장음표시 사용
71쪽
fastigium et quanto ciceronis studio Brutus Cassiusque attollerentur, denuntiaretque se cum Bruto cassioque, qui iam decem et septem l ionum potentes erant, iuncturum Viris suas, si caesar eius aspernaretur concordiam,
diceretque plus caesarem patris, quae se amici ultioni debere igitur inita potentiae societas et hortantibus a orantibusque exercitibus ii- Antonium etiam et caesarem facta adflnitas, cum esset privigna Antoni desponsa Caesari consulatumque iniit caesar pridie quam viginti annos impleret, x Kal. 0etobris, cum collega se Pedio, post urbem conditam annis septingenti novem, ante septuaginta duos, quam tu, Vinici, consulatum inires. Vidit hic annus Ventidium, per quam urbem inter civili 3
vos Picentium in triumpho ductus erat, in ea consularem praetextam iungentem praetoria idem hic postea trium phavit.
LXVΙ Furente deinde Antonio mulque Lepido, Iquorum uterque, ut praediximus, hostes iudicati erant, cum ambo maliunt sibi nunciare, quid passi essent quam quidemeruissent, repugnante Caesare sed frustraqdversus duos, instauratum Sullani exempli malum, proscriptio.
Nihil tam indignum illo tempore suit, quam quod aut Caesar a
aliquem proscribere coactus est aut ab ullo cinero proscriptus est abscisaque scelere Antoni vox publica est, cum eius salutem nemo defendisset, qui per tot annos et publicam civitatis et privatam civium defenderat. Nihilatamen egisti, Μ. Antoni cogit enim excedere propositi formam operis, erumpens animo ac peetore indi alio nihil, inquam, egisti mercedem coelestissimi oris et clarissimi capitis abscisi numerando motor lentoque su bri ad onservatoris quondam reipublieae tantique eonsulis inritando necem. Rapuisti tum Ciceroni lucem soli 4 etiam et aetatem senilem et vitam miseriorem te principe, quam sub te triumviro morimi sumam vero gloriamque factorum atque diciorum adeo non abstulisti, ut auxeriS Vivit vivetque per omnem seculorum memoriam; dumque 5 hoe vel sorte vel providenua vel utcunque oonstitutum
rerum naturae corpus, no i in paene solus Romanorum
72쪽
animo vidit, ingenio complexus est, eloquentia inluminavit, manebit incolume, comitem aevi sui laudem Ciceronistrahet, omnisque posteritas illius in te scripta mirabitur, tuum in eum lactum execrabitur, citiusque emundo genunhominiam quam ciceromis moria e memoria hommum unquam cedet I LXVII. Huius totius temporis ortunam nec destere quidem quisquam satis digne potuit, adeo nemo exprimeris verbis potest id tamen notandum est, suisse in proscriptos uxorum sidem summam, libertorum mediam, Servorum aliquam, filiorum nullam adeo difficilis est hominibus 2 utcunque conceptae spei mora Ne quid ulli sanctum relinqueretur, velut in dotem invitamentumque sceleris Antonius L. Caesarem avunculum, Lepidus Paulum diaetrem proscripserant, nec Planco Matia defuit ad impetrandum,3 ut frater eius Plancus Plotius proscriberetur. Loque inter iocos militaris, qui currum Lepidi Plancique secuti erant, inter exeerationem eivium usurpabant hunc versum: Desermanis, non Nis duo triumpiam consules. L VIII. Suo praeteritum loco reseratur; neque enim persona umbram aetae rei capit. Dum in acie Pharsalica AsricaqueJ de summa rerum caesar dimicat, M. Coelius, vir eloquio animoque Curioni simillimus, sed in utroque persectior ne minus ingeniose nequam, cum in modica
quidem servari posset, quippe peior ilii res samiliaris
quam mens erat in praetura novarum tabularum auctor extitit nequiitque senatus et consulis auctoritate deterreri;
oeeito etiam Milone Annio, qui non impetrato redit Imlianis partibus iniustus erat, in urbe seditionem, in agris
haud oeculis bellicum tumultum movens, primo Summo, tus a republica, mox consularibus armis auctore senatu
circa Thurios oppressus est. Incepto pari similis sortunamionis fuit, qui compsam in Hirpinis oppugnans icti que lapide tum P clodio, tum patriae, quam armis pet Jaai, poenas dedit vir inquies et ultra sortem temerarius. 3 uuatenus autem aliquid ex omissis peto, notetur immodica et intempestiva libertate usos adversus C. Caesarem Μωrullum Epidimn Flavumque caesetium tribunos plebis.
73쪽
dum arguunt in eo regni voluntatem, paene vim domin tionis expertos in hoc tamen saepe lacessit principis ira
excessit, ut censoria potius contentus nota quam animadversione dictatoria summoveret eos a republica testareturque esse sibi misereimum, quod aut natura Sua ei excedendum foret aut minuenda dignitas. Sed ad ordinem
LXIX. Iam et Dolabella in Asia C. Trebonium con- Isularem, cui succedebat, fraude deceptum Zmyrnae occi' derat, virum adversus merita Caesaris ingratissimum participemque caedis eius, a quo ipse in consulare provectussastigium fuerat et C. Cassius, aceeptis a Statio urcora et Crispo Μarcio, praetorii viris imperatoribusque, pra
validis in Srria legionibus inclusum Dolabellam, qui
praeoccupata Asia in Syriam pervenerat Laodiciae expugnata ea urbe interfecerat, it clamen, ut ad ictum servi sui Dolabella non segniter cerviqem daret, et decem legiones in eo tractu sui iuris secerat et . Brutus C. An 3tonio, fratri, Antoni, in acedonia Vatinioque circa Dyrrhachium volentis legiones extorserat, sed Antonium bello lacessierat, Vatinium dignatione obruerat, cum et Brutus cuilibet ducum praeserendus videretur, et Vatinius nulli homi' non esset posuerendus, in quo deformitas corporis cum turpitudine certabat ingeni, adeo ut animus eius dignissimo domicilio inclusus videretur eratque septem legionibus validus. At lege Pedia, quam consul 5 Pedius colloga caesaris tulerat, omnibus, qui Caesarem porem interfecerant, aqua isnique damnaus interdictum erat, quo tempore capito, patruus meus, vir ordiniSSena- .larii Agrippae subscripsit in C. Cassium. Dumque ea infItalia geruntur, acri atque prosperrimo bello Cassius Rhodum, rem immanis operis, ceperat, Brutus Teios devicerat, et inde in acedoniam exercitus traiecerant, cum per omnia repugnans naturae suae Cassius etiam Bruti clementiam incoreti neque reperias, quo aut pronior sortuna comitata sit aut veluti satigata maturius destituerit quam Brutum et Cassium. LXX. Tum caesar et Antonius traieeerunt exercitu I
74쪽
inmacedoniam et apud urbem Philippos cum M. Bruto
Cassioque acie concurrerunt cornu, cui Brutus praeerat, impulsis hostibus castra caesaris cepit; nam ipse caesar, etiamsi infirmissimus valetudine erat, Obibat munia ducis, oratus etiam ab Artorio medico, ne in castris remaneret, manifesta denuntiatione quietis territo id autem, in quo cassius fuerat, sumtum ac male mulcatum in altiora seu receperat loca. Tum cassius ex sua ortuna eventum collegae aestimans eum dimisisset evocatum iussissetque nunciare sibi, quae esset multitudo ac Vis hominum, quae ad se tendrest, tardius eo nunciante eum in vicino esset agmen cursu ad eum tendentium neque pulvere facies aut signae denotari possent, existimans hostis esse qui inru rent, lacerna caput circumdedit extentamque cervicem 3 interritus liberto praebuit. Deciderat Cassi caput, cum evocatus advenit nuncians Brutum esse victorem; qui cum imperatorem prostratum Videret: sequar, inquit, eum, quem mea occidit tarditas et tu in gladium incu-4 buit. Post paucos deinde dies Brutus connixit cum hostibus et vietus acie cum in tumulum nocte ex sum se recepisset, impetravit a Stratone Aegeate, familiari suo, in manum morituro commodaret sibi, reiectoque laevo super caput brachio cum mucronem gladi eius dextera tenens sinistrae admovisset mammillae ad eum ipsum locum, qua cor emicat, impellens se in vulnus uno ictu transfixus -- piravit protinus. LXXI. essalla, fulgentissimus iuvenis, proximus in illis castris Bruti Cassique auctoritati, eum essentin iii eum ducem poscerent, servari beneficio caesaris maluit quam dubiam spem armorum tentare amplius nec aut Caesari quicquam ex victoriis suis fuit laetius quam servasse corvinum, aut maius exemplum hominis mali ac 2 pii quam Corvinus in Caesarem fuit. Non aliud bellum cruentius caede clarissimorum virorum fuit: tum catonis filius cecidit eadem Lucullum Hortensiumque, eminentissimorum civium filios sortuna abstulit; nam Varro, ad ludibrium moriturus Antoni, digna illo ac vera de exitu 3 eius magna cum libertate ominatus est. Drusus Livius,
75쪽
Iuliae Augustae pater, et Varus duintilius ne tentata quidem hostis misericordia alter se ipse in tabemaculo interemit, Varus autem liberti, quem id saeere coverat, manu, eum se insignibus honorum Velasset, iugulatus est. LXXII. mune exitum . Bruti partium septimum et Itricesimum annum agentis fortuna esse voluit, incorrupis animo eius in diem, quae illi omnis virtutes unius temeritate tacti abstulit. Fuit autem dux Cassius melior, quanto IVir Brutus e quibus Brutum amicum habere malles, inimicum magis timeres Cassium in altero maior vis, in alter virtus; qui si vicissent, quantum reipublieae inte fuit caesarem potius habere quam Antonium principem, tantum retulisset habere Brutum quam cassium cn Do amitius, pater L. Domiti, nuper a nobis visi eminentissimae ac nobilissimae simplicitatis viri, avus huius Cn. Domiti, clarissimi iuvenis, occupatis navibus cum mamosequentium consilia sua comitatu fugae fortunaeque se commisit, semet ipso contentus duce partium. Statius Mureus, qui classi et custodiae maris praefuerat, cum omni commissa sibi parte exereitus naviumque Sext. Pompeium, cn. Magni stilum, qui ex Hispania revertens Siciliam armis occupaverat, petit. Ad quem et e Brinianis castris et ex 5 Italia aliisque terrarum partibus, quos praesenti periculo fortuna subduxerat, proscripti confluebant quippe nullum habentibus statum quilibet dux erat idoneus, eum fortuna non electionem daret, seς perfugium ostenderet exitialemque tempestatem fugientibus statio pro portu soret. LXXIII. Hic adulescens erat studiis riinis, sermone Ibarbarus, impetu strenuus, manu promptus, cogitatione celer, nde patri dissimillimus, libertorum suorum libertus Semorumque servus, speciosis inridens, ut pareret humillimis quem senatus, paene totus adhuc e Pompeianis constans partibus, postAntoni aΜutina fugam eodem illo tempore, quo Bruto Cassioque transmarinas provincias decreverat, revocatum ex Hispania, ubi adversus eum elarissimum bellum Pollio Asinius praetorius gesserat, in paterna bona restituerat et orae maritimae praefecerat Israium, ut praediximus, occupata Sicilia servitia fugitivos-
76쪽
que in numerum exercitus sui reeipiens magnum moduna legionum effecerat perque Menam et Menecraten, paterno8 libertos, praesectos classium latrociniis ac praedationibus infestato mari ad se exercitumque tuendum rapto utebatur, cum eum non depuderet vindicatum armis ac ductu patris sui mare infestare piraticis sceleribus. LXXIV. Fractis Brutianis Cassianisque partibus Antonius transmarinas obiturus provincias substitit caesis in Italiam se recepit, eamque longe quam permerat tuu multuosiorem reperit. uippe L. Antonius consul, vitiorum fratris sui consors, sed Virtutum, quae interdum in illo
erant, expers, modo apud Veteranos criminatus Caesarem,
modo eos qui ivit divisione praediorum nominatisque coloniis agros amiSerant, ad arma concien magnum eXerxestum conssmerat. Ex altera parte uxor Antoni Fulvia nihil muliebre praeter corpus gerens omnia armis tumultuque miscebat Haec belli sedem Praeneste ceperat Antonius pulsus undique viribus Caesaris Perusiam se contulerat Plancus Antonianarum adiutor partium Spem ma- gis ostenderat auxili, quam opem serebat Antonio. Usus caesar virtute et fortuna sua Perusiam expugnavit Antonium inviolatum dimisit in Perusinos magis ira militum quam Voluntate saevitum ducis urbs incensa, cuius initium incendi princeps eius loci fecit acedonicus, qui subieet rebus ac penatibus suis. imi transfixum se gladio flammae intulit. LXXV. Per eadem tempora exarserat in ampania bellum, quod sessus eorum, qui perdiderant agrOS, patrocinium eiebat Ti. Claudius Nero praetorius et pontifex , Ti. Caesaris pater, magni vir animi doctissimique ingenii id quoque adventu Caesaris sepultum atque dis-uiussum est semifortunae mutationes, quis dubios rerum humanarum casu satis mirari queat quis non diversa praesentibus contrariaque expectatis aut speret aut timeat
a Livia nobilissimi et sortissimi uiri Drusi claudiani filia,
genere, 'robitate, forma Romanarum eminentissima, quam postea coniugem Augusti vidimus, quam transgressi ad deos sacerdotem ac filiam, tum sugiens mox suturi sui
77쪽
caesaris arma, mansius bimum hune Tiberiim caesarem, vindicem Romani imperi, suturumque eiusdem caesaris 1llium gestans sinu, per avia itinerum vitatis militum n diis uno comitante, quo lacilius occultaretur iuga, pere nit ad mare et cum viro Nerone pervecta in Siciliam est. LXXVI. uod alieno testimonium redderem, e non IDaudabo avum meum quippe C. Velleius honoratissimo inter illos trecentos sexaginta iudices loco a Cn. Pompeio lectus eiusdem arcique Bruti ac Ti. Neronis praesectus labrum, vir nulli secundus, in Campania digressu Neronis a Neapoli, cuius ob singularem cum eo amieitiam partium adiutor fuerat, mavis iam aetate et corpore cum comes esse non posset, gladio se ipse transfixit. Inviolatam Iexeedere Italia caesar passus Fulviam Plancumque m liebris sugae comitem; nam Pollio Asinius cum septem legionibus, diu retenta in potestate Antoni Venetia, magnis Speciosisque rebus circa Altinum aliasque eius regionis urbis editis, Antonium petens, vagum adhuc Domitium, quem digressum e Brutianis castris post eaedem eius pra diximus et propriae classis lacium ducem, consiliis suis inlectum ac fide data iunxit Antonio quo facis, quisquis aequum Se praeStiterit, sciat non minus a Pollione in Antonium quam ab Antonio in Pollionem esse conlatum. Adventus deinde in Italiam Antoni apparatusque contra 3 eum Caesaris habuit belli mehum; sed pax circa Brumdusium composita. Per quae tempora Rufi Salvidieni foe 4 est consilia patefacta sunt, qui natus obscurissimis inbtiis parum habebat summa accepisse et proximus a Cn. Pompeio ipsoque Caesare equestris ordinis consul creatus esse, nisi in id ascendisset, e quo infra se e caesarem videret et rempublicam. LXXVII. Tum expostulante consensu populi, quemagravis urebat infesto mari annona, cum Pompeio quoque circa isenum pax inita, qui haud absurde, cum in navi Caesaremque et Antonium coena exciperet, dixit in carinis sui se coenam dare, reserens hoc dictum ad loci nomen, in quo paterna domus ab Antonio possidebatur.
In hoc pacis laedere placuit Siciliam Adhaiamque Pompeio 2
78쪽
concedere in quo tamen animus inquies amore non 3 potuit. Id unum tantummodo salutare adventu suo patriae attulit, quod omnibus proscriptis aliisque, qui ad eum ex diversis causis iugerant, reditum salutemque pactus est; quae res et alios clarissimos viros et Neronem Claudium et Μ. Silanum Sentiumque Saluminum et Arruntium ac Ti-4uum restituit reipublicae. Statium autem Murcum, qui adventu suo classisque celeberrimae viris eius duplicaverat, insimulatum salsis criminationibus, quia talem virum collegam Mnes ena et enecrates fastidierant, Pompeius in Stellia interfecerat.1 LXXVIII. Me tractu temporum Octaviam, sororem caesaris, . Antonius duxit uxorem. Redierat Pompeius in Siciliam, Antonius in transmarinas provinci , quas magnis molimentis Labienus, ex Brutianis castris prosectus ad Parthos, producto eorum exemitu in Syriam inter- laetoque legato Antoni concusserat; qui virtute et ductu Ventidi una eum Parthorum copiis celeberrimoque iuVe- num Paeoro, regis filio, extinetus est. Interim caesar per haec tempora ne res disciplinae inimicissima, otium corrumperet militem, crebris in Illyrico Delmatiaque expeditionibus patientia periculorum bellique experientia dura-3 bat exercitum Eadem tempestate Calvinus Domitius cum ex consulatu obtineret Hispaniam, gravissimi comparaudique antiquis exempli metor fuit quippe primi pili cen- turionem nomine Vibillium ob turpem ex aete fugam Iusti Percussit I LXXIX. Crese te in dies ei classe et tama Pompei Caesar molem belli eius suscipere statuit. Aedineandis navibus contrahendoque militi a remigi navalibusque
adsuescendo ertaminibus atque exercitationibus pra laetus est Μ. Agrippa virtutis nobilissimae, labore, vigilia, periculo invictus, parendique, sed uni scientiSSimus, aliis sane imperandi cupidus et per omnia extra dilationes Positus consultisque acta coniungens Hie in Averno ae Lucrino laeu speeiosissima classe labricata cottidianis exercitationibus militem remigemque ad summam ei mili iuris et maritimae rei perduxit scientiam. Hac classi Caesar,
79쪽
eum pinis despondente ei Nerone, cui ante nupta fuerat, Liviam, auspicatis reipublicae ominibus duxisset eam uxorem, Pompeio Siciliaeque bellum intulit Sed virunt hu 3mana ope invictum gravit. eo tempore sortuna coneussit: quippe iunge maiorem partem classis circa Veliam Palinurique uromontorium adorta vis Africi laceravit ac di tulit. Ea patrando bello mora fuit, quod postea dubia et interdum ancipiti tortuna gestum est nam ei classis eodem loco vexata est tmpestate et ut navali primo proelio apud las ductu Agrippae pugnatum prospere, ita inopinato classis adventu gravis sub ipsius caesaris oeulis circa Tauromenium accepta clades; neque ab ipso perieulam fuit Lesiones, quae cum Cornificio erani legato caesaris, expositae in terram pam a Pompeio oppressae sunt. Sed ancipitis sortuna temporis mature virtute cor 5 recta explicatis quippe utriusque parus classibus paene omnibus exuin navibus Pompeius Asiam fuga petivit iussuque . Antoni, cuius opem petierat, dum inter dueem et supplicem tumultuatur et nunc dignitatem retinet, nunc Vitam precatur, a litis iugulatus est, cui in tantum duravit hoc saeinore contractum odium, ut mox ludos in theatro Pompei laesens execratione populi spectaeulo, quod praebebat, pelleretur. XX. Aceiverat gerens contra Pompeium bellum Iex Africa caesar Lepidum cum duodecim semiplenis legionibus. mi vir omnium vanissimus neque ulla virtute atam longam sortunae indulgentiam meritus exercitum Pompei, quia propior ludi at, sequentem non ipsius sed a Saris auetoritatem acidem, sibi iunxerat instatusque -- plius viginti legionum numero in id suroris processerat, ut inutilis alienae victoriae comes, quam diu moratu erat dissidendo in consiliis Caesaris et semper diversa his, quae aliis placebant, dicendo, istam victoriam ut Suam interpretabatur audebatque denuntiare Caesari, excederet Sicilia. Non ab Scipionibus aliisque veteribus Romanorum 3 ducum quicquam ausum patratumque sortius quia tunc a Caesare quippe cum inermis et lacernatus esset, praeter vomen nihil trahens ingressus castra Lepidi, evitatis quae
80쪽
iussu hominis pravissimi tela in eum iacta erant, cumlaeerna eius persorata esset lancea, aquilam legionis rapere ausus est. Scires, quid interesset inter duces: armati inermem secuti sunt decimoque anno, quam in dissimillimam vitae suae potentiam pervenerat Lepidus et a militibus et a sortuna desertus pulloque velatus amiculo, inter ultimam confluentium ad caesarem turbam latens genibus eius advolutus est vita rerumque suarum dominium concessa ei sunt, Spoliata, quam tueri non poterat,
dignitaS. LXXXI. Subita deinde exercitus seditio, qui plerumque contemplatus frequentiam suam a disciplina desciscitet quod cogere se putat posse, rogare non sustinet, partim severitate partim liberalitate discussa principis, specio, sumque per id tempus adiectum supplementum eampanae coloniae; concessitam reseranis astri . sesumus coloniari eius relicti erant publici pro his longe uberiores reditus duodecies sestertium in Creta insula redditi et aqua promissa, quae hodieque singratare et salubritatis instrumen-2 tum et amoenitatis ornamentum est. Insigne coronae classicae, quo nemo unquam Romanorum donatus erat, hoc
3 bello Agrippa singulari virtute meruit Victor deinde
Caesar reversus in urbem contractas emptionibus coni-
pluris domos per procuratores, quo laxior fieret ipsius, publicis se usibus destinare professus est templumque Apollinis et circa porticus saeturum pronaisit, quod ab eo singulari extructum munificentia est. LXXXII. ua aestate Caesar tam prospere sepelisu in Sicilia elium, Fortuna in caesare et republica mitis, 2 saeviit adorientem quippe Antonius cum tredecim legionibus ingressus Armeniam ac deinde ediam et per eas
regiones Parthos petens habuit regem eorum obvium primoque duas legiones cum Omnibus impedimentis tormentisque et Statiano legato amisit mox saepius ipse cum, summo totius exercitus discrimine ea adiit pericula, quibus servari se posse desperaverat, amissaque non minuSquarta parte militum captivi cuiusdam, sed Romani, consilio ac fide servatus, qui clade crassiani exercitu captuS,