De Donatione Constantini quid ueri habeat, eruditorum quorundam iudicium

51쪽

Denio praefatus princeps dona immensa contulit,& Ebri

eam templi primae sedis beati Petri instituit adeo ut sedem imperiale relinqueret. de beato Petro suis 3 successoribus pro futuram concederet. En nihil Melchiades a Constanti no donatum ait,nisi palatium Lateranense,& prsdri,de quihus Gregorius in registro secit saepissime mentionem. Hi sunt qui non in dubium uocari no sinunt,donatio Consta lini ualeat.necne,cum illa donatio fuerit aeante Siluestrum re rerum tantummodo priuataru quae res quand planare aperta sit tamen de ipso,quod isti stolidi proferre solent,

priuilegio disserendueli. Et ante omnia non modo ille qui Gratianus uideri uoluit, qui nonnulla ad opus Gratiani adiecit,improbitatis arguendus est,uerum etiam inscitiae, qui

opinantur paginam priuilegii apud Gratianum contineri, quod neq; docti uncrum putarui.& in uetustissimis quibusvicodicibus decretoru non inuenitur. Et si quo in loco huius rei Gratianus meminisset,non in hoc ubi isti collocant,sine ipsam orationis abrumpentes,sed in eo ubi agit de Ludo, uici pactione, meminisset. Praeterea duo milia locotrum inde eretis sunt quae ab huius loci fide dissentiant. Quorsi unus est ubi, quae superius retuli, Melchiadis uerba ponuntur. Nonnulli eum qui hoc capitulu adiecit aiunt uocatu palea uel uero nomine,uel ideo,q, quae de suo adiunxit, ad Graistianum coparata .instar palearum iuxta frumenta existimentur. Utcuni sit, indignissimu est credere, quae ad hoc adiecta sunt,ea decretora collecstorem,aut ignorasse,aut magni fecisse, habuissem pro ueris. Bene habet. susticit. uicimus. Primum m hoc Gratianus non ait,ut isti mentiebantur, immo adeo ut ex infinitis locis datur intelligi,negataim confutat. Deinde,quod unum &ignotum & nullius autoritastis ac nauci hominem asserunt,ita etiam stolidum, ut ea Gratiano astinxerit, quae cum caeteris illius dictis cogruere nopossent. Hunc ergo uos autore prosertis: Huius unius trastimonio utimini et Huius cartulam,ad tantae rei confirma

tionem,

52쪽

mationem, contra sex centa probationu genera recitatas et At ego expectaueram,ut aurea sigilla,marmoratos titulos mille autores ostenderetis. Sed ipse (dicitis palea autorem profert. fontem historiae ostendit, ae Gelasium papa cum multis episcopis in tcstimonium citat Ex gestis inquit Sili, uestri .quae beatus Gelasius inconcilio.hin. episcoporum a catholicis legi comemorandi pro antiquo usu multas hoc dicit ecclesias imitari. In quibus legitur Constantinus ore. Multo superius,ubi de horis legendis non legendis agi.tur,etia dixerat,actus beati Siluestri praesulis, licet eius qui

scripsit nomen ignoramus, a multis tamen in urbe Roma catholicis legi cognouimus,& pro antiquo usa imitantur ecclesiae. ira haec autoritas,mirum testimonium, inexpuagnabilis probatio. Dono uobis hoc,Gelasium dum de concilio. lxx. episcoporu lositur id dixisse. Nu id dixit, pagina

priuilegii in beatissimi Siluestri gestis legi, & hoc Romae,

cuius ecclesiae autoritate mulis aliae sequuntur.Ouod ego non nego.concedo,fateor. Me quo* una cum Gelasio te

tam exhibeo. verum quid uobis ista res prodest, nisi ut in adducendis testibus mentiri uoluisse uideamini. Ignoratur nomen eius qui hoc decretis adscripsit.& solus hoc ducit.Ignoratur nomen eius qui scripsit historiam, dc solus is evniso testis affertur. Et vos boni uiri at* prudeles hoc saatis supero esse ad tantae rei testimoniti existimatis et At ubdete,quantii inter meum intersit uestrum iudicium. Egone si hoc quidem apud gesta Siluestri priuilegiu contineretur,pro uero habendum putarem,cum historia illa non hiastoria sit,sed poetica dc impudentissima fabula,ut posterius ostendam. Nec quis I alius,alicuius duntaxat autoritatis, de hoc priuilegio habeat metionem.Et Iacobus voragine. sis propensus in amorem clericoru,ut Archiepiscopus .iasmen in gestis sanctorrum,de donatione Constantini, ut bucllosa nec digna quae inter gesta Siluestri poneretur, silentici egit,lata quodammodo sententia contra eos, si qui haec si

53쪽

ieris mandauissent. Sed ipsum salsarium, ac uere paleam, non triticum,obtorto collo in iudiciu trahere uolo. Quid

ais Falsarie et Unde sit,quod istud priuilegiu inter Siluestri gesta non legimus et Credo rarus hic liber est,dissicilis, imiaentu,nec uulgo habetur. Sed tanosi fasti olim a potificibus aut libri Sibillinea decem uiris custoditur. Lingua graeca, aut Syriaca,aut Chaldaica scriptus est. Testatur Gelasius a multis catholicis legi, Uoraginensis de eo meminit. Nos quom mille de antique scripta exemplaria uidimus, ct in omni sere cathedrali ecclesia.cu adest Siluestri natalis dies, Iectitantur.& tamen nemo se illic legisse istud ait. quod tu assingis nemo audisse, nemo somniasse. An alia quaeda tarcassis historia est et Et quae nam ista erit et Ego aliam nescio, nec abs te aliam dici interpretor. Quippe de ea tu loqueris quam Gelasius apud multas ecclesias lectitari refert. In hac aut tuum priuilegium non inuenimus. uod si istud in uita Siluestri non legitur,quid tu ita legi tradidisti: Quid in

tanta re iocari es ausus et oc leuiu hominu cupiditatem eluodere et Sed stultus sitim,qui illius potius insector audacia.dristorum dementiam qui crediderunt. Si quis apud Graecos,apud Hebraeos,apud barbaros diceret,hoc esse memoriae proditum,nonne iuberetis nominare autorem proserrieodicem et oc locum ab interprete fideli exponi antes cre derelis et Nuc de lin ua uestra.denotissimo codice hi mentio,&uos tam incredibile factum,aut non inquiritis,aut cascriptum non reperiatis,tam prona estis credulitate, ut piroscripto habeatis,alip pro uero. Et hoc titulo contenti. ter

ras miscetis cic maria, ae quasi nullum subsit dubium, eoaqui uobis non credunt.terrore bellorum alijsep minis proosequimini. Bone Iesu. quanta uis quanta diuinitas est ueraritatis, quae per sese,sine magno conatu . ab omnibus doolis ae fallams,seipsa desendit, ut non immerito, cum esset apud Darium regem exorta contensio, quod foret minia

me ualid st alius aliud diceret, tributa sit palma veritati.

54쪽

Quia cum sacerdotibus,non cum secularibus mihi res est.

ecclesiastica magis secularia sunt exempla repetenda . Iudas Machabetis, cum dimissis Romam legatis, foedus. amicitiamq; a Senatu impetrasset.curauit uerba foederis in ora incidenda, Hierosolymam* Dortanda, Taceo de lapi, deis decalogi tabulis,quas deus Moysi dedit. Ita uero tam magnifica Constantini, dc tam inaudita donatio, nullis ne

que in auro,neque in argento, neque in aere, neque in marmore, neque postremo in libris, probari documentis poatest. Sed tantum . si isti credimus, in charta siue membra. na. Iobal primus musices autor, ut est apud Iosephum, cum esset a maioribus tradita per manus opinio, res humanas semel aqua. iterum igni delendas, dochina suam duishus columnis inscripsit,iateritia contra ignem. lapidea contra aquas. Quae ad Iosephi aeuum,ut idem scribit,permanis sit.Ut suum in omnes beneficium semper extaret. st apud Romanos rusticanos adhuc,re agrestes,cum paruae&ra raeliterae essent,tamen leges duodecim tabularum in aes faerunt incis quae in capta atet incensa a Gallis urbe,inco lumes postea fiunt repertae . Adeo duo maxima in rebus humanis . diuturnitatem temporis,& sertunae uiolentiam. uincit circunspecta prouidentia. Constantinus uero,orbis terram donationem papyro tantu reatramento signavitica

gaesertim machinator fabulae quisquis ille fuit,faciat Comantinum dicentem, se credere, non defore, qui donatio nem hanc impia auiditate rescinderet. Hoc times Constantine, ae non caves, ne i l qui Romam Siluestro eriperent cartulam quod surriperent et id ipse Siluesteret pro se nihil agittata omnia Constantino remittit et Ita securus aesegnis est et In tanto negotio,nihil sibi.nihil ecclesiae suae ni hil posteritati prospicit et En cui impertu o. administrat

dum committis, qui tam magnae rei, tanto aut lucro audpericulo indormit. Siquidem sublata chartula, priuilegii

55쪽

donatio.uid aetate prodidente probari non poterit. Pagis

nam priuilegij appellat homo uesanus priuilegium ne tumlibet uelut praesentem insectari, uocas donatione orbis tera rarum, dc hoc in pagina uis esse script di isto genere ora tionis usum esse Constantinu. Si titulus absurdus est. Qui lia caetera existimemus et

Constantinus Imp. quarto die sui baptismatis priuilegium I o. ecclesiae pontifici contulit,ut in urbe Roma sacerdotes,ita hunc caput habeant.sicut iudices regem. Hoc in

ipsa Siluestri historia continetur. Ex quo dubitari non potest,ubi nam scriptum significetur priuilegium. Sed more eoru,qui medacia machinantur,a uero incepit,ut seque

tibus, quae sella sunt,conciliet fidem.Vt Sinon apud vim. Cuncta equidem tibi rex fuerint quaecuns fatebor, uera inquit,nec me amolica degente negabo.hoc primum,deinde falsa subiecit . Ita hoc loco noster Sinon secit,qui quua

uero incepisset, adiecit. In eo priuilegio, ita inter caetera legitur. Utile iudicauimus una cum omnibus Satrapis nossstris.&uniuerso Senatu,optimatibus etiam, &cu cuncto Populo imperio Romanae ecclesiae subiacenti.ut sicut Maatus Petrus in terris uicarius dei uideturesse constitutus, itata potifices ipsius principis apostolom uicem, principatus Potestatem .ampli terrenae imperialis nostrae serenitastis mansuetudo habere uideretur. cessam a nobis nostrotque imperio obtineant. O scelerate atqt malefice, eade, quam affers intestimouium,refert historia longo tempore senatorii ordinis uoluisse accipere religionem christianam di Constantinum pauperes sollicitasse precio ad baptitam Et tu ais intra primos statim dies, Senarum. optimates .setra pas, quasi iam christianos de honestanda ecclesia Ro. curi.

sere decreuisse. Quid q, uis interfuisse satrapasco carite o stipes. Sic loquuntur Caesares rSic concipi solent deis creta Romana et Quis und latrapas in consilijs Romano

rum nominari audiuit et Non teneo memoria uns legisse

56쪽

me ullum non modoRomanu,sed ne in Romanom qu dem prouinins Satrapam nominatum. At hic Imperatoris

Satrapas uocat. eosd Senatui praeponit.quu omnes hono res,etiam qui principi deseruntur,tantum a Senatu decem 'nantur, adiuncto populoq; Romano. Hinc est quod in lapidibus uetustis .aut tabulis aereis,aut numismatis duas literas videmus.S.C. id est Senatus consulto,uel quatuor. S. P. R. hoc est, Senatus populus* Romanus .Et,ut Teretulianus meminit, quuPontius Pilatus de admirandis christi actionibus ad Tiberium Caesarem,non ad Senatum latis psisset,siquidem magistratus ad senatum de magnis rebus scribere consueuerant.Senatus hanc rem indigne tittit,Ti heriod praerogatiuam serenti ut Iesus pro deo coleretur, repugnauit. tacitam tantumodo indignationem,offense senatoriae dignitatis. Et ut scias quantum senatus ualeat atttoritas .ne pro deo coleretur obtinuit. id.quod ais optiamates et quos aut primarios in rep. intelligimus uiros, qui cur nominantur,quu de dieris m agistratibus silentium siet aut eos qui populares non sunt. beneuolentiam populi aucupantes.sed optimi cuius*A bonarum partium studiosi,

ac defensores, ut Cicero quada oratione aemonstratadeo, que Caesarem ante oppressam rem p. popularem fuisse dicimus, Catonem ex optimatibus, quorum differentiam Saalustius explicauit. Nessi hi optimates magis, spopulares, aut caeteri boni uiri,dicuntur in consilio adhiberi. Sed quid mirum si adhibentur optimates,uhi cunctus populus.si homini credimus.cum Senatu & Caesare iudicauit et Et is qui dem Ro.ecclesiae subiacens Coc quis iste est populus et Romanus ne et Ac cur non dicitur populus Ro. potius cs p pulus subiacens et duae noua ista columelia eli in quirites, de quibus optimi poetae elogium est, Tu regere imperio populos Romane memeto et Qui regit alios populos. ipse

uocatur .populus subiacens,quod inauditum est. Nam in

hoc,ut in multis epistolis Gregorius testatur.disseri Roma

57쪽

diis pontifex a caeteris,quod latus est princeps liberipopuli. Caeterv ita sit,ut uis. None dc alij populi subiacent et Analios quoc3 significas: duo fieri istud triduo poterat, ut oes populi subiacentes Ro.ec. illi decreto adessent et Tares no Ois sex populi iudicabat. Quid antes subiecisset Ro.

pontifici populu Constantinus,subiectis uocaret et Quid, hi qui subiacentes uocantur,faciendo diculur praefuisse decretor duri.* hoc ipsum dicuntur decreuisse,ut sint sumacentes,st ut ille cui lubiacet hos habeat subiacetes et Quid agis aliud infelix nisi ut iudices te uoluntate falledi habere facultate no habere et Eligetes nobis ipsum principem apostolor uel eius uicarios, firmos apud deu esse patronos . Et sicut nostra est terrena imperialis potentia,ita eius sacro lancta Ro.ec. decrevimus uenerater honorare.& amplius

nostru imperiu,terrenum thron sedem sacratissima beaati Petri gloriose exaltare. tribuentes ei potestate.& gloria dc dignitate,aim uigore,& honorificientia imperiale. Re iuuisce paulisper firmiane lactanti, resistem huic asino tam

uaste,immaniter rudeli. Ita uerboru turgentiu strepitu delectatur,ut eadem repetat,& incultet. quae modo dixerat. , Hunc ne in modii aeuo tuo loquebatur Caesaru scribae,nedica agasones et Elegit sibi illos Costantinus no patronos, sed esse patronos. Interposuit illud esse. ut numeru redderet cocinniore. Honesta ratio, barbare loqui, ut uenustius currat oratio.s modo quid in rata scabritia uenustu esse potest. Eligentes principe apostolom, uel eius uicarios. No elegis Petrum,& eius deinceps uicarios,sed aut hun ex elusis illis,aut illos hoc excluso Et pontifices Ro. appellat uicarios Petri. quasi uel uiuat Petrus uel minori dignitate sint caeteri. , Petrus fuit Nonne Sc illud barbaru est, a nobis nostro* imperior quasi imperium habeat animu concedendi & potestate. Nec fuit contentus dicere. obtineant, nisi etia diceret concessam,quit satis alterii esset. Et illud.firmos patronos, peris elegas est. Scilicet firmos truthiae pei

58쪽

cunia corrumpantur,aut metu labantur. Et illud, terrena imperialis potetia. duo adiectiva sine copula,& illud, ueneranter honorare, & illud, nostrae imperialis serenitatis mansuetudo, Lactantiana eloquentiam redolet,quum de potentia agatur imperῆ .serenitate nominare, di mansuetu'dinem,non amplitudinem dc maiestatem. Quod etia tumida superbia inflatum est, ut in illo quov. gloriose exaltare

per gloriam & potestate ae dignitate Ac uigore de honorificentiam imperialem. quod ex Apoc. sumptu uidetur,ubi dicitur,dignus est agnus qui occisus est,accipere uirtutem de dignitatem, & sapientia,& sortitudinem . di honore, dehenedictionem.Frequenter, ut posterius liquebit, titulos dei sibi arrogare fingitur Constantinua di imitari uelle sera monem satas scripturae que nuncs legerat. At* decernentes sancimus. ut principatu teneat, tam super quatuor sedes, Alexandrina. Antiochena, Hierosolymitana, Constantinopolitanam,ss etia super oes,in uniuerso orbe terraru,des ecclesias. Etiam pontifex,qui per tempora ipsius sacrosanctim.ecclesiae extiterit,celsior & princeps cunctis sacerdoti, hus,& totius mundi existat,&eius iudicio,quae ad cultum dei,&fide christianodi, uel stabilitate procuranda fuerint. disponant.Omitto hic harbarie orationis v princeps sacerdotibus, B sacerdotu dixit. & q, in eode loco posuit extiterit de existat, & quu dixerit, dc in uniuerso orbe terram. item addit, totius mudi, quasi quidda diuers aut coetu, quae mundi pars est,coplecti uelit, quu bona pars orbis terraru sub Roma no esset,& qae fide christianom. uel stabilis ratem procuranda.tanss no possint simul esse,distinxerit,dem decernere dc sancire miscuit. dc ueluti prius cum caeteris Constan tinus no iudicasset,decernere eu.& tand poenam Proponat sancire,&quidem una cum populo sancire facit. Quis hoc christianus pati queat,& no papam,qui hoc Pa' titur ac libens audit,dc recitat,censorie leuerec, castiget, vquum a christiano primatu acceperit Romana sedes,st id

59쪽

Gratiano testanae,maetiis Graecorum .delaua synodus declararit .accepisse dicatur a Constantino uix dum christia

no,tand a Christo et Hoc ille modestissimus princeps,hocphssimus pontifex audire uoluisset et Absit tam graue ab

inrod eorum neptias. Qui quod multo est absurdius, capit ne rerum natura.ut quis de Constantinopoli loquereatur,tans una patriarchalium sedium,quae nondum esset. nec patriarchalis,nec sedes,nec urbs Cristiana, nec sic no. minata,nec condita,nec ad codendum destinata et Quippe priuilegium cocessum est triduo,ss Constantinus esset effectus Cnristianus quum Byetantium adhue erat non Comstantinopolis .mentiannis noc quoq; confiteatur hic stoli,dus. Scribit enim prope calce priuilegi j. Unde congrua prospeximus nostrum imperium, dc regia potestate orietatibus transsem regionibus,& in Bietantini prouintiae optimo loco,nomini nostro ciuitatem aedificari, ae illic nostra constitui imperium. Si ille alio transterre uolebat impea tu nondum transtulerat. Si illic uolebat constituere im perium,nondum constituerat. Sic si uolebat qdificare urbe nondum aedificarat. Non ergo secisset mentionemaee patriarchali de una quatuor sedium,de christiana, de sic nomis nata.de condita,de qua condenda.ut historiae placet,quam palea in testimonium affert,ne cogitarat quide . Atqui non videt haec belua,siue is palea sit,sive alius quem alius sequitur.sedissentire. Ubi Constantinus .non sua sponte, sed in terquietem.admonitu de non Romae sed Bietanidiano M.tra paucos dies,sed post aliquot annos , dicitur decreuisse de urbe condenda,nomeno quod in somnis edoctus tae

rat indidisse. Quis ergo n6 uiaet qui priuilegium coposuit eum diu post tempora Constantini fuisse et Sc quum uellet adornare mendacium, excidisse sibis ante dixisset,liare gesta esse Romae, tertio die,cs ille fuisset baptietatus, ut in euderentissime cadat,tritum uetustate prouerbium, medaces

memores esse vortere. Quid, t Bietanti prouintia haud

quass

60쪽

quad rapax tantae urbis condendae e Nand muris complexa est Costantinopolis uetus Boeantium. dc hic in eius optimo loco ait urbem esse condendam. Quid, quod Thraciam,ubi positum erat Zetantium uult esse in oriente,quae tremit ad Aquilonem et Opinor ignorabat Costantinus Ioacum,quem condendae urbi delegerat, sub quo coelo esset. urbs* an prouinci quanta eius mensura foret. Ecelemaheatorum apostolora Petri oc Paul pro continuatione luaminariorum,possiessionli praedia contulimus, ct rebus dis uersis eas ditauimus.& per nostram imperialem iussionem sacram,tam in oriente,cs in occidente,-etiam a septentrione oc meridionali plaga,videlicet di in India, Graecia, Asia Thracia, Affrica,& Italia,uesdiuersis insulis,nostra largita, te,Et concessimus .ea prorsus ratione,ut per manus beatissimi patris nostri Siluestri. summi ponti successoruin eius omnia disponant. O furcifer. Ecclesiae ne id est tepla Romae erat Petro ae Paulo dicatae: Quis eas extruxeratetquis aedificare ausus fuisset,quu nus , foret,ut historia ait chris nimis locus .nisi secreta& latebrae. aut si qua templaRomqfuissent illis dicata apostolis,non erant digna in quibus tanta luminaria accenderentur,ediculae sacrae,non edes,sacella non templa oratoria inter priuatos parietes, nd publica delubra et Non ergo ante cura gerenda erat de luminaribus

templom .s de ipsis templis Quid ais tu,qui facis Costatutinum dicentem Petrum dc Paulu beatos, Sylvestru uero, cum adhuc uiuit,beatissim & suam,qui paulo ante suisset ethnicas.iussionem sacramet Tanta ne conserenda sunt pro eontinuandis luminaribus ut totus orbis terraru fatigetur:

At quae isti praedia sunt praesertim possestionum et praediorum possessiones dicere solemus .non possessionu Praedia. Das praedia,nec que praedia explicas. Dilastidiuersis rebus nec quando nec quibus rebus ostendis . Vis plagas orbis a Siluestro disponi.nec pandis quo genere disponendi. Cocessisti haec antea, cur te hodie incepisse significas,honorare