장음표시 사용
231쪽
sententiam sequuntur; ea solum, quae apud utro iain confesib sunt, & sensu ipso evidenter dignoscun tur, atque sin rem nostram luculenter faciunt, paucis expediam; prolixius de iisdem alibi tractaturus.' Quanquam sanguis s ut monui in para corporis dieitur, eaque primogenita & principalis; tamen si secundum totam ejus massam sui in venis se habet,
consideretur; nil Vetat, quo minus alimentum in se continere , & concoquere , panibusque omnibus apponere dicamus; eandemque rem ita sumptam xum alere, tum ali; materiam etiam corporis, deessicientem caussam esse intelligamus : haberequo eandem naturaliter constitutionem, quam Aristorales in parte primosenita censuit necessariari; nem'. aet sanguis partim similaris constitutionis ut, partim dissimilaris : ait enim , cum propter sensum necus, ris citur, ni fiant membra similaria in animalibus , Osum vu sentiendi,vu movendi, O vu nutriendi in eodem membro contineantur; scit. primo nito Ir nectis iνia,ut membrum quod primum primipia eiusmodi teneder simplex existat, ut omnium sensibilium se capax , di dissimilare, ut moveat agat. mobrem, inquit,insam ineo penere, cor tale habetur membrum, in exsurui autem, proportionale.
Si igitur per cor, intelligit id, quod primum in 'ovo conspicitur; nempe, sanguinem, cum ei us conceptaculis, vesiculis pulsantibus, & vcnis tanquam tiniam idemque organum ; id verissime ab eo dictum arbitror: sanguis enim , ut in ovo & vesicubi cernitur, est partim similaris, & partim dissimilaris. Sin aliter intellexerit; quod in ovo visitur, eum facile redarguit : siquidem eordis substantia, absque sanguine considerata nimirum , conas ejus, Sc ventriculorum parietesin multo post gignitur; & tantia 'sper alba maneri citra sanguinis perfusionem, donec cor in formam organi fabricatum fuerit, quosammis per totum corpus distribuatur. Neque eo quidem tempore, cor similaris simplicisque constituti Iris aNaret, squalis partem primogenitam dec ret sed fibrosum, carnosum, uve musculosum conspicitur 1 re quidem ut Hippocrates voluit plane musculus , sive instrumentum motivum est Sanguini
232쪽
.pars principalis. 2o 3 Sanguini vero tui primum conspicitur, & vesicilia
comprestensus pulsat constitutio illa, quam Ariss teles parti principali necessariam iudieavit, manifeste inest. Gippe sanguis, dum in corpore naturali. ter se habet, umilaris ubique constitutionis apparet.
Quamprimum autem extravasaturi caloremque nativum exuit ; protinus , sceu dissimilare quiddam) in diversas partes abit. At vero, si sanguis sex naturae instituto in corporisbium nutriendo destinaretur ; non nisi similaris constitutionis existeret, instar chyli, vel albuminis ovi; aut saltem ex dictis partibus,sive succis, mistum quid esset , & vere unum: quemadmodum reliquinumores, sbilis nempe utraque, & pituitaὶ qui tales
post obitum , etiam extra conceptacula sua, primanent; quales in vivo corpore conspiciebantur : non autem adeo subito transmutaretur.
Quamobrem , quod Arifoteles parti principali attribuit, illud idem quoque sanguini proprium est.
Hic enim, ut est naturale quid, heterogeneum, sive dissimilare existens, exsuccis aut partibus illis eomponitur. Prout autem vivit, parsque animalis praecipua est, ex succis iis simul mistis constans; est pars similaris animata, ex antisadc corpore composita. Evanescente autem c ob extinctum calorem nativum) illa sanguinis anima , substantia hujus nativa illico corrumpitur, & disibivitur in ea, ex quibus olim constituebatur : primo scit. in cruorem, postea in partes rubras, & albas 1 partesque rubrae superiores, sent floridiores; inserius autem sitae nigricant. Partes porro aliae fibrota sunt, &densiores treliquarum vinculum : aliae ichorota, dc serosae, quibus coagulatus thrembus innatare istet. Atque in hoc serum sanguis tandem fere totus degenerat. Paries autem istae non insunt vivo sanguini, sed a morte solum corrupto, & jam dissoluto. Praeter jam dictas vero paries, in calidioribus &robustis animalibus, veluti equis,bobus, dc hominibus quoque vivida constitutione praeditis, alia sanguinis pars cernitur, quae in eo foras eduEM &gru- meseente, superiorem rubrarum partium locum Occupans , coad atur i & gelatinam ex comu I 6 ceI-
233쪽
cervino , seu mucaginem quandam , aut albumino vi crasitus plane re teri . Vulgus eam pituitam esse, existimat : Aristoteles autem , partem sanguinis crudam Sc incoctam nominavit. observavi partem hanc , tum a reliquis discrepare , tum ab ipsa serosa portione scui innatare cruor in pelvi coagulatus solet; tum etiam ab urina, quae per renes e sanguine trans colatur. Neque enim Cr
d vir , & frigidior pars sanguinis aestimatida est , sed magis spiritalis: uti arbitror , duplici praecipue experimento motus Primo, quod floridae de rutilanti parti squam sanguinem arteriosum esse, vulgo exiis stimant) tanquam calidior, de spiritu plenior , supernatet, lociamque supremum in Da guinis diLgregatione Obtincat Deinde in venae sectione , sanguis hujusi dipe siliens qui plurimus abundat hominibus calidae temperaturae, robustis, & torosis 3 lonaiore filo impetuque Vehementiore stanquam e siphone elisus exsilit : ideoque eum calidiorem , dc spiritalem magis judicamus ; quemadmodum & genitura finis chiradior, spiritibusque plenior aestimatur ; quae lo se, valideque ejicitur. Di iter re quoque furimum hanc mucaginem , ab
ichoiosa ic aquosa illa sanguinis parte , quae t ceu reliquis frigidior in imam pelvim subsidit: duplici
ParIter argumento constat. Nam aquosa & saniosa pars , crudior magisque incocta est , quam ut in puriorem & perfectiorem sanguinem transire possit. Simul etiam crassior & fibrobior mucato , ipsi sanguinis grumo supernatans , eodem magis com &elaborata apparet. Adeoque in sollitione sive partitione sanguinis evenit, ut mucago haec locum supremum; sanies, in fiorum; grumus autem, Partes que rubrae, tam rutilantior, quam nigrior spatium
Quin certum eli, non modo partem illam , sed ερ universum sanguinem , imo vero carnem ipsam sue in iis, qui e patibulo pendent, observ are licet j insaniem ichorosam corrumpi posse. Resolvuntur nempe in materiam , unde primo componebantur; ut ses in lirivium, unde ortus est. Similiter in omni
234쪽
chexia , sanguis emissus copiose sero abundat radeo, ut interdum vix quicquam grumosi appareat , sed omnis sanguis una lanies videatur : sicut in leuesphlegmatia experimur, α animalibus exsanguiabus naturale est. εSi etiam, paulo post sumptum cibum, ac potum . antequam iecunda cocti trabsbluta fuerit . re serumper renes descenderit aut sub primos febrium intemmittentium insultus, sanguinem eduxeris; saniosum eum,incoctum, plurim8que sero scatentem reperies. Contra autem, si post jejunium, aut urinae prosiu-vium , vel sudorem copiosum , venam aperuerisi sanguitiem erassum sutpote sero privatum totum.
que fere in grumum condensatum cernes.
Et quemadmodum, crudescente sanguine, parum iam um istiusmodi m aginis supernatantis reperitur; isa, si saniem illam agrumo separatam, α effusam leni soco decoxeris; eandem Drevi in mucaginem hanc mutatum iri conspicies. Indicio manitino , aquam illam, sive satilem a sanguine in pelvi separatam, urinae forsan materiam aliquam , non
autem urinam ipsam esse; licet colore & eonsistentia talis videatur. Quippe urina eoctione non densitur in fibrosam mucaginem, sed potius in lixivium: aquosa autem, sive saniosa haec pars aliquandiu levia
ter cocta, in mucaginem innatantem abit: quemadmodum,vice versa, mucago jstim corruptione recr descens, in saniem colliquatlane revertitur.
Atque hactenus quidem hane sanguinis partem, a me observatam , in scenam produxi; de eadem p stea sui & aliis ejus partibus ad sensum apparentiis bus , AriRριelisiue dc Medicorum autoritate eonfirmatis) uberius dimarus. Hic, ne a proposito longius aberrem, sat inem cum Aristotele) accipiendum censeo ; ωγn ut simpliciter intelligitur,&cruor dici inr; sed ut corporis animalis vara vivens est : Ita enim Philolaphus te caltans, quasi a 'Memferventem nomine Mars Des4πιμε-r; non vero tu sajectum calidum. calidis pari. enim in ejus ratione inest, quemadmodum albedo ἐn albi an. l. a. hominis ratione. At eo, qua sanguis per Uectionem sive 3. .
235쪽
xo6 De Sanguis.,rout est pars priseipatis.
nido statuendaum es. in ejusmodi re natura,partim calida ct humida faenti sed separarua eo se cunt, O frigida esse videntur; c uis est sanguia. Sanguis igitur,prout est eo oris pars vivens, biguae naturae est, & duobus modis considerandus
venit.Adeoque nisterialiter, &per se, nutrimentum
dicitur : Dr iure vero, & quatenus calore, M spiritibus simmediatis animae instrumentis γ' ipsaque anima praeditus est; corporis Iar , ae conservator, Pars principalis , primogenita, & genitalis aestima vius est. Et quemadmodum ovum prolificum, materia. iiistrumentum, atque opifex pulli existit; M dicique omnes, utriusque sexus genituram protinus
a coitu m utero mistam, caussam foetus tum mat
Tialem, tum es iente existimant: ita meliore j re quis assirmaverit, sanguinem esse corporis mate- lxiam pariter & conservatorem , non autem solum lalimentum. Quippe notum est, in animalibus, la-
me enectis; & hominibus quoque, qui t bidi intereunt ; plurimum languinis, etiam post obitum, in ivasis superesse. Quinetiam adolescentes, qui augem tur 1 & senes , qui jam decrescunt , de minuuntur, Proportionalem sanguinis quantitatem obtinent: Prout nempe eam illis vel aucta, vel diminuta fuerit. Quasi languis pars corporis sit, non autem hula nutriendo solum destinetur. Enimvero, si huic duntaxat usui interviret , nemo fame periret, quandiu sanguinis quicquam in venis reliquum haberet: quemadmodum & lucernae flammula non extinguitur, quandiu inflamnabilis olei in ea vel minimum suppetit. Dum autem assero , animam primo ae principali. ter in sanguine residere : nollem hinc perperam concludi, omnem phlebotomiam esse periculosam,
aut noxiam: vel , eum vulgo , credi, quantum sanguinis detrahitur, tantundem simul vitae decedere; quod sacrae paginae, vitam in sanguine constituerinr..otidiana enim experientia notum est , sanguinis missionem esse plurimorum morboJum salutare auxilium , Sc inter remedia universalia praecipuum :utpote cujus vitium,vel abundantia,maximam mom
236쪽
De ductu venarum umbinealium. 2o tio, d morbis periculosissimis, mori que adeo ipsi
sepe liberet. -ntum enim sanguinis ex arte ae . trahitur , tantundem vitae ac salutis additur. Id ipsum nos Natura docuit, quam Mediei sibi amitanum proponunt : haec enim , larga & eritica evacuatione per nares , menstrua , aut haemorrhoiadas , affectus saepe fravissimos tollit. Ideoque ad Iescentes , qui seniore victu utuntur , vitamque in otio transigunt, nisi eirca decimum octivum, aut vicesimum aetatis annum quo tempore sanguinis copia, una cum corporis incremento accumulari sotiet) aut spontaneo per nares,ves loca inferiora effu-Ho - aut aperta vena . a sanguinis onere liberentur: lerinque febribus , variolis, capitis doloribus,aliisque morbis & symptomatis gravioribus periculosin me aegrotant. Quod respieientes Veterinarii, oia innem fere jumentorum medelam a venae si oneauspicantur.
nam colligenda veniant ex ductu
C Anguinem in ovo , ω conceptu, ante alia cernimus eodemque sere tempore , receptacula eius , venae scit & velicula putans, manifeste apparent. Ideoque si punEtiam saliens, una cum sanguine de Uenis, tanqbam unum idemque instrumentum, in primo foetus exordio conspicuum, pro corde accipiamus , s cujus parencuma postmodum , in formatione scelus, vesiculae Iuperoritur manifestum est, cor in animalibus hoc modo acceptum, nempe organum ex parenchymate, ventriculis, auriculis,
vasis, san uineque compositum esse revera s ut Arip. voluit in eartem corporis principalem de primogenitam : cujus tamen pars prima & praecipua sic
sanguis; idque tum natura, tum generationis ordine. Artes in generatione sanguini proximae, sunt Venae : sanguis enim necessario in vasis eontinetur.
237쪽
xos De ductu senarum umbilicastum. Ac propterea sut Arist. observavit) meatus duo ven Ies statim ab initio reperiuntur ; qui postea sui in
historia docuimus) umbilic alia vasa constituunt. Ex horum itaque situ, ductuque , quaedam animis advertenda veniunt. Ac primo quidem . Venas &arterias omnes a corde ortum ducere z. sint enim quasi cordis appendices, aut partes quintam. Si igitur laetum humanum, aut alium aliquem ) nuperrime natum diligenter inspexeris . di vectaque venaeava inter auriculam dextram cordis. dc diaphragma, deorsum versus contemplatus tueris : comperies tria foramina quorum maximum, & posterius ad spinam tendens , est venae cavae descendentis. irius , dc minus , in radicem ac truncum valatum
umbilicatium fertur; tertium, & minimum, jecur ingreditur, estque ramulorum omnium in gibbum hepatis sparsorum origo , & truncus. Unde aperte constat , venas e jecore sui plurimi volunt taliquam principio , nequaquam proficisci sed a corde : nisi
quis obstinate agirmare velit, truncum venae ab aliquo suo ramulo , non autem ramos a Irunco ortum ducere.
Porro, cum dicta ζasa, in ovo, in albumen Driter ac Vitellum spargantur non aliter, quam plantae radices in terram solent;) constat, utrunque hunc liquorem , pro mitrimento foetui esse ς eurinemque De per vasa illa ad hunc deferri: Idque coiitra Aristote- , hi .ancitim, qui passim asterit, pusium ex ιuteo solum perum l. 6. c. 3. bilicum cibum petere, constitui uraro ex assumtae. A Degen. sumitur equidem primo album en: & vitellus serol. 3. tandem pro cibo est, lactisque vicem in iam natis c. l. animalibus supplet. Nempe ut . quale alimentum 3. Natura in vivi paris animalibus per ubera porrigit ;tale in ovi paris per vitellum exhibeat. Quare acetis dit , ut omni album ine absumpto, vitellus ere integer in ovo supersit, persecto jam & coii summata pullo 1 diuque etiam post ejys exclusionem. Aristoteles quidem dee imo post nativitatem die, aliiso id vitelli superesse reperit: nos autem, etiam pias ex septimanis , nonnihil ejus, in ventre pulli, intestὶ-no assixum vidimus.' -x vitello intra pulli abdomen recepto ,
238쪽
qui , dum stetu formatur & augetur, non aeque, ac album en , decrescit; sed fere integer permanet, absumpto jam utroque album ine in & venarum per ipsius vitelli substantiam distributione ; quae omnes
in unum trunciam collectae , in venam Portae perlar antur ι pleniorisque in iecore coctionis gratia, pamtem vitelli, quam absorirent, eo deferunt τ his, inquam, alicique similibus a mentis dums; non possiim,non cum Oristoteli fateri, vitellum pullo in cibum cedere, lactique analogon esse. Non. integer quidem vitellus mst eonsummatum scelum superest; nam portio illius quaedam in priama pulli conformatione eliquatur , Venarumque propagines non minus . quam albumen ) recipit, per quas, jam pra*aratus, foetui in nutrimentum cedit e certum tamen est, maximam illius partem abiumpto jam albumini superstitem esset eamque in ventrem pulli modo exclusi receptam , re a ramulis venae Portae attinetam, tandem in jecur deferri.
Manifestum igitur est, pullum jam exclusum, dum adhuc tenellus est in vitello nutriri. Et quemadmodum is intra ovum , partim ab albumine, partim ex vitello alitur;praecipue vero ab albuminious, quae & majore copia adsunt, & citius absumuntur sita similiter jam exclusus mi omne adveniens ali mentum iecur pertransit , dc ibidem ulterius praeparatur partim. vitello. partim chylo ex intestinis haustis. nutritur; praesertim autem chylo, quem plures venarum mesamicarum ramuli ad se rapiunt:
cum in vitellum una solum Portae pro' distribuatur, &jam parva ejus copia supersit. Facit sciliscet natura, quod nutrices solent; quae sensim infantes suos ablamturae, cibaria iis interdum exhibent;
tuo lactis postea indigentiam facilius tolerent. Ita militer pullus, ab alimento facilioris digestionis ,
ad id , quod concoctu magis difficile est nempe a
vitello, ad chylum in paulatim deducitur.
Quapropter summa ratione fit, quod ex venarum ductu in ovo percepimus. Quamprimum enim mulus inchoatur, venae solummodo in colliquamenniam distribuuntur: quo sanguis enutritus Se auehis,
239쪽
Σ i o De ductu venarum umbiliealium.
album en tenuius extenduntur; unde pullus dum adhuc gelatinam , sive mucaginem , refert incrementum sumit : deinde , in albumen crassius : mox etiam in vitellum venarum ramuli porriguntur, ut eo etiam nutriatur lactus; qui demque, tenellus etiamnum existens , partim vitellos ceu lamin intra abdomen recondito ; partim Pa ulo , matris opera comparato, praepMatoque ali- Iur ; donec ipsemet cibum idoneum quaeiere; αconcoquere valeat. Adeo per torum generationis seriem, nascituro foetui, vario alimento, Variis digestivae facultatis viribus respondente , Natura
sipientissime consuluit. Teneriori nempe pullo, albadiorimentum delicatius praeparatur : grandiori jam facto , iu mior victus conceditur : mox antem, cum
solidiori pabulo eonficiendo sussicit, duriora ei cibaria offeruntur. Ideoque factum arbitror, ut re fecta ova non modo bicolora, sed etiam duplici albumine instructa sint. Quod nos per rei ipsius experientiam invenimus, Degen.d etiam Aristotelia sententiae congruit , ubi ait: ι-3- Pars ejus qua calida est , propivi ad formam in mem-ς. bris instituendis accedu; qua autem terresbior est, co Pro constitutionem praebet, O remotior est. auam brem in bicoloribus ovis, Mimal initium sua generationis is eandido sumit, initium enim animiae in calido
esὶ eibum a turea capit. calidioribus itaque animalibus seor-m isa habentur distincta. Nempe, ex quo princiarium ortur,ci ex quo alimentum 1 atque auιerum candiadum , alterum luteum est.
Ex ditas patet, pullum, sidque postea de omni pariter conceptu demonstitabimus ut ab insito ovi principio , sive anima , oritur & etarmatur ; ira
quoque victum sibi in ovo quaerere. Quare matre illi non est opus; ut plantis, terra. Nec magis verum est , eum materno sanguine nutriri, aut spiritibus matris vivere, & cor pulli interea feriari;
quam , eundem maternis organis sentire, ac moveris aut ejus anima vegetari , de adolescere. Sed manifesto liquet, dc ab omnibus conceditur, laetumali per vasa umbilicalia; meatusque venales in albumen A vitellum disieminatos, ex his nutrime
240쪽
' Deductu menarum umbilicatium. 2II
'tum haurire, quod foetui impertiant. Constat etiam, i pullo jam excluso alimentum suppeditari, partim a vitello, & partim a chylo ι & utrunque per eandem venam Portae in iecur transire ; licet per diverlas ejus ramulos id contingat. Apertum itaque est , sut d nunc obiter dicam
estylum, quo cuncta animalia nutriuntur, ex intestinis per venas mesaraicas deferri; nec opus esiis,
ut novum iter svena lacteis stilicet in inquiramus, aliumve transitum in adultis comminiscamur , praeter eum , quem in ovo & eullo compertum habemus. Opinionis autem hujus incommoda, alibi
Denique, ex constitutione vasorum umbiliealium in Ovo , quorum alia, venas; alia, arterias esse ι in historia diximus colligere licet, dari νωιumfanguinis circularem, qualem jampridem, in libello nostro . de motu sangvinis in animalibus , demonstravi mus: ) idque vegetandi, nutriendi, atque augendi gratia et ac propterea, venas quidem umbilicales in utrunque ovi liquorem disseminari,ut inde foetui alia moniam apportent; arterias vero etiam ad eosdem pertendere,ut caloris jugi affuentia alimentum eo coquant, colliquent, & nutritioni idoneum reddant. Atque inde evenit; ut quocunque venae es em nomine, arteria quoque hic intelligendae sunt) in al- humen, aut vitellum pertigerint; partes illae colliquatae , diversaque a reliquis facie appareant. Quamprimum enim venarum ramuli expullulant, pars albuminis superior sive exterior cui implantantur in in colliquamentum abiens transsucet; pars autem inferior , crassa Sc compacta manens, imhnum ovi angulum detruditur. Similiter vitelli qua-
si binae partes s superior , α inferiod apparent; nec
minus ab invicem distrepant, quam cera liquata, a non liquata , sive ea . quae consistentiam pri nam servat; nimirum, pars illa, quae venas accepit 3 ab altera, quae nullis adhuc fruitur. Hinc porro de animalis exordio, primoque i a rente ovi principio , facti sumus certiores. Quippe