Respublica sive status regni Galliae diversorum autorum

51쪽

DE RE P. GAL. I in i e conventia,causas proferet, cur aliter,uam ipsi arbitrentur, faciat. aut si silenium res postulabit, diversum ab eorumcntentia faciet, ac tunc demuni sui facti ationem illis explicabit. Sedrare, ac non

alii gravissima de causa discedendum est ab opinione communi , quoniam Sc periculum in eo esse potest, dc illi, si tepudiari plerumque sua dicta videant. ,stensionis causam habituri sint, iu-

dxim diligentiamque remittent prudentiam igitur ad hibebit, caveat, ne his authoritatem omnem, illis vero nullam tribuat inprimis autem , ne singu-

larem ali ciuem in amo habeat honore, hi reliquidi illi mulare, allius omnia dicta faciatque probare cogantur. Nam alioqui servitutem sibi comparabit ipse, auctor illi sit futurus, ut sui commodi privati causa Reipublicae plurimum

nCceat. Aquitatem enim vix et ut ser-Vet, qui summam rerum occupat, quantumvis etiam natura sit bonus,&integer. Vbi vero praecipuam alicujus virtutem atque fidem perspexit, non teme

re fidem iis habebit , qui de illo aliquid

deserent,d delatori, si saltum esse compererit, poenam de nunciabit, in tam ejus qui accusatur, quam qui accusat, personam atque causam totam diligenter

considerabit, o silicium esse judicabit, s eum

52쪽

42 CL v M 4s Larie iam qui detulit,graviter atqile severe ca-itigabit, delatium interini certiorem faciet, tacito alterius nomine , ut videat

lite ina modum se e purget. Quod i cri-naen si estis eneris , iit ad plia in aut ad Rempubl. pertineat, diisimulanter eum, Hau de Ur erit, ob ervabit, S Mi r te qui detulit, idem facere velit ejus quod dixit, non est repudiandus. Nam si secus nat, laoc sit aditum prs cludere iis, quia gem de sua salute velint commonefacere. Ac sicut levitatis est, omnibus indilierenter habere idem, qui aliquid deserui: ua quo tu in aprucientiae est, repudiare Omnes clui qua lue de reali luid enunciare velint Mediocritatem ergo servet, clitibus auctoritatem tribuit, iis non sic in lulgendum et ut putent sibi quidvis impune licere, sed continendi sunt an metu, ut indubitato sciant, si quid praeter ossicium secerint, poenam daturos. Ut autem ex iam tbus unum ali quem habeat sibi prae relii luis familiarem, qui iam de rebus privatis at lue do- inesticis loquatur, non repugno, ocha gii felicitati parte careat, hoc ei sit non ellet concessum sed in rebus arduis atque severis minime istud recipiendum eli Nemo enim unus cuncta regna negotia satis aut novit te aut procurare po-xuti,d quo qui que prudentior est,eo mi

53쪽

RE P. GAL. LIB. l. l la tantum onus an se recipere volat, nitior te ambitione Marr pantia sit demen atras. Nullam rem igitur Daloris mo-lnenti Rex occuliam 'abebit, sed quibus plurimum fidit, iis totum se patefaciet. Non minus enim est aliquando in tacen- lo vitii atque periculi, quam in efferet do Caveat autem, ne cui ita sit familiaris, ut in rebus magnis polliceatur , citis, quod occulte per indicium cognoverit, nihil se dicturum aliis. Nam qui sunt improbi ac scelerati, facile sic occasionem a ripiant struendicatum niς,ac futili unasu, ut dellata re aliqua ac per invidiam saepe ac odium excogitat , suspicionem gravissimam concipiat, propter silen-:um prominum , acerbe se afligat ipse, ulla de causa, de aliquid designe , cujus ipsum postea pudere ac poenitere Oporteat. Prius ergo, quam familiares illos sibi saciat, fidem eorum ac taciturnitatem exploratam labeat,ut non minus

tuto S libere cum illis, quam secum ipse loqui possit. Multa enim magnid praeclara saepe negotia interierunt propteron praesesitum silentium d accidit non raro , ut qui utiliter ac prudenter aliquid excogitarunt , invidiae metu non ausit pronunciare, veriti ne non sit tacit una. In primis autem oportet, ut hujus, et quo loquimur, concilii decreta sint

quain

54쪽

CLAVDiis EsELLI rquam maxime arcana. quanquam ju- r urando silentium illi polliciti sunt, in .a mencum liciti id incidit majoris mo-DII menti, Rex per occasionem denuo ipsos ridet& ossa cii sui commonefaciet ac si comperiet aliquid emanast , dabit ope oram ut cognoscat a quo sit latum, Sesau si ctorem ubi repererit, pro magnitudine i rei vindicabit, ut alii exemplo deterrean si tur. Cum etiam res quae in delibe fatio Ai nem venit, est ejus generis, ut sit quod de illa decretum est,eseratur, periculum sit, a ne tota corruat evertatur , cujusmodi hi est belli desiberatiori cognitis omni uni sentem iis, nihil illis praesentibus decer ne , Verum secutus saniorem senten tiam, quod animo concepit, exequetur. Quanquam sane tutissimum mihi videtur, ut uni atque alteri quibus maxime omnium fidit , quid sui consilii demonstret, praeserim si parum se iudicabit Mus equo agitur, esse peritum, in eoque pr. aestat, ut summisse de se potius, humiliterque sentiat, quam ut nimium per arrogantiam sibi sumat. Haec fere sunt, quae nar hi videntur ad praesens argumen tum pertinere.Nam si ad launc modum, ut d , concilium instituatur , nullum potest tantum evenire discrimen aut incommodum, quod non facile depellatur, quandoquidem nihil sere incidere rosiit,

55쪽

D RE P. CAI. LIB. I. s ossit, te quo non antea diu multumque itin omnem partem cogitatum, Qu.Ont etiam, ut minori motu atque detriarento populi occurratur impendentinato, quod fieri non potest , quando in

pso negotio consilium repente ac tu nultuose capicndum est. Quamvis au - em ea, quae dixi, satis videri possint tanen luoniam pleri que, quo sunt doctio es ac prudentiores, eo magis utata re lent, ac plura semper investigant, non

aulla sum adiectitius, quae ad tuendum amplificandum regnum pertinent: tuorum alia domesticam , alia vero ex-

ernam administrationem attingunt. Et

rimo quidem hoc mihi velut funda-nentum sum O. Res omnes iisdem causis onservari, quibus ex causis ortae sunt ac λrocreat . Iam, quomodo natum sit Gal- regnum' stabilitum, supra demo travimus iisdem ergo rationibus comirmari deinceps magis atque magis xugeri quoque possit. sed quoniam pler

lue majorem explicationem deside, ant,&a nostiis hominibus sere neglecta uia hactenus, paulo sum de illis dicturus ccuratius. Quod igitur antea diximus e tribus illis retinaculis ac veluti frenis,l a Regum impetus vehementiores de- norantur atq; sistunt, totum hoc aequi-

axe nititur, nullam rem enim aut Deo magis

56쪽

CLAVDri EsELLII magis gr. atam, aut populo magis lauata latrem , aut honestiorem etiam e facere ei

pollit, quam si disciplina ni illam severe e vconservet .Hac enim virtute alique meri iusto fit, ut populi tutor atque pater appel. lictur, quod si vero secus agat, o suo ar-u.bitrio quidvis faciat, voluntates homi-li inum alienat,4 crudelis atque tyrannus imi ab omnibus nominatur. Et quoniam nacti On una nostrarum omnium initia dc exitus ad Deum reserri debent, Religio-nnem diligenter Reges procurabunt: Ga laliae Rex inprimis, quem Deus omni una ramplissimo frudi uos Imaoque regno dO- oriavit, cujus etiam maiores egregiis atque prs claris suis factis, ut i A A

gis pudendum sire, non inlistere illis veitigiis N ab ipsorum degenerare virtu te. Operam ergo dabit, it Fides ac Re ligio Chri itiati sit inviolata ut nullae haereses aut sectae, jam olim damnatae, in popillo resideant ut nomini Servato in il nostri nulla fiat ignominia , quod plerique nimis licentiose faciunt eam ver petulantiam gravibus exemplis at tu poenis coercebit, si Deum velit habe propiti uinci permultum enim sceleris et in ea consuetudine, quae nostris jam o,ribus prope nullam liabet in f amiam. Ec

clesiae vero Apoliolicae imagnum inpii

mi salui

57쪽

DE R P. GAL. LIB. I. 47 nis deferet hono tem, C qtae nargis,quo ecundiori sunt usi fortuna, pi pter eam

ii etatem dc pluribus adfecti beneficiis, 'si is antecessi res. Vt etiam Ecclesiis amnibus per Galliana sua jura ac privi-egia constent, desin Ecclesiarum praese-ti suum faciant ossicium , magnos ullo providebit, 'uod in ea re vitii de-

rehenderit per eos, quorum interest,

mendari praecipiet. Neque enim satis 'li, cluae recla sunt&honesta, novisse, erum adactionem prodeundum cs,id-lue cumprimis decet eos, qui praesunt a iis, maxinae vero Regem , cujus nullii mactum obscurum cile potest.&quoniam ui 'rincipis mores fere sequitur populuS, laborare dc bet , ut optimis honestas si-

autem ordinis homines,eos praesertim

lui praeiunt admistrationi ac toti disci- lmae, in honore habebit sic tamen, ut ipsi Maiestas constet Multum in ea peccatur, tum hic, tum aliis in lo- is quod etsi vitiis illorum ac impuraeitae tribui fortasse potest ordini tamen

si nihilomimis honor suus atque cunias impendi debet icut regiae dignitatitaque splendori propter ipsius Regis ne

uitiam, nihil decedit. Permultum enim stubique vitiorum, nec ullum si vi- . aenus, Dod non emendationem

58쪽

CL A via SE E requirat sed Reges incusari possunt, qui minus .loneos Ecclesiis tape praeficiunt pitis enim es in eo peccati, tuam credat Polliae: nam desiniterorum hominum lus periclitatur,ac plerique dum in illo liintuentur remollet cunt,eor una lue sinatiles evadunt. Persuadeant ergo sibi Prin cipes , hoc uno caesto euin gravissim ioiandi, eoque magis, quo maiorem istu uapud nos jam habet, nostiis moribus ciccusationem. Nam si in iis rebus qproprie ad pios pertinent, magno sidio&sollicitudine conquirunt ac sibi ili sunt, quos in quaque re maxime ecellere arbitrantur, coquos, Onser Venatores, aucupes, equorum dora itres, satellites cui odia suae causa, ite belli duces ac militum praelectos inuni odo tandem in aspectu Dei coni: sic quod Eccleii ae, quam sanguitie suo Chrstiis in libertatem vindicavit, eos prae ponunt,qui vel flagitiosis moribus atquvita populum a reo a semita deducunt pr. aecipitium, vel etiamsi non turpiter a a scelerose vivant , tamen omni destitui: doctrina, suum ossicium facere non posunt Certe,si quemadmodum nomine, ita quoque re ipsa volumus est Chri mani,d si quidem Evangelio ac sacris liter itidem est habendam putamus , ita latuemus, nullam pone Reipublicae Christianae

59쪽

tianae graviorem plagam infligi quic-

uid enim est vitiorum, ex eo sente proluit atque re tundat. Nam ejusmodi Eclesiarum proceres , Episcopi ac id genustii inferiores deinde praesecturas ac pO-iu curam,sui similibus , hominibus in- diis at illae vitiosis committunt, de sa-ultates illae atque possessiones , in optios honestissimosque usus olim contri- 'riae, nequiter desindigne consumuntur,

uec Religio ipsa in hi librium atque On- emptum addiicitur. Et quanquam huic ,rdini nomen ipse dedi, tamen quod res: st, dicam nec enim hoc agitur,ut aliquile suo statu dejiciantur , verum ut su-:uli ossicium suum faciant, de ossensio- aes e medio tollant, non solum ejus opuli , quem curandum susceperunt, ei totius etiam Ecclesia miseriam cit

rommoda considerent.Vix enim paucos eperire liceat nostri ordinis homines, id quos earum rerum omnium emenda-io proprie pertinet, qui possint cum di-:nitatei velint interesse Concilio pub-ico, atq; ibi, tu necessaria sunt ad com- nunem omnium saliriem , explicare ac tamedium consulere. Quod si vel in diocris aliquis numerus eorum , qui ad eiusmodi rem sunt idonei, reperiretur,

dubium non est , quin pleraque omnia commodiorem in statum brevi perveni-

60쪽

rent Veritas en in apte patefacta 5 demonstrata, semper in suo gractu consiliat nec ulla vi expugnari potest, ac Dcus in tu ortalis consiliora ope su:s perpetu succurrit, ut singulis temporibus, hac lquoque memoria non semel observa. tumes . Parum qui lina ista quae dico. pro me faciunt, a spectem emolumenta sed ea vis est veritatis, ut etiam ii, qui se ctis de moribus illam pernegant, nece sit

tamen habeant,& propemoduna cogari tur, si non sermone ac palam , tacite trumen 6 conscientia te sic illam profiteri Cum igitur a nostro ordine vehementer peccatum etsi sciam, non gravate cul. pam agnos coci atque ita sentio,prinZimae potissimum delictum in eo versari,

quod piscopi popillo sibi commisi non

cohabitant ipsi,verum alii aliis de causi Glquae prope omnes ab ambitione origianem ducunt, aut Romani Pontificis, aut Regum sectantur familias. Huic certe

malo, quantum meae facultatis erit, me debor, ac Deum precor, ut conatum ac

Istudium meum promoveat, desiis , quC- tum ad curam proprie pertinet sanare morbos &emendare vitia,clementer ad- tu .Eil enim ossicii nostra, ut in eo diligem ter elaboremus,4 detectis erroribus, in viam redearaus ipsi,d aliis, ut ad sanit

tem revertamur, sin us auctores at lue

duce