장음표시 사용
81쪽
mus Mortuna mon animum uiniasset, eo si novi ad stationem Romanam praedixitque, ne destinatum iter pe-torent sed divors silvestrique pervaderent. Hoc M. An 3tonio eis illis legionibus saluti ruit, do quibus tamen totoque exercitu haud minus pars quarta, ut praediximus, militum, calomam. servitique desiderata tertia est, impedi- memorum di ulla superluit hanc tamen Antonius summ suam, quia vim exierat vietoriam vocaba uui tertia aestato reversus in Armeniam regem eius Artavasdens aude de pium catenis, sed ne quid honori deesset, aureis vinxit crescente deinde et amoris in Cleopatram in Φoendio et Vitiorum, quae semper facilitatibus licentiaque et assentationibus aluntur, magnitudine, bellum patriae
interre constituit, cum ante novum se Liberum Patrem appellari iussisset, cum redimitus hederis coronaque velatus aurea et thyrsum tenon cothurnisque succinctus curru velut Liber Pater vectus esset Alexandreae.
LXXXIII. Inter hunc apparatum belli Plancus non iu-Idicio recta te di neque amore reipublicae aut Caesaris, quippe haec semper impugnabat, sed morbo proditor,
eum fuisset humillimus assentator reginae et intra serv cliens, cum Antoni librarius, cum obscoenissimarum re arum et metor et minister, eum in omnia et in omnibus venalis, cum caeruleatus et nudus caputque redimitus arundine et caudam trahens, genibus innixus filaticum avitasset in convivio, refrigeratus ab Antonio ob mani
istaearlyn rapinarum indicia transfusit ad Caesarem et '' idem postea clementiam victoris pro sua virtute interpretabatur, dictitans id probatum a Caesare, cui ille ignovera mune mox avuneulum Titius imitatus est ud 3 absurde coponius, vir ex praetoriis gravissimus, P. Sili socer, eum recens transiuga multa ac nefanda Plancus absenti Antonio in senatu obiiceret multa, inquit, meher' eules fecit Antonius pridie quam tu illum relinquereS LXXXIV. Caesar deinde et Messalla Corvino con- Iaulibus debellatum apud Actium, ubi longe ante quam dimicaretur, exploralissima Iuliansuram partium sui vicis 'ria vigebat in hac parto miles atque imperator, in illa I
82쪽
mareebant omnia hinc remiges firmissimi, illine inopia
adlaeugsimi navium hae magnitudo modie nee ineritati adversa, illa speei terribilior hine ad Antonium nemo, illine ad caesarem cotidie aliquis transiugiebat rex Amyntas meliora et utiliora secutus; nam Deillius exempli sui tenax ut a Dolabella ad Cassis- , a castio ad inuonisem, iis ab aris io transsis ad caesarem virque larissimus
Cn. Domitius, qui solus Antonianarum partium nunquam reginam nisi nomine salutavit, maximo et praseipiti perses eiu transmisit ad Caesarem. Denique in ore atque oculis Antonianae classis per Μ Agrippam Leuca expugnata, Patrae captae, corinthus Oecupata, bis ante ultimum discrimen classis hostium Su rata. 8 LXXXV. Advenit deinde maximi discriminis dies, quo caesar Antoniusque produetis lassibus pro salutes alter, in ruinam alter terrarum orbis dimicavere. Dextrum navium Iulianvi una ornum Lurio commissum, laevum Arruntio, Agrippae omne lassici certaminis arbitrium; caesar ei pari destinatus, in quam a sortuna voearetur, ubiquis aderat classis Antoni regimen Publicolae Sosio que eommissum. At in terra locatum exercitum Taurus 3 caesaris, Antoni regebat Canidius. Ubi initum eortamen est, Omnia in altera parte ruere, dux, remiges, milites, in isera nihil praeter milites. Prima occupa fugam cleopatra Antonius fugientis reginae quam pugnamus militis sui comes esse maluit et imperator qui in desertores saevire debuerat, desertor exercitus sui laetus est. Illis etiam detracto capite in longum sortissime pugnandi d. ravit constantia et desperata victoria in mortem dimicab 4 tur caesar quos serro poterat interimere, verbis mulcere cupiens clamitansque et ostendens fugisse Antonium, quaerebat, pro quo et eum quo pugnarent; at illi eum diu pro absente dimicassent dum aegre summissis armiseessere victoriam, elliusque vitam veniamque Caesar promisit, quam illis ut ea preearentur, persuasum si suiu que in consesso milites optimi imperatoris, imperatorem fugaeissimi militis lanetum ossicio, ut dubites, suo aneleopatrae arbitrio vietoriam temperaturus fuerit, qui ad
83쪽
eius acturium direxit fugam. Idem loeatus in terra meit 5 exercitus, in se canidius praeeipiti fuga rapuisset ad
LXXXVI. Guid illo dies terrarum orbi praestiterit, I
ex quo in quem statum pervenerit sortuna publiea, quis in hoo transeursu iam artati operis exprimere audeat Victoria vero suit clementissima nee quisquam interemptus
nisi paucissimi et hi, qui deprecari quidem pro se non sustinerent. Ex qua lenitate ducis colligi potuit, quem aut initio triumviratus sui aut in eampis Philippiis, si sic
licuisset, victoriae suae facturus fuerit modum. Atio 3 sium L. Arrunti priue gravitate eleberrimi fides, mox diu eum clementia luetatus sua Caesar servavit incolumem. Non praetereatur Asini Pollionis factum et dierum memo- 4rabile namque eum se post Brundusinam pacem continuisset in Italia neque aut vidisset unquam reginam aut post enervatum amore eius Antoni aniarum partibus eius se miscuisset, rogante Caesare, ut secum ad bellum proneisceretur Aetiacum mea, inquit, in Antonium maiora merita sunt, illius in me beneficia nouora itaque diserimini vestro me subtraham et ero praeda victoris LXXXVII. Proximo deinde anno persecutus regi-Inam Antoniumque Alexandream, ultimam bellis civilibus imposuit manum Antonius se ipse non segniter interemit Iade ut multa desidiae erimina morte redimeret; at eloopatra frustralis custodibus hilata aspide si morsu sanie eius expers muliebris metus spiritum reddidit. Fuitque 3 et fortuna et clemenua Caesaris dignum, quod nemo ex his qui contra eum arma tulerant, ab eo iussuve eius interemptus sessi D. Brutum Anioni interemit erudelitas; S. Pompeium ab eo devietum idem Antonius eum dignita-us quoque servandae dedisset fidem, etiam spiritu priva vii Brutus et cassius ante quam victorum experirentur animum, Voluntaria morte obierunt Antoni eleopatrae quo quis suisset exitus narravimus canidius timidius Meessit, quam professioni eius qua semper usus erat, eongruebat; ninius autem ex intersectoribus caesaris
84쪽
Parmensis assius morte poenas dedit, ut adoria --mus Trebonius.1 LXXXVIII. Dum ultimam bello Actiaco Alexis rin qtae caesar imponit manum, M. Lepidus, iuvem forma
quam mente melior, Lepidi eius qui triumvir fuerat resepublieae constituendae, filius, Iunia mixti sonore natus, interficiendi, simul in urbem --sset, Caesaris eo illa I inierat. Tunc um custodiis praepositus c. δε--- equestri sed splendido genere natus, vir, uti res vigiliam erigeret, Sane exsomnis, providens atque agendi selens, simul vero aliquid ex negotio remini in set, otio ae mollitiis paene ultra seminam fluens, non ἀ- - pacaesari earus, sed minus honoratus quippe vini anguis clavi me eontentus nee minora eonsequi potiri, sed non 3 tam oonmpivit me spe latus est per sum m quietem a dissimulationem praeeipitis consilia iuvenis et miraeeleritate nullaque cum perturbatione aut rinu aut hominum oppressoTepido immano novi ae resurrecturi belli eruilis restinxit initium et ille quid- male consuli mim poenas exsolvit. Aequetur praedietae iam Antisti Servilia Lepidi uxor, quae vivo dari devorat praematuram moditem immortali nominis sui pensavit memoria. LXXXIX. Caesar autem reversus in Italiam atque
urbem quo occursu, quo favore oninium hominum, et tium, ordinum exceptus sit, quae magnificinitia triumphorum eius, quae fuerit munerum, ne in operis quidem
iusti materia, nedum huius tam recisi digne exprimi potest.2Nihil deinde optare a diis homines, niluidi h-inibus
praestare possunt, nihil voto coneipi, nihil liscitato con- Summari, quod non Augustus post rediimn in urbem reipublieae populoque Romano terrarumque orbi repraesen-3 taverit. Finita vicesimo anno bella civilia, sepulta extima, revocata pax, sopitus ubique armorum furor, restitutavis legibus, iudiciis auctoritas, Matui maiestas impe rium magisv aluum ad pristinum restaetum modum tan- tunimodo octo praetoribus allecti duo. Misea illa o anu- qua reipublieae forma revocata rediit minus agris, saeris honos, securitas hominibus, certa cuique rerum suarum
85쪽
t, insessio leges emendatae mi er, latae sal Mnter senatus sine asperitate, nee sine severitate loetus. Principes viri triumphisque et amplissimis honoribus tincti
hortatu principis ad oramdam urbem inlecti sunt con ssuritus tantummodo usque ad undecimum, quem continuaret Caesar, cum saepe obnitens repugnasset, impetrari potuit nam dictaturam quam pertinaciter ei deserebat populus, tam constanter repulit Bella sub imperatore 6 gesta paeatusque metoriis terrarum orbis et tot extra It liam domique opera omne aevi sui spatium impensurum in id solum opus seriptorem augent nos memore Pro lassionis universam imaginem principatus eius oculis animisque subiecim . M. Sepultis, ut. praediximus, bellis civilibus eoa- Ilascentibusque reipublicae membris ut concordia inv luere, quae tam longa umorum series laceraverat, Delmatia annos viginti et ducentos rebellis ad certam eonsessionem pacata est imperi Alpes seris multisque nationibus celes,res perdomitae Hispaniae nunc ipsius praesentia, nunc Agrippae, quem usque in tertium consulatum et mox collegium tribuniciae potestatis amicitia principis evexerat, multo varioque Marte pacatae. In quas a provincias eum initio Scipione et Sempronio Longo eonsulibus primo anno secundi belli Punici abhine annos ducentos quinquaginta, Romani exrecitus missi essent duo en Mipione, Africani patruo, per annos ducentos in his multo mutuoque ita certatum est sanguine, ut amissis populi Romani imperatoribus exercitibusque saepoeontumelia, nonnunquam etiam perieulum Romano insediretur imperio. Illae enim provinciae Seipiones consum 3pserunt illae eontumesios decem annorum bello sub duee Viriath maiores nostros exercuerunt illae terrore
Numantini belli populum Romanum concusserunt in illis t. s. Pompei sopdus turpiusque ancini senatus eum ignominia dediti imperatoris rescidit ilia tot consularis, tot praetorios absumpsit duces patrumque aetate in tan--ε S-ium armis extulit, ut per quinquennium diiudicari non potuerit, Hispanis Romanisne in armis plus
86쪽
esset roboris et uter populias a Rin pariturus sorati as igitur provincias tam diffusas, tam frequentis, tam seras ad eam pacem abhinc annos ferme quinquaginta perduxit. Caesar Augustus, ut quae maramis bellis miti pinna --- Verant, eae sub C. Antisti ac deinde P. Silio legato ceterisque postea etiam latrociniis vacarent. XCI. Dum pacatur Oecidens', ab oriente a rege Parthorum signa Romana, quae crasso oppresso orod , quae Antonio pulso filius eius Phrahates ceperant, -- gusto remissa sunt; quod cognomen illi ture Planci sententia consensus universi senatus populique Romani in-2 didit. Erant tamen, qui hunc inlicissimiun statum odissent; quippe L murena et Fannius Caepio diversis moribus nam urena sine hoc facinorosoqui videri bonus, eae pio et ante hoc erat pessimus cum inissent occidendi caesaris eonsilia, oppressi auctoritate publica, quod Vi facere voluerant, iure passi sunt. Neque multo postrum sus natius, per omnia gladiatori quam senatori propior, collecto in eqssitate favore populi, quem extinguendis privata familia incendiis in dies auxerat, in tantum quidem, ut ei praeturam continuaret, mox etiam consulatum, petere auSuS, cum esset omni stagitiorum scelerumquo
conscientia mersus nec melior illi res familiaris quam mens foret, adgr-atis simillimis sibi interimere caesarem Statuit, ut quo salvo salvus esse non poterat, eo Sublato moreretur. 9uippe ita se mores habent, ut publica quiS-que 1 una malit occidere quam sua proteri et idem passu ru minus conspici. Neque hic prioribus in occultando felicior fuit, abditusque carceri eum consciis acinoris mortem dimissimam vita sua obiit. I XCII. Praeclarum exeellentis viri factum e. Senti Saturnini circa ea tempora consulis ne fraudetur memο- ria Aberat in ordinandis Asiae rientisque rebus caeSar, cireumferens terrarum orbi praesentia sua pacis suas bona tum Sentius, sorte et solus et absente caesare con-Sul, cum alia prisca severitate summaque constantia Vetere consulum more ac severitate gessisset, protraxisset publicanorum fraudes, punisset avaritiam, regressisset in
87쪽
rarium omnia publicas, tum in omiuis habendis praecipuum egit consulem nam et quaesturam petentis 3 quos indignos iudicavit, profiteri vetuit, et eum id lacturos se peraeverarent, consularem, si in campum descendissent, vindictam minatus est, et Egnatium norentem favore publico sperantemque ut praeturam aedilitati ita consulatum praeturae se iuncturum, profiteri vetuit, et cum id non obtinuisset, iuravit, etiamsi laetus esset consul suffragiis populi, tamen se eum non renunciaturum. 0uod ego laetum cuilibet veterum consulum gloriae com parandum reor, nisi quod naturaliter audita visis laud mus libentius et praesentia invidia, praeterii Veneratiope prosequimur et his nos obrui, illis instrui credimus. XCIII. Ante triennium sere, quam Egnatianum ce- Ilus erumperet, circa urenae caepionisque coniurationis tempus abhinc anno quinquaginta, . arcellus, Soro
ris Augusti octaviae nitus, quem homines ita, si quid
accidisset Caesari, successorem potentiae eius arbitra bantur futurum, ut tamen id per . Agrippam secum ei poSse contingere non existimarent, magnificentissimo
munere aedilitatis edito decessit admodum iuvenis, sane, ut aiunt, ingenuarum virtutum laetusque animi et ingeni fortunaeque, in quam alebatur, capax. Post cuius obitum 2Agrippa, qui sub specie ministeriorum principalium pro laetus in Asiam, ut fama loquitur, ob tacitas eum a cello offensiones praesenti se Subduxerat tempori, reversus inde filiam Caesaris Iuliam, quam in matrimonio arcellus habuerat, duxit uxorem, seminam neque sibi neque reipublicae felicis uteri. IV. Hoc tractu temporum P. Claudius Nero, quoatrimo, ut praediximus, Livia Drusi claudiani filia, despondente Ti. Nerone, cui ante nupta fuerat, eam ri nupserat, innutritus coelestium praeceptorum disciplinis, iuvenis genere, lama, celsitudine corporis, optimis studiis maximoque ingenio instruetissimus, qui protinuS, quantus St, sperari potuerat, visuque praetulerat principem, quaestor
undevicesimum annum agens eapessere coepit rempublicam maximamque dissicultatem annonae ac rei frumenta
88쪽
riae quiam ita ostiis atmo in urbe mandato vitrici moderatus est, ut sin id, quod agebas, quantus evastaeus esset, hae et Nee mino post missus ab eodem vitrieo eum exercitu ad visendas ordinandasque quae sub oriente sunt, provincias praecipuis omnium virtutum experimentis in eo tractu editis, cum legionibus ingressus Armeniam redactae in potestatem populi Romani regnum eius Artavasdi dediti Tum rex quoque Parthorum tanti nominis ama territus liberos suos ad Caesarem misit obsides.
XCV. Reversum inde Neronem caesar haud mediocris belli mole experiri statuit, adiutore operis dato fratro ipsius Druso elaudiis, quem intra caesaris penatis enixa I erat Livia Puippe uterque divisis partibus Rhaetos indelieosque adgressi, multis urbium et castellorum p- pugnationibus nec non dueeta quoque acie feliciter funes, gentis loeis tutissimas, aditu difficillimas, numero di quentis, seritate trucis maiore cum perieulo quam damno Romani exercitus prurim cum earum sanguine pero 3 muerunt. Ante quae tempora censura manet et Pauli aetainter diseordiae neque ipsis honori, neque reipublicae usui fuerat, eum aneri vis censoria, alteri vita deesset, Paulas vix posset implere censorem, Planeus timere deberet nec quicquam obiicere posset adulescentibus, quod non agnosceret senex aut obiicientis auliret.
XCVI. ora deinde Agrippae, qui novitatem Suam mnitis rebus nobilitaverat atque in hoc perduxerat, ut et Neronis esse socer, cuiusque liberos, nepotes suos divus Augustus praepositis Gai ac Luci nominibus adoptaverat, admovit propius Neronem Caesari quippe Iuliae filia eius, a quae uerat Agrippae nupta Neroni nupsit. Subinde bellum Pannonicum, quod inchoatum ab Agrippa Marcoque
Vinicio, avo tuo, consulari, magnum atroxque et perquam 3 vicinum iniminebat Italiae, per Neronem gestum est. Gemus Pannoniorum Dennatarumque nationes situmque gionum ac fluminum numerumque et modum virium e celsissimasque et multiplicis eo belIo victorias tanti imperatoris alio loeo explicabimus hoc opus servet formam Suam. Huius victoriae compos Nero ovans triumphavit.
89쪽
vir prosperii-, eo in is Gerais- ei is inti, misu. Lollio, homine in omnia pecuniae quam recto mei die id ora et iniα iunmam vitiorum dia- aiionem btiosissimo, amissaque legiom quinta amae v avi ab urbe in Gisias caesarem cura deinde atque onus Ger Ima ei belli delegata Druso claudio, fratri Neronis, ad leseenti tot tantarumque virtutum, quot et quanta natura mortalia recipit vel industria pereipit euisas ingenium utrum bellicis magis operibus an civilibus Misseeerit arti- - , in inceris est num AEdine di Medo a suavitas et adversus amicos aequa ac par sui aestimatio inimitabilis fuisse dicitur; nam pulelatitudo oorporis proxima stat-nao suit. Sed illum magna exim te donutoremGermaniae 3 plurimo eius gentis variis in locis profuso sanguine I torum iniquitas e sulem, Mntem amuam tricesimum, rapuit. Meses deinde eius belli translata in Nerone est, quod is sua et virtute et sortuna administravit peragrauasque victor omnia parva Germaniae ne viis detrimento eommi- exdimitus, quod praecipue huic due sempereurae fuit, sic perdomuit eam, ut in sormam paene sup ndiariae redvierin provinetae. Tum alter triumphus eum uello eo uva ei oblatius est. XCVIII. Dum ea, quae praediximus, in Pannonia I maniaque geruntur, atrox in Thracia hellum ortina Ouinibus enis gentis nationibus in arma Moensis, Luci Pisorus, quem hodieque dil-ntissimum atque eundem lenissimum sectu italis urbanae e isdem habemus, viditus -- essit quippe legatus caesaris triennio eum his bellavit gentisque ferocismmas pharis eum earum mei,dio nunc acie, nune expugnationibus in sinistinum pacis redem modum eiusq- patratione Asia saeuritatem,ria doniae pacem reddidit. De quo viro Me omnibus sonusnotam a praediem esse mores eius vigoreae lenitate mixtissimos et vix quemq-m reperiri posse, qua aut virum validius inligat aut facilius suiueiat nego et magis quae agenda sunt curet sine ulla ostentatione
90쪽
I min. Brevi in reiecto spatio rimaeo duobus consulatibus totidemque uiumphin adiis tribunisiae potestatis
e sortione aequiuus Austinis, civium post unum, et hoc, quia volebat, eminentissimus, duoum maximus, fama sortunaque celeberrimus et vere alterim. reipublicae luamne eaput, mira quadam et incredibili atque inenarrabili pietate, cuius causae mox deleotae sunt, cum c caesar sumpsisset iam virilem togam, Lucius itom maturus esset viribus, ne fulgor suus orientium iuvenum obstae et iniuis, dissimulata causa consili sui commeatum ab socero atque eodem vitrie adquiescendi a continuatione laborum Pea uiti uis fuerit eo tempore civitatis habitus, qui singulorum animi, quae dis ientium a tanto vim omnium lacrimae, quam paene ei patria manum iniecerit, iusto se 3 vemus operii illud etiam in hoc transcursu dicendum emi, ita septem annos Rhodi moratum, ut Omnes, qui pro consulibus legatique in transmarinas profecti essem provincias, visendi eius gratia ad eum convenientes semper privato, si illa maiestas privata unquam suit, lascis suos summiserint lassique sint otium eius honoratius impe
C. Sensit terrarum orbis digressum a custodia Neronem urbis: nam et Parthus desciscens a sooietate Romana adiecit Armeniae manum et Germania aversis do-Imitoris sui oeulis rebellavit. At in urbe eo ipso anno, quo magnificentissimis hidiatorii muneris naumachiaeque spectaculis divus Augustus abhinc annos triginta se et Gallo caninio eonsulibus, dedicato Martis templo animos oculosque populi Romani repleverat, laeta distumemoriaque horrenda in ipsius donio tempestas erupit: quippe fllia eius Iulia, per omnia tanti parentis a viri immemor, nihil quod Mere aut pati turpiter posset te mina, luxuria lilildine inlaetum reliquit magnit hiemque fortunae suae poecandi licentia metiebatur, quisqvid libe- ret pro lieito vindicans. Tum Iulus Ahionius, singulare exemplum clementiae caesaris, violator eius domus, istses loris a se omissa ultor fuit quem violo ciuis patre non tantum ineolumitate donaverat, sed sacerdotio prae-