Annalium; with introductions and notes

91쪽

A. D. a. LIBER VI CAP. 8 i )-io 16). accusatores eius, additi quae ante deliquerant, exilio aut

morte multarentur.

Secutae dehinc Tiberii litterae in Sex. Vistilium praetorium, quem Druso fratri percarum in cohortem Suam trans tulerat. causa offensionis Vi Stili, suit, 'eu composuerat squaedam in Gaium Caesarem ut impudicum, sive icto 4 habita fides atque ob id convictu principis prohibitus cum senili manu ferrum temptavisset, obligat venas Precatusque per codicillos, immiti rescripto vena resolvit. acervatim ex eo Annius Pollio, Appius Silanus Scauro Mamerco simul ac io Sabino Calvisio maiestatis postulantur, et Vinicianus Pollioni patri adiciebatur, clari genus et quidam summi honoribus. Contremuerantque patres nam quotus quisque adfinitatis aut amicitiae tot inlustrium virorum X per erat sin, ni Cel SUSulbanae cohortis tribunus, tum inter indices, Appium et Is Calvisium discrimini exemisset. Caesar Pollionis ac Viniciani Scaurique cauSam, ut ipse cum Senatu nosceret, distulit, datis quibusdam in Scaurum tristibus notiS ia 1 l6ὶ Ne feminae quidem exsortes periculi. quia occupandae rei publicae argui non poterant, ob lacrimas oincusabantur necataque S anus Vitia, Fusii Gemini mater, quod filii necem levisset haec apud senatum , nec secus apud principem Vescularius Flaccus ac Iulius Marinus ad mortem aguntur, e vetustissimis familiarium, Rhodum secuti et apud Capreas individui, Vescularius insidiarum in Libonem 5 internuntius: Marino participe Seianus Curtium Atticum

Per idem tempus L. Piso ponti sex, rarum in tanta claritudine, lato obiit, nullius servilis sententiae ponte auctor, et 3o quotien necessita ingrueret, Sapienter moderan S. patrem ei censorium fuisse memoravi; aeta ad octogensimum annum processit: decus triumphale in Thraecia meruerat.

92쪽

CORNELII TACITI ANNALIUM A. U. C. 783. sed praecipua ex eo gloria, quod praesectus urbi trecens 5 Continuam potestatem et insolentia parendi graviorem mire

11 17). Namque antea, prosectis domo regibus C OXs magistratibus, ne urbs sines imperio foret, in tempus deligebatur qui ius redderet ac subiti si mederetur: feruntque

ab Romulo Dentrem Romulium, post ab Tullo Hostilio

Numam Marcium et ab Tarquinio Superbo Spurium Lucre-AI tium inpositos dein consules mandabant duratque Simu 2 Io lacrum, quotiens ob ferias Latinas praeficitur qui consularemUDUS USurpet ceterunt Augustus bellis civilibus Cilnium a Maecenatem equestris ordinis iunctis apud Romam atque Italiam praeposuit mox rerum potitus is magnitudinem populi ac tarda legum auxilia sumpsit e consularibus qui

15 coerceret Servitia et quod civium audacia turbidum, nisi vim metuat prirnu Sque Messalla Corvinus eam potestatem et si paucos intra dies finem accepit, quasi nescius exercendi tum Taurus Statilius, quamquam provecta aetate, egregie toleraVit

dein Piso viginti per annos pariter probatus, publico funere sa ex decreto Senatu Celebratum St. h12 18). Relatum inde d patres a Quintiliano tribuno plebei de libro Sibullae, quem Caninius Gallus quindecimvirum recipi inter ceteros eiusdem vatis et ea de re Senatus ConSultum poStulaverat. quo per discessionem facto misita litteras Caesar, modice tribunum increpans ignarum antiqui moris ob iuventam. Gallo Xprobrabat, quod scientiae Caeri 2 moniarumque Vetus incerto auctore ante sententiam collegii, non, ut adSplet, lecto per magiStro aestimatoque Carmine, apud infrequentem Senatum egisSet Simul commonefecit, 3 quia multa vana Sub nomine celebri vulgabantur, SanXiSSe Augustum, quem intra diem ad praetorem urbanum deserrentur neve habere privatim liceret quod a maioribus quo sique decretum erat post exustum sociali bello Capitolium,

93쪽

A. D. a. ira CAP. Io I 6 - 15 2 ij. quaesitis Samo, Ilio, Erythris, per Africam etiam ac Siciliam et Italicas colonias, carminibu Sibullae, una seu pluressuere datoque sacerdotibus negotio, quantum humana ope

potuissent, vera di Scernere igitur tunc quoque notioni quindecimvirum is liber Suhicitur. 13 I9ὶ Isdem consulibus gravitate annonae iuXta seditionem ventum, multaque et plures per dies in theatro licentius ess agitata quam solitum adversum imperatorem. 2 quis commotus neu Savit magiStratus patreSque, quod non publica auctoritate populum coercuissent, addiditque quibus io ex provinciis et quanto maiorem quam AuguStu rei frumen tariae copiam advectaret ita castigandae plebi compositum Senatus con Sultum pri Sca SeVeritat , neque Segnius On SuleS edixere Silentium ipsius non civile, ut crediderat, sed in Superbiam accipiebatur. I 514 20). Fine anni Geminius Celsus, PompeiuS, equiteS Romani, cecideresconiurationis crimine ex quis Geminius prodigentia opum ac mollitia vitae amicus Seiano, nihil ad serium. et Iulius Celsus tribunus in vinclis laxatam catenam et circumdatam in diversum tendens suam ipse cervicem o perfregit. Rubrio Fabato, tamquam desperatis rebus Romani. Parthorum ad Misericordiam Iugeret, custodes additi sane is repertus apud retum Siciliae ire tractusque

per centurionem nullas probabile cauSa longinquae peregrinationis adferebat mansit tamen incolumis, oblivione 5 magi quam clementia.

15 2 l). Ser. Galba L. Sulla consulibus i diu quaesito quOS neptibus Sui maritos destinaret Caesar, o Si quam instabat 2 Virginum aetas, L. Cassium, M. Vinicium legit Vinicio oppidanima genus Calibus ortus, latre atque avo con-30

Sularibus, meter equestri familia irat, mitis cingenio et comptae lacundiae. Cassius plebeii Romae generis, Verum antiqui honoratique, et Severa patris disciplina eductus facili-

94쪽

CORNELII TACITI ANNALIUM A. U. c. 786. tate Saepius quam industria commendabatur huic Drusit alam, Vinicio Iuliam Germanico genitas coniungit Superque

ea re senatui scribit, levi cum honore iuvenum dein redditis 5 absentiae causis admodum vagis flexit ad graviora et offens Siones ob rem publicam Coesitas, utque Macro praefectuStribunorumque ita centurionum pauci Secum introirent, quotiens curiam ingrederetur, petivit. ' factoque large et sine prae Scriptione generis aut numeri senatus consulto ne tecta quidem urbis, adeo publicum consilium numquam adiit,to deviis plerumque itineribus ambiens patriam et declinans. -- - 16 22). Interea magna vis accusatorum in eos inrupit, qui pecunias faenore auctitabant adversum legem dictatorisCaeSaris, qua de modo credendi possidendique intra Italiam

cavetur, missam Olim, quia privato usui bonum publicum 1 POStponitur Sane Vetu urbi faenebre malum et seditionum udiscordiarumque creberrima cauSa, eoque cohibebatur antiquis quoque et minus morrupti moribus. nam primo aduodecim tabulis sanctum, ne quis unciario aenore amplius exerceret, cum antea ex libidine locupletium agitaretur; a dein rogatione tribunicia ad emuncia redactum, postremo vetita versura. multisque plebis scitis obviam itum fraudibus, aquae totiens repressae mira Per arte rursum oriebantur. sed tum Gracchus praetor, cui ea quaeStio evenerat multi 5

tudine periclitantium subactus rettulit ad senatum, trepidique a patres neque enim quisquam tali culpa vacuus veniam a principe petivere; et concedente annus in o Sterum SeXque mense dati, quis secundum iussa legis rationes familiares

qui Sque componerent.1 23ὶ Hinc inopia rei nummariae, commoto Simul

3 omnium aere alieno, et quia tot damnatis bonisque eorum divenditis signatum argentum fisco Vel aerario attinebatur. ad hoc Senatus prae Scripserat, duas qui Sque aenoris partes ain agris per Italiam conlocaret sed creditores in solidum

95쪽

appellabant, nec decorum appellatis minuere fidem ita Primo concurSatio et receS, dein strepere praetori tribunal, eaque quae remedio quaesita, venditio et emptio, in contrarium mutari, quia faeneratores Omnem pecuniam a Cr-

candis agris condiderant copiam vendendi secuta vilitate, squanto qui obaeratior, aegriu distrahebant, multique sortunis provolvebantur eversio rei familiaris dignitatem ac famam praeceps dabat, donec tulit opem Caesar disposito per mensas miliens Sestertio factaque mutuandi copia sine usuris per triennium, Si debitor populo in duplum praediis io cavisset. Sic resecta fides, et paulatim privati quoque creditores reperti neque empti agrorum exercita ad formam Senatus con Sulti, acribus, ut serme talia, initiis, incurioso fine. 18 24ὶ Dein redeunt priores metus postulato male Statis Considio Proculo, qui nullo pavore diem natalem celebran 35 raptus in curiam pariterque damnatus interfectusque St. Sorori eius Sanciae aqua atque igni interdictum accusante Q. Pomponio is moribus inquies haec et huiusce modi a se factitari praetendebat, ut Parta apud principem gratia Peria culis Pomponii Secundi ratris mederetur etiam in Om mpeiam Macrinam exilium statuitur, cuius maritum Argolicum, socerum iaconem e Irimoribus Achaeorum Caesar rad- 4 flixerat. pater quoque inlustris eques Romanus ac frater praetorius, Cum damnatio inStaret, se ipsi interfecere. datum erat crimini quod Theophanen Mutilenaeum proavum eorum 25

Cn. magnus inter intimos habuisset, quodque testincto Theophani caelestes honores Graeca adulatio tribuerat.10 25). Post quos Sex. Marius Hispaniarum ditissimus

desertur incestasse filiam et saX Tarpeio deicitur ac ne dubium haberetur magnitudinem iecuniae malo vertiSSe 3o auraria argen arrasque eiuS, quamquam Publicarentur, sibi-2 me Tiberius seposuit inritatuSque Supplicii cunctos, qui carcere attinebantur accusati Societatis cum Seiano necari

96쪽

CORNELII TACIT ANNALIUM A. U. C. 86.

iubet. iacuit inmensa strages, omni SeXUS, Omni aetas 3 inlustres ignobiles, dispersi aut aggerati. neque propinqui gaut amicis adsistere, inlacrimare, ne visere quidem diutius dabatur, sed circumiecti custodes et in maerorem cuiusques intenti corpora putrefacta adsectabantur, dum in Tiberim traherentur, rubi multantia aut ripis adpulSa non cremare qui Squam non Contingere interciderata sortii humanae a commercium vi metuS, quantumque saevitia gliSceret, mi Se-

ratio arcebatur.

1 2O 26). Sub idem tempus Gaius Caesar, discedenti Capreas avo comes, Claudiam, M. Silani filiam, coniugio

accepit, immanem animum Subdola modestia tegens, non damnatione matris, non exitio fratrum rupta Oce qualem

diem Tiberius induisset, pari habitu, haud multum distan-

1 tibus verbis unde mo scitum Passieni iratoris dictum a percrebruit, neque meliorem umquam Servum neque deteriorem dominum fuisse.

Non omiserim praesagium Tiberii de Servio Galba tum a

consule quem accitum et diverSi Sermonibu pertemptatum a postremo Graeci verbi in hanc sententiam adlocutus est et tu, Galba, quandoque degustabis imperium cieram ac brevem potentiam Significans, Scientia Chaldaeorum artis, cuius apiscendae otium apud Rhodum, magistrum Thrasullum habuit, peritiam eiu hoc modo XpertUS.

domus parte ac liberti unius conscientia utebatur litte ararUm ignaruS, corpore Valido, per Via ac derupta nam saxis domus imminet praeibat eum, cuius artem eXperiri Tiberius StatuisSet, et regredientem, Si vanitatis aut fraudum a SUSpicio inceSSerat, in Subiectum mare praecipitabat, ne index arcani exsisteret igitur Thrasullus isdem rupibus inductus sPOStquam percontantem commoverat, imperium ipsi et futura Sollet ter patefaciens, interrogatur an Suam quoque genitalem

97쪽

A. D. 3D LLAE VI R. I a. 29 .limram comperi SSet, quem tum annum, qualem diem haberet. 4 ille positus siderum ac patia dimensus haerere primo, dein paveScere, et quantum introspiceret, magis ac magis trepidus admirationis et metus, postremo exclamat ambiguum Sibi ac prope ultimum discrimen instare tum compleXUS eum Tiberius praescium periculorum et incolumem fore gratatur, quaeque di Xerat oracli vice accipiens inter intimos amicorum

tenet.

22 28ὶ Sed mihi haec ac talia audienti in incerto iudicium

est, latone res mortalium et necessitate immutabili an sorte o Volvantur quippe SapientiSSimos veterum quique Sectam eorum aemulantur diversos reperias, ac multis insitam opinionem non initia nostri, non finem, non denique homines dis curae; ideo creberrime tristia in bonos, laeta apud de teriores esse. contra alii Tatum quidem congruere rebuS 5 Putant, Sed non e vagi stellis, verum apud principia et ne XUS naturalium causarum P ac clamem electionem sitae nobi relinquunt, quam ubi elegeris, certum imminentium ordinem. neque mala vel bona quae vulgu putet multo S, qui conflictari adversis videantur, beatos, at PlerOSque quam' O quam magna per ope miserrimos, si illi gravem fortunam constanter tolerent, hi prospera inconsulte tantur ceterum plurimis mortalium non eximitur quin primo Cuiusque ortu ventura destinentur. Sel quaedam secus quam dicta sint cadere, sallaciis ignara dicentium: ita corrumpi dem artis, 25 cuius clara iocumenta et antiqua aetas et noStra tulerit.

quippe a filio eiusdem Thrasulli praedictum Neronis imperium in tempore memorabitur, ne nunc incepto longius abierim.

23 29). Isdem consulibus Asinii Galli mors vulgatur, 3o quem egestate tibi peremptum haud lubium, Sponte vel

nece SSitate, incertum habebatur. ConSultu Sque CaeSar an Sepeliri sineret, non erubuit sermittere ultroque incia Sare

98쪽

CORNELII TACITI ANNALIUM A. U. c. 786.

CASUS, qui reum abstuli Ssent, antequam coram convinceretur: scilicet medio triennio defuerat tempus subeundi iudicium 3 consulari aeni, clodi consularium parenti Drusus deinde aeXtinguitur, cum se miserandis alimentis, mandendo e cubilis tomento, monum ad item metinuisset tradidere quidam a praescriptum fuisse Macroni, Si arma ab Seiano temptarentur, extractum custodiae iuvenem nam in Palatio attinebatur)ducem populo imponere. mox, quia rumor incedebat ore ut muru ac mepoti conciliaretur Caesar, 'aeVitiam quam Io paenitentiam maluit. 24 30). Quin et invectus in defunctum probra corpori S, exitiabilem in suos, insensum rei publicae animum obiecit recitarique factorum dictorumque eius descripta per dies iussit, quo non aliud atrocius visum : adstitisse tot per annos 21 qui vultum, gemitus, Occultum etiam murmur exciperent, et potuisse avum audire, legere, in publicum promere vix fides,

nisi quod Attii centurionis et Didymi liberti epistulae ser-Vorum nomina praeserebant, ut qui egredientem cubiculo DrUSum UlSaVerat, exterruerat. etiam Sua verba centuriora

et SaeVitiae plena, tamquam egregium, vocesque deficientis adiecerat, quis primo alienationem mentis simulans quasi per dementiam lanesta Tiberio, mox, ubi exspes vitae fuit, meditatas compositasque dira inprecabatur, ut quem admodum nurum filiumque fratris et nepote domumque omnem et Caedibus complevi SSet, ita poenas nomini generique maiorum et Posteri eXSolveret obturbabant quidem patres specie detestandi sed penetrabat pavor et admiratio, Callidum olim et tegendis sceleribus obscurum huc considentiae Veni Sse, ut tamquam dimotis parietibus ostenderet nepotem Sub verberea centurioni S inter servorum ictus, extrema vitae alimenta

frustra orantem.

25 31). Nondum is dolor exoleverat, cum de Agrippina

auditum, quam interfecto Seiano spe sustentatam proviXiSSe

99쪽

reor, et postquam nihil de Saevitia remittebatur, voluntate exstinctam, nisi si negatis alimentis ad Simulatus est finis qui videretur Sponte sumptus enimvero Tibet ius foedissimis criminationibus exarsit, impudicitiam arguens et Asinium Gallum adulterum, eiusque morte ad taedium vitae con 53 Pulsam. Sed Agrippina aequi inpatiens, dominandi avida, a virilibus curis seminarum vitia exuerat eodem die desunctam, quo biennio ante Seianus poenas luisset, memoriaeque id prodendum addidit Caesar. iactavitque quod non laqueo Strangulata neque in Gemonias proiecta oret actae ob id Iogrates decretumque ut quintum decumum kal. Novembris, utriusque necis die, per Omnis annos donum Iovi Sacraretur. 26 32ὶ IIaud multo post Cocceius Nerva. ContinuuSprincipi, omnis divini humanique iuris ScienS, integro Statu, corpore inlaeso, moriendi consilium cepit. quod ut Tiberio is

cognitum, adSidere, CauSax requirere, addere receS, ateri Postrem graVe On Scientiae, graVe famae uae, si proXimus amicorum nullis moriendi rationibus vitam fugeret inverSatus

Sermonem dierva abstinentiam cibi coniunxit ferebant gnari cogitationum eius, quanto propius mala rei publicae oviseret, ira et metu, dum integer, dum intemptatus, honestum

finem volui SSe.

Ceterum Agrippinae pernicies, quod vix credibile, Plancinam traxit nupta olim Cn. Pisoni et palam laeta morte Germanici, cum Piso caderet, precibus Augustae nec minuS 55 inimicitiis Agrippinae defensa erat ut odium et gratia desiere, ius valuit petitaque criminibus haud ignotis, Sua manu sera magi quam inmerita Supplicia persolvit.

27 33). Tot luctibus unesta civitate pars maerori suit, quod Iulia Drusi filia, quondam Neronis uxor, denupsit in sodomum Rubellii Blandi cuius ravum Tiburtem aequitem

Romanum plerique meminerant extremo anni mors Aelii Lamiae lanere censorio celebrata, qui administrandae Suriae

100쪽

CORNELII TACITI ANNALLVM A. U. c. 787. imagine tandem X solutus urbi praefuerat genus illi decorum, vivida Senectusci et non permissa provincia dignationem addiderat exim Flacco Pomponio Suriae prora praetore defuncto recitantur Caesaris litterae, quis incusabat 5 egregium quemque et regendi exercitibus idoneum abnuere id munus, seque ea neceSSitudine ad prece cogi, per quas consularium aliqui capessere provincias adigerentur, oblitus Arruntium, ne in Hispaniam pergeret, decumum iam annum attineri obiit eodem anno et M Lepidus, de cuius modera aio tione atque sapientia in prioribus libris satis conlocavi neque 5 nobilitas diutius demonstranda est quippe Aemilium genuS secundum bonorum civium, et qui eadem familia corruptis moribus, inlustri tamen fortuna egere.

28 34). Paulo Fabio L. Vitellio consulibus post longum

I Saeculorum ambitum avis phoenix in Aegyptum venit praebuitque materiem doctissimis indigenarum et Graecorum multa Super eo miraculo disserendi de quibus congruunt, ae plura ambigua Sed cognitu non absurda, promere libet. sacrum Soli id animal et ore ac distinctu pinnarum a ceteris 3 et avibus diversum consentiunt qui formam eius iunxere denumero annorum Varia traduntur maXime vulgatum quin agentorum spatium : Sunt qui adseverent mille quadringentos Sexaginta ranum interici, prioresque alios tres Sesoside primum, poS Amaside dominantibus, dein Ptolemaeo, quias ex Macedonibus tertius regnavit, in civitatem cui Heliopolis

nomen advolaViSSe, multo ceterarum Volucrum comitatu novam

faciem mirantium. Sed antiquitas quidem obscura es interi Ptolemaeum ac Tiberium minus ducenti quinquaginta annisuerunt unde nonnulli falsum hunc Thoenicem meque so Arabum e terris credidere, nihilque usurpavi SSe ex iis, quae

vetus memoria firmaVit consecto quippe annorum numero,

ubi mors propinquet, suis in terris Struere nidum eique vim genitalem adfundere, ex qua selum oriri; et primam adulto