장음표시 사용
251쪽
Dissert a prima specie doloris, seruorisque intensitate, multo maiori, quam ex tumore exspectandum videtur, cum febri, vigiliis, conuulsionibus, imo quandoque delirio. Dissert a tertia, quod dolores ad interiorem brachii condylum, seu ad cubi
Haec species fouetur a pauxillo ichoris, acris et rodontia insta periosteum, unde os saepius cariosum euadit; et si negligatur, manus eodem morbo eontaminatur, adeoque quanῖOcyus incidendus est apex digiti vel lateraliter, ut vult Garetaeot, vol in medio, quo non portingit tendo flexoris, ut putat Bel sertis, ut illa guttula puris, vel ichoris, soras emitratur; postridie non raro e crescit caro fungosa, quae exscinditur, vel eroditur, et vulnus denique solito more curatur. 3. Paro1 chia tendinis, 3' Dec. Heiser. ibid. A. Vaginam tendinis flexoris digiti aggreditur, intra quam est pus, vel ichor, acer et rodens; tumor in apica digiti modicus aest, vel nullus; dolor tamen est intolerabilis; ma. Mus, carpus, uniuersumque brachium, ad usque condylum iii terrnum humeri, dolent intense; unde febris, vigiliae, spastrii, intu- me itque brachium, manus, imo paululum digitus, in ipsis plia-
Species illa est aliis periculosior; labris, vigiliae, abscessas,
imo gangraena, hominem quandoque E medio tollunt. Medicamenta inutilia sunt; breui ad incisionem digiti et vaginae tendinis properandum est; imo vagina ulterius scindenda, si pus ulterius serpserit, ut in ligamentum annulare carpi, in ligamentum transuersum, quo os cubiti cum os e radii connectitur, quae curatio fuse tradita est apud Gurengeor et mi seruo, in hisce consulendos. q. Paron chia arctura tinnaei Gen. morbor. L. Arctura est unguis acie lateraliter cutem secans, unde inflamm1tur digitus cum exulceratione laterali et dolore non exiguo.
5. Parondichia digitium Digitium Linnaei Gen. Morb. 27. C.
Cognoscitur dolore intensissimo, periodico, cuiusdarii articuli digiti unius, qui ibi emaciatur, sine ullo inflammationis signo; dolor ille per menses et annos perseuerat, paroxysmis duo Vel tria minuta durantibus, sed pluries in die recurrentibus. Ani
252쪽
putato digito sanatur aeger, et os, iton erosum, sed Diabile vide tur, quali sarina coagulata. Haec Sue ei obseruant. 6. Parondimia pressura. L. Pre si, ra Lini ei Gen. Morborum 26 . Est phlegmone ad unguis radicem tantum enascens eum di gitus, s rigore congelatus, calori exponitur; dolor non magnus est, saepe exulceratio accedit, unguis delabitur, alter vero, sed cras. sus, asper, corticosus, enascitur: ratione sedis dissert a paronychia
p. ParondicΘiu artificialis, Ephemer. Nat. Cur. Dec. II. Ann. X. Obs. I 8 p. p. 36 Fit per circumligationem digiti cum pellieula ex oui recentis testa; sebrim tertianam curare creditur.
VII. Pui Μo Sis, phimosis. Est praepritii, et saepe simul glandis, phlegmasia, eum
praeputii adducendi, aut reducendi, difficultate. Veteres Graeci nomen illud generice tribuebant meatuum praeclusioni; unde phimosis valpebrarum, labiorum, uteri, na-ricim; verum mot inualuit, ut hoc nomine intelligatur inflamma-etio praeputii, qua balanus intra praeputium alete rotinetur, si vera
rhimosis, aut qua basis balani veluti sti angulatur, ri in phimosi buria, seu paraphimosi Neotericorum. I. Phimosis vera, phimosis Heiser. Clah. cap. ISO. A. Est grauis inflammatio praeputii, qua eius reductio Pone glandem impeditur; oritur a secretione fluidi aeris, flavescentis,nnicosi, quo illinitur praeputium, et in glandulis odoriferis balani potissimum paratur, ex qxio rubet interior facies praeputii, rubet balanus cum dolore, et dysuria, propter irritationem, quuvrina transiens praeputium assicit. Hic assectus cum gonori ho ea praeputii conuenit apud eos, qui praelongo praeputio gaudent; vide Gotior oeam. Novi Tiros, quos identidem pecurrens haeeoxeretio liberat ab ophthalmia; unde sequitur, ut eiusdem sit in- db is mucus in corona glandis secretus, ac is, quem Glandulae Meibomianae palpebrarum fundunt. Hunc assectum etiam pueris familiarem esse, obseruat Sennermis. Curatur iusculis refrigerantibus, sero lactis, balneis et aquis atridulis, pragmina phlebotomia, et catharsi: ruborem etiam et dolorem tollit aqua rosarum balauo inspersa, aqua Saturni, cet.
253쪽
a. nimosis Ddrocelica. . C. Non rarum est apud hydropicos laborantes anasarca, ascite, vel sola hydrocele, faut ischuria cystica, J portentose tumere pCnem, sed magis etiam praeputium, ita ut omnino recondatur glans, eiusque via vix inueniri posssit; simulque vidi non semel, fieri de- cubitum humorum in hoc praeputio, ut inflammatio gangraeno dea immineret. In hoe vero casu sorcipibus limbum praeputii hie et illi e disiectum vidi a Chirurgo egregio D. Serres, unco in- farctu liberatus penis, et aqua vitae eamphorata solus, garagrae
Pendet ab ulcusculis syphiliticis, coronam balani obsidentihus, et inde subsequente praeputii phlogosi, maxime si limbu praeputii similibus ulcusculis, chaucres ditiis, obsideatur; unde
depuratio horum ulcusculorum impeditur, erosio augetur, similiaque grauia mala imminent.
Si malum tolerabile sit, praemissis phlebotomia, eam arsi, et balneis sum cientibus, hydrargyrosis est usurpanda more solito;
interea lamentis ex lacte, noribus maluae, meliloti, et similibus, cur nilum, ut reducto praeputio haec ulcuscula elui, detergi qua post int; si vero altius serpant ulcuscula, ita, ut metus sit, ne ba Ianus erodatur, tune totum praeputium, ulcusculis intus obsitum, circuniscindendum est quippe una, aut altera, incisione vix i: ipatulo reponi queant omnia ulcuscula; ast durante hydrargyrosi, ea omnia selicius necedunt, cum virus simul auferatur. In phimos et paraptaimosi eum ulcusculis venereis, penis quandoque gangraenascit; tune post ph Iebotomiam et partis s. rificationem hin kina larga dosi sumendum; se sanitas restituitur; accedit suppuratio, quae digestiuo promouetur, Et separata elata ra gangraenosa, vel hydrargyrosis, vel spiritus antiu enereus continuatur. I Distinguitur H ὸ θ pblegmouodea=u, b) oede mago ram ι rrho eam, M c mitiuam. Hanc comitatur eruptio hyda I ..dum, plenarum lympha tenui vel crassa, limpida vel subrupti, cpaea vel diaphana, in externa praeputii facie, supremo eius limbo, aut summo balani apice insidentium. J . mimosis circulii ligara, strue do morbis vcniri lib. a. c. 8. de plumosi. Circumllocara Latinorum; Parvo
254쪽
sis Graecorum; Periplimosis Pauli se luetae Lib. VI. cap. 55. A.
Rarius est septa ilitica, utplurimum vero pura; ortum ducit ab inflammatione et tumore balani, dum est erectus penis, maxime si per violentiam retro uersum fuerit praeputium, ut in defloratione virginum accidit, aut similibus caussis tribuendum qui Gque iudicat; sine enim retroactum praeputium inflammetur, ex glandem strangulet, siue balanus intumescat magis, quam prae-ptui uin, inde sequitur haec species, quae phlebotomia, balneo penis in lacte, dein in decocto resoluenti, ut norum meliloti, sanit iaci, cet. Quanescit. Vidi ter, vel quater, in no comio generali similes paraphimoses a vera ligatura, peni iniecta, ope fili ab amico circumligati, unde supprimitur urina, penis inflammatur; interea tamen in duobus puerulis, quibus hoc acciderat, vidima , filum successive penem traiecisse, vestigio successive coalito. Distinguitur fir illi ratione, ae praecedens. Eruptio hydaticlum fit in denudati glandis superficie, corunai rugis, vel Dei lo corrugati praeputii. Phisnosis vagiuae sueverea. J AEruc de Morbis venereis, lib. a. cap. 7. la' L. L. Pondet a syphiliti ea inflammatione labiorum, nympharum. ob ulcuscula rodentia, syphi litica; simileque vitium in calamito-xum podice, in nutricum papillis, memorat strupta quae omnia eamdem medelam postulant, ae pla imosis syphi litica, scilicet vlcusculorum detersionem, et virus venerei eXstinctionem.
6. Phimosis infanxum, Manget. Biblioth. Med. pra t. pag. 9
ex Hildano. L. Accidit ob urinae acrimoniam, ex praua victus ratione nutricis ; lactentes enim ab hoc affectu immunes non sunt. Curatur victus ratione tenui et refrigerante, dein catharsi leniente; subsequatur cataplasma ex mica panis eum balaustiis pulueratis, croco, et butyro recenti, ac lacte vaccino.
7. Phimo sis postepropiosis. Sauv. proptoma se. q. Praeputii prolapsus.
255쪽
Et res EruptiUes. Sunt quae cutim ereptionibus inficiunt.
Eruptiones vero sunt vel phymata phlegmono dea, vel erγ- spelatosa, vel phlyctaenodea, aut maculae purpuleae, liuidae. Plurimae morbis malignis 'accensentur, ex his tamen qu litatibus genera morborum minime determinari debent, ut visum erat Riverto, Hachero, aliisque Galenteis ; inde enim sequeretur, evi variola benigna alteri generi adscribenda esset, ae maligna; ut dysenteria, pleuritis, centenique alii morbi, ratione benignitatis, aut malignitatis, in diuersa genera essent reuocandi, quod nullus Pathologus, Logicae gnarus, admiserit. Malignas vocarinnus phlegmasias eas, quae sub exiguis, pulsus, caloris, urinae, mutationibus, statim latentes, ex improuiso dein symptomata multo grauiora exserunt, quam quae ex pulsus viet impetu possent ex euari, proindeque clam aegro insidiare
Iophodes proprie sunt illae, in quibus pulsus, urina et coloreonsuetus et sanis sunt similes, ita ut imperitis aegri vix febrii evideantur, interea dum vires sunt maxime prostratae. Videnus Ophi, class. II. Malignus mortius dissert a graui, quod grauis symptomata ex vehementia pulsus, et anatomiae, psychologiae, ae mechanicae principiis intelligi possunt, ut pleuritis pura, phrenitis, eet;
maligni vero symptomata ex qualitatibus occultis, ut vi deleteria, dissolutione putredinosa, sermento, Leneno , gangraenosa eor ruptione, verbo ex principiis physicis, minime vero ex mechanicis ae psychologicis, intelliguntur ni praeserui saltem Medicinae
Pestilentiales vocabantur olim ro diuersae qualitates pendent novillae, quae malignae vel typhodes, raro a vitio: a in edendi methodo .smulque epidem ice grassantes plu- sic syphilis ante, quam cognita io res c medio tollebant, quam con- ret eius antidotus, pestilentialis er-x1ualescentes relinquebant i illae ve- quae hodie vix malignus morbus cst
256쪽
In phlegmasiis puris ex pulsus plenitudine, frequentia, tensione, magnitudo Drexiae aesci matur; et eX numero, ae intensitate symptomatum morbi grauitas iudicatur, in illis autem quo maior est pyrexia, eo sunt graui 0ra symptomata, ut ardor, suis, prO- stratio virium, artuum, peruigilium, an Orexia: quo maior est pyrexia, eo ast rictus vasorum a saliguine maior: hine ignearum mo- Iecularum extricatio, unde calor; inde saliuae siccitas, acritudo, auolantibus partibus aqueis; inde sitis ; maior impensa fluidi ner- uel in organis vitalibus mouendis, unde parcior pro liberis motibus, inde asthenia: natura Vero, sanitatis et vitae custos, non potest in tanto periculo quiescere et somno indulgere, quamdiu hunc, statum, neruorum et cerebri, interuentu, percipit, unde vigilia, metus, fastidium ciborum, quod in grauibus negotiis et periculis moralibus etiam accidit: si cortex cerebri sanguine infarciatur, adeoque anima statum sui corporis non possit percipere, utpote a vitio cerebri delusa, aut oppressa, inde fiet delirium, vel sopor, in quibus natui a negotiis vitalibus incumbet nobis insetis, ut insemno et insomnio consueuit, dum viget sanitas. Hactenus ex physiologiae mechani eo - psychologicae principiis hae e phaenomena deducuntur; verum quae in malignis phlegmasiis aecidunt, quatenus malignis, Phaenomena aliis principiis debentur, ut bili aeri, materi ei verminosae, acidae, vel
putridae, quae primas via. Vellicat, molestat, unde nauseae, cardialgiae, anxietates, vomitiones, di arrhoeae, asmodicae contractiones: in vasis vero stases, corruptelae, gangraenae, vibices, anthraces, petechiae; et licet materiem morbi fidam eliminandine eessitas urgere videatur, interea natura velut oppressa ne pugnare
quidem aggreditur, ut ait Galenus , hinc pulsus vel sano similis, vel etiam debilior, inaequalis, intermittens, respiratio similis, singultus, syncope, eet.: in malignis itaque et pestilentialibus mor-
his materies morbis ca ita noxia est , ita viribus naturae sus - candis apta, ut symptomata multo plura huius, quam naturae, ener giae tribuenda sint: in benignis vero morbis minus materiae mor-bificae, quam naturae viribus respondent symplomata. Ex his vero prognosis eruitur tacite; cum enim tanto minus sit perieulum, quo naturae conatus liberiores, Vegetiores, minus
a materia morbifica sunt impediti, euidens est, exitum morbi benigni sacilem fore, maligni vero infelicem, et tanto maius in isto petioesum imminere, quo naturae conatus maSis turpali, i inpe-
257쪽
diti, anomali, dum vires materiae morbificae sunt intensiores, qualitas acrior et magis deleteria. In dieationes vero generales sunt in phlegmasiis benignis tol- ,
lere obstacula, quae impediunt, quominus natura materiae morbificae coctionem eiusque in iisdem internis resolutionem ae criticam euacuationem moliatur: in his culaneis vero, pustularum, bubonum maturationi, papularum miliarium, morbillosarum ex- sic eationi, cutis de uammationi incumbat: etenim illae sunt viae, Per quas materies morbifica cocta euacuanda est. Uerum in malignis hi fines solis naturae viribus attingi non Post mi, et requiritur ulterius, ut a sarcina humorum nimia liberetur natura, ope phlebotomiae-mature, sed parca manu, institutae, deinde vero Ope emetici, quod primas vias a sumite putri liberet, nec non per repetitas catharses colatorium intestinate de
tergendo, ut excreti O bilis, succorum intestinatium et residua ocaeochyliae succedat, dum materies morbifica, sanguini commixta per medicamina diluentia, veneno dato opposita,) corr igitur et per ludorifica ad cutem amandatur, simulque Ope cardiacorum cephalicorum, vires vitales sustinentur, aut ad stresue agendum sillicitantur. Quoniam in quamplurimis exanthematicis humores ad putredinem vergunt, ut patet ex suetore oris, eXerementorum, et cita cadauerum gangraena, septi ea tum medicamina tum alimenta fugienda sunt, et anti septica anteponenda ; notum autem est, vegetabilia alimenta, eXceptis acribus, esse minus putredinosa, quam carnes animalium, adeoque aegros cremoribus auenae,
orygae, decocto albo Syden hami esse nutriendos; nisi tamen aiulatilis exspectetur maior corroboratio, ut cum pulsus languidus est; in quo etiam casu ptisana de cornu cerui cum radicis arOmaticae, ut angelieae frustulo, imo vinum aquatum requiritur;
anti septicis accensentur chamae melum, radix contrayeruae, hi fi-hina, camphora, quorum proinde usus in exanthematicis frequens est. Quoniam vero maxima pars eXanthematicorum pendet ab
initis putridis, quae in castris, noso conitis, urbibus obsessis, locis paludosa, tempestate seruida, et humida, abundant, funam i momenti est ad prophylaXin et ad thera petam, ut aer purus
sit, aura liberio ce renouatus, vel accensis aromatibus, pyrio Pul Cre
258쪽
lium morbidorum, anthrace peremtorum, sugiantur; ut aquae eo notae vitentur; ut acidis, limonum succo, aceto, condiantur alimenta ad arcendam putredinem; ut perspiratio libera seruetur, indusiis puris, siccis, et aere minime humido; perspiratio enim retenta est veluti fermentum putredinosum, quod materiae mor-hifieae vim exacuit.
DUtcumque non inutilia A. hic stabiliuit, possent tamen su-
re rescindi. At desiderantur nihilominus, quorum in locum haec edixisse videtur, rationes, cur natura, et qui, exanthemata
perficiat. Quod, quamuis fatear, aegre constitui posse, tum hoc saltem edicendum sui siet, tum possunt tamen quaedam eloqui, quae huc utique faciunt. Nimirum quum certum sit, topicas aegritudines singularem assectionem loci, quae ad debilitatem maxime redeat, supponere, nullum dubium est, quin integumenta, in quantum refleXa etiam partes internas tegunt, et haee,
singulari constitutioni esse obnoxia. Haec, sicuti postea dicenda comprobabunt, est duplicis generis: altera, qua sit generisa, facit, ut possit exanthema eXistere, altera quasi Deo ca, facit, ut hoc
potius, quam aliud, eXanthema emorescat. Idque omnino a praeticis attendi debet, si decidenda quaestio, num, et quando exanthemata auerti possi ut ' si ratio reddenda, cur cognatis dissitis idem exanthema sporadice emorescat 8 cur varioloso mi asinati corpori adhibito succedat rubeola, et eontra; qui fiat, ut agnitas maxima sit exanthematum, ut deinde constituam. Neque igitur praetervideri poterit haec integumentorum conditio, quae et effecisse videtur, ut, si vel insitionem huius illiusve exanthematis tentarent medici, non viderent eruptionem ullam, aut laudabilem; aut si animus prophylaxeos erat, nimis sero incipiebantea uti, indeque essicerent, ut quod cutis renuebat admittere, iam aliae partes susciperent cum damno. Itaque generica integumentorum consitutio videtur contineri
debilitate, connexa cum phlegmasia, id est.J palpitatione subiectae telae cellulosae singulari iam dicia, et reliquis phlegmasiae adiunctis. Specifica vel erit ea tantaque, ut vel cum spasmis hine
inde vasorum, vel horum atonia, aut alternantibus utrisque coniuncta sit, qua fiat, ut aut sanguis, cruorue retineatur, ut in rubeola et petechiis, aut serum cuticulam eleuet, ut in miliari pem- lphigo et variola recenti, hoc suscipiatur iterum, et suppura, l
259쪽
ΡΗLEGMASIAE EXANTHEMATICAE. a s
tio succedat, quod accidit tum in variola, tum in aliis suppurantibus, quorum exempla infra videbis. Vides lacile, me cum iis negotium sacere, qui solidis et in his aegritudinibus plus, quam sui dis, tribuunt, ut tamen contagium
non omnino exeludam, quod essicere poterit, ut integumenta sustineant singularem motum, si aliunde morbus subest. Quod si aut hic deficiat, aut integumenta renuant, robore debito conspicua, eum motum subire, insons eris contagium, si vel cuti admotum fuerit. Moneo simul, ut conseia sus irritabilitatis gastrica E et integum ei Horuni probe memineris, et legis naturae, a me stabilitae in Syst. aegrit.
Aliqua in Veterum laudes adiiciam. Ne io, quid gaudii et
hilaritatis ex antiquitatibus morborum quaerant medici docti indequo, num veteres exanthemata iam descripserint, in varias partes abeant. Non est: huius loci, haec exponere, tantum moneam, quod videntur clari viri praetervidisse, et si gaudio est, vo- teres habere nobis consentientes, id esse potest, in Veteres, si vel
variolam eXcipias, reliqua tamen exanthemata vidisse, eorumque
descriptionem dedisse. Haec autem descriptio non est vel rei grauitate, vel dignitate scriptorum, inferior, sed est ea,
quae respondet id eis si is. Scitieet videntur exanthemata concepisse tamquam accidentia, 'nedreuonta, vel symptomatica, vel critica, at eam ob causiam credebant aut cum morbo ipso abitura; aut eritici ab effus instar credebant sie solutum iri morbum, nisi naturam vincerent. Non videbant, quod inde ab Arabum tempore statuebant, prorsus singularia symptomata: sed suo
more aΘgrotos obseruabant et curabant, ut solebant in acutis. Noniae est, quod recentiores imitentur veteres, nullo terrore perculsi, nimis naturam agitando, tranquille potius obseruando, naturam sustineant et dirigant, quorsum maXime vergit triautheniatum Character. Phymata exigua et maculae integumentorum corporis et membranarum, his continuarum, phleg masiarum naturam seruantia. Virium prostratio, morbi rationi non omnino tribuenda, horrores, deinde calor, dyspnoea, alysmus, an OreXia, vomituritiones, vomitus, lumba go, epiphora De inuitate exanthematum cs System. aegrit. Τ. I. p. I 5ς
h. vii velim consulas ditia ibid. de exanth. pag. 133. R. Ne qde enim, ut b. Moserus scriptorum immemor, aut repetitor ea qamo, nisi ies exigat J
260쪽
I. PEsTIs; Febris pestiisus Er. Hostis anui cap. 12; Pestilentia Schreiberi; Graecis Loinios; la Pese.
Est phlegmasia exanthematica, saepius epidemica mallens. cuius eruptio est bubo, parotis, vel anthraX, nee non pustulae paruae albae, liuidae, nigrae, carbunculosae, per habitum corporis dispersae. Nomen Pestis, si usum tantum spectemus, terrorem secum
inuoluit et morbum quemvis epide micum leti serum significar, ita ut dysenteriae, variolae, amphimerinae, purpurae, malignis epidemicis conueniat; verum genus morbi ex eius benignitate, aut malignitate minime deducendum est, ut vidimus; et ut cha racter variolae ex pustulis, ita Pestis character iuxta omnes ferri Neotericos ex bubonibus deducendus est, nec ro nar, dari flem sporadicam, et benignam, ut similis datur variola, et ut confirmant obseruata Medicorum Monspeliensium, Massiliae et Alesia pestiferos curantium. Ideo vero, quod e longinquo iam eXeitet terrorem, magistetiam in propinquo, et Praeterea summum hominum periculum immineat, si pestis dissimulata non agnoscatur diutius , e contrario multae ea utelae ad arcendam pestem necessariae sint, quae
irritae fuerint, si malignus morbus pestem simulauerit, oportet medicum, pestis symptomata Probe attendere. cf. Mertens de Peste. Si attenderis, sporadicam pestem dari, eamque etiam benignam, aut veram, contagiosam, Oecurrere, quae ante, quam bubones et anthraces comites exhibuerit, leti sera sit, fateberis, si maxime ad haec symptomata pestis notio restringitur, non adeo facile interdum rem constitui posse. Fateor, me, a pestis vi alienum, non sacile poste characterem, omni numero absolutum, Proponere.JPeste assecti vocantur pesseri, Gallice pestiferes. Bubones
sunt glandulae durae, tumidae, dolentes, ad suppurationem tarde vergentes, saepius in inguinibus, quandoque in cruris angulo, in axilla, maxilla, iugulo, pone aurem enati, unde Euidens est, parotidem a bubone non, nisi situ diserepare. Anthrax malignus epide micus cum febre maligna, vel 1 ostilentiali, erumpens speciem pestis etiam constituit, et hic moibus
ad aliud genus vix amandari potest, maxime cum in eadem epi-