장음표시 사용
251쪽
Duo,in activa significatione tantum,in ns,& in rus, ut largiens, qui donat, uel qui donabat. & largiturus, qui donabit. v num praeteriti perfecti tam in activa, quam in passiua, ut largitus, qui donauit,& qui donatus est. unum in passiua tantum in dus, ut largiedus, qui donabitur. A v E R E o deponenti quot participia derivatur pTria: pracentis, praeteriti persecti, & futuri in rus, ut sequens, secutus,& secuturus. Quae deponentia habent quattuor participis Quae
communia olim fuerunt, significant q. actionem, ut loquendus, sequendus, utendus. Ouidius, Multa rogantvtenda dari. Valerius Maximus, Et iam tribunus militum adulandus erat . Et sciendum inueniri aliquando participia praeteriti temporis a deponentibus verbis actionem ligni ficantibus, passivam habere significationem.Virgilius. Vno graditur comitatus Achate. Ide. Nune oblita mihi tot carmina. Terentius. Meditata sunt mi hi omnia mea incommoda.
Ab impersonalibus sunt ne participia Minime: nisi
a taedet, pertaesus. Sueton. Q iasi pertaesus ignauiam suam. Leges etiam paenitens,& paenite lus et pudens, &pudendus: pigendus,libens, decens, quae tamen magis nomina. Quin & pertaesus ignauiam suam, ausim di-eere nomen cum accusativo figurate, ut Lucemq. pem rosi. quia non habet pertaesus casum uerbi taedet, cum dicitur, pertaesus ignauiam suam. non enim dicimus,ille taedet ignauiam suam, si taedet inuenitur unquam cum nominatiuo. sed potius, illum taedet ignaviae suae, uel,si licet cum nominatiuo, (ego enim non memini legere ignati ia taedet illum, ut ne plus, minusve faxit,quod postea nos pigeat,ap ud Terentium.& Hei mihi non te haec pudent & quem neque pudet quidquam. & An non paenitebat te auctorem, quod fecisset adolescens apud eundem. &Quem laua pudebunt, apud Lucanum. Quare cum et accum
252쪽
accusativus ignauiam non regatur a pertaesus ratione verbi taedet, quoniam nec per impersonale licet dicere,illum taedet ignauiam: nec per personale, ille taedec ignauiam : quia potius esset dicendum, ignauia taedecillum: sicut, quod postea nos pigeat, & non quod nos pigeamus, & sic in ceteris , ut ostendimus: pertaesus non est participium, sed nomen potius accusativo figurate adiunctum,ut osus,exosus, perosus.
Quot modis participia transeunt in uim nominis 3 Tribus,Constructione, quando non habent casum sui verbi,ut Abundans lactis , nomen est : abundans laete , participi u. Acceptus illi, nomen est: acceptus ab illo, participi u. virgilius. Quam diues pecoris niuei, quam
lactis abundans. Patiens inediar,nomen est: patiens intdiam. participium. Doctus Grammaticae, nome est et doctus Grammaticam, participium. Praesectus urbis, nomen est: praefectus urbi, participium, quare & comparationem asciscunt, ut abundantior, acceptior. Compolitione,quando componuntur cum dictionibus , cta quibus eorum verbum componi non potest , ut indo eius, innocens. non enim dicimus indoceo , innoceo,
Temporis vel amissione, cum non significant tempus ut Amandus est optimus quil que,id est amari dignus: vel mutatione,ut in participiis in rus, cum resoluuntur per praeteritu imperfectum subiunctivi. Ouidius . Exspectem qui me nunquam visurus abisti id est qui eo animo discessisti, ut me no amplius uideres 3 Ualerius Maximus, Experiri enim volui,si tibi propositum
ex sententia parum cessisset, quam aequo animo me setro esse interemptura, id est quam aequo animo metferro interimere auderem. Seneca de naturalibus quar stionibus. Nullam autem mentionem fecit cometaru
non praetermissurus, si quid explorati apud illos conipertinet. no praetermissurus,id est ita affectus, ut non
Participium quem casum postulat ante se Nullum
253쪽
quonia nulla orationis pars regit ante se prae ter uerbum. Post se quo modo construitur 3 Cum casu verbi sui, ut, tu, qui euadi, doctus, gaudebis: tu euadens docilis,gaudebis, ego,qui indigeo doctrinae, incumbo litteris : indigens ego doctrinae incumbo litteris, ad amote, qui mihi in serius: ad amo te inseruientem mihi. novi di quenquam, qui sit studio nihil co secutus . nemine vidi studio nihil consecutum, o puer, qui praestas condiscipulos omni s ingenio, tene memoria illud Isocratis, fiere e . πολυμαθiu: o puer praestans ingenio condit cipulos omntas,&c. nobis qui gaudemus virtute, multi inuident: nobis virtute gaudentibus multi inuident. seruire Deo praeter cetera, intem est omnium, qui vivunt, viventium omnium interest
In quid resoluitur participium 3 In relatiuum,&verbum: ut amans, id est qui amat, vel amabat. Nonnia quam resoluitur in verbum,& dum, uel postquam, uel,& uel, quoniam, uel cum,& similia, ut praeceptore lege te, discipuli discunt id eli dum praeceptor legit.&δ hoe dicto interiit,ideli postquam hoc dixit, uel cum hoc dixisset, excessit e vita. Item legens disco, id est lego,& disco,& ueniens uidi, id est cum venirem. Quando participio uti non licet Cum in nominatitio esse relatiuum non potest , ut io allegrante re, sonpiu po uero di Codro . ego, quo tu gaudes, sum parumperior Codro.& la Grammatica insegnata da me a te, tisara honore & utile, Grammatice, quam doctus fuisti a me, erit tibi honori,& comodo. Item,la camicia spopliata a te dat tuo famiglio, andera a lauare at fili me di Fo la tua nutrice . induitum , quo tu spoliatus suisti a tuo ministro, ibit lotum ad flumen Eridanum nutrix
tua.& li libri mi ei da essere cargati in dui muli dat tuo
mulat iero, mandero alia citia di Venetia, o a Roma at pili presto . Libros meos , quibus duo muli onerabuntur a mulione tuo , mittam breui uel ad urbes Venetias
254쪽
Veneti as,uel Romam. Dic per oneror quando est tertitae speciei,ut scribor,dicor. Libros, qui onerabuntur a mulione tuo duobus mulis, mittam breui ad urbe Uenetras,aut Romam. & sic licet dicere per participium. Libros meos onerandos duobus mulis a mulione tuo, mittam Venetias vel Romam. Praeterea non licet uti participio, quando no est,ut io ho hau uto mollevolte compassione a Ouidio bade Eato in Ponto: saepe summi serat ii s Ouidium, qui exulauit in Ponto. Ite, tu impari certam e te volonti eri la Grammatica studiata dame,naa non sat fruttordiscis tu quide no inuitus Grammaticam, cui ego studui, sed non proficis. In his norius sumus participiis, quia nec exsulo habet exsulatus, nec studeo, studitus, atque ideo diximus per relati uia& verbum. Dic uulgaria participiorum omnium Amans,amarite, chi ama, o chi amatia, Amaturus, da amare,chi amar e per do uere amare, essendo per amare, & havendo ad amare. Amatus, amato, chi e stato, o chi era stato amato,essendo stato amato. Amandus,da esset amato, chi era amato, e per esser amato,bauendos ad amare,o havendo ad essere amato, essendo per esse te amato.& sic in ceteris.
Participium absolute in quo casu ponitur In septimo si reperitur, ut studiando io Greco & Hebraico, tu andaui a sola EZo. studente me Graecis, ac Iudaicis litteris, tu deambulabas, id est, du vel donec ego studeba . Si vero non reperitur,dicimus per uerbum, & dum uel donec, uel post qua, ut uenulata estate, molli si a malano. post qua venit aestas, plurimi aegrotat. & partita la in uernata, ut en ta prima vera. ubi dii cessit hi es, uer aduenit. hic no licet dicere per septinati casu, quia uenio,&discedo no habet participia pr teriti teporis. quaqua apud vetustissimos inuenitur discessus, & alia
quae nunc penitus exoleverunt,ut interitus,oblitus.
Quare etia hic septimus casus appellatus est a nonnulli c
255쪽
nullis ablativis in cosequetia 3 Quia necessario huiu modi ablativos consequi aliquid debet,ut Sole oriente fit dies, id est solis ortum sequitur dies . & Graecis, Ilion obsidetibus, uicti sunt Ilieses, id est propter obsidione Graecorii secuta est uictoria de Iliensibus. Quado aute sic dicimus, te sedente, ego sto, no est necesse me stare,du tu sedes: no erit igitur ablativus in consequetiar nisi in cosequetia dicitur, quia cosequi omnino aliquid debet, ex quo perficiatur oratio. Sed dicas tu potius uel septimii cabit, uel ab latiuu absolute positu. Siae participia poni possunt absolute in ablativo3 Praesentis, & praeteriti ina persecti, id est in ens. praeteriti persecti,& plus qua perfecti, id est in tus, sus, xus.
quae frequentissime inueniuntur in septimo casu. exe-pla ultro se oster ut, si quis inquirat, ut Te ueniete die, te decedente canebat.& Sublata beneuoletia, amicitiae nomen tollitur,& huiusmodi infinita . Item futuri in rus,ut Famaro me copiam bonorum librorum studiosis omnibus , coeperunt omnes gaudere mirum in modum, id est cum essem facturus copiam. Lucanus lib. i. Facile ueturo Caesare praedam ignavae liquere manus, id est, cum esset uenturus Caesar. Valerius Maximus lib. t. id luce proxima consulibus sacrificio uel expiaturis, si posset auerti: uel, si certum deorum etiamonitu uisum soret, executuris, hostiarii exta somnio congruerunt. In dus quoque sic, voluendis assidue bonis libris , quam plurima memoratu digna discuntur, id est uoluendo libros,vel dum uoluuntur. M. Tullius in prooemio primi libri officiorum. Orationem autem Latinam efficies legendum nostris pleniorem, id est legendo nostra, uel cum legentur nostra. sed haec, cum amittunt tempus, non sunt participia.
v et D est patronymicum Quod proprie a paret re derivatum secundum formam Graecam , signifi- . cat silium, uel nepote, filiam uel neptem primitivi sui, ut
256쪽
vt hic Priamides, Priami vel filius, vel nepos. Haec
Priamis, filia, neptis v e Priami. Quare dicendum potius patronymicum pery qa-Ali ny quam patronomicum per vel eo, 3 Quia, quae
componuntur ab opo , mutant primum qu op in
lutae, Hieronymus, quod sacrum nomen interpretatur. artir & cporea, SInonymum. Non ne etiam a o aliis, quam a patribus patronymi
ea derivantur Quidni . sed raro,& abusive,ut amatribus, sicuti est Iliades . Iliae filius Romulus. Latoides , Metooc, id est Latonae filius Apollo, ab auis maternis, ut Atlantides, Mercurius, filius Maiae Atlantis. A fratribus,ut Phaethontiades, sorores Phaethontis. A regibus siue conditoribus, ut Aeneadi, Romulidae, id es Romani. Thesidae, Cecropidae, id est Athenienses. E esciendum multa inueniri huius formae gentilia, ut Hemonis,Thessalis, Colchis, Argolis, Cyclas, I as, Troas multa item propria, ut Euripides, Thucydides, Bacchis, Doris, Pithyas. Possunt ne derivari patronymica a propriis patrsi Latinis, ut Saturnus, Iupiter, Mars , Mercurius, Sol pMinime . nam in his,& similibus dicendum est filius , vel nepos Saturni, Iouis, Martis, uel per possessivum,
Saturnius, Iouius, Martius . nam pro patronymicis possessiua inueniuntur apud Latinos usurpata, ut Aemilianus Scipio, id est Aemilii filius. Octavianus Caesar, id est Augustus Octauit filius. dicitur de octauius.
Virg. Lusimus Octaui. A nominibus tame patru Latinis P omanum poeta posse existimo, si coligerit,patronymica inclinare, si Graeca habere potuerint inflexione (quia Graece patronymica formari debet nec aliter apud Graecos, quam apud Latinos nomina illa appellentur. nam a Saturnus, Iupiter, Mars, Mercurius
257쪽
tiar Graece dicuntur. A Petrus igitur Petrides esse potest patronymicum, quia o Evoc vavae Graece potest declinari, atque inde xεvinc derivari patronymicum sic ab Antonius, Antoniades,a Cicero , Ciceronides esse possunt patronymica, quia o A Tis Iocetob ApT νέου, Κielpa p Tu Κtegptapor , Graece licet
Utendum ne est patronymicis in prosa oratione Nequaquam: sed in carmine duntaxat . inueniuntur tame uti patronymicis etia historiographi, quod ipsis quoque licentia uti concessum sit . quare Herodotus apud Glaecos fabulas etiam commiscet historiis. quod tamen Latini reprehendunt. Iuvenalis. Et quidquid
Graecia mendax audet in historia. Quot sunt terminatio es patronymicoru masculini generis Tres,igis, ut-: ivp,ut C: regis ut, signo: quarta prima, qua sola poetae Latini utuntur, communis est. altera Ionica. Aeolica tertia. habet enim Graeci quinque linguas, Communem, Ionicam, Doricam, Atticam, Aeolicam. Quomodo formatur Graecep Sic. Si genitivus Graecus desinit in ruc, uel in or, uel in otir, uel in oti: si nec ante oυ est i metet, nec quae in oυ genitivum faciunt, primae sunt declinationis , in illic communiter formatur
258쪽
tiuum primae sunt declinationis, comutant ori in elige
Cuius declinationis sunt patronymica masculina in
Primae etων ισο - ίcta p, vi or Ae Inc, Tu Ac tu, o e PI, Inc, TYPatronymica seminina quot terminationes habet pTrta S, et , I , pii, quibu, omnibus nostri poetae utuntur, ut Ilias, Tyndaris, Nerine. Quo modo formantur patronymica seminina Inec,& in ic sormantur a suis masculinis, remota In , ut IAIec , IMec . Ietrasti i te . . ni Aeliis sine synaeresi ii AE . vel l onice, mn Mila e re Tu vn An sita . In i pauca ad modii sunt, ut Ni psyn, et retarn, A PI-
Cuius declinationis sunt patronymica seminina In
ui nescit Graecas litteras, non ne a nominibu et Graecis Latino more inflexis, sormare patronymica poterit Non profecto, quanquam posse docent omnes fere Gramatici aetatis nostrae. na quo modo Theseis, Aeneis, penultima longa , & huiusmodi patronymica, a masculinis Theseides, Aeneides deriti ab ut G xqcarum litterarii rudes Quod si a Theseides, Aeneides facta diaeresi, Theseis. Aeneis deducent, penultima corripietur, quia est e ιλο ii vocalis semper breuis apud Graecorum. iniare sciat nece sse est a masculinis dii in motarn lync, quae a genitivo Ionico direr sic, vir oc(ut supra eli dictum formantur,deriuari dησηι , mrnit, tu abiectione.
259쪽
abiectionerunde nos Theseis, Aeneis accepimus penultima toga. Nec me praeterit melius ab rupe d esse eeπο ATDυ re, quod a genitivo vir&ου α matur,quam ab e noc genitivo Ionico. nusqua enim
legitur, ut doctissimi quoque dicut, O . Vnde apud
Virgilium. Aeneadasq. meo nomen de nomine fingo.
Et Quis genus Aeneadum 3 ab vi pNae ic est,a diphthogo H, I exclusa, ut Dores faciunt. Quare loco Aeneis aliud pro exemplo ponatur patronymicum,ut Achilaeis, Orpheis,& similia a Graecis in t , quae si quis suerit penitus expers litterarii Grqcarii, nesciet formare. Adde quod Achillides,a dativo Achilli Latine sommaret Graecarum litterarii rudis, penultima correpta, sicut Antenorides, Atlantides,a dativis Antenori, Atlanticum tetrasyllabum propter complexione penultimam producat. Praeterea a Latona, Latona des saceret patronymicum, qui nesciret Latona Graece n Aoι-
TQ Tnc Anus , Aneth. dici. Vnde Latoides patronymicum formari ait Priscianus. Statius primo Thebaidos, Dum morior,depelle globum: sors aequa merent sRespicit,ardentem tenuit reuerentia caedis Latoide. Oui. Praeteritas cessasse seriit Latoidos aras. AH ου TA Temet eu Aditaret: in epigramaticis,
pro his Tot iob Latoidae. Eodem modo si a Dido, Maio, Sappho,Calypso, & similibus patronymica formarit, decipietur. Nam Diodonides, Mantonides, Sappho nides,Calypsonides dicet, cum sit dicendum Dido i des, Manto id es, Sapphoides, Calypso id es, a Graecis at nitim,Maereat , quae a genitivis rata ,Metrvs ,Σαπφω, Κetu odi formatur, mutatione Tory o in ipsi: . Praeterea huiusmodi nomina vix ausim ego declinare ut Iuno, sed Graece . Neque enim, ait Quinctilianus, Iam Calypsonem dixerim, ut Iunonem. Quan- quam
260쪽
quam secutus antiquos C. Caesar utitur hae ratione declinandi. Quamobrem discendae sunt a pueris nostris necessario Graece declinationes. Qui latine haec patronymica declinare , ipsisq. vii uoluerit quomodo poterit 3 Vertendae sunt Graecae litterae in Latinas,nec non diphthogi uel in nostras diphthogos, uel i uocales logas,& quod Graeci
dicut. Nos Priamides, Aeneades,Aeliades, Menoetiades, Pelides,Thesdes,Priamis, Nerine, Helias, Menoetias, Pelleis, Theseis dicamus. Sed duo nouissima,& cetera id genus, penultima modo produc ut, modo corripiunt. Nam si a πηλEmim,dmin , facta diaeres, ris Ela rictu deducuntur, quae nos in Latinum uertentes Peleides,Theseides sine synaeresi, & Peleis, Theseis,dicimus,corripiti t. sin uero aquae a geniti uis,)nhvoc,θnetinc, Ionice formatur, ut supra est dictu, πηυι , sitirnu derivantur,productat. Sed penultima breui raro legi apud Romanos huiusmodi patronymica, penultima uero toga saepissime. Statius vive precor, nec tu diuinam Aeneida tenta. Ouidius. Et tamen ille tuae felix Aeneidos auctor. Transtulit in Tyrios arma, uirum q. toros. Idem, Sumpserit Aeneidem,genitrix ibi prima requiret, Aeneadum genitrix unde sit alma Venus, Idem. Res quoque tanta fuit, quantae subsistere summo Aeneidos Vati grande fuisset onus. Idem. Vtq. celer uenias, uiridtas Nereidas oro. Idem. Nerei te uereor, tua sulmine saeuior ira est. Martialis. Lusit Nereidum facilis chorus aequore toto. Statius. Tum uisa procul de litore mater Nereis. In his Aeneis, Nereis penultima & producta & correpta deprehendit tur. Sed de Aeneis,ut supra dixi,alia ratio est. nam cum corripitur, est quia H diphthongus diuiditur per diaeresin ab e Mync,quod est ab e&