장음표시 사용
121쪽
aul soli quodam spasmodico conatu, recrudescunt, subsequento
caloris, Vel aliorum symptomatum , augmento , citra ullam caussam euidentem, vel absque principio procatarctico. IIla spontanea, sine principio euidenti repetens, symptomatum redintegratio, proprie parox mus, Latinis exacerbatio Oeatur, et est in remittentibus, quod accino in intermittentibus , adeoque discrepat ab augmento accidentali, quod in continuis, vel continentibus, Obseruatur ob animi pathemata, cibum assumtum, motum corporis, aut febriculam vespertinam, de quaogimus in hectica. Interualla inter paroxysmos vocantur Remissiones , quia se-bris non omnino recedit, ut patet vel eX pulsus frequentia, sanam superante, aut ex virium prostratione adhuc notabili, qualis in intermittentium apyrexia, seu intermissione, non datur. Periodus est pars morbi, constans uno parOXysmo vel accessu, et una remissione, vel intermissione. Qui cognouerit caussam accesssionum in intermittentibus, et caussam continuitatis, is caussam eXacerbantium capiet.
Qui fingunt fomitem materiae morbificae instar sontis periodici, qui per interualla maiorem fluidi copiam suppeditat, illi mechanice sibi videntur ratiocinari, atque de hypothesi noua sibi plaudunt; sed domonstratum puto ab huius materiei mor-bificae periodico appulsu, quem nemo eXplicuit, sanguinem tantummodo inspissari, adeoque motum cordis, ni accedat conatus naturae, ita minui, nedum intendi; ergo ad naturae conatus in
hac ipsa hypothesi semper confugiendum est.
Obseruant omnes Practici, quod intermittentium accessus quidam tamdiu durant et repetunt, quamdiu cathartica, aliaque euacuantia repetuntur, et ideo eum semel ad kinkinam deuentum est, ab omni euacuatione esse abstinendum docent, teste Θdenham; atqui ubicumque sit fomes ille materiem morbificam suppeditans, is euacuantium ope debet successive imminui, et diaeta seuera concurrente eumdem permanoro impossibilo est; ergo cum effectus suis caussis sint proportionales, et reditus accessuum crescat, cum fomes decrescit, huic semiti non tribuendus est aecessuum reditus. Si vero fomes illo adsit, quod
in certis casibus verum est, illud non est caussa, sed principiu accestum, vel ParoXysmorum.
122쪽
Laborem labrilem natura ordiri consueuit ab spasmodica sutis contractione, quae frigus quidem et h0rrorem excitat, sed
quae materiem morbificam commouet, eX minimis vasis exprimit, eXagitat, et ad elaborationem ulteriorem in calore labrili
suscipiendam disponit; calor vero febrilis physice, atque pulsus
alarum mechanice hanc salubrem fluidorum alterationem, coctionemve molitur, ut suse in theoria febrium exposuimus. In actuali Medicinae statu parui refert ad praXin non speetes solum, sed etiam diuersa genera febrium ab inuicem accurate distinguere, quippe siue eXacerbantes, siue continuas, sue
intermittentes acutas, Ut quotidianam, tertianamue duplicem eodem serme modo curant: phlebotomia, cathartica in omnibus primas tenent, et tantum in exacerbantibus et intermittentibus,
quae his remediis xesistunt, nec purulento principio debentur, vinkinam opponunt; interea ut Astronomi stellas, Bolanici plantas, quarum distincta cognitio viX utilis videtur, ita et Nos logi diuersas febrium species distinguere debent, ut persectior euadat seipntia medica, et in usus futuros paratior. Cf. supplem.
I. AMPHI MERINA; Amphemerina Graecis; cithemerina
et Methemerina recentium Graecorum iuxta Galen. in Epid. 564. n. ΙΙ; Luotidiana Latinis, Sennerto; Phlegmatica Avicennae; Latica Barbaris; Sueches Goraei Def., Mortoni; Hem irrisaeus Brendetii; Fievre quotidienue continue, putride, maligne; hemitritee. Ab amphi circa, et emera dies, quod singulis diebus paro' xysmus reuertatur. Dissert a quotidiana ex eo, quod in remi sone ad plenam integrisatem, seu apyrexiam, non deueniat; atritaeophya, quod a rigore incipiant plures paroxysmi. Genus est febris remittentis, cuius paroxysmi singulis diebus sibi similes sunt, sed raro regularis Obseruatur. Disteri a Duocho, et lectica, cuius acutiem habet, CX leo, quod sensibiles sunt sine causia euidenti exacerbationes, horrore, frigoreque aliquali ineuntes; a quotidiana, quod non intermittat, et in remissione aeger debilis admodum ac febricitans remaneat , aut quod obscuras intermissiones habeat, deinque remittentem se prodat; proteis Ormis enim saepius est, maxime cum medicamentis eius typus turbatur.
123쪽
Amphimerina vel est morbus, ut aiunt, essentialiS, Vel accidens, seu symptoma minus praecipuum alterius, ut tabis, phthiseos; ista vero chronica est, cum essentialis sit semper acuta, de qua hic agimus; si quis hoc genus hemitritaeum vocet,
I. Amphimerina latica Phlegmatica periodica Avicenn. Lib. IV. Fen. I. quotidiana continua exquisita Tonso ui Idea Vniu. Med. ; Febris bNbatica continua. Atimulier Colles. Casual.
Illa est, quae paroXysmos praelongos obtinet, ad horas octo-deeim protractos; eXaeerbatur quotidie circa vesperam, cum leui Partium eXtremarum refrigeratione viplurimum, calore in pR-rOXysmo miti, sed tenaci ' Ita contumax est, ut duos menses sibi relicta eXcurrat. Latica a calore latente: Vide River. obs. 57. centur. I,
Vide curam distincte traditam apud Elmulierum Ioco citato pag. 6O9: curam vero sequentium apud Torti. Sequentes species sunt malignae, typo confuse , grauibusque symptomatis stipatae, a Mercato Tertianae perniciosae dictao, Hugo febrimn malignarum nomine cognitae, aut si minus pexiculosae sint, putridae dichao.2. Amphimerina Catari halis Tuucheri Tabul. 67. Neuteri cap. 9. tab. 136. febris catarrhalis Auctorum; fore de rhume
Disteri a latica per coryzam, dolorem dorsi, tussim, rau'cedinem , dyspnoeam, anginam ; incipit a refrigeratione et vagis longisque horroribus. Aegri vespere peius habent, horrent, tussiunt, labricitant, dolores catarrhales maiores experiuntur. Is vero morbus, praemissa phlebotomia et potu theiformi, diluente, calido, nar colicoque horis nocturnis assumto, sua sine periculo percurrit tempora, ae blanda diaphore si terminatur. Ea vero, quam Ger mani vocant catari halem mal nam saepius sine symptomatis catarrholis obseruatur, monente Breudelio.
3. Amphimerina Diala Galent. A. Est febris maligna intermittenti similis, in cuius rei nisti0nibus aegri prostrati habent pulsum frequentiorem, et sortiorem in ParoXysmis vero tremorem spasmodicum quali epilepticum. xx Vucem Praecludat, pulsum rariorem et inaequalem, et ii xφ'
124쪽
IOIrea dum calidior ab adstat 1tibus percipitur, aeger horrore frigorifero maximo percellitur. ParoXysmi vel semel, vel bis,
in die reeurrunt, anticipantes vel retardantes, nec enim legem
in lais exspectare debemus, sed intra paucos paroXysmos aegero medio tollitur; illa aggreditur homines senes et cachecticos, saburra quadam in sarctos. Rarissimus in Gallia morbus: seequens, ut serunt, apud
Italos. D Baux pater ter eum morbum viderat, sed toties letalem. Memini, me ter hunc morbum obseruare; bis in no comio generali. Aeger utcumque calidus perciperetur ab adstantibus, de summo frigore in invasione febrili conquerebatur; ille euasit; de secundi euentu memoria nil suppetit. Tertius in par0Xysmo conquassabatur tam vehementer, ut ne potum cardiacum haurire posset; post sex circiter minuta quiescens pulsum habebat debiliorem, et calorem minorem, quam in epi- masia, seu dum frigus sentiebat, et cardiacis indigebat; post tertium paroXysmum obiit. Ille senex ob immanem dysuriam balnea domestica subire coactus non satis purgatus erat; et illico atroci dysuriae dolore sedato omnino accessit epiala; praecesserat somnus veternosus per noctem. In hoc morbo quantocius purgandum eum emetico et dein apogemata praeseribenda, interpolata catharticis, antequam ad Linkinam deueniamus. Immerito culpatur Avicenna, quasi finxisset morbum, in quo eX terna calent, interiora frigent; cum enim Medicus externa calida percipiat, et aeger horrore frigido concutiatur, sa-cile est concludere, eum in interioribus frigere, dum calent eX-teriora. Quod ceteri dicunt ad illud phaenomenum explicandum supponentes esse puncta calida frigidis intermixta, est
commentum scholasticum; non est necessarium frigus thermo- metricum ad sensationem frigoris percipiendam; eum ultima Vrinae gutta mingitur, cum nefas horrendum audimus, frigidus per osa tremor currit sine praevio frigore atmosphaeri eo, i t vulnus nobis sensum ustionis imprimit sine calore thermum2- trico; ab spasmo culaneo frigus illud est deducendum, non a frigore pituitae vitreae, ut putabant Veteres. In virgine iuueni actu video optatam multo leniorem, in
qua aegra quotidie e lecto surgit, paroXysm Os Per decem, Vel duodecim, horas patitur, initio cum summo tremore, frigoreque,
125쪽
quod ab adstantibus non percipiebatur; deinde vero tremor nullus suit; lingua humida quidem, sed brunnea, subnigra euasit,
et inuitis catharticis per alternos dies repetitis aegra vltra mense in singulis diebus paro sinum experta est. In parOXy-Oruna interuallis pulsus minimo frequens est, verum debilitas artuum docet, aegram non esie apyretam.
q. Amphimeriua L ncopalita Tonsoni idea univ. med. Sennerti de febrib. Lebris Dncopalis Avicennae lib. q. f. T. Foresti observ.
61. Iib. I. Torri l. c. p. 192. A. P. Virgo sexagenaria, post nauseas, cardialsas, adhibita ea-tharsi, quotidia febris paroxysmum experiebatur, sed alternis diebus paroxysmus erat sortior ; sumto catlaartico et iterato etiam cum kinhina, febris syncopalis apparuit, quippe pulsus euasit exiguus, rarus, ut in statu sano; pedes frigebant, syncopes imminebant et continuo sopore detinebatur; mane melius se habebat, pulsus resurgebat, sed quouis Vespere frigus, anxietas,
nausea et vomitus biliosus iridescens reuertuntur: purgata est statim cum emotico et uberrime euacuata, alternis diebus iterata catharsis, adhibita cardiaca, lis nonata.
Mirum labris genus, cuius paroXysmi decem, aut duodecim, la oras durant, et in quo pulsus rarior est in paroxysino, quam in sanitate; paroXysmi non amplius sudore terminantur. 5. Amphimerina cardiaca ; cardiaca febris Torti p. 183 ;bris L ncopalis humorosa Avicennae Eib. q. sen. I. cap. 53. A. P. Febris est acuta, maligna, quotidie circiter exacorbans, culnleipo thymia et syncope in paroxysmo, nec non vomitione bilix prasinae et aeruginosae: unde crescente debilitate extrema frigescunt, sudor frigidus dimanat, et circa quartam diem utplurimum e medio tolluntur aegri. Differt pes dolorea cardialgi-oos a syncopali.
Aggreditur iuuencs biliosos, sieeos, cacochymicos, dissertque ab amphimerina repletionali, seu sylacopali humorosa Aui-cennae, quae non ita acuta est; minuta scilicet a bile aeruginosa, humoralis vero a pituita vitrea, ut aiunt, producitur. Quantocyus vomitorium est praescribendum, cardiaeis maritatum et lene. Servio solam aquam calidam vel syrupum acetosum suadet verum nostris temporibus tartarum vel vinui stibiatum, magna aquae copia dilutum, et cum aqua naphae, the
ri cali vel sutilli iunctum praestare videntur in xemissione; in P '
126쪽
roxysmo vero sortiora cardiaca indicantur. Iuscula sint laeeo limo num aromatizata. Rin kina laudatur a Torii. 6. Amphimerina humor u Avicennae lib. q. sen. I. cap. 53. Paul. Aeginet. lib. a. cap. 37; febris L ncopalis repletionalis Eore. si ob s. 61 et observ. 29. pag. 89. T. 1. Vide febrem Ducopalem eiusque curam apud Torti, pag. 192. A. P. Differt a syneopali proprie dicta siue minuta: λ' ex eo, quod multo minus acuta sit: a' quod plurimi paroxysmi quotidianae typum sequantur, e contra in syncopali minuta plures pnroxysmi tertianae typum sequuntur eκ Avicenna; 3' magis est nauseatiua et cardialgica quam syncopalis: ψ' caeochylia copiosa crassa eam lauet; syncopalem vero paululum materiae acris
Hos aegros Paulus curari vult sine phlebotomia et sine eatharsi; phlebotomia quidem contra indicatur a pallore, aut liuiditate faciei, a pulsu debili et raro in ipso par0Xysmo, quae raritas in paro-xysmo mihi videtur signum syncopalibus et .epialis proprium ; ca-
thapsin vero illi aegri non tolerant et animo linquuntur, ait Paulusci Aυicenna; licet enim vehementer ea indigeant, robur ita est exhaustum, ut eam ferre nequeant. Hinc Paulus repetitas frictiones totius corporis, per dies integros continuatas, potissimum
praeseribit et mulsam pro potu; ad summum clysmata, et pro cibo panem in iusculo solutum, vel vino tinctum, suadet. Obseruatio 29' lib. 3. Forsi eius speciei historiam optime tradit, ac curationem per frictiones assiduas more Galeni et Pati- Ii; vis kinkinae tune erat ignota. 7. Amphimerina phricolles Galeui Isagog. Marc. Douati Hist. Mirab. Lib. V. cap. 5. Febris horrida, algida, horrifica Latinis; Hebris maligna River. Cent. IV. Obs. 56.; Eebris querquera Car.
Pisonis; Febris algida Torti pag. 193, ubi sex huius historiae
CAstant. A. P. Vulgo dicitur ea, in qua horror continuus est, seu frigus intensam, tum ad sensum aegri, tum ad palpum Medici, cum tremore spasmodico, quae simul est exacerbans amphimerina. Difieri ab hemitritaeo, quod quotidie rigores longi piaroXyLmum comitentur; alternis vero diebus in hemitritaeo. Vide Seu neri de febrib. lib. 2. cap. a T. et River. cent. q. Obs. 56: Sexagenaria febre maligna haborabat hemitritaeo affini. Paroesysmi quotidiani erant cum refrigeratione totius corporis
127쪽
A M P H ἔ Μ E R I N A. III per horas duodecim, vel quindecim, perseuerante et maximo viri una languore, quem fovebat diarrhoea gri sacea lienterica. Huic in fine proluit beroardicum Ioviale Riversi, et undecima die
Dimillier Hemonisus et S lusus appellant algidas sobres, quae ab initio ad finem algorem habent comitem. Vulgatius initio ludit sub ossi gis itertianae duplicis, dein subito aeger frigidus, asphyctos videtur, paroXysmi confunduntur, et niti ingeratur Lin kina, obseruante Torti, e medio aeger tollitur. Vide Cardialium febricosa tu. 8. Amphimerina Hemitritaeus; Semitertiana Latinis; Hemi
Quoniam docet obseruatio, quod inconstans ost in sobriabus huiusce Ordinis paro Xysmorum typu S, et quod in eodem subiecto nullus paroxysmorum ordo sit constans, hemitrita usratio typi non debet differre ab amphimerina, monente Breudelio et dudum Foreso; adeoque ambae sub eodem genere militare debent.
Homitritaeus est illa species amphimerinae, in qua singulis diebus est paroxysmus, ast alternis diebus paroxysmus a summo frigore incipit quasi tertiana eum quotidiana continua simul
concurreret. Differt legitimus hemitritaeus a notho, eX eo, quod sit acutus, et intra septem dies viplurimum terminetur, nothus vero sit claronicus; nam Stablius vidit nothum ad menseseXtensum de febrib. obseru, q3 pag. 12Ι , atque solis vixibus
Accidit praccipue autumno gulosis et catillonibus. Ex pulsus frequentia sola non iudicari debet, utrum labris intermittat, vel remittat: si enim post parOXysmos vires prostratae remaneant, si sint Paula symptomata, ut vigiliae, lipothymia, licet
pulsus non sit frequens in remissione, febris minime intermittens habenda est. Vide observ. 23. Riverit de Hemitritaeo, p. I 39. Legatur obseruatio huius Hemitritaei apud Ballo uium con- sit. II 5. lib. I. de febre semitertiana ubi erat sopor, delirium et dolor obscurus lateris cum summo ardore; in consit. 29. altera lib. a.' es. G. F. Mumgarten praes. Goldhagenio ed. d. de febris hemitrita ae antiquitatibus Hal. 1782. q. 9. Ampbimerina pseudohemitritaeus; Hemitrisaeus nothus G -'
128쪽
leni; Lipyria , non Graecorum ; Hemitritaeus minor Schenckii; Tertiana continua duplex IVerthos. 62.; Rux hemitritee, River. Cent. I. Obs. 5 ; A. P. Dissert a priori morbi longitudine maiori, adeoque intensitate minori; vide obs. 39. Cent. q. Riverit de Episcopo VZeriensi. Diagnosti etiam huius speciei vide apud Riseritim obccommunic. 23. pag. 139: differt siquidem a tertiana notha duplici, quod lipothymias, vigilias, aliaque symptomata arcessat,
viresque in remissione non resurgant.
Hue spectat etiam rara Decies hemitritaei Riverit obs. 23. ecnt. 3: Mense Februario, ait, Gerardus febre continua pituitosa cum paroXysmis tertianae laborabat. Illi a rigore in si niincipientes bis in die recurrebant, et febri intensa ad multas horas perseuerante, leni sudore terminabantur, ita, ut haec spincies ipsi videatur quotidiana continua cum tertiana quadruplici . . 'Alias notauit Rivertur triplicem tertianam, seu quae intra duos dies ter recurrebat. Pseudo-hemitritaeum Epidemicum anno 172Ο, grassantem vide deseriptum iu consultatione 2 OO' Erid. me anni pag. ψ22. eiusque epicrisin, licet auctor hunc morbum Pro intermittente habeat.
Io. Amphimerina IIungarica; Hemitritaeus pestilens yleu chii Vermis Ceretri Silenchii s Febris Hungarica seu G-srensi i yuuckeri Tab. 73. Febris Catarrhalis maligna Erid. Host
mauui Seth. L cap. X. cum descriptione et curatione; Fievred 'Horarie de MeyZerey. A. P. Febris est acuta, maligna, epidemica utplurimum, castren ss, aestate militibus, potissimum plethoricis, familii iris, quae or ditur ab horripilatione et cephalalgia, quibus accedunt sitis craestus maximus, ardor circa scrobiculum cordis, linguae siccitas et tumor, frequenter angina, quarto, septimoue, die delirium cum oculis fulgidis, venis capitis tumidis, et vespere ParoXys mus; his addet pulsum sortiorem, quam in ceteris malignis, na rium haemorrhagins seporuenientes, agrypniam continuam cum anorexia, quibus comites se addunt pro diuersitate temperamenti
et principiorum vomitus, dysenteria, petechiae, parotides, P ralyses, hemiplesiae.
129쪽
AMPHI MER IN A. Ad curationem Amphimerinae Hungaricae, quae summo- ardori et putredini simul debetur, duae sunt indicationes adimiplendae; I' scilicet auertenda inflammatio cerebri et stomachi- quae vulgo accidit in hoc morbo: a' euerrendae sordes prim ram viarum putres, non raro verminosae. In hune finem phle botomiae praemittendae sunt, ut inserctus inflammatorius praecaueatur; potus diluentes, eccoprotici, refrigerantes, clysmata emollientia, et dein eccoprotica, eo usque praescribenda quo dolor stomachi evanuerit, ardorque contemperatus fit, ita ut ad cathartica properandum sit; cum itaque pulsus mollis euasit, epi, gastrium a prestione non dolet, cathartica praescribenda sunt, non irritantia, v. g. decoctum tamarindorum, Prunorum, cum manna; his addi possunt anthelm intica, acida; et primis viis sufficienter purgatis inquirendum est, quo natura vergat. Illa species raro catarrhalibus symptomatis stipatur, vicatarrhalis vocetur: saepius purpuram symptomaticam adducit, aut parotides; conualescentes sunt obnoxii pbreuitidi inani.
11. Amphimerina miliaris. Vide S dcubam pag. 52O. Journ. de Med. 1758. p. 275. A.
Haec a veneno miliaris latente eXcitata, quavis nocte pa-roxysmum excitat quotidianae intermittentis aemulum, ut vero
Linhinae resistat haec febris, per octo primos dies benigna, ' dein caput impetens et funestam haemorrhagiam arcesens, usquequo demum miliaria exanthemata alba a D. Marteau obseruata huius morbi genium declarauere. 12. Amphime ina anginosa Huxbam . de aere; Angina Epi- idemica Foresti lib. 6; Febris perechizans Nenteri; Febris catarrhatis maligna seu perechizans Bucheri Tab. 7Ι; Gallis grippe, fo-
lette cet; insueneta Huxbam de aere pag. ΙOq. A. Illa species est eadem omnino, quam describit Riverius ob 9. comm . pag. Ι36, morbus epidemicus, coquelache vulgo; eo tantum discrimine, quod apud Nostrates nullae erant petechiae, cum apud Germanos et Anglos frequenter febribus malignis se adiungant comites. Eadem obseruata est opidemica Condonii apud Vascones anno Ι75O. de Medec. Is morbus, coquelache dictus, anno I 557 plurimos a medio tollebat a 49 ad 79m vel 1 μ' diem. Tussiis erat cum angina,
d0lor. capitis, peruigilio, lumbagine, coryza. Qui post Phl*
130쪽
CLASSIS II. FEBRES REMIT T. II
botomiam et bechica sudorem foetidum effundebant, liberaban-zur; plurimi inedia consumebantur. on domi ulcerosa erat angina cum ptyalismo et petechiis; diarrhoea vel spontanea, vel artificialis, et nitrum profuere. Asfinis' erat cynanchae malignae Strausi, seu laqueo Aetii. Disserthaec species a purpura, quod maculae cutis in amphimerina sint accidentales, regioni calidiori tribuendae. Vide Purpuram Germani catarrhalem malignam saepe nominant amphimerinam, in qua ne minimum est catarrhi symptoma, notanto Erendelio; saltem stillae narium, epiphora, horror a principio diuerso pendent. Amphimerinae malignae, nec non tritaeophyae, sunt morbi, apud nos minime rari, sed qui nomine generico febrium putrid rum, aut malignarum, confunduntur; illae si quidem, quae alternis tantum diebus exacerbantur, cum exiguo, aut nullo, frigore, praeter initium morbi, sunt tritaeophyae; quae vero singulis d bus exacerbantur paroxysmis subsimilibus sunt amphimerinae,
et paroxysmis, alternis frigore maiori stipatis, sunt homitritaei Legi moretur, quod scripsit de hemitritaeis et tritaeophyis Ba-gliuius, lib. I. Pag. 59. 13. Amphimerina tussiculos; Fiίvre vermine e , et catar-rbale des enfans; coqueluche des enfans. A. B. Anno 175I mense Junio et anno 176o mense Maio, viguit epidem ice inter insantes haec febris, quotidie exacerbans eum sputo sanguinis, tussi serina, in qua sere suffocantur, lum-hricos reiiciunt. Curatur eatharticis vermifugis, per alternas dies repetitis.
14. Amphimerina singultuosa febris continua et maligna Riverit cent. I. Observ. p. idem obs. 78. centur. 3; Singultus, febris jugoris massicbmidii; Fiίνre maligne avee hoquet A. P. Episcopus Nemausensis Mano 1629 quinquagenarius labri illa maligna cum singultu et nausea assectus fuit; exacerbationes mane quouis adueniebant et septem horas durabant; urinaei erant rubrae et turbidae; seces liquidae, biliosae; vigiliae perpetuae ; sanguis extractus quasi pleuriticus; febris quinta die inuitis duabus phlebotomiis crescebat cum anxietate, sudoribus non eriticis: septimo sudor criticus copiosus aecessit. In altero aegro febre eadem singultuosa laborante post plures phlcboto -