 3. r Solus alique (Salvator venit quarere,ci salvare quod perierat; ut Mertas, qua per temerariam fuerat decisa saperbiam, in auretur reparata per grairam , mutusque tace humanae ooluntatis arbitrium , scut s quendo diabolum, raptioitatem meruerat sempiternam , sic refremata subsequendo libera tis authorem, amissum rediret adpraemium

mne est quod ipse Dominus ait et CUM VOS FILIUS LIBERAVERIT, TUNC UERE LIBERI ERITIS. Agi hic de libertate solum ad opera salutaria patet, tum ex ipsa objecta Capituli sententia, tum ex ejusdem Capituli initio i

Tam toto maudo cognita, atque conmicta P lagianorum deliramenta circumfert Seneca

Pelagianus, quibus iurant, quod homo per tiaberum arbitrium , quod eorrvit, Dedavit, ac perdidit, hono suffragante naturae, beatus e clatur . Qui venit quaerere, & salvare quod

perierat, libertatem ad opera salutifera , quam per peccatum amisimus , venit nobis redditurus per gratiam ; ita a captivitate damonis liberati, sequimur libertatis autho rem , amissumque redimur ad praemium. Hinc,

ut ipse Dominus ait, tunc verε , & salubriter liberi eritis ad opera salutaria, & beatitudinem, cum vos filius liberaverit: ita cum suo Seneca convincitur Pelagius, & omnes ejus discipuli, qui dicunt, hominem per liberum arbitrium, quasi foedatum, ac perditum peccato non esse , bono suseagante naturae beatum e ci. Nullus igitur Gelasio sermo est de operibus, sive indisserentibus, siue bonis intr1 naturae ordinem , nihil conducentibus ad salute in . sed de iis, quibus filium sequimur, amissumque redimus ad praemium, quo beati essetamur. Haec planissima, & verbis ex pre se clarissimis, Sancti Pontificis sententia est, in nihilo favens barbarae novitati, quae perpetuam homini necessitatem imponat delinquendi, quoties aliquid intra naturae ordinem concursu Dei ordinario, vel qualicunque naturae limites non excedente ope

ratur .

g Eadem est doctrina Innocentii Pontificis ad Concilium Mile vitanum scribentis Epistolam, quae inter Augustinianas est r82. alias s3. Euid enim, inquit,acerbius in Deum gere (Pelagiani) potuerunt, quam com ad- Conclitatio Theo . propugn. Tom.ILiutoria Divina rassarent, eanfamque Diota id est, quotidiana precationis auferrent: hoe est dicere, quid mihi opuc Deo e Marii. in hoae di

eat mmmidiatis r Ecce homirees , qni non posuerunt Deum adjutorem l . Neganter erga

auxilium Dei inquium, hominem bi posse su

rere, nee gratia bum egere Divina,qua primatus necesse es diaboli laqueis irretitus occumbat , dum aes omnia octa perscienda manda-ga,sola tantummodo libertara contendat Hinc metito exclamat S. Pontifex rio pravissim eum mentium perversa doctriniat 'Adverte Fandem, quod primam hominem ita libera ipsa decepit, ut, dum indulgentius frenis ejus utitur, in praevaricationem praesumptione conciderit et nee ex hac potuit erui, nisi ei prooiadentia regenerationis Fatum pristina libertalia Cisim Domini rejurmasses adventu .l Quaerere hic ex advertariis liceat, quo divinam, & quotidianam precationem diis rigant Nonne ad ea obtinenda auxilia ;quibus justitiam salutarem , ipsamque bea

titudinem consequamur.3 Eam precationem , tanquam minime necessariam, auferunt Pelagiani, viamque sternunt homini, ut in lianc consentiat blasphemiam: Non essmihi opus Deo, dam ad omnia vita per tenda mandata sola tantummodo libertate eontendit. Ea vere pravissimarum mentium perversa doctrina es, nihil commune habent cum illa Ecclesiae;qua, praeeuntibus tot Summis Pontificibus, creditur, liberum arbitrium absque gratia Dei adjutorio, ad aliquid amplius , quam ad peccandum valere: atque id non in

solis justis habere locum; sed etiam in peccatoribus .

Adamus suis praefidens viribus ad mandata Dei implenda, & perseverandum in justitia non duxit sibi orandum necessario; unis de gratiam, & justitiam amittens, in eam in eidit servitutem, ex qua non nisi Divino liberatoris auxilio emergere valuit. Sed quid haec omnia conferunt ad probandam contra totApostolicas definitiones, contra mortalium omnium sensum, contra ipsum quodammodo naturae Iumen , superis naturalis gratiae necessitatem ad opera quaecunque naturalia, & Divinis non adversantia praeceptis e

Eadem est sententia Fulgent ii, qui exemplo, & rationibus Augustini Pelagi 1-

nos acerrimo impugnans lib. de Incarnatione , dc gratia cap. I p. ait: Ex quo enim priamus homo naturam suam voluntaria vitiavit , atque oppressi infirmitat, ni Divina

gratiae medicamento preveretum in unoquoque homine sanetur, atqtie adjutietur liberum indesinenter arbitrium et est quidem liberum C a nom

39쪽

s 8 Cotistitutio IVNic

oti tam, boaemet est liberum I mm tamen reis

Num e es liberum simis tamen fanum i es liberum t non tamen jussum . Et quant. magis dbonitate, rectitudine, sanitate , j itiaque Icheram, tant. magis malitia, perversitatis, in- Amitatis , atque iniquitatis mortifera fervisate captivum, servus est peccati et O a qua uiae devictui est, hiae edi servus addictu, est ....., Servire igitur justitia non potes, qui

jaclitia liber es ti Pia, quamdiu est peccati eris

vias, non misi ad serviendum peccato reperituri Mur. Ab i a servitute peceati nemo libere citur , ni qui liberatorii Chrsi gratia lia

beratur h

Juxta commune placitum, sententia cuiuscunque authoris , & verborum ejus significatio ex causis es absumenda dicendi. Pelagianos aggreditur Fulgentius: &, ut illi viaribus arbitrii tribuebant sufficientem ad quaecumque opera salutifera potestatem contra illos ait Sanctus, quod postquam arbitrium peccato primi hominis vitiatum est, opprestumque infirmitate,praeveniri debeat Liberatoris medicamine, ut sanetur, & adjuvetur . Auod sino illo liberum quidem; non

tamen honum sit, non sanum, non rec um, noujMam. Nemo scilicet ex eo hominis animum appellaverit bonum, fanum, rectum, ju-sum , quod non in omni prorsus opere pec-

. cet; quod aliquando manum, vel pedem libeth moveat; quod rigens frigore ad ignem

accedat, agrum colat, plantet arborem,aedi.ficet domum , vel aliud ad naturae bonum conducens , vel forth indifferens exerceat opificium absque fine perverso. De talibus hic operibus nulla cura Fulgentio est, nec rixa cum Pelagio, possintne fieri subinde innoxie absque supernaturali gratiar auxilio; sed, an hoc necessirium sit ad ea, quibus arbitrium hominis constituitur bonum, Ianum, rectum. O justum. Ad talia merito asserit, requiri gratiam, sine qua non ad bonitatem, sanitatem, rectitudinem, justitiam, esse peccatorem liberum declarat; sed ad contraria iis peccata.

Neque officit, quod dicitur: Ruamdiura peceati servui, non esse adserviendum petiscato reperitur idoneus . Ab i servitute peccati nemo liber e itur , nisi qui Liberatoris gratia liberatur, quod totum insensu Fulgentii verissimum est:nempe, inita inter duos illos dominos peeratum, de juclitiam comparatione ; peccati servus, cum lino gratio servire nequeat justitiae, non est idoneus nisi ad serviendum peccato . Sed non excluditur quodcunque opus ad iustitiam nihil petati nens, Sc vel ad naturae solummodo conduiscens bonum, vel forte, ut alii censent, indic

Nirus propugnata gy

ferens . Alias FuIgentii sententia probaret nimium, & in plura induceret superiorum Pontificum anathemata , totius pridem Ecclesiae firmatisfinia consensu. Non enim premeator a servitute diaboli liberari dicitur, nisi dum per gratiam justificatur; si igitur

donec Liberatoris gratia liberetur , non nisi adserviendum peccato reperiatur idoneus sensu ad versarii,sequetur propolitio inter damnatas a S. Pio trigesima quinta et Omne quod agit peccator,velservus peccati, peccatum est. Et go. In omnibus suis actibus peccator servit domivanti cupiditati . Praeces erat Tridentinum Concilium contra Lutherum sesse. 6.can. T. et Si quis dixerit opera omnia, qua a Ieiust cationem flant, quacunque rationes mPt, uria esse peccata , anathema sit. Et antea Concilium Constanti ense contra Joannem rivis.s Ad augendum objectionum numerum , & inani ostentatione multitudinis fallendos simplices, adducitur etiam S. Thomas, Bona ventura, atque ipse Author libelli piissimi de imitatione Christi.

Ex Angelico objicitur illud r.et . qu. ros,

art. 6. ad i. et Dicendum, quod conversio homianis ad Deum sit quidem per liberum arbitrium Oseeundum hoc homini praecipitur , quod is

ad Deum convertat. Sed liberum arbitrium

ad Deum converti non poten , nis Deo ipsum

adse convertente, fecundum illud Ieremi a s r. Converte me , ct convertar, quia tu Dominus meuI es. Non possum iis ad Deum converti,

sive justificari, atque adeo ad aeternam di poni beatitudinem sinE gratia . Unde mirabilis iterum , de nemini hactenus cognita adversarii dia I exis r infert Ergo , Peccator non es liber nia ad matu ne gratia Liberatoris . Quae consecutio, ut fieret legitima, indiguit subsumpto, quod hactenus probatum non est , . nec ulla ration

fiet unquam probabile ; videlicet,non poli se dari opus medium inter supernaturalem ad Deum conversionem, & peccatum. Subsumptum istud velut erroneum post latam litibus Pontificibus contra Baji articulos sententiam , universa rejicit, ae detestatue Ecclesia . Quae enim excogitari potest connexio clarior, quam subsumpti illius eum hoc Baji errore a T. et Uberum arbitrium pia gratia Dei adjutorio non nise ad peccandum valet e oppositum ex lucidissimis Patrum,& S.Thomae sententiis confecimus superitis,

ubi Quesnellianae propositionis 38. censura

aequissima demonstrata est. Ita mecum Tli mistae consensu cum caeteris Catholicis unanimi Doctorem Angelicum intelligunt, de

sequuntur

40쪽

m t Pars I. Propos. XXXVIII. Cap. U. O

x. 6 Dum nobis Hexapta objiciunt etiam

S. Bona Euturam, an Hexaptorum Author

Seraphicum vigilans legerit, est cur dubitem . Si enim attentionis adhibuerit vel minimum, effugere oculos ejus non potuit haec conclusio , quae velut titulus distinctioni a g. ab adversario citatae praemittitur: FD- minis libreum arbitrium in puris naturalium constitutum eum generali Dei in xv, tametsi di culter, potes tamen facere opus homum mos rate , quod non dissonit ad gras iam . Dein se quitur ipsa distinctio eum fundamentis utriusque sententiae, ut apparet, invicem Oppo stae, Tum Sanctus more suo. sententiam ii hieligit, de stabilit propriam , argumenta illi antea objecta dissolvens . Hoe adversarius ignorans 3 vel, quod deterius est , dissimulans fide pessima, obiectionem Seraphici Lectoribus obtrudit pro affertione. Quo modo enim fieri potest, ut Theologus Seraphicum in Magistrum sententiarum legens, non videat, in distinctione qualibet prius

referri sententiam adversam cum rationibus, quas dein aggreditur repellendas e Similem passim caeteri libros sententiarum interpretandi iniere rationem, etiam in ipsa Summa Angelicus . Audiendus itaque est

Bonaventura, cum ad eum adversarii, seu ignorantis, seu impudentis confidentia pro

ocet. .

RESPON. t Ad praedictorum intelligen-m tiEm est notandum, quod opus aliquod se tripliciter potest dici bonum, uno modo, bonum simpliciter , & hoc est boninia, ,, quod est ordinatum ad finem . & tale ests, bonum, quod est meritorium; de in hujus-,, modi bonum non potest liberum arbi-- trium lapsum absque auxilio gratiae gras, tum facientis. Secundo modo aliquod M dicitur bonum ex hoc , quod aliquo mo-,, do de congruo disponit ad bonum et de M tale est bonum , quod fit extra charit

M tem I nihilominus tamen cum recta in-,, tentione, de in tali non potest liberum is absque munere gratiae gratis datae, per H quod illuminetur, de excitetur, ut velitis facere aliquid quod sit Deo placitum . . . M Non est parvum donum gratiae cogno-- scere ipsum munus gratiae , de cognoscem re, quod sine gratia homo salvari noli M pollit.,, Tertio modo dicitur aliquod bonum; A quia in finem est ordinabile, dc habet,, aliquam ordinationem intra se , sive ex M transitu super materiam debitam, sicut M pascere esurientem, sive ex debita cir-M cumstantia superaddita; videlicet, cum hoc faciat cum exigit tempus, de locus,,, dc opportunitas; ad illud Tutem genus,, boni complendum, etsi gratia gratis da-,, ta fit necessaria ad hoc, quod fiat facilias, ter; circumscripto tamen omni munerras, gratiae, de libero arbitrio relicto in purista naturalibus,per naturale iudicatorium,3e M instinctam possiet in tale bonum Deo com

M perante , sicut cooperatur aliis creaturis

,, nam sine primo Agente nullum agens,, potest agere, sicut suo loco infla manife-- stabitur.

,, Ad praesens autem tantum dixi' suffos, ciat, quod liberum arbitrium sola Deis, cooperatione absque munere gratiae , Ii,s cet dissiciliter, potest exire in aliquodH bonum morale ; per illud tamen nec ditas, ponitur ad gratiam , nec ad gloriam; ,, quia non in finem ultimum ordinaturi,, lic Et sit ordinabiter de istud concludunt,s rationes ad primam partem inductae , de,, ideo concedendae sunt. In bonum autem, ,, quod ducit ad bonum perfectum sive mes, rito congrui, sive merito condigni, non ,, potest absque auxilio Dei, sicut expressh,, dicunt authoritates Samstorum adco D trariam ad duetae, de sic omnes intelligen- , , dae sunt, dc, quod isto modo debeant inis, , telligi, planum est. Nam, si liberum aris,, bitrium in solis naturalibus suis relinqua D tur, adhuc remanet ei rationis judicium, M per quod cognoscit, parentes ecthono

M randos , dc constat, quod, si habet hodiis naturale judicatorium , per illud , per ,, quod potest nome parentes eme honora H dos, per illud potest cogitare ; Ac, e o,, habeat naturalem instinctum, test etiam , , id velle et de , cum habeat exteriora orga-,, na sibi subservientia , potest opere imple-,, re; sed prout illud facit iudicium ratio-,, nis rectae absque munere gratiae , non di-,, rigit ad obtinendum finem, qui Deus est,

,, dc mercedem aeternae beatitudinis, quam nosse non potest, nisi Deus revelaverit. Hactenus S. Bonaventura, cujus prolixam adeo sententiam describere volui, uetam luculenta manifestatio veritatis confundat adversarii in objiciendisAuthoribus temeritatem, dc, si frons Iansentana erubesce

re nesciat, salthm Lector catholicus convin

eatur de fide pessima novae Sectae,quae istius. modi fraudibus ad circumveniendum sinplices opus habeat. Magis vero stupendo

est ejusdem Sectae seu impudentia , seu stulistitia,quod, cum notissima omnibus in Theologia Scholastica non omnino rudibus sit ea S. Bonaventurae, Scoti, de ipsius Scholae nobilissimae sententia; non vereatur Doctorem

Seraphicum sibi palam fingere suffragantem.