장음표시 사용
251쪽
222 De ordine Partium in generatione ,
minavimus ; eamque esse particulam principalem diximus , utpote in quo partes reliquae Omnes potentia in sint , .& unde postea suo quaeqHe ordine oriantur. In illa nempe continetur ad , s quicquid demum fuerit quod ovum foecundum reddit : ibique facultatis formatricis operatio , dc caloris vegetalis effectus primum cernitur. Macula litiec ut diximus) statim ab incubatione dilatatur, & in circulos dispertitur ; in quorum cen-ῖro punctum exiguum album sinstar cicatriculae, in pupilla oculi , ) sese exerit; ubi mox punctum rubrum pulsans cernitur , cum venarum sanguifera rum capilla meritis : idque illico, quamprimum cauliquamentum a nobis dictum , ex ea constitutum fuerit.
Ibid. Leuamobrem addit Aristoteles) ear primum actae secernitur ; quod non modo sensu ira fleri constat, verum etiam ratione. caem enim quod gignitur,de ambobus ab-
iunctum jam est e se ipsum gerere,gubernare, ct dispensare debet j perinde quasi stivi 2 patre emancipatus ,
seorsumque collocatita. Itaque principium , idque intrinsecum haberi oportetιὰ quo etiam postea ordo mem- lbrorum describatur , edi quae unque ad absolvendum lanimal pertinent, disponantur. Nam, si extrinsecus ali- lquando aderit, di post inesse incipiet 1 non sium dubitaveris , θ' quonam tempore accedat quasieris i sed etiam cam pars quavu distinguitur , id primum obstata, necesse est, ex quo, ct incrementum, o motin cateris Degen. partibud contingat. Alibique asserit, principium illud lan. l. a. primum , esse partem totiuν - 'non adjunctum quip- c. i. piam,quod seorsum ab eo contineatur. Etenim, inquit, generato jam animali, corrumpaturne illud, an maneat y l. t nibit inesse υidetur, quod non totius pars sit, Muplanta, aut animatu. 2mnetiam corrumpi , postquam vel omnes, vel aliquot partes secit, absurdum est quid 'enim eqsiciat reliquas ' porro ait qui ita, ut Democritus , dicunt exteriora primum animalis disierni, tum interiora i quasi lapideum aut ligneum lanimal condant, non recte dicunt: res enim talis nuti llum in se principium habet. At animalia habent , alis lque intra se continent. E uapropter cor primum distin- in omnibui inspicituin animali,ni, qua sanguinem
252쪽
habent. Id enim principium est similarium, O disimilarium partium. Iam enim principium id ace vi eanimalu , constitutique faetus decet, cum alimentum desiderat. Quibus elare patet, Aristotelem , in animalium generutione , ordinem quendam statuisse, & prin
cipium ; cor nempe , quod sinstar filii emat
eipati) sit pars animalis primogenita , dc animata, in im contenta , & permanens ; unde non solum ordo membrorum describatur, sed animal ipsum conservetur, & dependeat; victumque ac vitam continue accipiat ; indeque , quicquid perficiendo animali ere necessarium , derivetur. Nam ut ait Seneca) in semine omnis futuri ratio hominis comin Nat. prehensa est. Et legem barba , ct canorum , nondum qu . l. 3. natus infans habet. Torius enim eorporis , ct sequens o c. 29. atatis, in parvo, occultoque lineamenta sunt. Num cor autem sit haec pars primogenita, necne , superius a nobis determinatum est. Nimirum, si
ristoteli, dictum de illa parte intelligatur, quae sindisiictionibus animalium) prae caeteris , sensu constare percipitur ; scit . de puncto saliente, una
cum venulis sanguine refertis: in nos ejus libenter ample Xamur sententiam. Credimus enim, sanguinem una cum vasis , & organis; ve: is nempe umbilicalibus, squibus, ceu radicibus, Elimentum 4 attrahitur,) M vesiculis pulsanti luis, sq:Dbusad vitam , & incrementum partium di Ihri uitur: ante alia omnia constitui. Quippe s ut Arist. ait)eadem materia est , ex qua augetur ali uid , ex qua μη constitstitur primum. c. q.. Plurimum vero hallucinantur , qui diversas corporis partes diversa pariter materia nutriri autumant. Quasi nutritio nil aliud esset, quam alimenti idonei selcctio & attractio : nulla autem requireretur in partibus singulis nutriendis con- coelio , assimilatio , appositio , & transmutatio. Quae olim erat sententia Mnaxagora. Principium rerum qiai dixIt homaomeriam :
253쪽
224 ordine Partium in generatione, opibus ; sic de pauxiliis atque minutix
Visceribus , visitur gigni: Ianguenque creari, Sanguinis inter se multis coeuntibu' guttis. Loco Verissime autem Aristoteles : Distinctio paratam citato. non, ut quidam opinamur, propterea sit, quia ad μmile suapte natura simile fertur : nam praeter atim multas, qum ratio issa habet, difficultates, accidet , ut quaevii pari similaris seorsum creetur. Verbi gratia , ossa per se , O nervi . O carner ; si quis eam caussam opprobet. At vero , alimentum omnium partium commune est, & similare, quale in ovo album en cernitur; non autem heterogeneum , α ex diversis partibus compositum. Ideoque , quod diximus de materia partium , ex qua fiunt; idem quoque de illa statuendum est, e X qua augentur :nempe , e X illa nutrimentum sumere; in qua partes omnes potentia quidem insunt , actu vero nullae. Quemadmodum ex eadem pluvia incrementum capiunt omnis generis plantae : quia aqua , quae Potentia similis erat omnibus , sit jam astu similis , postquam in earum substantiam transmutata fuit. Tum vero amarescit in ruta, acrescit in sinapi, dulcescit in glycyrrhieta , & similiter
hi reliqui S. Explicat porro , quaenam partes prae aliis generentur : idque , ratione a secundo Fasrieli fundamento non aliena. Id, inquit, cujus conssa, em quod ejus ealdsa , differunt : θ' aberum gens ratione , alterum essentia trina est. Nempe , finis prior est natura & estentia , quam id quod sinis gratia fit ; quod autem finis gratia fit , generatione prius su oportet. Eoque argumento , Fabricius recte infert , Partes illas omnes prius generari, que vegetatiυe animae inserviunt,
quam quae sensitiva et quoniam illa. huic subordinata est.
Postea, disserentiam eorum , quae alicujus gratia fieri di euntur , subjungit : Quaedam stil. a natura finis gratia instituta esse , quia ea finis, consequitur : quaedam vero , quia instrumenta
254쪽
lat; haec autem, instrumentalia. Finis enim , inquit quorundam posterior , quorundam prior iis , quae eo-arum causae sunt. Nam Se generans ipsum , & id, quo ad generationem utitur, prius existant oportet, quam id, quod ex iis generatur. Ideoque partes, vegetativae animae inservientes , priores sunt partibus sensui ac motui ministris. Partes autem motui & sensibus dicatae , sensitiva & mo- tiva facultatibus posteriores sunt ; utpote inrstrumentales , quibus facultas sensitiva & moti-Va utitur. Quippe ex naturae lege est, ut nullae Partes aut limrumenta constituandur . priusquam eorum sit aliquis usus ; & facultas praesens ad sit, quae iis utatur. Ita nec oculus , nec motiva organa exstruuntur nisi fabricato prius cerebro, aut facultate piaeexistente, quae videat, aut
Similiter , quoniam vesiculae pulsantes c tanquam instrumenta in sanguinis motui ministrant; si .mulque tota cordis constitutio & fabrica s quemadmodum in libello de motu sanguinis, diximus9 instrumentalis est; scit . ut sanguis, per omnia comporis loca in gyrum perpetuum agatur et in videtur sanguis, 'tum generatione, tum natura & esientia, corde prius existere. Hoc enim ille utitur, ceu instrumento: idemque insuper genuit. & per arteriam coronalem etiamnum nutrit , illique calόrem, spiritum, ac vitam elargitur. . Quomodo autem, eme obse attonibus anatomicis , universalis haec Aristotelis regula, de partium prioritate, vera appareat ; posterius dicemus. Inter ea temporis, quo pacto, secundum hanc regulam, ipsemet caussas prioritatis ut ita loquar in generatione , sufficienter deducat, jam videbimus.
Gignuntur , inquit , post principinm s nempe,
post cor in interiora , prius, quam exteriora ' Pperiora prius , qnam inferiora ; partium enim superiarum gratia , inferiora surit, ut instrumenta: exemis feminum plantarum, qua priur mittunt radiis
Natura autem , in generatione, eo orddie non utitur ; neque exemplum illud est perpetuae verita-
255쪽
216 De re ine Partium in generati sine ,
ris. Nam in fabis, ciceribus, caeterisque leguminibus : in glandibus item , & frumento ; perspicue constat, limul caulem sursum , & radices deorsum, e X eodem germine pullulascere. Et cepae quidem , aliaeque bulbosae plantae, sursum priuS , quam deo
sum, proger nant. Porro aliam ordinis hujus causiam adnectit : scit. Cum natura nihil superoacaneiιm , nihil frustra faceres oleat; constat , nec prius , neque posteriux , qaurna resius exi at, ab ea e fici clitic)tιam. Nimirum , partes allae prius generantur , quarum usus sive funmo prius requiritur : nonnullae etiam prius inchoantur , quod longiore tempore iis perficiendis opussit - ut ita simul cum aliis, quae citius maturantur, ad partum paratae sint. Quemadmodum nempe coisquias fercula in coenam praeparaturus, quae cprae duritie sui ) coctionis sunt dissicilioris, aut suavem tardamque magis ebullitionem desiderant ; ea foco Prius admovet: quae autem citius, & minore calore Praeparatitur, posterius aggreditur: illa etiam , quae in prima mensa apponenda sunt, primo apparat, quae in secunda , ultimo. Ita similiter natur inge-λ eratione animalium, partes humidas , molles, re carnosas lutpote qtrae brevi coquamur, dc formentur) sero distinguit: duras autem, & concretas, sutossa) quia largam evaporationem, &eX siccationem postulant, diuque earum materia incocta manet, initio statim adoritur. Nam ct in cereiso,inquit, eodem evenit modo, ut prinam pra humidum, mnitumque sit , mox humore efflato, concoctoque, corporatur maingu , subsiditque o cerebrum , ct magnitudo oculorum.
Principio igitur eaput pragrande respectu corporis reliqui, quod mole sua longe exsuperat in propter cerebrum; oculi grandes, propter humorem in ipsis contentum, apparent. Ultimi vero perficiuntur , quoniam ce-τebrum quoque aegre consistit. Sero enim a frigiditate, hamiditateque vendicatur, in omnibus quidem, sed pra-cipue in homine. Nam ct sinciput inter ossa ultimum consirmatMr; iam enim, cum partus in lucem venit , molle hoc infantis os est. Aliam insuper rationem addit quod partes nemin
256쪽
que pari , inquit O potissimi pristitii particeps, evrontacto, sinceri mo,primoque alimento gignitur : relΔqua necesaria , ac iliarum gratia insituendae, ex de reriore, O reliquiis, excrementi M. Perinde enim nais
rura, atque paterfamilias prudens, nihil amittere solet, ex quo facere aliquid commodi possit. Di pensatur autem in cura rei familiarii ita , ut cibus optimus detur Iiberis, deterior servis: vilissimus sciis animalibres. Re igitur incremento jam addito , mens advena facit haec, est, ut ego quidem interpretor, quae homo adultus, acquisita mente & prudentia, facit) sic in ortui , natura scit. mente prudentia innata) ex materia sincerissima, earnem , O caterorum senseriorum corpora eonficit. Ex excrementii nempe analectis,sive reliquiis, quasi fragmentis) ossa, nerυοs, pilos, ungueσs ungulaου , reliquageneris ejusdem constituit. suamοθ- rem hae ultima ieiuntur, cum jam suppetit excrementum natura. Ac proinde duplicem alimenti rationem statuit: alteram, nutriendi; alteram, augendi: nu
trieni sinquit) est , quod esse praebeat O tori, O partia
bus; augens, quod accessionem ad magnitudinem faciat. Secundum id, quod in ovo reperimus; ubi albuia men stanquam alimentum sincerius) ad primam pulli nutritionem facit 1 vitellus, eidem augendocibus est. Et tenuius quidem albumen sui diximus partibus primis & praestantioribus etarmandis: al5umen vero crassius , & vitellus, partibus dignioribus augendis, minorisque praestantiae corporan' dis, inserviunt. Ait enim : Nervi etiam eo modo, quo ossa insituuntur. ct ex eodem,videlicet ex seminali exeremento ct nutritiυo. Sed unguer, pili, cornua, ros . avium, calcaria , O si quid ejusmodi aliud est , ex cibo gignuntur adUentitio, o auectivo: quam tum a foemina, tum de foris sibi aequirunt. Indeque tandem causiam reddit, cur homo cum caetera animalia integumentis, dc armis a natura donata sint nudus dc inermis Proveniat: nempe, quod partes Uusmodi ex excrementis sive reliquiis constent, hominis vero sincerior materia sit , minimumque in eo excrementum D 'enum, sive incoctum, reperiatur.
Atque haec quidem de generationis ordine, eMAripoteἰς recensuimus. mae omnia uui fundamen
257쪽
1 18 De ordine Partium in generatro . to inni Xa videntur ; Naturae scilicet p quae in operibus suis , nil ait mancum , 1luum ad mitit i sed semper , quod mel operatur. Ideoque nullae partes in geVel atriecedunK vcl subsequuntur: si eas spraestiterit. Nempe, quoties libere, & et Interdum enim , quasi coacta, & praeteri secus operatur ; idque si , vel materiae iabundantia , Vel in Itrumentorum vitio , ternis injuriis impedita, fine suo frust
Atque hinc aliquando evenit, ut partes s strumentalibus prius generentur : finalquae caeteris sceu instium cnUSJ utuntur. Et quoniam partes aliae genitales sui natura ad aliarum generationem utitur tollenda impedimenta, quibus manent ilratio recte procedere nequit; aliaque aliat obtinent: ideo accidit, ut pro materrae dreliquisque requisitis , partes diversimoc prius gignantur : & carum aliae quideinchoentur, sed posterius perficiantur ; a inchoentur , & perficiantur; aliae Vercchoentur, sed serius perficiantur. Aca a generatione quorundam animalium isemper ordo est ; sed alius, aliusque; dam quoque, nullus; sed omnes pardincipiunt, & perficiuntur; nempe per κsm, ut pridem diXimus. Hinc denique accidit, ut pars primejusmodi, in qua tum principium insit, tum id cujus gratia omnia fiunt nempitum id, quod est ejus caussa potissimul tale. Cor itaque sive, nostro arbitratq, prima animae sedes , fons vitae & foci calor genitaljs , ipsurnque adeo calidur primum partium suarum omnium instruessiciens, animamque pro fine sortit unomnibus, ceu instrumentis , utatur. Corest , sex sententia Aristotelisὶ cujus c: cunctae in animalibus fabricantur; ident.--um principium simul, & opifex ex
258쪽
De ordininartium ingeneratione, ctc. 22yDe ordine Graium in genetratione,
ut ex observationibus constat.
TI T tandem sententiam nostram , de partium V ordine proponamus , sicut eum ex variiS D stris observatiortibus , collegimus 1 visum est , totum generationis negotium sidque in omnibus ania malibus in in duas fabricas dis Icere. Quarum prima est ovi ; conceptus nempe &seminis , vel ejus , quicquid sit , quod in sponte nascentibus ) semini proportione respondet; sive ealidi nativi coelessis in humido primogenio , cum
Fernellio ; sive cum Osistotele, visatis caloru in1umore comprehensi, nomine veniat : Conceptus
enim sui. diximus in viviparis , analogus est semini &-plantarum ; quemadmodum αovum , in oviparis; in sponte nascentibus, Vermis , vel bulla aliqua conclusae humiditatis calore vitali praegnantis. Quibus omnibus idem inest, unde vere semina dicantur : nempe , eX quo, M a quo stanquam materia, opilice, & organo prius existente ) omne animal primo fit, & r,a
Altera vero fabrica , est D tus , ex semine , seu conceptu geniti. aippe, & materia , α caussa movens atque essiciens , instrumentaque operationi necessaria , prius sint oportet quam operis quicquam inchoatum fuerit. Ovt tabricam jampridem vidimus : ista autem scelus , squatenus ex disiectionibus observare licuit, ) in animalibus praesertim perfectioribus& sanguineis , quatuor potissimum gradibus , sive nocessibus perficitur: quos , pro vario generati nis tempore , .lariotadem ordines redigemus ι idem
259쪽
23o De ordine Partium in generati
que , quod in ovo conspicitur, in omni sceptu atque semine inesse demonstrabimi Primus processus . est partis primos genitalis ; sanguinis scilicet cum suiculis, sive mavis, cordis cum suis venis. Atque haec pars , duabus praecipue caugignitur ; tum quia est pars principalis ,
Tis omnibus, ceu instrui 'iuis , uti tui
gratia reliquae partes tactae videntur : tquia est pars praecipua genitalis , caetego , & autor lyars , inquam , Ila qua lPlum unde motus , tum sinis sit; ide
In hujus primae partis generatione si . die in ovo pei ficitur) quanquam Orcquem observare non potui; quod Omia . ticulae sanguis nempe, venae, & vesicusimul appareant ; crediderim tamen sanguinem prius inesse, quam pulsum ;Propterea , ex naturae lege, priorem esiceptaculis , venis scilicet. Cordis enim& fabrica, nempe conus , cum Velitricu riculis in ut diu postea cum visceribus altur: ita quoque in eorundum classe sterre cenIeri debet. In hac constructione , venae priuS, quaIsunt conspicuae : saltem , quantum nobillicuis. Processus secundus , qui post quarturreipit , est primi cujusdam concrementi , vermiculum . seu galbam dixerim 1 vi& motum talbae obscurum prae se fert prout in mucosam substantiam coalescipartes dividitur; quarum major & supelglobata , atque in tres vesiculas distinecitur, cerebri nempe , cerebelli, &alteri Ii a minor autem scarinam referens superoritur , dc secundum illius duAu ditur. In capitis fabrica, ociali primum discmoX apex albus, pro rostro, eminet; &,cescente uligi uel membrana obducit M. N
260쪽
Reliqui quoque corporis adumbratio eodem tempore succedit. Primo , super carinam, quasi navis latera assurgere videntur ; similari quidelia
ab initio consistentia, postea vero lineae albissimae costarum ductum indicant. Deinde , membra motoria, pedes scit. & alae exoriuntur : tandemque, carina , atque artus ei adnascentes , in musculos,
ossa, & articulos distinguuntur. Duo ista capitis, corporisque rudimenta , simul apparent & distinguuntur; at vero postea , cum
crescunt, & perficiuntur, corpus citius multo augetur, &essormatur, quam caput ; adeo ut hoc, quod ab initio totum reliquum corpus magnitudine superabat, eodem jam longe minus sit. Idemisque pariter in laetu humano usu venit. Similis quoque disparitas contingit inter corpus & artus. Nam in foetu humano, ab eo tempore quo embryo longitudinem unguis digiti auricularis non eXcedit - donec ad ranae, aut muris
magnitudinem auctus fuerit brachia breviora sunt, quam ut extrema digitorum super pectus extensa , sese invicem attingere possint : & minora erura, quam ut reflexa super abdomen, ad umbis licum usque perveniant. Quinetiam in recens-natis, proportio corporis ad artas, tantisper major est, donec stare & incedere valeant. Ideoque insentes primum pomiationes sunt, & instar quadrupedum repunt, cunctisque artubus innixi, gressum quasi tentant; in
cedere autem nequeunt, donec tibiarum crurumque proliFitas reliqui corporis longitudinem excesserit. Atque hinc fit, ut, cum primum ingredi nituntur, prono corpore stanquam animal quadrupes gradiantur &vix, quantum gallus gallinaceus , sese erigere possint. Ideoque inter homines adultos quoque eontingit , ut longuriones, i quibus crura, & praesertim, femora' longiora sunt in facilius ac diutius , quam quadrati & trossuli, stare, ambulare, currere, aut
In proressu hoc seeundo , plurimae formatricis facultatis actiones, ordine invicem subsequentes xobstr