장음표시 사용
221쪽
Cor git,gebat,contigit. per accadere, & intrauenire. Constat,con stabat,constitit. per effer manifes in Suppetit, suppetebat, suppetiuit. peruenire in mente Expedit,expediebat, expedivit. per esse rutile.
Conuenit, conueniebat, conuenit. per conuenire.
Licet,licebat, licuit,& licitum est. peresser licito.Liquet, liquebat, licuit. per esser manifesto. De impersonalibus activae uocis quartae speciei. A E sitiat impersonalia activae vocis quartae speciei Quae infinitum prae se loco nominatiui postulant, post se uero accusativum patientem, ut incubuisse litteris iuuat me. Cum nominativo autem sunt actiua,ut litterae iuuant me, at te delectant diuitiae. Oportet, rarissime legitur personale. Terentius. Quaeque solent, quaeque oportent. Dic impersonalia activae vocis quartae speciei. Dedecer,atque decer,iuuat,& delectat, oportet. Atque etiam offendit, laedit quoque connumerabis. Hinc infinitum, quartum inde his adiice, sicut Non dormire diu,populos cui cura regendi, Consultum q. virum decet,& cui plurima curae. Et quod ait mulier, varuina,& mutabile semper, In vento & rapida scribere oportet aqua. Dedecet,dedecebat,dedecuit. per esser dishonore. Decet,decebat,decuit. per esser honor, dc
Iuuat, iuuabat, iuuit. per gio uare. Delectat,delectabat, delectauit. perdite tiare. OOrt et, Oportebat, oportuit. per esser necessario. e uendit,offendebat,offendit. per nocere, Laedit,laedebat, laesit,idem quod offendit.
Quare addidisti huic speciei, laedit,atque offendit pNuia possunt habere prae se infinitum loco nominatiui, post vero accusatiuum, ut iuuat,delectat,& cetera. ut scribere laeditis omachum. & bibere merum saepe ostendit cerebrum. Quare quaecunque verba in fini -
222쪽
tum ante se loco nominatiui habere possunt, inter impersonalia connumera da sunt,ut legere fecit me multa scire. scribere plurimos interemit. Item multis obest amittere tepus, & studere profuit mihi. Virgilius, Saepe etiam iteriles s incendere profuit agros. Ite uirtuti incumbere est quam optimum. Horatius, Scribendi recte, sapere et & principium,& fons. I tem,Te imposuisse mihi non latet,non sallit me. Virgilius. Nec me adeo fallit ueritum te moenia nos ra, Suspectas habuisse domos Carthaginis altae. Sic pertinet,attinet, attingit, & spectat cum infinitivo imperionalia sunt, & post se accusati uia cum ad praepositione requirunt, ut studere pertinet ad me. Horatius epistolarum primo, Res gerere,& captos ostendere ciuibus hostes Attingit solium Iouis, & caelestia tentat. Res gerere, est loco nominatiui. Inueniuntur etiauerba in or cum infinitivo loco nominatiui, ut datur, permittitur. Virgilius. Si datur Italiam, sociis q. & rege recepto, Tendere, ut Italiam laeti, Latiumq. petamus. Valerius Maximus, si tamen acta excellentissimo rum virorum humiliter aestimare sine insolentis reprehensione permittitur. De impersonalibus activae uocis quinctae speciei. v Ap sunt impersonalia activae uocis quinctae speciei Quae genitivum, uel infinitum ante se postulant: post uero,accusativum. ut, peccatorum, uel peccasse paenitet me. Apud antiquos erant etiam personalia.
Terentius, Hei mihi non te haec pudent 3 Lucanus , Quem saeua pudebunt. Atque ideo dixit quidam bonorum morum doctus magister, quem non legere solum , sed ediscere quoq. pueros uelim, Quod pudeat
socios prudens caelare memento. Et nolent hic pueri eum quem pudet,laedet, miseret, paenitet, poni in accusativo : eum uero cuius pu- : der,
223쪽
det,laedet, miseret, paenitet, in genitivo: ut me pudet, taedet, miseret tui. paenitet me peccatorum meorum ,
quod dicitur lingua vulgari. Io ho vergogna, ricresci-mento,misericordia di te. Io mi pentisco de mi ei peccati,& sic uno modo construuntur. Cum vero sic dicitur,Tu mi rincresci, tu non hai misericordia di me, variatur col ructio: me taedet tui, te non miseret mei.& hoc quia me taedet tui no est, tu mi rincresci,sed tolio rincrescimento di te. sic me pudet tui, non est, tu mi vergogni, o uero fai vergogna, sed io ho vergognadi te,tu mi rincresci, tu mi fai vergogna, dicendum, tu assicis taedio, tu a cis me dedecore. Dic impersonalia a tuae vocis quinctae speciei. Depudet,& taedet, miseretque,pigetque, pudetque, Distaedet, necnon,& paenitet,& miserescit. Haec infinitum poscunt, casum ve secundum Ante, sed a tergo quartum sibi verba dederunt. Depudet,debat,depuduit. per non hauer vergogna. Taedet, taedebat,pertaesum est vel taeduit . per hauererincrescimento.
Miseret,miserebat, misertum est , per hauere misericordia.
Piget,pigebat, piguit,& pigitum est(vt Gellius tradit
Pudet,pudebat, puduit. per hauer vergogna. Distaedet,bat,dis arduit, sicut pertaedet, per taeduit.per attris arsi molio. Paenitet,paenitebat, paenituir. per pentirsi. Miserescit,miserescebat. sine pr*terit o. dicimus.& miserescor. per hauer misericordia.Virg. His lacrymis vita damus, & miserescimus vltro. De impersonalibus activae vocis sextae speciei. . v AE siint impersonalia activae uocis sextae
speciei Quae,& ante se, & post se infinitum postulant. vi, discere bonas luteras debet in- . O teresse
224쪽
L I B . II I. teresse tua. Discere incipit placere mihi. Scribere solet nocere lippo sis, Furari desinet aliquando iuuare fures. Bibere aquam modo potest prodesse , modo obe se .a quibus orationibus si remoueantur debet, incipit, solet, definit, potest, infinitum secundum post uerbum positum,traniit in uerbum finitum, sic, Discere bonas litteras interest tua. Discere incipit placere mihi. Scribere nocet lippo sis. Furari non iuvabit aliquando fures. Quare facile discent pueri latine loqui per haec uerba,incipit,desinit,debet, solet, potest, si prius ab M. illis componat oratione, sic, Peccare displicet bonis, studere iuuat studiosos, amare deii interest omnium deinde inserant,quod placuerit ex iis uerbis, & uerbia finitum in infinitum conuertant. sic ,Peccare solet displicere bonis. Studere potest iuuare studiosos. Amare deum debet interesse omnium . Postulant igitur haec uerba & ante se, & post se infinitum cum iungutur infinitis uerborum impersonalium activae uocis secundar,tertiae,& quartae species. Cum uero iunguntur infinitis verborum impersonalium activae vocis primae,& quinctae speciei. Item infinitis impexsonalium vocis passiuae,prae se admittiit casum infinitivorum, quibus adhaerent. ut, A te satis fit mihi. A te potest satis fieri mihi. Lectionis taedet pueros. Lectionis solet taedere pueros . A me legitur, A me incipit legi. A te seruitur mihi, A te solet seruiri nulli, id est, Ego incipio
legere, tu soles seruire mihi. habet enim impersonalia uocis passiuae significationem activam Prisciano auctore , ut supra est dictum. sed caue dicas, A me vult legi, A te vult seruiri mihi, Me vult taedere tui. quia
vult, non est unquam impersonale. quare autem non
sit,in fragmentis nostris disputamus. Quamobrem dicendum se est, ut etiam Priscianus affirmat, Ego uolo a me legi: tu uis a te curri, id est ego uolo legere ,
tu uis currere. Ite ego uolo me taedere tui,tu uis, te pq
nitere peccatorum,pro eo quod est, Ego uolo tui me
225쪽
taedeat,tu vir peccatorum te paeniteat . Nam persona volens, semper esse in nominatiuo debet, ut ego volo a me bene fieri tibi, tu vis a te seruiri mihi, & ita in ceteris generis eiusdem. Dic impersonalia activae vocis sextae speciei. Incipit,atque potest,&desinit,& sole i,& vult. Et debet, quae sunt veluti quibus ipsa cohaerent.
Sed uolo non nunquam tu impersonale vocabis. Incipit, incipiebat,incoepit, per cominciare. Potest, poterat, potuit. per potere. Desinit,desinebat,desiuit. per lassar stare,& cessare. Solet, solebat, solitum est. per solere. Vult,volebat,uoluit. pervolere. Debet,debebat, debuit. per deuere. De constructione infinitorum. INFINITA verborum personalium quomodo construuntur 3 Prae se cum accusativo: post vero cum casu verborum suorum. vi, Quia ego amo virtutem, placet tibi: Me amare virtutem placet tibi. Quoniam ego amor abs te, est mihi grati stimum: Me amari abs te, est mihi gratissimum. Et aduerte, ut semper nominatiuum verbi finiti, in accusativum ante infinitu conuerta', ut ego amo, me amare. ego amor, me amaris. nos amauimus,nos amauisse. nos amati sumus, nos amatum fuisse, vel nos amatos fuisse. sed sic per participium. Nos amabimus,nos amatum ire,vel nos amatum esse:& ide significant, ut ostendimus in fragmentis, nos amabimur, nos amatum iri. in quibus omnibus addendum est aliud verbum, ut sit perfectus sensus . nam me amari,vel nos amari abs te,nisi addideris placet mihi,& huiusmodi, imperfectum est. Et sciendum infinita eorum verborum, quae & a fronte, &a tergo similes casus habent, similes pariter utrinque casus admittere. vi, Quia tu euasisti doctus, gaudeo, gaudeo te euasisse doctum. vides euasisse, num habere casum verbi sui evado, id est nominatiunm, sed accusativum
226쪽
sati uum potius , quoniam & prae se habet similem cadisina, id est accusativum. Item tibi placet,quia euasisti diues,libi placet euasisse diuiti. si autem dixeris diuitem, subaudies te, ut tibi placet te euasisse diuitem .discipuli interest,ut sit bonus ei discipuli interest esse boni,& bonum,& subaudies ipsum.. De infinitis verborum impersonalium. INFiNtTA impersonalium quo modo construutur 3 Et ante, & post cum casu verborum suorum, ut gaudeo equidem plurimum,quod mihi acciderit studere bonis litteris: Mihi accidisse studere bonis litteris gaudeo plurimum. Laetor quod te iuuet virtuti incumbere. L qtor te iuuare virtuti incubere. Volo quod a te scribatur: volo a te scribi. Credo quod a te ibitur in Germaniam,&iseruietur Maximiliano Caesari e Credo a te itum iri in Germaniam , & seruitu iri Maximiliano Caesari. illud tamen notandum, minus Latine diaei, credo quod ibis, & similia et utimur vero nos huium modi interdum orationibus exempli gratia, v t facilius . pueri intelligant.
id interest inter infinita impersonalium & pa suorum In infinitis impersonalium pati in iliit signis
.camus,ut Amari a me volo , id est ego volo amare . a
te incipit legi, id est tu incipis legere . hic enim nulla est res patiens. In infinitis vero passivorum aliquid pati ostendimu , ut volo te amari a me,id est volo quod
Spero tibi hanc rem praesidio futurum, dicitur ne congrue Maxime. est enim futurum indefinitum, liberum undique,& in promiscuu, neque numeris praeseruiens, neque generibus, quod Graeci appellant ec- et MelaetetTor . simile est, Spero inimicos meos hoc di et urum . de hac re multa Gellius. Regunt ne infinita ante se suppositum verborum suorum 3 Regunt pro imperfecto indicatiui polita , vi ego amare te,pro amabam,tu legere Virgilium, pro legeb is
227쪽
DE CONST.' GER. Hogebas, nos amare virtutem, pro amabamus,Virgilius , Nos procul inde fugam trepidi celerare recepto Sup- lice sic merito, tacitiq. incidere funem, id est nos ce-erabamus, incidebamus. Terentius, Invidere omnes mihi, mordere clanculum: ego floccipendere. pro inuidebant omnes mihi, mordebant, ego floccipendebam Illud non praetermittendum duxi sic finitum verbum in infinitum conuertere , credo quod tu es, aut eras indoctus, credo te esse indoctum. scio quod tu tuisti, aut tu eras Romam , scio te luisse Romam. credo quod nemo imponet mihi, credo neminem impositurum esse mihi. Et eodem modo per passuum: sed, ut dixi, minus culte & Latine dicitur per finitum uerbucum coniunctione quod.
AMANDI, amando,amandum, quae pars orati omnis sunt Libet respondere illud Horatii in poetica deversibus elegis, Grammatici certant, & adhuc sub iudice lis est. aliqui enim neque nomina esse uolui, quia regunt transitive: neque uerba, propter casus, quos habenti neque participia, quia sunt sine tempore: neque aliquam ex octo orationis partibus,sed partem potius per se. aliqui affirmant esse uerba participialia, aliqui vero nomina participialia sed & de gerundiis,& de supinis abunde diximus in fragmentis. Gerundia quot casus habent 3 Trtas, genitivum,aceusativum,ablativum, si modo sunt nomina. uam significationem habent Tam activa , quam
passiuam ab activis,communibus,& neutris, ut aro et a ceteris uero, quam eorum uerba. Non me latet quid Laurentius,& alii senserint, quod nunc ne confundamus pueros,praetermittimus. in fragmentis enim mihi eum illis erit hac de re certamen . satis sit nunc unum exemplum ex Ilii ino, Athenas quoq. missus erudiendi gratia,id est ut erudiretur.
228쪽
Quo modo construuntur 3 Ante non regunt: sed post uolunt casus verborum suorum quae activam habent lignificationem . nam in passivo absolute ponuntur. non enim legi, quale est, urit femina videndo a maribus, sicut uruntur equi uidendo feminas. Nec, eo ad videndum ab amicis,& cognatis,sicut eo ad videndum amicos, & cognatos: quod etiam per supinum dicimus, eo visum amicos dici potest & ad uidendos amicos. Sed quando iunguntur substanti uis, passivam habent signincationem,& non sunt gerundia, sed nomina, quae participia esse desiuerulamissione temporis. Dices etiam per gerundium, Mihi eundum est Romam,tibi scribendum est litteras. Nobis legendum est hodie Homerum . pro ego iturus sum Romam tu scripturus es litteras, nos lecturi sumus hodie Homerum . Viigilius, I'acemq. ab rege petendum. Lucretius, Aeternas quoniam poenas in morte timendum. Columella in Epistola ad Siluinum , Ut Poeticis numeris X pl. rena georgici carminis omissas paritas, quas . ut ipse Virgilius significauerat, post se memorandum reliquit. Cum vero sic dicimus , Scribendae sunt mihi litterae , legendus est mihi hodie Homerus: item eo
ad uidendos amicos, uaco scribendis litteris: non loquimur per gerundium. Habeo ire, habeo, legere . ad imitationem Graecoriam dicimus. M., Tullius in eoistolis, Tantum tibi habeo polliceri. Gellius , Et Quid
habet super ea re dicere.& significat possum, ut etiam a ud Graecos, ou RE BAE Hp. ove coeoti e p. ovae vope e ra . o υκ Edo e . . non possum dicere. non possum studere. non possum ire, nonino
tum venire. VNotandum gerundium in i, cum genitivo plurali
sine uitio copulari, sic, Composui ego hunc librum in- iii tuendi puerorum gratia . Gellius libro xv r. capite vi ii, Sive magis admonendi, quam aliorum docendi gratia . Plautus, Nominandi tibi istorum magis, quam
229쪽
quam edundi copia. Cice. Dolebas etiam Stoicos nostros Epicureis irridendi sui facultate dedisse. Liuius. Non enim uereor ne quis hoc me uestri adhortandieausia magnifice loqui existimet.
A MA T v M amatu, quae pars orationis sunt 3 Quinctilianus, Supina in u,verba esse participialia dicit. Diomedes etiam in um.
Supina quam significationem habent In um activa
semper, in v uero latum passivam, ut eo amatum,id estiat amem, tu es dignus amatu, id est ut ameris. Quo modo construuntur 3 Cum casibus uerborum suorum quae in um desinunt, & semper adiunguntur verbo significanti,aut clam indicanti motum, ut eo petitum ius postliminis, & se rui tum tibi. Uirgilius, Aut Graiis seruitum matribus ibo.In u uero supinum, non regit casum, immo ipsum regitur, sed a nominibus adiectivis nulla interposita praepositione, ut hoc est turpe dictu, id est ut dicatur . miserabile uisu , id est cum uidetur . sic optimum factu , id est ut fiat. tu es dignus amatu, id est ut ameris. Multa a doctis conscripta sunt iucunda cognitu, id est ut cognoscantur. & haec res est obscena aspectu , id est cum aspicitur. Inuenitur etiam vitiinum supinum regi a uerbo , sed rarissime, quod uix semel, atque iterum legi. M. Cato in libro de re rustica, Primus cubitu surgat, postremus cubitum eat. Statius in primo Achilleidos , Quem tunc uenatu rediturum in lumine primo opperiens. In fragmentis Grammaticis ostendam supinum in um, accipi etiam passive, ut contumelia sectum itur, id est datur opera ut fiat contumelia: & in v actiue , ut surgo cubitu, id est a cubatione .
230쪽
m D est comparatiuum Quod cum intellectu positivi, uel aliquo participe sensu positivi, magis ad- uerbium significat, ut albior, magis albus: sapientius , magis, plus sapienter. vlterior, magis ultra quam ille qui est ultra.& debet exarari comparati v uln per a, sicut verbum comparo.
Quot sunt gradus comparationis Tres. Positivus , comparativus, Super latiuus. Dicitur autem positiuus id omne, unde comparativa & luperlativa formantur. A quot orationis partibus derivantur comparativa& superlativa A quattuor. A nomine adiectivo,q uod possit incrementa & diminutiones accipere, ut doctus doctior doctissimus, magnus maior maximus. ab uno verbo detero: deterior deterrimus, a praepositionibus et ut post posterior poliremus, citra citerior citimus, intra interior intimus,ultra ulterior vltimus, infra inferior infimus, supra superior supremus, extra exterior extremus,ante anterior, sine superlativo, prope propior proximus. Ab adverbiis,ut pridem prior primus, saepe saepius saepissime,diu diutius diutissime.A quo casu formantur comparativa A primo desi nente in i,addita or, ut docti doctior, forti fortiori Nonne formantur etiam a participiis, ut amans amantior Non. na si amatior derivaretur ab eo quod est amans deum : dici post et sum amantior deu, quam tu,quia potest comparativum habere omnem casum
positivi sui. quod quia non dicimus, sed potius , sum
amantior det,quam tu,constat derivatum ab eo quod est amans dei. Ouidius. Non illo melior quisquam, nec amantior aequi. Vir fuit,aut illa reuerentior vlla deorum. Quae non formant in usu frequenti comparativa pQuae ante us, uel is uocalem habent,ut pius, tenuis, re hoc aiunt quidam propter duas regulas, quarum alte