장음표시 사용
271쪽
elatae, Vibices, eruptio bubonum et anthracum, acrius dolentium, nigrescentium, sacillime in gangraenam abeuntium.
Eruptio maxime anthracum nigrescentium, in gangraenam
15. Pestis bili a. Fores. l. 6. Obs. 12. Genor p. 63. 164.
Schreiber p. 15. IO. Obs. II. Selle pyr. P. 22 q. Maxime stadium primum aliarum specierum: iuvamen abem est. In cadaueribus abundantia bilis cystieae fluidae, siauescentis.16. Pestis apostematos, vicero . Suppuratio, exulceratio eXanthematum pestis. 17. Pesis scorbutica. Eugalenus n. 36. v. d. MFe de m bret. Lind. p. 5Iψ. Febris, anXietas summa, sync0pe facilis, linguae ariditas, aphonia, sitis magna, exteriorum frigus, calor magnus internus, sudor intolerabiliS, Aeridus, perechiae, ingui num tumor, pulsus paruus, debilis.18. Pestis intermittens de Mertem de peste, p. Ioa JΠ. VARIOLA Halu Abbatis, Iouberti et Antiquorum; EVbD-gia vel Gai e Rhagis; Variolae Recentiorum ; Pocheu Gor, manis; Smal ox Aia glis ; Haiola et niolo Italorum; Perii everose ; Occitanis Picorto. Aeger, licet plures pustulas scabiosas, miliares, variolosa , gerat, unico morbo assicitur: unus vero et singularis morbus nolmine singulari, non plurali, indigitandus est. Hie morbus nouus censetur eta Asia in Europam, cum bella, Cromades dicta, vigebant, ex Europa in Americam dedus tu S, quo tempore Corres Peruuiuio si hi subieeit. ΓPuisiol anno J72. ex Arabia per Saracenos in Europam delata dioitur, ' Recte quidem: attamen de- in plurali, ut , v. g aPhila in mς anus iis, quibus lubet, nominibus, billi, perochlae,
272쪽
Variola est: gelius phlegmasiste exanthematicae, saepius epodomicae, cuius eruptio in pustulis Phlegmono deis ad suppurationem tendentibus, pili magnitudinem demum aequantibus, consistit.
Dissert Variola a peste, quod in peste erumpant bubones vel anthyaees, in Variola pustulae sensilii crescentes, suppurantes,
dein crustaceae, quibus elapsis remanent iii cute foveolae: a ru-keola, quod maculae puncto pellucidiori, quarn in rubeola stipatae sint, et prementi digito sensum resistentiae duritiei) diuersae acuticula, imprimant, quod a rubeOla abest, etJ papulae rubeolosae in cuticulae sursuraeeam desquaminationem vergant, praecedatque eoryZa, epiphora, tussis, quod praeludium vix umquam Variolam praeeddit: a pemphigo, quod pemphigus bullas, vel vesiculas, aqua plenas, nuculae magnitudine, proferat. Si vigesimam hominum partem excipiamus, qui numquam spontaneam variolam paturiatur, nec insitione possunt recipere, ceteri omnes in vitae deeursu semel Variolam experiuntur, ast frequentisiirhe infantes. Variolast aliae sunt discretae, quarum scilicet pustulae ab inuidem remotae et distinctae sunt; harum aliae benignae, aliae
malignae. Sunt vero aliae confluentes, quarum pustulae bene multae inuicem cohaerent, aut in unam, duas, tuesue confluunt, coalescunt, aut saltem in facie in corymbos sunt aggestae, quae eoombosae dicuntur; confluentes vero non sunt peiores discretis
1. Variola semphatica: fcta stallinae, et humore evaporato, vel absorpto faecidae, si liquo e Variolae volaticae; Variolae discretae , Variolae halituos e seu aquosae Brendetiit; HI drach nis D. Cusibia; per De vfrole volante, vulgo Verrette et Veroldite Gallis; C Istalline quibusdam; Occitanis; Spitvocheu, Voberpocheu Gerina n. materpochen Anglis, Ravulio Italis. Ea species est, quae sine notabili sobri, sine aegritudine, insantes bina OS, trimosue aggreditur, exeritque, in facie potissi mum, pustulas eXiguas, statim rubras, lympha pellucida, aut sub-' Etiamne an malia concipiunt 3 Lancas hire. Hallor bibb med. pr a Duae feles variolam per contagium T. 3. P. susceperunt. Leisu nati hist. cf
273쪽
albida, plenas, lentis magnitudine, quarum aliae intra biduum exsiccantur, dum aliae subolescunt, et omnes intra quatuor circiter dies exsiccatae delabuntur, utplurimum nullis reli tis incute laueolis, uti nullum sere incommodum attulere. Huius varietas est altera, quae recens natos, Vna sere ab ortu hebdomade, assicit, et similes aquosas pustulas circa umbilicum, axillas, digitos, emittit, quae intra tres vel quatuor dies ex. siccatae et in crustam mutatae excidunt, Ocellanis Bourguetrole
die n. fAn contra hanc saltem, sanguinem ex umbilico promouens, obstetridis manus valet 8 An inde ortust prophylaxeos ZJ Curatio, soli naturae commissi, feliciter succedit; sussicit de-etibitus in lecto; si tempestas stigida sit, vicinus ex iusculis et potus caliduS.
et Hur ola discreta benigna; Variolae regulares Sydenhami; Variolae laureae Niedιiui Lin. Med. Petite verose discrete simple, U . forte, Helvetius Obs. sur la petite vero te. A. Quatuor stadia in ea sunt, praeludium, eruptio, suppur lio, eκsiccatio. Sunt, qui duo tantum stadia, I eruptionis, a suppurationis, statuant; alii tria constituunt: cl. Ploucquetas nuper nescio quotl 10 Praeludium istius speciei est, I ' lassitudo spontanea; et ' frequentia pullus; 3μ cephalalgia cum somnolentia in insantibus ; ψ' lumbago, vomitio; 5' quandoque eclampsa, seu convulsio minime ominosa. 2' Eruptio circa, tertium, Vel quartum, diem incipit, quo serius, eo melius; puncticulae seu maculae rubrae, acuminatae, in quo a purpura disterunt, initio rariores, laciem, mentum, Pe- eius occupant, sensim crescunt; pustulae eXtuberant usque ad septim uni diem, quo desinit eruptio, et incipit suppuratio. 3' Suppuratio a septimo die ad nonum circiter extenditur; in confluentibus vero malignis ltra excurrit. ' Exsiccatio incipit in diseretis nono, et ad decimum quartum eXtenditur; incipiunt vero exsiccari, quae primae eru-Pere pustulae pedum, manuum, rei; quae ultimae erupere, sunt
Benignis hoc commune est, quod erumpentibus pustulis, symptomatis praeludi euanescentibus, pyrexia minuatur, pustul Rograd tim crescant, neque ullus alter morbus accedat.
274쪽
Diseretae a consuentibus disserunt non symptomatum solum minori vehementia, sed pustularum numero minori, potissimum in lacie, et distantia malori; qu0tcumque suerint in residuo corpore, modo rarae sint et distinctae in lacie, perinde est,
et prognosis multo tutior est. Disereta benigna habet pyreXiam vere cor tinuam, quae in quibusdam subiectis vix est conspicua, et insantes ori nos adi more solito esciviunt, impune etiam ossas suas manducant, ludunt in suo lectulo, rident, maXime eruptione peracta. Obsertiatur tamen, sed raro, PyreXia remittens, Ut amphimerina, quam vidi, zritaeopba, quam Helvetius obseruauit. Aluus est ordinario ad. stricta; si vero di arrhoea accedat, observante Helvetio, haec vi
deprimit, pustulas supprimit, vel reprimit, Unde periculum maias, quam si confluentibus superueniret. VARI CELLA datur, quae est varietas, in qua septima die nulla suppuratio fit, sed pustulae sensim resolutione terminantur sine periculo, . et quandoque sine pyreXia sensibili, hanc varietatem resolutatu Angli hihenpoke; appellant, quod maxime distinguendum est a retrocessu puitularum, qui in aliis speeiebus, aliisque stadiis accidit, Et sunestissimus est, de quibus colisulatur
Ad discretam benignam pertinet sere semper VARIOLA INSITITIA. fContagium variolae suscipitur his maxime modis:
a. Commercio Vrbium, ut aduena unus ex urbe insecta su D sciat propagando naiasinati. h. epidemia, ubi communicatio specialis non attenditur, licet quandoque conneXiO Observetur. c. respiratione. d. sic dicta variolae per peeuniam adquisitione.
Rogensteiu p. 139. vestitus insectorum contactu. Roseum P. Is5. adplicatione puris. α. goslypio suscepti, inserti in nares, quod in China moris sit. Rosensi. p. I O. β. sic adplicato ad vulnus ineisum, aut acu laesa integumenta inserto qu0, quasi pure. γ. go pio pure imbuto, et per annum conseruato, tumque simili ratione adplicato. g. adplicatione crustarum deci- duarum ad cutim, aut harum deglutitionet Tenuis lympha aeque, ae pus, imo hoc sere melius, variolam producit, testibus Dimsdiale, Tisset, Rofensetu. Pus ex aegrotis, mali muris Variola laborantibus, non raro meliorem pro dueit variolam, quam eX leuiter aegrotantibus desumtum. Ex insitione suseeptuni est enitasma, declarant lumor. dolor distensivus claudulatum suba il-
275쪽
harium, quod ultro, cephalalgia, horror, calor, designant. Sunt, qui duplicem contagii statuni ponant, a. ubi peripheria sola citra humoreS, contagium susceperit: b. ubi contagium uniuersale sit. Hoc declarare dolorem sub axilla et vulnus insitit. Ouale, latum. vulnus paruum et longitud. quadratum, an0dynia, desectus puris, ut pustulae post q. 5. dies concidant. Pra paratos mercurii via rite e0s esse, docere mollitiem corporis, pallorem facisi, et in robustis stomadylodiam . el. Th. Boud in dos de Pinoe. et relat. des progr. quelle a Dit a Piriladelph. en 1758. a Strasb. I 78ψ. 8.J Variola, vulgo in oculata, quae etiam eruptilia dicitur in T, ang. PδιL Tom. inscritur brachio, vel tibiae, ope incilionis, pollicem longae, in cuticula saltae, cui superimponitur linteum carptum, pure vaniolo se onustuiri, vel Ope emplastri vel katorii datur puri varioloso aditus; hoc vero contagio ad-ntilla septima, vel octaua, die superuenit rigor, calor, et eruptio, variolae, quae benigna et di screta solet esse, modo insans ultra quinquennium constitutus bono e t refrigeranti regimine usus fue-xit, per quindecim dies a carnibus et vino abstinuerit, aut gatuti et aliquot lusculis diluentibus praeparatus fuerit: constat autem obseruarionibus ducentum millibus, circa Variolam Loculatam institutis in Angilia, America, Italia, Gallia, cet, et nuper Genevae, Nemausi, cet, viX e Decentis aut i quingentis unum, imo si eligantur subiecta, ut socii Ramb, vix millesimum e medio tolli, cum ex calculo D. Iurini a variola spontanea circiter septimus quisque aeger e medio tollatur, collectis in unam sum. rmim pluribus epidum iis; unde euidens est, nihil caritati et prudentiae conuenientius esse, quam insantes circiter seXennes, victu emolliente et re ri 'rante praeparatos, huius insitionis interuentu a tanto mortis periculo liberare. In no comio in oculationis
Londinensi ex q92 inoculatis nuper unus tantum obiit. DNon
Iubet, amplum in campum commentationis exspatiari. An auerri, seu praecaueri possit, et de insitio no infra diram JGra Variolae discretae benignao spontaneae. Vietus sit di
Iuens et refrigerans, eX lusculis Vel cremoribris oryZne, a Lenae,
quarta quaque hora, potus ex ptisana hordei. Clysmata emollientia singulis, vel alternis, die bl s iniiciant ir; quantocyus sanguis e brachio, et altera die e pode Wittatur, vel e pede tantum; si
serius arcessitur sit Modicus, in schiectis calidis plethoxicis, sy P
276쪽
CLASSIS III. PHLEGMASIAE et so
tornatis vrgentibus, phlebotomiam ultra duas vides repeto ; ast in caeochymis, frigidis, iunioribus saepe nullam praemitto, maxime si opidemia benignissima sit. Febri imminuta, vel remissione data, in ipso praeludio, quanto eyus purgandus est aeger ope emetici, fNollem emeticum exhibere, nisi turgeant sordes biliosae, et hie dissiculter. Memineris enim, ad praeludium variolae, ut eXanthematum omnium, pertinere dyspepsiam, ano- rex iam, nauseam, Vomituritiones, saepissime mere symptomatibcas, ut naturam male cogas: deinde huc spectant supra dicta, si iam instei: exanthema, abstinendum esse ab irritabilitate aucta ventriculi, qua eruptio caueri, retardari, an nihilari possit, quod certe non sine damno fit. Vidi enim medicum exhibentem aquam bene l. Rul. parua dosi ab eruptione ad diem p. 8ue ellecisse, ut suppuratio mala cum sequenti morte succederet. Sum-
ciet laxans exhibere, et enemata aluum ducentia. Haec tiron,
bus dicta sunto: quidni enim expertis practicis liceat.J ut quatuor vel sex guttarum syrupi Glauberiani, vel aliquot eochlea- m aquae tepidae, in qua dissoluta sint tartari stibiati granum unum, duo, vel plura, pro aquae copia, et subiecti sensibilitate,
ac aetate minori, vel maiori. Huius vero emetici effectus sustinebitur Ope cathartici, sequenti die propinati, imo ipsa eadem dis, si eruptio immineat; viplurimum operae pretium est ante, quam eruptio fiat, aegrum phlebotomia et catharsi decenti praeparatum fuisse: residuum curae solius naturae viplurimum Opus est. Cauendum, ne aeger plura, vel pauciora, stragula sibi imponat , quam quibus sanus assuetus erat; ne aer cubiculi
calidior sit. Si phlebotomiis, sub temperamento frigido institutis,
aut admisso aere, pustulae recidant, tune ptisana de cornu cerui, et eardiaca viperina in usum sunt aduocanda di verum saepius peceant regimine calidiori, et aete non satis libero, unde seruet sanguis, et pustulae ea de caussa supprimuntur. Si eXcrementa virescant, aut acidum eructent insantes, potus absorbentes et almthelm inlici identidem offeruntur. Si pustulae non repleantur, aut circulus baseos pallescat, ad acida, aut cori. Peruv. deueniendum, camph. , Vinumue. Si adsit agrypnia, anXietas, pustulae maturae aperiantur, 'ru PHS de papauere albo cum puluere absorbente. et si febris abest. atque insantuli esuriunt, pauXillum micae Panis, vel cremoris DryZie, iusculis addendum cst: imo apud pauperes, cum sangui, cst ss totus, nec ulla sy mptomata contra in
277쪽
dicant, vini paululum cum aqua et pane conceditur, quod in . nosoc0mio generali solemne est, potissimum absoluta suppuratione; crustis docidentibus instituatur purgatio; imo si viderum, su-runculorum, labris quaedam supersint reliquiae, altera vice repurgetur. Si sobris remittons, absoluta exsiccatione, sui det indicia, ad kinkinam recurrendum. Si in discretis diarrhoea eruptiones deprimuntur, aeger in periculo versatur, tunc ad theriacam, diascordium, aut syru-pum papaueris albi cum absorbentibus est confugiendum. fAt Plerumque aluus laxior quotidie, subducta etiam usu salis mirab.
Glaub. et en ematibus admodum conducit; et male aegroti rebus consulitur, dum ad praecauendam di arrhoeam aluum adstrictam diu tolerant aegrotus cum medico, ut in recenti epidemia, nemo
ex β O moriretur hac methodo, dum medicus eiusmodi sententiae deditus ex IO. 8. perderet J3. Variola discreta complicara Helvetii 2 peries ; la disere. re compliquee; petite verole discrete maligne, anomala Sydenhanai; Obs fur la petite verole. In benigna, seu regulari, facta eruptione, pyreXia aliaque
symptomata epiphaenomena cessant: in anomala, seu maligna,
Scilicet sesaris ante eruptionem est ardons, prostratio virium magna; cutis arida, feruens est; carotides pulsant; tendines ri. gescunt; oculi sunt vividi, cruore turgidi; dolent caput et lumbi, saepe eitra delirium ac soporem. Facta vero eruptione cephalal-gia, lumbago, vomitus, et alia accidentia quidem minuuntur, sed pyxexia reuiuiscit, eaque tritaeophya est, cum nouis aut supra dictis accidentibus, unde in paroxysmis agrypnia, deliria, anxietas, stillae cruentae ex maribus, sudor copiosus, calor et ariditas cutis eadem, non raro erysipelas miliare pustularum interstitia obsidet, vel maculae purpureae accedunt. In suppura rioue febris et accidentia crescunt, iactationes, deliria, s pultini a cedunt, pustalae tamen nec subsident, nec praui moris sum. Huius varietates potissimae sunt: . Variola discreta fenterioris Sydenham. constit. annor.
Dicitur dysenteriodus, quia I ' tempore dysenteriae epide micae accidit, huiusque indolem sapit. χ' Quod per fluΝMM
278쪽
alui eruentum non raro Virus Variolosum eliminatur, si calidiori regimine tractetur.
Distinguitur 1' quod eruptio non quarto die, ut in benigna, sed tertio fiat. et ' Pustulae sunt semper minoris molis et asperi 'res, et sub finem in apice nigri cantes. 3' Ptyalismus ut
in confluentibus non raro aegrUm EXOrcet.
5. Variola discreta vesicularis Mead disc. of the sinali p6xi 17 8. Siccae tauringit, Dissert. de variol. Istalline discrete. Distinguitur a miliari vesiculis pisiformibus; maligna est. 6. Variola discreta Gerrucina Moad dise. of the finali poX.
Distinguitur pustulis duris, verrueo sis, prominentibus, quae siccarae nigrescunt, et vix ante mensem delabuntur; apud nos medite sunt inter benignas ae malignas, atque discretae. Raro solitiariae, plerumque crystallinis mixtae, maxime ubulae
in partibus tectis.J Variola discreta siliquos Mead disco urso os the smali pox. Est maligna; vesiculari et verrucosae amnis, a quibus differt siliquis vacuis mollibus, efformatis ab ichore pellucido, sub cute diffuso. 8. Variola discreta miliaris sy species Helvetii Oh s. sur i
petite verOle, pag. 2ς-: petite Verois tres - discrete, vesiculaire t pqurprPe. Haec est altera discretae maligmae varietas. Cognosci lux 1' ex pustularum maiori distiantia, minori numero. a' Cum purpura et pustulis morbillosis accedunt vesicu-Iae densae, minutissimae, spurpuram et pustulas morbillosas, et miliarem, habeas potius pro retardatis et cohibitis variolis.J 3'Symplomata febris malignae adsunt. ' Quandoque pustulae sunt in brachiis duae, vel tres, interea dum pectus miliari, aut rubeoloso erysipelate obsidetur, vel petechiis, dum vesiculae miliares per artus disperguntur, et potissimum pectus obsident sero Pellucido plenae, quae quo cutim tantum eXasperant. Therapia discretarum malignarum. Ante eruptionem febris impetus retundendus est pluribus phlebotomiis, ut duabus, vel tribus, si de adultis agatur. Diaeta. ptisana, clysmata, ut in benignis, sed victus tenuior,
in fine exacerbationis emeticum, vel catharticum, ut praevortantur sudores colli quatiui, haemorrhagia et dysuria, qtiae his spe-siebus Rccedere solent
279쪽
EXANTHEMATICAE. VAR IOL A. 263
Si paroXysmi cum oscitationo, frigore, proc ant, nec obstet calor et siccitas cutis, ptisana ex kinhilia et borragine usque ad quartam diem haurienda. Si eruptio iam lacta sit, eum aduocatur Medicus, nihilo mi
nus Phlebotomia celebranda, catharticum adhibendum intra tres Prim Us eruptionis dies, tunc circulus pustularum colorem vividiorem nanciscitur, eruptio lentius crescit, suppuratio minus laboriosa fit, vigiliae et anxietates minuuntur. Interea perspiratio et urinae fluxus diluentibus, decocto horraginis, capillorum veneris infuso, cieri debent. Si aluus nimium fluat, onemata mucilaginosi adhibentur, et potus calidus, praesertim incipiente suppuratione, praescribitur.
De dysenteriodis Variolae cura videatur Sudenbamus. In veliculari uberius est humectandum et refrigerandum. De verrucosa et siliquosa consulatur Mead.
Ne fidas huic specierum et varietatum enumerationi, sed ad genium febris respicias, an plethorica, seu inflammatoria, angas trica sit, paucis moneo, quum hac de re alibi plura dicam.J
Sunt, qui distinguanto a cohaeremtibus, quod hae
Inm ab initio pustulas contiguas sistant, consuentes durante suppuratione, maXime incipiente, et septis quasi ruptis coeant Sistunt sordidum ex albo cinerescentem naucum, in quo Praeter obscuras depressiones et pallidas albescentes eleuationes nihil discernas, dum sub exliceatione atrobrutaneus mucus, male olens, instar halecum, apparet, plerumque exitium indicans.J9. Variola consueus; Confluentes regulares Syden hami,
Ei elud Epistol. de purgantibus, perire Verole consueute simple Helviiii 1' pecies. Disteri a discretis per coalitionem multarum pustularui L. et a subsequentibus, quod istae sint minus malignae, sequentes vero pestilentiales, seu multo magis exitiales, simulque vel in acie corymbosae, vel crystallinae, vel nigrae, ut videbimus. Inuatio eiusdem generis, sed multo intensiora adducit symp- tomata, quam in discretis, scilicet anxietates, virium prostrationem, vomituritiones, non tamen ita promto in sudores dis Iol-Vitur aeger, quam in discretis ; cliarrhoea nonnumquam eruptionQm
280쪽
pi accedit, et ad diem unum, aut alterum, post illam' protrahi tur, quod in discretis vix accidit. Eruptio fit tertia die, aut citius, et quo citius, eo magis eonquunt, peioresque sunt pustulae: interdum tamen ratione doloris atrocis, ut nephralgiae, lumbaginis, pleurodynes eum ummitu, retardatur ad quintam diem: symptomata non remittunt ab eruptione, ut in discretis, sed ultra perseuerant. Febris si imgulis diebus vespere exacerbatur: Obs. S denhamo pustulae non sunt distinctae, sed erysipelatis, aut rubeolae, ritu paulo post
eruptionem, confunduntur in vesiculam rubram, qua totum vultum contegit, nec multum ultra superficiem cutis protuberant,
eum in discretis pustulae distinctae magis eleuentur interstitiis albis usque ad octauam diem, et tune apice albescunt, dum ambitus rubet; ast in malignis die octauo aggeries pustularum, quae constituit pelliculam albam, quotidie magis exasperatur, et fuscaeuadit et dolet, ac demum non undecimo, ut in discretis, sed tardius, ut post 15'' vel et O dies latioribus laminis desquam matur: in adultis saliuatis, vide pr)alismum variolo sum: in insantibus
di arrhoea eonfluentium comes est. Cessat saliuatio undecima die, et nisi tunc erescat laciei, manuumque intumescentia, aegro protinus moriendum est Fide Oedema variolosum. Variolae confluentes malignae. o. Variola consuens cr)ssallina; Variola Iaponica Kaem-νserq; Hesiculae Diuae Barbarae C. Pisonis Obs Ig9; Petite
Hrole crisassiue , premiere e ece de consuente maligne Helvetii pN. 2O8. Pesimis diebus difficulter distinguitur, quIa pustulae nondum sunt eius magnitudinis, ut crystallinae appareant, id est, ut plures simul coalitae vesiculam, sero turgidam, constituant, qui character est erystallinae, cum plures similes vesieulae adsunt: in miliari quidem sunt otiam vesiculae, sed uiculae caput non superantes, adeoque miliaros
S mpromata praeludis sunt f ris vivida, di arrhoea serosa notabilis, cephalalgia, sitis magna, cutis albo-pallida, subtumida.
Θmplomata eruptionis, pustulae minus Tabrae, citius crost
centes, et maiores, quam in aliis speciebus; circulus, qui basin pustulae cuiusuis ambit, est semper pallidior, seu minus ruber; pcllicula vesiculae tenuissima, landus veliculae pallidus, ut circu-