장음표시 사용
71쪽
ihutilibus cumulata in ingentem acer clum preeatus Marte. Mine etiam Luamque Matrem, caeteros deos, quibus
spolia hostium dicare itas, fasque est bipse discinius more patrio face subdita sue cendit deinde circunstantes Tribuni idem fecere D ammare in Africa geruntur, Romae nauis prope iam sole occidente, in Tiberi conspecta, nunciusq; victoriae laetitia, gaudioque omnia compleuerant. Nam rocogniti, undique in vias exiluere , laetique inter se complexi simul ibi pernoct ibant, quasi tum primum liberati meta fuissent: tum primum urbem stabilem, firmam, certa
haberent tum primum tuto aliis imperarentiae eam tum victoriam essent consecuti, qualem nunquam antea. Multa quidem a se praeclara norant edita facinora , atque commemorabant multa a patribus, ac maioribus contra Macardo nas Hispanos, nuper contra Antiochum cognomine
Magnum , multa etiam in ipsa Italia sed nullum aliud bellum tam suspectum ac formidabile nouerant ob hostium fortitudinem, prudentiam, atque audaciam , nullum denique ob perfidiam magis periculosum fuisse astirmabant. commemorabant etiam , quae incommoda accepissent a Carthagi niensibus 1 Sicilia, in Iberia, . in ipsa Italia per annos decem, septem, quibus ab Annibale quadringentae urbes
incensae fuerant trecenta hominum millia in acie tantun eaesa: haec animo voluentes vix adduci poterant, ut de Postis ni partam fuisse victoriam crederent. Unde rursus alius, alium interrogabat, an ere Carthago fuisset euersa totaq; noctem insis leuibus sermonibus consumpserunt: quomo-d cenis arma suerint ademptes quo modo illi praeter omnium opinionem alia fabricati fuerint quo etiam modo nauibus omnibus spoliatici classem tamen satis magnam
ex veteri materia aedificassent: quo modo Romani portus exitum clausissent ipsi vero alia ex parte paucis diebus alterum perfodissent . plurimus etiam est habitus sermo demurorum altitudine, de lapidum: quibus extructi fuerant, magnitudine, de ratione, qua machinis Romanorum ignem
nonde mel intulerant . Postremo praelium quod nouissime
72쪽
ommissium fuerat, ei quasi intersis issent ipss,ansm cci ci prebant ima, nes, gestus corporis contormabantes Scipio oncinnunc in scalis , nunc in nati ibus in portis, in pugnis omnia ubique strenui ducis munera obeuntem videre vide.. bantur . Atque Roma tota his sermonibus ea nox consumapta fuit. Postridie pri in luce sacrificia diis immortalibus tributim facta, pompaeque celebratae ludi prer creat. omni una renc ruin spectacula edita fuere Senatus interim decem legatos more maiorum sconsueuerant enim Romani decem legatorum ex ordine Senatorio lectorum cosilium dispensan- h ne standaeque victoriar Imperatoribus post victoriam re qui tamen non essent ipsi sanguine coniuncti in Africa misit: qui eam una cum Scipione existi Rei p. disponeret, atque cossit uerent. siquid adhuc Carthagitiis superesset, id ut Scipio solo aequaret, neminem ipsam habitane, Minprimis Byrsam.& Megara permitterent quae ciuitates in eo bello Poenos aliqua re iuvissent earum urbes euerterent: quae Romanis auxilio fuissent eas agris donarent in eo bello partis Acin primis Uticensibus datum est, quicquid erat agri Carthaginem, is Hipponem usque ex altera parte Re liquis imperatu est, ut quotanis tributa penderent pro agris corporibusque tam virorum, quam mulierum ac tandem ea Amicae pars, quae Carthaginiensium fuerat, prouincia praetoria est facta. His ita compostis Scipio aeditis ludis, factis
rite sacrificiis. ne quid ad perfectam urbis euersionem, ac interitum praetermitteretur, Carthagini aratrum ut enim ineondendis urbibus, ut essent , aratro designabantur et talia euertendis, ut esse omnino desinerent, aratrum loco in unorum imprimebatura induxit deinde ipsam tectis, moenibusque nudatam sue ad notandam Carthaginiens iam calamitatem, siue ad testificandam Romanorum victoriam , siue ad oblatam aliquam religionem ad aeternam omnium in moriam consecrauit. Sed annis duobus, viginti post Cn. Domitio . Fauni cos . Plebs, referente Rubrio qu Eam Tribuno plebis, sciuit ut sex millia colonorum in Africam mitterentur, Marthago restitueretur id autem
73쪽
in ir eris si sorte C. Graccho ipso tu Tribuno plebi ob
tigisset, in Africam transmisit. quidum, aratro in solo dirutae Carthaginis circunducto mos enim erat in coloniis de ludicendis, ut isse, qui deduceret, aratrii circunduceret Cartha ginem restituit, Iunoniam appellati permulta Gemolocii impedimenta feruntur oblata. Nam primu signum vi ventoria correptu eo vehen eler, qui id ferebat, adnitente, fractii. e:t:.imposita altaribus sacra saeuus turbo repente exortus dissipauit;& extra terminos designatae urbis abiecit ipsosq; praeterea terminos, signaque fundamentorti Lupi confuderunt; longeq; detulerunt. Gracchus anaen rebus omnibus insti tutis, ct ordine deseriptis, septuagesimo die Romam rediit. Appianu scribiti Senatu, his rebus auditis, Carthagine restitui prohibuisses Caesarem deinde dictatorem in Africti, profectum contra Pompeianorum reliquias, calicis in ipsa. Carthagine positis, in somnis vidisse magnum exercitum apopellantem se,flentemq; caque re permotum statim in libellum memoriae causa coparatum de condenda Carthagine retulisse quo paulo post naterfecto Augustu in eum libellii casu incidisse:& cognita patris voluntate, alteram Carthaginem priori proximam, religios sit me habita ratione cosecrationis Scipionis, post annum centesimum, alterum condi isse, eoque ad tria millia colonoru misisse sunt qui dicant, cum loci opportunitatem secutu, memoria veteris cladis velut comotu cam uuam dixi, condidisse. Sed haec quoquo modo refecta fuit, ab Adriano Imperatore optime de ea merito Adrianopolis dicta suit:. Comodo Alexandria Co- modi una. quibus tamen nominibus relictis, suum tandem retinui teatq; ita opibus,& hominu frequentia floruit ut nulli
urbita Africae cederet: donec Anno D XXIII. ex quo restituta fuerat anno vero Christi CCCC XLIII. Vadali, Ma Gensericho rege ipsorsi capta, a pene diruta fuit . Qui deinde, Iustiniano imperante, a Belisario ipsius duce intra quatuor menses victi, ex Africa, quam ad centum iam annos habuerant, pulsi suerunt Persae, etia Heracli imperante sae pilii Asrica erupere, grauissime Carthaginem afflixere. ,r
74쪽
Post hos domun reuersos, Saraceni genus hominum saeuitisimum, Christiano nomini vehementer infensum , impe vante eodem Heraclio, anno Domini DC VIII ingenti vi hominum, ex illis suis Arabiis in Amcam impetu facto, Carthaginem cum reliqua maritima regione occuparunt; permultos annos renueruntis donec nescio quo fato, ea quoque euersa est,in adhuc ita iacet ut vix parua quaedam Vestigia cernantur adeo infra Lunam nihil est perpetui, nihil tarmi, nihil, quod morti non debeatur. Sed Scipio, ex-crcitu in naues imposito , Romam deuectus est. Vbi Cn. Cornelio Lentulo L. Mumio cos. de Carthagine & Asdrubales ante enim currum ductus esto triumphum egit omniuclarissimum auro , statuis, monumentisque plurimis resertum i quae ex omni fere terrarum orbe Carthaginienses tot continentibus victoriis Libyae intulerant in Capitolium cineres Carthaginis intulit: in aerarium argenti quater millies quadringenta , septuagnata millia pondo inuexit in quo tractando reliqua, praeda aded abstinentem se praebuit: ut euersa Carthagine non solum ipse nihilo locupletior sit factus, sed etiam neque seruum, neque libertum sumere quicquam permiserit , ac ne emere quidem cum omnia di
riperentur, multaque venalia circunferentur. praeclare enim
secum actum existimabat: si ex tanta victoria alii diuitii similites enim locupleta uerat ipse vero gloria augeretur . Ex eo autem tempore ab Africa oppressa δε Carthagine uer
sa Africanus est vocitatus quod tamen cognomen ab auo
haereditariu habebat:&4lli ad Pollucis statua inaurata equestris posita fuit. Pgi haec tempora, cum Viriathus, qui ex pastore vena
tor ex venatore latro, mox iusti quoque exercitus dux factus uniuersam occupauerat Lusitaniam Sciam M. Vett- Iium praetorem, fusi, fugatoque eius exercitu captum n
cauerat a C. tamen Laelio, M. Fabio Maximo Aemiliano ita fractus, comminutus fuerat ut facile id bellum reliquis traderetur: Ser. Sulpicius Galba, . . Aurelius consules
75쪽
sules in senatu eontendere caeperunt uter eorum in Hisp.ri iam contra Viriathum mitti retur. cum qui magna inter patres esset orta distensio omnibus, quae esset Afri . ni sententia, cupide expectantibus, neutru, inquit, mitti placere:quod alter nihil habet et , alteri esset nihil latis . qua sententia, veneuter ad id bellum miteretur, obtinuit L. Metello Caluo, Q. Fabio Maximo seruiliano coss. cum Iam dies comitioruin staret, censura petiit in qua petitione copetitores habui e δε p. Claudium, L. Mumium, quorum Ap optimi cuiusq; fauore, Africanus vero studio plebis plurimu utebatur. Afrieanu igitur in forum descendente hominibus nunt me genexosis, ac seruilibus stipatu,&maxime turbulentis, qui ambitu &vociferationibus omnia violete exequebatur, ut Ap. Cospexit magna voce i Aemili, inquit, non ne etia apud inferos, siquis ill hic nostraria rerum sensus est, indignaris tu, filium tu si Manlius praeco, Licinius contentiosus ad censura perducunt 8 idem cute iactaret a sine nomenclatore ciues omnes salutasset Africanu vero nem me fere nosse diceret et vera narrare, respondit Africanus propterea quod ip est TPerspera dedisset: nsiit nullio nosceret: scd nec uae det ignotus laudari nome clatorem ex eo, quod qua plari mos notos habeat at egregiu ducem ex eo maxime, quod ob sua in rempublica merita nulli suoru ciuium si ignotus. Jubebat praeterea ciues aqoibus ad exercitu missus fuerat: vel egritos, ct xi homo militia, utriusqvirtutis testes, auiudices eos sumere:qui bello illi interfuissent: quod cu Celeiberis gestu erat .vuo tam ori copetitore deiecto, Censor cuL . Mumio factus est. Huius ignauiam . animi mollitiem bis notauit:semel in censura, cum pro Rostris inquit, se omnia exin aiestate Reipublica gesturum, etiam si ciues dedi Liant sibi, vel non dedissent collegam: citerum post censu 1 am cum I ib. Claudio Asello Tribuno plebis, a quo ei die, apud paulum dicta fuerat: quod in censura Africanus equuilli ademerat, Win aerarios retulerat lustrum illud infelix grauis enim pestilentia ciuitatem eo anno inuaserat cin
76쪽
e; enti, noli respondit, mirari. is enim qui te ex aerariis exeἰ-rnit caeni in Atellus igno in inia leuatus fuerat a Mummio lustrum condi sit, aut ulla immolauit. de qua re illa etiam Lucilii ex undecimo ersus leguntur.
Scipiadae re gno improbus obiiciebat Asellus, Luinruna, illicen fore, malum in elixque fui Ie.
δ' illa in eadem oratione in Asellum ab eo sunt dicta omnia mala, probra, flagitia, quae honi me faciunt, ii driabus rebus scin malitia ac loe ncquitia: virum essendis , malitiam an nequitiam a nutrianque simul cui nequitiam deni de re vis licet . Sed tu in uno scorto maiorem pecuniam absumpsit , quam quanti omne in strii mentum fundi sabini in censum de
oleati illi. Si hoc itae it qui spondet mille uinum Sed tu plus teri a parte pecuniae paternae perdidisti, atque absumpsisti in sagitus. Si hoc ita est, qui spondet mille nummum ζ Non vis nequitianas Age, malitiam saltem defende . Sed tu verbis conceptis iurasti sci cras sciente animo tuo .Si hoc ita est, qui spondet mille nummum
Verba etiam eius cm ex oratione eontra eundem quinea haec extant. Vbi agros optime cultos, M villas expolitissimas vidisset, in his regionibus excelsissimo locorum ma rum statuere aiebat indecori gere viam. aliis per vineas medias aliis per roborarium, a que piscinam , aliis per villam. Noctem pi sequam ais Africanus esset reuM.tanaen neque balbam radi desisse ipse enim omini mirimus a quotidie institote ricque candida via este: neque suisse solito reorum cultri memori in proditum es Huius etiam Aselli sermonis vanitate satis aliquando alienotauit. Cum enim Asellus ut bimus haberetur miles , omnes prouincias P.R. stipendia merentem se peragra se gloriaretur Africanus ad
illius' i me alludenset Agas inquit Asclium, cursum non docebitur vel ut quibusdam placet Agaso Ascuus, Collegavero Mummii na, cum in dedicatione templi Herculis epulonis p endide S opipare apparasset in omnes inuitasset amicos, praeteriit. quac repostea male audisse legitur, cro
dcbatur enim idetum propter fastum, ac superbiam fecisse, Ini
77쪽
Inita ensura habuit ad populum orationem de moribus iii qua illud praetereae tera contra maiorum instituta fieri ostendit, maxime reprehendit: ut is, qui fuisset adoptatus, ei quo adoptatus suisset, inter praemia patrum prodesset cum diceret, in alia tribu patrem n alia filium suffragium ferret filium adoptiuum tam procedere, quam si se natum habeat.,
Absenteis censeri iubere, ut ad census nemini necesserit, ni re. Vt etiam magis ad maiorum mores hortaretur PopuIum, in eadem oratione duo quorundam censorum in nota-do seueri se morum exempla protulit. Censor agebat de uxoribus solenne iusiurandum Verba erant ita concepta It tui ex animi tui sententia uxorem habes t inii iurabat, cauillator quidam, canicula, nimis ridicularius fuit is locum essessibi loci dicendi ratus cum ita uti mos erat, Censor dixisse di xtu ex animi tui sententia uxorem habest Habeo quidem. inquit, uxorem sed non hercle exanimi tui sententia. Tum Censor eum, quod intempestiue lasciuisset in aerarios retulit causamque hanc ioci scurrilis apud se dicti obteripsit. Alterum exemplum eiusdem seueritatis fuit lae liberatum est destitata ei Os , qui ad Censorem ab amico aduocatus fuerat,s in iure stans,elare nimis, ad sonore Oscitauit atque
inibi prope, ut plecteretur fuit tanquam illud indicium vagi animi foret allucinantis,& fluxae, atque apertae securitatis. sed cum ille deierasset, inuitissim tim sese ac repugnante oscitatione victum, tenerique eo vitio qu9d oscedo appellaturitum notae iam destinatae exempori est rex his omnibus Africani verbis collisi p6sse puto, eum purissime locutunx fuisse. Hoc autem inpore C. Laelio consulatum petenti casuffragaretur:quaesiuit a Q. Pompeio Nepote, quo terque familiariter utebatur, an&ipse consulatum peteret is cum id se facturum negant, ac poli citus esset, se Laelium deducturum,S pro illo ambiturum, credidit ille quidem sed duillsi expectant, nunciatur in foro pro se ciues prehensare. qua quidem rem aliis aegre serentibus, Africanus ridens, inquit, stulti profecto sumus qui tanquam non homines, sed deos a muri recatiui iamdiu tempus terimus tibicinem expectan-
78쪽
tes .Erat Pompe; ira homo nouus , de tibicinia filius putabatur. Huic Africanus amico semper tantum imbuit ut P. Furio Filo, Sex. Attilo Serrano consulibus, clam pCtere consulatum haberet in animo , Gaudisset Q. Pompeium caeteris candidatis fauereri pleta petitione destitit, dicens cum sibi c6sulatum non tam gloriae futurum fuisIe, quam molestiae, ac veluti sine auspicio, si refragante Pompeio consequereturis consulatum differre maluit, quam amicum a se alienare. Ob eam tamen causam Laelius ab amicitia Pompeii discerusit . idem Scipio fecit Laelii nomine . etiam Metello est alienatus propter dissensionem , quae erat in republica, utrunque tamen egit grauiter auctoritate. offensione animi non acerba: ut extincta potius quam oppressa amicitia videretur. quod faciendum saepe dicere solebat: cum aut morti. aut studiorum aliqua commutatio inter amicos facta esset. Multos in ea censura notauit. Nam cum a quodam adolesce-tulo, cui ademerat equum , quod in Carthaginis obsidione splendide caenatus libum in urbis similitudinem factum, cui Carthagini nomen indiderat: conuiuis diripiendum proposuerat: cuius rei causa id fecisset, interrogat cliai res pocidit,
quonia se prior Carthaginem diripuisset . Quendam etiam tribu movit quicum esset L. Aemilii Pauli in Macedonia Centurio, Meo die, quo Perseus superatus est, praelio non
interfuerat: cum autem custodiae causa in castris remansisse diceret causamque illius notae quaereret: quod non amaret nimium diligentes, res Poridi . Uraeter Ca in centu equitum eum C. Licinius Sacerdos prodiisset clara voce, ut omnis
eoiicio audire posset , dixit, se scire ista verbi, concepti,
peierasse si quis contradicere vellet risurum esse eum testimonio suo. Deinde cum contra nemo diceret, iussit equum traducere, cin lucro apponere censoriam notam ne in i Ilus persona accusatoris,lestis, censoris, iudicis partes egisset videretur . Itaque is, cuius arbitri, P. Romanus,&exterae gentes contentae esse consueuerant ipse sua scientia ad ignominiam alterius contentus non fuit Inter comitiorum genera erant comitia tributarcum ex ionibus urbis
79쪽
Locisque tributim,vicatimque sustragium serebatur in hii interesse tribus .insufragia ire per regiones consueuerant. Hanc vetustam suffragiorum ferendorum rationem Africanus, Mummius tum mutasse, seruntur si regionatim suctragium ferretur pro generibus hominum, causisque,
quaestibus tribus describe do Anno V.C. Di X XIIII. L. Manlio Q. Fuluio Flacco coss.censores creati sunt, Aemilius Lepidus Pontis ex Maximus, M. Fulvius Nobilior. M. Fulvius praeter caetera plurimi usus Locauit pilis pontis in Tiberim, quibus pilis sornices Africanus, simius tum locarunt imponendos cum Lustrum conderet. inque solito sacrificio scriba ex publicis tabulis solenni ei uapraecationis carmine praeiret quo carmine Dii immortales, ut P. R. res melio res, amplioresque sacerent, rogabaturtis bonas, inquit, amplas esse. Itaque se precari ut eas perpetuo incolumne seruarent. Intelligebat enim vir prudens
propagationem Romani imperii finium tum fuisse expetendam:cum de iis, qui intra decimum lapidem erant, populis.
agebantur triumphi: subiecta vero maiore totius orbis paria te vi nimis acidi esse existimabat alius eos propagatos velale: sic non mediocris felicitatis, si conseruarentur a qua votorum verecundia caeteros deinde censores in condendis
lustrusio discesserunt. Fuit hoc Africani, vel Mummii Ualarius Scipioni, Cicero Mummio tribuit Lustrum LVII in quo censa sunt ciuium capita CCCCXXVIII mirulia CG C X LII. Africano ob tam egregie gestam censuram statua ad Opis aperte posita in excelso miti M. Aemilio
Lepido, G.Hostilio Mancino cossi cu Senatus Populusque Romanus publica iudicia exerceret cumque maior Populi pars: id est, decem, octo tribus erant eni uinquis, Iriginta reum vel damnarent, vel absoluerent multi propterea quod id voce tantum fiebat in plurimorum odium,&offensionem incurrebant: quorum vel propinqui, vel amici damnarentur,vel inimici absoluerenturiL. Cassius Longinus Tribunus plebis homo non liberalitate, sed ipsa tria
stitia, seueritatepopularis legem tabellari a tulit: ut o
80쪽
nia publica iudicia,eecepto erimine perduellionis, animis nutae maiestatis per tabellam ferrentur. Cui quidem legi M. Ancius Briso Tribunus plebi, diu restitit, M. Lepido consule adiuuante keaq; res Africano vituperationi fuit: quod eius auctoritate de sententia deductus Briso putabatur Anno insequenti L. Furio Pilo, Sex. Atilio Serrano coss. senatus auctores secundisoederis Numantini dedere Numantiis Dis decreuerat Africanus, qui eo tempote in Republica Plurimum poterat:Ti. Graccho, qui eius foederis auctor Primi fuerat, maximo adiumento fuisse, ne dederetur Numantinis, legitur e sed nihilo minus aduersus Africanu queo rellae iactabantumquod MC Mancinum non serupset:quod illud foedus ictum per hominem sbii affinitate, familiaritate coniunctum improbari passos esset. H Dicis modi autem quaerellae, quoniam ab amicis , studios Ti. piis ei sciebatur, offensam quandam, S simultatem inter Ti. Scipione
contraxerant nihil tamen maioris momentica res habuit.
Hoc etiam tempore, vel certe anno insequenti Ser. Fuluio Flacco, a Calpurnio Pisone coss. Senatus in Aegyptum, Syriam, Asiam, legatos mittere decreuit qui socior im re inspicerent:populorum, ac regum ipso tum morcs Ob eruarent;deliguntur ad id sp . Mummius P L. Mettellus, S P. Africanus, qui elus peregrinationis unum omnino comitem Panaetium, quem Possidonius secutus est sibi asciuit, de uos quinque Dum igitur legati per socios in exteras gentes iter faciebant: nori meoncipia Scipionis ab iis numerarabantur sed praeclara quae in bello ediderat facinora nee quantum auri,&argenti. sed quantum amplitudinis pondus ferret aesti inabatur.Postea ver quam Alexandriam per u
ner navique egressi sunt Adricanum capite penula tecto
procedentem Alexandrini undique concurrentes rogabant: vi caput detegeret, ibi id expotantibus faciem ostenderet quod quidem cum facile ampetrassent: illum clamore, ' plausu prosecuti sunt. lectabatur interini legatos omnia visente Ptolaemeus Euergetes Alexandriae rex quicum propter nimiam corporis obesitatem Romanos incet demo