Laurentii Pignorii Patavini Mensa Isiaca : qua sacrorum apud Aegyptios ratio & simulacra subjectis tabulis aeneis simul exhibentur & explicantur : accessit ejusdem authoris de Magna Deum Matre discursus, & sigillorum, gemmarum, amuletorum aliquot fig

181쪽

Matris Id ede U Attidis initia. IIpulus Romanus adversius Mithridaten gessit , egregiam operam naVarunt. Jam vero quod ad Isidenattinet, quae Smyrnae coleretur , retulerat pridem in litteras Aristides , Sacror. serna. III. & Sace dotem & Templum I sidis Smyrneae , in quo ipse Isidem , Sc Sarapidom, ansernis hosti js exorasiet. Neque Vero permovebant me aliqUOrum VOCES , absonum videri Agyptiam superstitionem adeo probatam Ulpiano , ut inter majorum gentium Deos Isin adnumeraret. SUccurrebat enim , id non urisconsulto ipsi , sed Senatui , Principibusve, qui supc

stitionibus indulsisient, vitio vertendum. Fungi i- Psium enarratoris munere non philosophi. Quae si non placerent; non eum esse me , qui miraretur hominem Christianis infensum , Deorum cultui plus nimio addictum , sordida monstra scriptis suis int Xuisse. Hoc nimirum jure obtigisteriis quibus exactas plicuit servare tenebras, Splendentemque die medio non cernere Solem. ut misium faciamus , Ulpianum Proes etiam Praetorio fuisse ejus Principis , qui dium X Serapilam Lampridi, verba sunt in Alexandro) decentur orna-

iit. Neque vero inficias iverim, non displicuisse mihi Cmendationem alteram , ab antiqua scriptura minimum abeuntem : ea fuit , MATREM DEORUM CYAELEN IS IN QUI A SMYRNAE

182쪽

et et M AGNR DEUM

COLITUR. ita tamen ut Cybeles cognomentum topicum fuerit. de quo Pisander apud Stephanum in Nun EARIA, Strabo Lib. XII. Diodorus Siculus Lib. III. Suidas Sc alii. Haec ut dixi speciosa& vera videbantur, quae etiamnum Videntem meliora probantemque alliciunt tamen. Verum, ut simi posteriores curae meliores, commodum occurrit Aristides, qui non semel in Sipylo Smyrnam illam antiquam, ibidemque Jovis matrem, Deorum thoros, & Corybanum choros recensuit. An idem sibi voluit Plinius Lib. XIV. cap. IV. nascitur Maroneumo Smyrnae regione, iuxta delubrum uatris Deum s Antiquis Itinam autem religionem Smyrnaei . videntur in novam urbem transtulisse, Sc veteri se vato loci cognomine, in Metroo excoluisse. Neque vero meritis in Pop. Rom. Smyrnaei Magnesijs erant posthabendi , si Cornelio Tacito credimus. Leg mus igitur MATREM DEORUM SI PYLE N-s E M , quam ut secerneret Ulpianus ab ea, quae apud Magnesios colebatur, adjecit, U AE SMYRNAE

COLITUR.

183쪽

u tris Idaeae F Attidis ivitia. 23

APPENDICULA.

Ilius Gregorius Gyraldus vir sane ac-

curatissimus proprio Syntagmate de

Rhea & ope, multa disseruit, quae Crinditum Lectorem instruere posmiant. Nos hic Analecta quaedam dabimus

eruta e varijs Inscriptionibus Marmorum & Nummorum. ItaqUe monemus primum Anti Augustinum Dial. V. hanc epigraphen D. M. M. I. recte inte I. pretatum esse Deum matri magnae Idaeae, minus recte Deae magnae matri Uidi. marmor enim praesesert

Cybelen non Isidem. Licet enim haec mysteria (ut non semel monuimus coaluissent, ut satis superque indicant carmina Cypriani, seu Tertulliani, ad Senatorem apostatam ; tamen Isiis alio cultu, & schemate fingebatur. Monemus secundo Pierium Vale- II. rianum virum impense doctum lib. et s. Hieroglyphic. recensuisse Numinum Faustinae Augustae cujusmodi& nos olim habuimus, in cujus aversia superficie spectabatur Cybele Leoninae insidens sellae, sphae

ramque inter manu Sc genu continCIIS, CUID UOn

nulla hallucinatione. Non enim sphaera, sed tympanum est certo certiUS. Monemus tertio Adolphum III. Occonem Pierii auctoritati nimis in hoc dctulis b, in suis Numismatibus , cum posiet nummum inspicere, & tympaniam adnotare loco sphaerae At Catalogo, quem recitat Servius MAGNO R. DEORUM IV. Lib.

184쪽

Lib. III. AEneidos ex variorum Auctorum sententia, adjungi possunt Mater Deum Sc Attis , quibus duo monumenta posita sunt sub hac inscriptione Dis MAGNIS, apud Gruterum a T. q. Sc 28. a. porro Idaeam appellarunt ab Ida vel Cretae vel Troiae; utrobique enim colebatur, ut scripsit Virgi-V. lius. Magnam cur dixerint petamus ex Lucretio, ScArnobio. Mater Deum magna Pori Aug. & Traiani, sive Triani Felicis quae fuerit alii viderint; cx- scripsit autem Gruterus gob. t o. II. fide Justi Lipsi, , marmor mendose, quod emendatum habetur apud P hi lippum Cluverium Lib. III. Italiae antiquae.

mor apud eumdem Ioio. a. mihi prorsus es: in inpertum. nes io quid sane Cereris redolet, quam

simi. Attis qui Sc aliquando Attin , altis

mus, celsissimus nuncupatus esst, ut in vetere Inscriptione apud Gruterum et S. I. Solem nimirum omnia perVidentem, omnia perlustrantem esse cen-

Minotaurum Se Minoturanum, petita fortasse a nomine alicujus vici nomenclatura. Succurrebatque Minotaurus, nisi amicus noster FEL. Os ius vir ornatissimus, humaniorum litterarum in hoc nostro Gymnasio publicus Interpres, ostendisset mihi duas veteres Inscriptiones Romae recenS CrutaS.

M. D

185쪽

LAURENT II PIGNORII

M. D. M. I.

Quae sane longe abeunt a Minotauro. Quare AM

PLIANDUM.

Videmus autem in hisce Inscriptionibus Cybelen summam , & parentem appellari , Attiden sanctum, Sc invictum, quod postremum adjunctum Herculi, Soli, Sc Mithrae convenit , imo huic uni proprie si Commodianum audimus.

INVICTUS

In vic us de petra natus si Deus habethr Junc ergo vos de istis date priorem Vicit petra Deum quaerendus est petrae creator. Insuper V furem adhuc depingitis esseCums Deus Het umquam non furto vivebat Terrenus utique fuit & monstra vora natura Vertebatque boves alienos semper in antris Sicut m Cacus Vulcani filius ille

186쪽

X. hactenus Auctor conclamatae editionis, D desperatae. Attin apellatum Phryga vidimus in vetere Epitaphio XI. ut retulimus apud Caesios Romae, Mater Deum magna Idaea, & Attis populi Romani apud Gruterum XII. go . p. ita videntur esse appellati receptis publica auctoritate sacris. Quod ex nuncupatione ipsius Archigalli satis patet. Cujus erat Vaticinatio, Ut praeter antiquum marmor GruterianUm X X X. I. AppUl ejus D Tertullianus cum risu & insectatione notave-XIII. runt. Ceterum in parergis ararum horum Deorum fere semper visuntur Tauri & Arietes, ut in Inscriptionibus fit mentio Taurobolij, & Criobolii, cujus praeterea meminit Julius Firmicus, Tauribolum Taurobolitim Oriobolium Criobolium scelerata te fianguinis labe tabe perfundit ; vel scelerato tabo , at labes etiam ferri potest

XIV. At quale hoc sacrum 3 Prudentius luculenter expressit in Romano martyre, quem omnino Vide. Agnoscis illam quem loquor inferrime,

XV. ubi meminit tabidi roris, & labi. Et hoc fuit Taurobolium Crioboliumque percipere ,& Taurobolio in aeternum renasci, ut ipsit quidem non minus ridicule, quam impie arbitrabantur. hoc Taurobolium MXVI. Criobolium facere. hoc accipere. Tataropolia vero, quorum meminit Casiaubonus ad Athenaeum Lib vi. Animad. cap. I f. an huc pertineant, vidcrint doctiores. in Inscriptionibus certe Gallicanis Tauro-bolium,& Tauropolium promiscue legitur. Ad Matrem

187쪽

Matris Idaeae X Atlidis initia. et trem Magnam, & Attidem, ut redeamus, qui plura de iis volet, adeat Fulgentium Lib. iii. Mythologicon, & Lucianum de Syria Dea. Cum pagellae aliquae vacarent, visum est heic e scribere integrum Lucretii locum cujus supra mentio facta est , quod ad ejusdem argumenti illustrationem mirifice conducere visium fuerit. Extat autem

libro II. Principio tellus habet inse corpora prima, de mare immensum Goreentes mina fontes Assidue renovent . habet, ignes uuis oriuntur. Nam multis succensea locis ardent sola terrae. Eximi s vero furit ignibus impetus et Elnae. Tum porro nitidas fruges , arbustaque laeta tantibus humanis habet finde exto erepogsit:

de etiam Fuidas frondeis , ct pabula laeta Montivago generi postsit praebere ferarum.

reuare magna Deum mater , materque ferarum, Et nostri genitrix haec dii Ias corporis una. Hanc Geteres Graium docti cecinere poetae Sublimem in curru bi vos agitare leones C eris in spatio maenam pendere docentes Tellurem, neque posse in terra sistere terram. Adjunxere feras , quia quamvis effera proles insici s debet molliri victa parentum. uraoque caput summum cinxere corona Eximi s munita locis , quia sustinet urbeis: reuo nunc insiguiper magnas praecita terras Horrifice fertur HGinae matris imago.Danc variae gentes antiquo more facrorum Idaeam Cocitant matrem , Phrui que caterdas Dant comites , quia primum ex illis sinibus edunt Per terrarum orbem fruges coepisse creari.

188쪽

. - Gallos attribuunt, quia numen qui violarint Matris, O ingrati genitoribus inventi sunt, Signiscare volunt indignos esse putandos, Vivam progeniem qui in oras luminis edant. Dmpana tenta tonant palmis , ct cymbala circum

Concada, raucisonoque minantur cornua cantu,

Et Phragio simulat numero cava tibia menteis, Telaque praeportant violenti gua furoris,

Ingratos animos , atque impia pectora volgi Conterrere metu quae sto sint numine ditiae. Ergo cum primum magnas inυeecta per urbesse Isin cat tacita mortaleis muta salute . C re atque argento sternunt iter omne viarum. Largi ca stipe ditantes , pinguntque rosarum

P Ioribus , umbrantes matrem, comitumque catervas.

Hic armata manus (Curetas nomine Grai reuos memorant Phrynios ct inter se forte catervis Ludunt, in numerumque exultant sanguine laeti: Terris cas capitum quatientes numine critias, Dictyaeos referunt Curetas: qui Iovis illum Vagitum in Creta , quondam occultasse feruntur, Cum pueri circum puerum pernice chorea j Armati in numerum starent: pernice chorea Armati numerum pulsarent aeribus aera, Ne Saturnus eum malis mandaret adeptus , e ternumque daret matri sub pectore Golnus. Propterea magnam armati matrem comitatitur, Aut quia signiFcant Zυam praedicere , ut armis, Ac virtute Celint patriam defendere terram e

Praesicioque parent, decorique parentibus esse.

189쪽

MANUS

CECROPII VOTUM

referentis, dilucidatio.

Auctore

IACOBO PHILIPPO TOMASINO,

Sumptibus ANDRE IE FRISII.