Magyar historiája, 1592-1598. [Commentariorum de rebus Ungaricis libri qui exstant] A szerzö ...

발행: 1866년

분량: 428페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

101쪽

dibile sit, exhilaratus, mirum in modum iam in sinu gaudebat, demonstratis igitur ei, Omnibus, quae dignavis indicari poterant, ambos ipsos legatum, ac prinditorem mensae suae adhibet, et Variis sermonibus inter epulas habitis, quasi amicum erga eos foveret ammum, laute ipsos accipit vox mensis remotis, imbet utrumque acerrime inciri, Vinctosque per fenestra palatii in Savum fluvium muros alluentem praecipitari. Exacti postea aliquot diebus, mirari Bassa, et cum praecipuis suorum, cur nuntius elapso tot diernae intervallo ad se non reVerteretur, disquirere, it que mimo alter nuntio imperiose denuncia Abbati,ae adiectis r authoritate minis, sciat, se, si forte

eum contumeliose intercepisset, pari, aut etiam maiore id actum, iniuria compensaturum esse. bbas, eoaeposito ad moderationem vultu, respondit, e nuntium ex arce omnino emisisse, quod si is ad Baasam non revertisset, eius se criminis haud quaquam teneri. Interim pollicetur se, quoniam suarum probe Virium eo cius, arcem ulterius tueri non posset, eam omnino Bamae traditurum, sed his conditionibus, ut exacto triduo, nonnia selectissimos ex omni suorum numero procere ad accipiendam arcem mitteret, non parvo

enim dedecori sibi futurum, si infimae sortia hominibus tanti momenti castellum dederet. lacuit Bassae vehementer Abbatis responsum, maxime, quod citra ullam periculorum aleam, tam munita se arce potiturum speraret. Interim Abbas indictis in arce publicis precibus, opem imprimis divinam implorat postea tormenta omnia maiora pariter, ac minora quam diligentissime instrui iubet, eaque Vestibulo arcis, quam barbaris intrandum necessario erat, infodienda curat, et simul aliquot pulveris tormentarii vascula ibidem pin

102쪽

14 Io. DECII BAROUsita cespitibus aliisque id genus perimentis contegit Dum haec aguntur, triduo iam elapso, ad praescriptum barbari tempus, quam ornatissime, et magnificentissime arci magno cum gaudio, ac spe monasterii potiundi appropinguant Quibus Abbas visis, iubet

portas attolli, iisque quingentos ex barbaris, qui reliquis genere, ac mRtu praestare Videbantur, triplici agmine servato, in arcem intromittitiostquam maxima eorum pars introiisset, Abbas claustris protinus portarum anterioribus simul, et posterioribus dejectis, iubet tormenta ad eos iam antea usus rite disposita, explodi. Iis hinc inde incensis, nonnulli eorum distracti, membratimque dimisi, periere, alii in aera vi tormentarii pulveris sublati Volitavere, omnes denique

ad internecionem consumpti fuere, quibus rebus praeter omnem spem conspectis, ceteri, qui extra cancello portarum Ventum rei praestolabantur, nihil omnino antiquius habuere, quam ut in castra ad Hagonum Bassam concitat cursu contenderent, is tanta avorum, et ex iis selectissimorum quorumque clade cognita, furibundus fremere, et horrendis in verum Christianorum numen contumeliis, ac blasphemiis e fuata, iureiurando se VoVere tantam suorum pereiciem diro eius arcis excidi vindicaturum. Adiiciebat etiam, ae cum illi non virtute, sed dolis, ita sortissimos mili te circumvenissent, palam, apertoque marte eos oppugnaturum, periculumque propediem facturam, an parvus Christianorum Deus ita enim blasphema capita Christum per contemptum appellant e manu eos sua emere possit, cuius illi potentia, numineque divino freti, tam audacter se Caesaria imperio obiicerent habere a Mahometem longe illo potentiorem, cuius Musulmanni ita enim se vocari gaudent prae-

103쪽

DE REB UNO DEC. . . I. 15

tidio fulti , mille iam amplius annis monarchiam in orbe, latissimumque imperium obtinuerint, Christianique nominia Maeotas, in eas, in quibus nunc Versarentur, an tia redegerint. His atque aliis blasphemiis, dirisque in melos effusis in furorem quasi rabiemque acta domum a contulit.

De elade Baetorii Bassae postrema, quae totius belli Sinanici causa aestiterit. Domum reversus Hagonus Bassa, totam eam hyemem, quam longa fuit, acerrim militum delectui ceterorumque usibus belli neceasariorum apparatui, sum' aea cum diligentia attribuit, et circa secundum ac Vi-gecimum Iunii diem, maturescentibus iam aegetibus, quo ipsi tempore copia ex hybernis educere, et uni realia gerere bella plerumque solent, expeditionem ad rava Saaeciano postremam a cipere statuit. Itaque convocatis novem circiter finitimarum arcium praesectis, viri strenuis, et usu bellico exercitatissimis,

quos ipsi sua lingua Bego appellant, quasi dicas dominoa, collectaque triginta ex electorum equitum iuxta ac peditum millibus rencinum primo caste, lam insentia armi petit. o non multis post diebus ex animi sententia expugnato, arcem conseatim Sisecimam baidet, et quo maiore antea inde ignominia palma fuerat, eo intentiore studio Opugnationem mo- materii adurget. roinde admotis maioribus tormentis, omnibusque rebus, ad maximam quamque obsidionem nec a iis, acerrimo studio adhibitis, tanto muro impetu concutit, tantaque assiduitate obsesso fa-

104쪽

16 Io. DECII BAROVII

tigat, ut ni mature succursum laborantibus fuisset irο-cul dubio, dedi arcem barbaris, vel capi necesse reia-set, id ubi nostri accepissent, et quant in pericvio Siseciani versarentur, ni quamprimum illi suppetiae ferrentur, cognorissent confestim Thoma Erdodio Bano Croatiae, et Comite ab genber Generali, ut vocant Carolostadiano ducibus, coactis quam celerrime, sex millibus armatorum, Savum fluvium traiiciunt, et septimo obsidionis die, Sisecianis iam pene desperantibus, tempestivam opem ferre constituunt. Id ubi Hagonus Bassa ab exploratoribus accepit, et quam pauci numero, sed animis praesentes, Christiani auxiliatum basessis venirent, cognoVit obsidione tantisper soluta, ad adventantem Ogtrorum exercitum, ratus, feroci suo occursu, nostros omnino territum iri, cum instructissimis copiis contendit, Verum enimvero antequam marte cum hostibus rem discerneret, ut maiori cum fiducia, ac vincendi necessitate, milites cum nostris confligerent, pontem quo copias traduxerat, fato eius ita flagitante reacindendum cura erat, omnibusque impedimentis trans Olapin fluvium, qui noatra tempestate Culpa nominatur, in castris relictia,

expeditos milites secum transduxerat, sunt tamen nonnulli, qui pontem ab iis, qui in castris ultra flumen cum impedimentis praesidio relicti fuerant, cum metu

perterriti, nostros transitu prohibere conarentur, intercisum fuisse dicant. Sed nos hac re in medio reli ta ad nostros revertamur, qui quamvis numero pla-rimum hostibus impares essent, tamen cum eos Gentare viderent, nec inde, nisi vel Victi vel victorea re gredi possent, manus omnino conserere statuunt, itaque omnem salutis apem in divino praesidio, ac sua

virtute positam rati, data pugnandi copia, signisque

105쪽

DE REB. VAG. DEC. . . I. 17

eollatia, tanto ardore praelium iniere, ut hostem consessae in fugam verterent, et summa vi in Colapim fluvium impellerent. Mirum profecto fuit, et soli divillae potentiae adscribendum, quod tanta barbarorum multitudo, primo statim nostrorum impetu fundi, ab que fugari potuerit, tanto divinae clementiae argumento, ut plures a se invicem, dum alter alterum in laga praecedere festinat, et flumine Olapis, quam a nostris militibus perempti fuerunt. eriere cum Hagono Baasa summo copiarum duce Memius, Rusianus, et Achmanus Caesaris amitae, de qua paulo post pluribus dicetur, filius, iuvenis maximae iam spei. Ρraefecta Illyrici, ceterique aliquot duces, quos ipsi Begas vocant, qui omnes Colapis flumine submersi interieni Gregariorem numerus certo iniri non potuit, cum plurimos rapidissimus Colapis gurgea absorpserit; certo tamen fertur, ad viginti sex barbarorum millia ea clade periisse, qui nimis extenuant sedecim millia absumpta

esse tradunt; sunt etiam tormenta sex maxima hostibus adempta, quorum innumero unum fuit rarae magni-iudinis, quod olim Cacianus cum reliquis apud Eetam amiserat. Sed et minora tormenta, quam plurima, una cum triginta navibus, commeatu, ceteraque rerum

pretiosarum multitudine oneratis erepta hostibus fuere. Ita fusis, fugatisque Turcia, castra eorum trans fluvium eolapis relicta, navibus coriacet ad eos usus iam antea confectis, milites transvecti, diripuere, et calones onmes cum toto praesidio, atque lixas partim trucidavere, partim sub corona vendidere.

106쪽

De clade Sisecensi Constantinopolim perlata. Ρostquam Caesari renunciatum fuit Hagonum Baasam Bosnensem totum exercitus sui robur secum am sisse, tantus subit motus, ac consternatio totum imperium urcicum perVasit, ut maximam Vulgo omneS,

inauditamque istis temporibus calamitatem Turcarum genti contigisse, secum reputarent. Atque ea quidem clades, cum alios omnes multis nominibus sollicitos reddebat, tum eos potissimum, qui erant a consiliis Caesaris, et in iis maxime Sinanum, qui, quod consilii, et aulae princeps haberetur, omnem eius infortunii

contumeliam ferme solus sustinebat. Ne autem ea res graVius, quam par esset, Caesaris assimum exulceraret, omne suum studium in eo Sinanus ponebat, ut stragis ipsius incommoda elevando, Caesari persuaderet, daturum se operam, ne quid ex eo nomini ipsius, gloriaeque decederet. alia Sinanum secum animo agitantem, et Caesaris Offensionem vehementer metuentem, mulier quaedam vidua grandis natu Caesaris amita in praesentissimum vitae, sortunarumque periculum sere adduxit.

107쪽

DE REB. VNO DEC. . . . 19

De amita Caesaris eum ad bellum contra Christianos

citante.

Haec olim Αmhati Bassae uxor fuerat, viri tum allis vescae gratia potissimum florentis, ex quo aliquot liberos mares, magnae iam spei iuVenes susceptos habebat, quorum natu maximus Illyrici raefecius in proximo Haeciensi praelio, cum multis aliis eius ordinis flumine Colapis haustus, interierat. Eius morte mater anxia, tota ardens ulciscendi cupiditate, moram nem , quae interponebatur, adeo impatienti fertur animo tulisse ut captata Caesaris adeundi occasione, nocte intempesta lugubri habitu, et vultu ad moestitiam composito, ad eum ingressa fuerit, et tali oratione cunctantem eum, paulo liberius monuerit. Quid agis, inquit, Imperator, hoccine est Imperatorem agerest

in tam communi omium calamitate, in gravissimo amissi exercitus casu, in tam miserabili tot fortium viro--, qui pro tua gloria fortiter pugnantes, mortem oppetierunt, nece non conmoveris 3 an non audis Christianos illos, non contentos iam sui8 finibus, per eam exercitu tes eaedem tibi iam ipsi perniciem urbique huic

excidium machinari 3 sed non audis certe, opinor eο-ram scilicet culpa, qui rebus administrandis praepositi, quae vel maxime te scire tua interesset, tuis sensibus subtrahunt, aut non ea fide, qua deberent, compendii, quaestusque aut gratia referunt. Crede mihi Imperator, maior omnium, maior opinione tua clades aecepta est, deletus exercitus ille tuus, cui quem substituas, parem ortassis nullum habes. Non ego hoc proprio dolori indulgens, ob amissum tantae virtutis

108쪽

filium, ob oculos tibi pono. Ρerierit ille esto, praeelare iudico actum cum illo, qui pro tua gloria, proque religione vitam profuderit. Habeo alios, quibus atmilem exitum, modo id tibi expediat, exopis sed illud me

excruciat, quod his tuis administria, tam nefarie rea imperii tui procurantibus, omnem tuam Vim, Maleat temque, a christianis illis contemni videam. Imitare Imperator maiores tuos, imprimis autem Solymanum avum, quo Vivo in tantum res uresca crevit, ut orbi terrarum universo formidinem incusserit Equidem polliceor tibi, nullos fore mortales, qui te ferant, quoquo te verteris, cedent omnia viribus tuis, sin autem te domi continueris , vereor ne plures brevi superiori huic similes tuorum clades audias.

De bellis in Christianos a Caesare decreto.

His dictis profusa in lacrymas, et ad pede illius

proVoluta, adeo eum commovit, ut statim eam Caesar bono animo eas iusserit, iamiam ipsam Visuram, quantum authoritas eius, a qua causam suam agi rideret,

apud a Valeret Nec ultra moratus, poscit stylum, ac pugillares, atque sua statim manu perscribit Sinano, ut sibi necessaria omnia illico ad bellum instruat, nec ullam expeditioni moram faciat. Accepto hoc mandato

Sinanus collegas omnes ad se conVocat, eodem momento, eisque proponit Caesaris animum, quidque facto sit opus, totam noctem insomnem cum eis ducens, diu multumque disquirit. ostridie tandem ex sententia omnium certiorem facit Caesarem, maximum appa-a: tum, ubi Caesar bello ait interfuturus, requiri, cuius

109쪽

DE REB. VNG. DEC. . . II. 21

evandi potestatem in praesentia penes se non esse, adulta iam aestate, quae antequam Omnia pro Caesaris dignitate, in sua tanti belli comparentur, citius in adversas bello tempestates, hyememque ipsam sint prolapsura, Verum si Caesari rideatur, seipsum posthaebita aetatis excusatione, faustis ipsius auspiciis, omni praecisa mora in bellum profecturum.

De Sinano Binitae constiαιω, et portentis quibusdam. Hacuit hoc Caesari, non assueto bellicis laboribus, et natura corpore imbecillo, statimque Sinano belli Imperatore dicto, uinem potestatem, cuncta pro arbitrio constituendi attribuit. Hanc provinciam Sinanus, oeiugenarius iam senex, non tam sua sponte expetivisse, quam necessitate adductus, suscipere Visus est, quod certus esset, acceptae illius cladis, quae in eum solum belli ipsius auctorem redundaret, ignominiam, si domi maneret, morte sibi luendam esse. roinde Meepto munere, habitoque acerrimo militum delectu, rem urbanis primum copiis Constantinopoli ereressus, modico ab urbe spatio castra ponit, ut ea fama adduc-'ti, ceteri, qui ad bellum conscripti essent, eo celerius ex omnibus imperii partibus ad se convolarent. Orta Hadrianopolitana egredienti, cum signa de more militari praeferrentur, in ipso statim porta e uu , MUNI ex iis repente in terram delapsum, a pircumstante turba tractum in omen fuit, funestum cunctis in belli exi

110쪽

22 IO. DECII BAROVII

cuncti, qui eius rei spectatores fuerant, affirmarent Per eos dies aliud etiam eiusdem generis memoratu dignum evenit. Cum de bello lio citristianis indicendo,

sententiae omnium exquirerentur, aiunt intium, -- crorum apud eos Principem, cuius summa est apud Omnes ordines auctoritas, audacter pronunciasse, bellum illud sibi iniustum videri, ideoque et eos, qui antea cum Bassa Bosnensi in pugna occidissent, iure ibi, ob violatum foedus caesos esse, animasque iam eorum poenis infernalibus torqueri, et alios omnes, qui gerendo impio huic bello interfuturi essent, iisdem omnino teneri. Quae res ad Caesarem delata, tam alte in eius animo insedit, ut minime serendam sibi tam liboram vocem, qua Viri sortes ad bellum gerendum aegniores redderentur, ratu8, accersito conseatim in amiam Mumio, quasi de seriis quibusdam Secum acturo hunc in modum vivendi finem imposuerit: cum proconsuetudine aulae epulum ei appositum esset, ille eo gustato, et pone calice hausto, eo statim momento exanimatus concidit, mortuusque eductus fuit, omnibus quidem rei novitate attonitis, sed nemine tamen, vel queri, vel hiscere duntaxat auso, tantum sibi tyrannus ille deferri a suis postulat, ut inter iussa sua, et numinis oracula, nullum tamen discrimen relinquat.

Qua die Sinanus imperii fasces suscepit, in omnes extemplo regiones, quam late fines imperii Tur-oici protenduntur, nuncios, quos hausius ipsi vocant,

SEARCH

MENU NAVIGATION