Respublica sive status regni Galliae diversorum autorum

41쪽

D Rr P. GAL. LIB. I. Iotest. Q hiare ' Reipublicae uilitatemper existimavi pertinere , ut mos ille rvetur , conseiendi sacerdotia de Eesiarum facultates iis, qui suae diligen- ac literaturae documentum aliquod gregium dedi A nt. Nili enim ita fiat, po- is lima pars earum facultatum erit in iotestate Principum ac piscoporum tui sui. deinde familia cibus atque servu- ea distribi iunci reliqui autem, tui I O-nae apud Regem nullos habent amicos tque solicitatores, frustra laborem om-iem sumunt. Neque tamen hoc ita vel naccipi, quas in ea sanctioneri lege, quam agmaticam nostici vocant, nihil sit viii non enim hoc mihi sumo disputan

tum sed, quod publice mihi profutu-

im esse videtur, expono. Vellem equilem inveniri posse aliquam in eo rationem, quae aeipublic Galliaevi Romanae quoque Curi. e sit non incommoda: sed plura de eo non sum dicturus in hoc

oco. Quae autem dixi Omnia eo pertient, ut ostendam quam apte venus e inter se cohaereant omnes regni ordines,

e quibus si quis aliquid delinquat, facilis est medicina. Nam si nobiles injuriam

caeteris faciant, coercentur ab iis qui usreddunt, quorum est tanta uictoritas, ut quantumvis magni Principes eorum cogantur parere decretis quod si

PQ pulas

42쪽

populus etiam atque vulgus aliquid minitatur, ut nonnunquam accidit, non es dis ieile nobilitati, propter potentiam . Dusuniarnaorum, illos ad equitate rosi cium adducere eoque fit ut suariat rerum finibus ac veluti cancestis sese coit ineant omnes , ac pacem alii cum alicolant, quando neque causam habenneque facultatem etiam aliquid conanadi periculum in eo summum esse vi dent. Itaque Regem tanti beneficii aui

ctorem complectuntur, di amant om nines, ac cum tempus incidit, libentissimcti imperata faciunt, iublicis neces litati, si usitagno studio subveniunt. Quod sit lprivatim aliqui ab os scio discedant , a trata sunt remedia , sic, ut malum non possit longius progredi. Et haec quidemn satis es lxiii , ut demonstrem quod sui a diximus, Galliam optime constitutam est legibus. Nunc ad alteram par item venio, quae plurimum habet, ut dis lficultatis,ita etiam utilitatis. nam de quae sint nostrae Reipublicae vitia, A quem si

admodum ea debeant emendari, com

flectitur. Ac sane magnitudo rei non

nius modo sed multoriani periti mimo rum hominum sententiam cicis lat. . quod tametsi ita sit, tam eiicibidium, ianio Reipublicae persuadent ac prope

anodum impellunt,ut quicquid&labore

43쪽

D E RE P. GAL. Di t. I. 33 ingeni, rerum tractatione atqueri, Hauliis nunc annas, quos publicis iaculis impendi, cognitus ii atque medit. . na habeo, proferam. Nemini vero le- :m aut modum hic ullum pra scribo, d luod conveniens S utile mihi vide- u ,explano, desiis qui melius rem cogno-unt, ludicium permitto. Et quoniani inui modi Republica , quali est nostra, tum a Rege dependet, pracipuum ac immum est videtur , ut sit vir bonusque prudens. Nam si populum habeat bicquentem, facile cisciet, ut quae bonae inti salutares leges, vigeant atque er--ntur, qv. et Vero minus, hae ut abrogen-ir Deinde, chim recte vitam instituit,aoribus exemplo suo praelucet omni opulo, ad sui imitationem inccndit cum Reipublicae studium in eo appa - reliqua Praetectorum ut ba minium audet ab olsicio recedere, ii Oscue nines elaborant, ut ne quid ani adversione dignum iaciant. Iam vero, ii Regibus haequatuor ine sient Virtu- S, ingenium, experientia prudentia,N mo Reipublicae, nillil deiiderari pollet .mplius sed tuoniam vix pauci repetuntur tales ac ut fortast reperiantur, amen quoniam impcarii, non virtutis eli Laereditas,&quia vis tota in actione con-ulit, veniendum est nobis ad earum re-

44쪽

ex plicatione ii, quod Aristotelem lexa nilii Magni praecei rorem

comi tui es doc os exercitatos horiadnes se cille constat, traditis totius fratri VcCptis. Quomodo auten regenda Respublica, de quibus virtutibus opico ea principes viros esset natos, de arebus omnibus adeo luculanter copiis se nnali scripserunt , tam Graeci qua in Latini, atque etiam nostrae linguae horarines, ut nimis prolixum ac plane supe

vacaneum sit ea onmia congerere it dilici

rarium autem , velle alii luid iis adjicer e ulla enim nova ratio inveniti poteli otiam non superioris aer illa homine ride monstrarint sed dialos is nonnui salem tractarunt, ut Aristotcla sic enci crates, d Thomas Aquina. alii veru historice, ut Xenophon, in eo libro, quer linscripsit Paediam Cyri, quem regena d

scribit, eiusque vitam irores res g stas coni nemorat, non quidem, quoin revera is fuerit, sed quod talem elle opo

reat, qui boni Principis personam ulli bnere velit. Est enim Cyrus ab illo non a ahistori. e fidem scriptus, sed ait essgiem justi imperii. Alii orationibus aut pane lgyricis rem demons Dant ut Cicero, lumi

Pompeii laudes recitat, ilinius, dumi II a janum Caesarem praedicat es usque Seneri

45쪽

DE A L. Luis. I. J eneris tuae lana cola scripta sunt etiam oli, alingua. Sunt alii, qui cum Princium facta commemorant, virtute Co- una celebrant, ut reliquos ad exemptu ni avitent, ac vitii luoq; graviter ac odio- reprehendi int, ut dona ines deterreant. io quidem in argumento pra stat Valeius Maximus, qui non modo Romano-um, sed S exterorum praeclare atque et-am ina probe turpiterque adia dili renitas me coni cripsit. Quod si viri principes et egerent ipsi, vel ab aliis audirent e-usmodi libros recitari,ac menti animoliae infigerent optina , quibus ii libriunt referti, praecepta, non est et iis opus

alia institutione majori sed quoniam rarum reruna omnium recordatio c sus distacilis est , propter prolixitatem A multitudinem , tum etiam propter bumani ingenii atque naturae infirmim

talem, inprimis autem, luoniam Principes o qui magistratiun obtinent, si sunt prudentes p.ravibus implicantur nego itis, clarum habent vacui rem potis, aut si sunt etate minores, delitiis atque voluptatibus fere ise tradunt his de cau- sis, quinii iii videntur ad bene guberniandam Rempublicam Galliae inprimis pertinere, paucis comprehendam. Ita fiet, ut nec illos, qui seriis rebus occupantur, ab labore de induitii a revocent, nec

2 iis

46쪽

s CL Avoris EsFLO Iiis, qui seria parum curant, molestia aut fastidium adferam. At tu illud Paratius aggrediar quod Regem, nunc pr. aeest , ea bonitate ingenii essconfido, ut quae optima esse cognoverit libenter sit amplexurus , meum habiturus propitium , qui cum corda regum in sua potestate laabeat, orandus est, ut sana consilia magistratui suggerat. Primum ergo generatim de iis, quς huc pertinere videbantur , verba faciam, antequana alia quae sub ipso genere latent,in medium adferam; medicorum exemplo, ilii cum aliquid in aegroto deprehendunt, quod causam alicujus magni mor ibi adferre possit, solent ei tantum malo providere atque consulere, interim au tem de eo, quod totius valetudinis recuperationen attingit , nihil ad templi

praecipiunt. Inprimis cavendum est Resi, ne luid immoderate aut praecipitans ter ulla de re statuat, sed horum utatu consilio, sicut praestantissimos semper viros in rebus magni momenti fecisse conitat. Nam: Moysi Deus attribuit homines prudentes ex tota multitudine delictos, quorum adjutus consiliis rem administrarer. Fieri enim non potest,ut unus aliquis, aut etiam pauci quidam, quantumvis excellentes, tantam imperii molain sustineant , imo negotiorum artulis

47쪽

P. G A L. L IAE. I. Iultitudo caliginem quandam mentis bducit iis qui nimium in se recipiunt. auia nee ingenii satis habere possiant, nec

iam temporis , ut idonee res onmes fonsiderent , valde peccatur , cum abito ac tumultuose aliquid agitur. Sed rovidendum est etiam , ne, quod tacidum de arcanum est oportet, cum pluri- us communicetur. Saepe enim fit, ut

tonnulli propter locum ac dignitatem, uani obtinent, sim adhibendi conual-tionibus, inuod majori parti visumi, illud fere decerni ac recipi solet: eo Lepe periculum esse potest, quO-ia Ex multis perpauci, ingenio simul re asia rerum atque judicio prara ant. Cum magna sit in eo difficultas et quiansiliarii carere Principes Olaria in Obnio istunt, opus est , mea quide ira sentia, ut praeter Iuris administros, deuibus antea diximus, Rex institu .it reis Senatus, quibuscum de rebres omnibus deliberet, exemplo Servatoris nostri, qui

praeter septuaginta duos discipulos , abluit apostolos duodecina, in iisque solumes maxime familiares, Ioannem, IacO-um, Petrum, quibus S suam divinitatem separatim ostendit in de morte atque cruciatu suo, quum tam ejus cogita tione vehementissime perturbaretur plurima dixit, quinetiam in histribus C s Ioari

48쪽

is CL AvDrs EsFLLIIIoannem prae caetetis valde complesti , ut sacrae literae testantur. Ad edem quo iii modum de pia Nicis nexiis Rex cum frequenti concilio commnicabit, cui intersia Principes EpiscopCubichilarii, Z id genus alii P aesecti domestici, ac, si res ita pollulet, Senatus a iudiciorum praeiades, ac primi nomini

consiliarii, omnes in quibus aliquid e lignitatis atque consilii. si forte ab

sint, evocandi erunt quod tamen arctunc solum est faciendum, quando di amma rerum agitur, cum vel belluest suscipiendum , vel serend. novae leges, aut aliquid simile. Tunc enim e praecipuis regni civitatibus adhibendi sunt prudentiores 8 hic qui deni en

tu non est perpetuus, Verum temporaneus. Illud vero dicitur perpetuumi ordinarium Concilium , cui adhibentur qui Regem fere comitantur, in eoq cocilio tractari debent ea, quae maturam quidem 5 gravem deliberationem , sed tamen nullam requirunt taciturnitatem. Saepius autem cogi debet hoc concilium , etiamsi negotior una magnitudo non flagitet in tanto enim regno fiernon pote ii, quin novae quotidie res offerantur, quae consultationem requiran

auod etiamsi nihil fere in deliberationem veniat: tamen ipse conventus per laude i

49쪽

DAE RE P. M A L. IUDA. I. 9ailem qu .mdam e honestatem habet, inciditi mper alicuius rei meriti O, qu tutis etiam actionibus accommoti riri. Ad hoc autem munus eligendit viri boni ac prucientes, di P ei publi- amantes neque ad generis nobilitam aut conditionis amplitu linem, sedi olam virtutem ac integritatem respi- enitum es, quoniam Rei p. salus in eo

ertitur. Hi numero este possunt, adduC- cim, aut etiam paulo plures h modo

ui sunt idonei, reperiantur nec ulli, qui on sit in hunc numeriani adscriptus, oncedi oportet, ut sese ingerat, nisi forte liquid sit oblatum, de quo alius extra oncilium hoc plura S certiora cogno- at. sed raro faciendum est ita, b non ni-

i ravi de causa, ne paulatim alii minus

is ti sese insinuent. Atque ut singula Orbiae erantur, neces le est, ut vel Rex ipsael: Onsultationibus praelit, vel ex omnibus diquem constituat Praesidem , cujus cari virtus , ut reliqui, non tam proprei miradum ac dignitatena, quam proster ingenium , in honore ipsum habeant. Sed profecto utili simum est, ut ciconcilio frequenter intersit ipse , praeserti in quum arduis de rebus agitur Neque enim satis est, ut decretum ei recitetur, quod plane perfecteque in te igere non potest, si coram audiat disceptari. 4 Quum

50쪽

Uum etiam adest ipse disputationibus. ingenia suorum melius cognoscit,& quibus optinae uti possit, intelligit, 1 u-rdium in illis excitat, ut d diligenter Om- ni ponderent, ne iue raudem ad mi itam,quando illum suae eruditionis, a . nimiicilem atque judicem praesentem

conlpiciunt. Ex hoc autem numero tres aut ad sumnum quatuor, quorum virtuti plurimum tribuit, ibi deliget, qui-ibus cuni de rebus oblatis, antequam ad

concilium deferantur, communicet. Fie 'ri enim potest, ut aliquid occurrat, quod non oporteat a multis cognosci ac deliberari, vende, luod silentio tegendum

sit, vel quod ad aliquem ejus concilii proprie pertineat. Cuna iis redisceptata, cog initisque eorum sententiis, multo facilius I

persectius, itiale sit reliquorum udicium, aestimabit. Cum etiam in frequen- tiori concilio decretum est aliquid Gepa ratim cum iis, quos dixi, paucis, de eo scolloquetur nec enim statim optimum est, quod major pars judicaverit. nodii vel dimidere ipsos, vel opinionibus ua .riare videat , vel communem illorum sententiam non per omnia probet, nihil in praesentia decernet, sed graviori cogitationi rem servabit si firmam habet sui judicii rationem, leniter ac si te ulla repraehensitone, in proximo deinde con-