장음표시 사용
381쪽
varia itaque est uteri constitutio i eaque non m do praeternaturalis, sed etiam secundum naturam, tempore nempe Decunditatis , aut sterilitatis. In puellis ut dixi & effoetis , fabae magnitudine exsanguis est. In virgine nubili, pyri magnitudine & formam refert. In mulieribus foecundis , M ad concipiendum idoneis , parvae cucurbitulae, aut ovianserini amplitudine conspicitur; simulque cum mammis turgescit , laxatur , & carnosior factus
incalescit , ruperatque ut Virgiliui de agris i quitur.
erranitolia semina possunt. Quare instantibus jam . aut modo praeteritis me sibus, dum adhuc eator loci & humiditas i duae
generationis caussis necessariae in supersunt, mulieres ad concipiendum aptissimae sunr. Et similiter reliquis animalibus scum ad venerem accenduntur) g nitalia madent, turgent, atque iii tumescunt. Talem quidem uteri constitutionem ante partum reperi. In gravidis autem, ut diximus, uterus ad foetus incrementum dilatatur, & in molem inge tem excrescit. Reperi eum , statim a partu, magnitudine capiti aequalem, & plus quam digiti m Joris latitudine crassum , vafissue plurimis sanguine plenis resertum. Profecto admirabile est , de humanum ingenium ut Fabricius ait) plane sup
rat, tantam uteri molem tam brevi tempore snempe quindecim aut viginti dierum spatio J tantopere
Uterus enim statim ab exclusosce tu & secundis, sese sensim colligit, cervicem arctat, atque inteis riora versus in locum pristinum se retrahit; & partim per diaptioresin inlensibiliter minuitur, partim in lochia si vitur : partesque omnes vicinae, ossa, Venter , totaque r.io hypogastrica simul constringuntur, & firmantur. Per lochia emanat primo sa guis purus ; postea saniosus , recentis carnis loturae similis 1 deinde ichorosus : mulierculae no- . strae proventum nominant , cum lochia non
382쪽
amplius sanguine tincta eonspiciuntur 1 sorsan , quod eodem tempore lac ἡ mammis copiosius M alubrius scaturiat; &lochia tune minui , & exsiccari incipiant : utpote succo alibili, ab utero jam
Caeteris tamen animalibus haud tanto molimine opus est; quibus dictis partes uno aut altero. die perfecte restituuntur, & consolidantur. Imo vero eorum nonnulla sui in lepore, & cuniculo videre est in horulae unius spatio, post partum , marem admittunt, & a coitu denuo implentur. Quemadmodum gallinam diximus protinus ab alto ovo agallo comprimi. Mulieres solae, ut menstruis , ita etiam lochiis abundant 1 & puerperia dissicilia, ae periculosa experiuntur : quod, vel uterus ob imbecillitatem intempestive se colligat, vel lochia contra naturam depravata sint, vel non promanent.
Saepe enim contingit praesertim delicatulis) ut lochia intus corrupta, & laetentia , febrem aliaque saeva symptomata accersant. Quippe uterus a Placentae separatione spraecipue violenta) excoriatus, tanquam ulcus ingens internum , lochiorum liberiore emanatione detergitur , & mundiscatur. Ideoque per excreta, de puerperae sanitate , aut discrimine statuimus. Si quid placentae utero a nexum relinquitur, lochia male olentia , virescentia, & cadaverosa promanant: & nonnunquam,pro stratis prorsus uteri viribus, sphacetismus repentinus certam necem ad fert.
Si vel sanguinis grumi,vel aliud quid praeternaturale,post partum incavitate uteri remanserit ,hic nec sursum retrahitur, nec orificium suum claudit; sed cervix ejus mollis, & aperta persentistitur. Ut eX- pertus sum in muliere , ouae febre maligna, cum
summa virium jactura, laborans abortivit 1 & post
exclusionem foetus incorrupti atque integri, prostratis tamen viribus,cum pulsu vermieulante,&sudoribus frigidis moribunda proeubuit. Uteri ejus orificium Iaxum , molle, &patentissimum deprehendi , una cum male olentibus Iochiis : unde, subesse aliquid in utero , quod putresceret , suspicatus
sum; digitisque immissis , molam ovi anserini magnitudine,
383쪽
Dὸ partu.nitudine , earne densissima , nervosa, & pene eartselaginea, foraminibusque aliquot satram , viscidam ,& foetentem pii ilaginem in se habentibus) pra ditam , extraxi; statimque inde a praedictis sim-ptomatibus liberata est , & brevi convaluit. Cum uteri cervix post partum sese modice contrahit, & propterea sanguinis grumi cum dissicultate aliqua prodeunt , doloresque illos faciunt , quos obstetrices nostrae enixus pseras sthe aftem thro s) vocant; res omnis in vado esse creditur, Mrevera esse solet; cum indicium sit roboris & firmitatis uteri, sese facile in situm debitum colligentis 1 quo fit ut lochia promptius expellantur. & s
hitas citius recuperetur.' observavi autem , in nonnullis , orificium uteri statim a partu constrictum adeo , ut detentus intra titerum ranguis, subitoque inde grumescens dc puis trefactus, saeva induxerit sympto mala; cumque nulla arte exitus ei parari posset, praesentaneam mortem intulerit.
Puerperae euidam nobilissimae, febricitanti, squod Iochia nulla profluerent) pudendi labra tumida
erant, oc fervida : matricis ejus orificium durum ,
& clausum, instrumento ferreo immissis per vim aliquantulum aperui, ut iniectionem per siphunculum admitteret; indeque grumescens, ater, Reinlidusque sanguis ad libras aliquot emuxit , eum praesenti aegrae levamine.
Oblata est mihi Doctoris Theologiae uxor satis boni habitus , sed in foecunda: quae summo prolis
desiderio flagrans, multa a multis praescripta incata sum tentaverat : menses quidem statis temporibus
profluebant 1 sed aliquando praesertim ab equitatione ) saniosum quid & purulentum ab utero ema nabat, quod subito post subsisteret. Aliqui fluorem album esse arbitrabantur : alii ulcus sinuosum suspicati sunt; ea potissimum ratione ducti, quod non perpetuo, ac pedetentim; sed per intervalla ,& affatim profluxio fieret: quamobrem speculi matricis ope totam uteri vaginam perlustrabant, v riaque remedia adhibebant; sed trustra omnia. Ego tandem advocatus, aperui internum matricis orificiums
384쪽
eium , indeque protinus cochlearia duo eirciter puris saniosi, & nbris sanguineis tincti effluxerunt. Quo conspecto , ulcus in uteri cavo latitare dixi, inbectisque medicamentis congruentibus , pristinaream valetudini restitui. Hanc autem ejus curam dum molior, videoque usitata remedia parum proficere, validiora aggredior i quoniam antiquum ulcus esse c& sortassis cum supercrescente carne Isispicabar. Iniectionibus itaque prioribus addo aliquantulum vitrioli Romani; acrius acrimonia Perculsus uterus, subito se contraxit, induruitque adeo, ut ad tactum lapide rigidior sentiretur : simulque plurima implomata hysterica oborta sint; quae ab uteri urangulatu, tetrisque inde vaps ribus sursum latis, Medici vulgo fieri existimant. Duravit aliquandiu hoc malum; donec a mitioribus & anodynis remediis placatus uterus, ori ficium suum laxaret, liquoremque acrem squem injeceram in una cum saniosa putrilagine expelleret. Fatiumque adeo est, ut aegra brevi convalesceret. Historiam hanc ex observationibus meis medici- .nalibus huc transferre libuit, ut clare constet, quam
sit uterus sensus acerrimi ; α quam facile sese, praesente hoste, claudat: praesertim in gravi ae difficili puerperio. Mulieribus, prae caeteris animalibus, haec contingunt 1 & praesertim delicatis , vitamque umbratilem & mollem degere alsuetis: ut 8c iis,
quae tenerae valetudinis sunt, & facile in morbos labuntur. Nam agrestibus , iisque quae duros labores pati consueverunt , haud tam levibus momentis gravia damna incumbunt. Harum aliquas, aliquando intra mensem denuo praegnantes videas; cum
illae saepe ultra bimestre spatium aegre solitis vitae' muniis iungantur.
ata de Hippocrates purgationes a partu praescribit tot die-
foetu. rum numero quot dati sunt formationi foetus. Ita-com.inque plures foeminae, quam mari. Sed tamen falsum Ars. id ess, teste Maligero : Nulla enim mulierum nostrarumhν s. . plus mense purgatur post puerperium : multa quinto decimo die absolvuntur . quadam etiam septimo pvidimus etiam qua tertio , etiam editu femellis.
Multa de hac re Galenus quoque πιρι κυου ini m. Mulieres
385쪽
De partu.lieres ut fama est in in novo orbe, quo die pariunt,
eodem latitant ; postridie autem , ad usitata munia
Addam duntaxat, coronidis loco , exemplum memorabile, mihi narratum ab illustrissimo Domino Georgio carem , . Comitς de Totnes , & Munsteri ins Ubernia diu Proconsule , qui etiam eorundem temporum annales conscripui. Mulier scilicet gravida maritum in castria stipendia facientem comitabatur ; cumque exercitus quotidie in alia loca migraret, forte a minoris fluminis occursu impeditus, per horam substitit : simulque gravida haec, ingruente jam partu, ad arbusta & vepreta proxima
secessit, solaque, citra ullius obstetricis operam , aliumve apparatum, duos infantes peperit ; quos
ad flumen deferens, aqua viva proluit, seque ipsa lavit : quo facto gemellos rudi velamine inclusos humeris gestavit, eodemque die, nudis pedibus sui erat) exercitum comitata, duodecim mille passuum, iter fecit , idque sine ullo valetudinis dispendio. Sequenti vero die , illustrissimo Proregi Comiti onθον , qui eo tempore contra Hi anos in obis sidione Tinsaliensi exercitum ducebat ipsique Pr consuli, rei novitate motis, sacro lustrico inte asse, nominaque infantibus dare placuit.
386쪽
Ieronyrmas Fabricius corporum recenset, 'esua extra Iorinm: Eempe vasa κmbiticalia, membranaε, humores, θ' carneam sub-
stantiam. De quibus quid suariis ob- , servationibus instructus seorsum ab illo sentiam, paucis dicam, postquam prius senten
tiam ejus super his , breviter proposuero. Membrana, inquit, tres sunt ; quarum dua foetum universum ambiunt. tertia vero non Dem. suasorium ambiunx, una interior est qua proxime fatum inυe
sit, αμνιον dicta, i. e. amiculum. Altera huicsupposita, , θριον Graeis dicitur , Latinu innominata, me male ab interpretibus secunda , seu secundina nuncupatur in qua similiter totum ambit faetum. Tertia diacitur α ντοειδῶς, i.e. intestinatu,quod intestinosarcto. Amitu sit 1 qua ob id foetum non obvolvit, sed thor euhabdominu parti subsieitur, O ad utrumque ut ri cornu porrigitur. Membranam hanc in ovillo, &bovino duntaxat foetu reperiri agnoscit ; eandemque cum uracho jungi, & per hunc ἡ vesica urinam 7 excipere assirmat. Ideoque inquit, in cornigeris, quiabus uata es algantoides tunica, urachus ita latus est , O rectus, ut intestinulum referat i sensimque usquaad vesica fundum gracilescit i quod facile eius ortum
potius ad intestinalem, quam ad vesicam esse persuadet. In homine vero, aliisque utrinque dentatis, algantoide destitutis, memorata urachi amplitudo ita deperditur; ut cum unicus A fundo vesica exoriatur, paulo post inminutissima sbra, sin tur; qua una cum vasis um- bilicum
387쪽
bilicum pratergre Fae , urinam in chorion tunicam modo pene visum effugiente transfundunt. Eoque nomine Orantium duplicis erroris postulat : M, quod urachum in homine reperiri negaverit; quod,
saetum per pudendum urinam reddere, asseruerit. . Ego vero, me in iisdem cum Grantio erroribus
si tales dicendi sunt) versari, libens profiteor.
Quippe certus sum , a vesicae compressione in Retu grandiore clum humano, tum aliorum quoque animalium in instituta , urinam per pudendum emu re. Urachum autem nunquam conspicatus sum; nec urinam , a vesicae compressione , in secundas trajectam observavi. Vidi quidem .in ovibus , & cem vis inter arterias umbilicales) quasi vesicae proces.sum quendam , urinam in se complectentem ; non autem talem, qualis urachus ab eo describitur. Haud praefracie tamen negaverim , dari astantOL. dem e membranae enim interiores , usque adeo tenues sunt, ac transparentes quales inter bina albumina reperiri diximus) ut conspectum facile et dant. Quincitam in ovo gallinaceo , inter colliqum. mentum, & album i. e. inter amnion, &chod riba aliquid excrementi albidi, imo vero Moesalvi interdum reperiuntur: ut supra a nobis dictum est , & coiterus quoque observavit. Praeterea,ipsius colliquamenti tunica in qua pullus naxat in licet pellucida, tenuis, & iubtilis sit adeo , ut sistento ipsomet Fabricio θ tenuior excogitari non possit; tamen scum, eodem teste, membranae omneS,quamvis tenuissimae,duplices nihilominus sint) posset natura aliquando coacta, inter illius duplicaturas , urinam, vel aliud quippiam deponere. Atque Huia modi quidem allantoidem , Fabricio non illiben ter eoncesserim : farcimen vero aliud , ad utrunque cornu diductum, in bisulcorum secundinis non reperio; neque aliud quicquam, praeter conceptum
ipsem. Invenio solum ut jam dixi) vesicae procensum quendam, qui inter arterias umbilicales positus , humorem excrementitium in se contineti
idemque in aliis produmor, in aliis brevior cernitur. Oamobrem mea quidem sententia tunica, quam Fasiricimasiantoliam appellat,est chorion: eam
388쪽
tamen Veteres astantmdem nominarunt, ob figuram duplicis farciminis , quam obtinet. Membrana enim exterior , quae, sinstar manticae medio sui constrictae) ad utriusque cornu extrema Protenditur ; uterum vero interpositum sive
amborum cornuum connexionem) pertranuens,
constringitur ι est chorion : quod, ovibus, hoedis , cervis , damis , caeterisque bisulcis , in . medio illo transitu manu prehensum , facile integrum extrahitur : idemque illarum conceptum , sive ovum esse , diximus. Quippe, ovi instar, duplicem liquorem , laetum, omniaque ad eum spectantia in se continet ; habetque easdem conditiones , quas ovo Aristoteles attri. huit a nempe , ex cujus parte principio animal consistat, reliquum vero alimentum ei, quod gignitur, sit : ut iam saepe dictum est. --Tunicari itaque , quam Fabricim allantoidem
nominavit , ego vel chorion esse , vel ex reduplicatione tunicarum 'aliquid praeter naturam accidisse arbitror. Ideoque in paucis duntaxat animalibus ,
neque id perpetuo , eam reperiri certum est. Ab initio enim non reperitur; posteaque, in aliis magis , in aliis minus conspicua est: in nonnuluis v xo , vesicae lalum processus cernitur. Quin ipsemet Fabricius, eam haud ambiendo laetui, sed urinae lalum continendae necessariam existimat. Et certe crediderim , eum recensuisse illam potius, ut Vete, rum doctrinam tueretur; quam quod revera talem reperiri, aut usui alicui inservire crederet. Enim-Vero cum Antiquis pariter, & tota Medicorum se la) fatetur, Chorion urinam in se continere; ubi ait, duos humores eirca laetum esse : alterum ,
P. I sudorem in amnio: alterum , urinam in chorio. M nifestum itaque est, Ueteres unam eandemqne tunicam , sub duplici nomine intellexisse : nempe in bisulcis sin quibus solis reperitur astanto idem , ob
figuram , vocabant ; in aliis vero, ab ossicio, quo urinae excipiendae destinata credebatur , eb vim appellabant. Ac propterea , neque in 'homine , nec aliis quibusvispanimalibus , tunicam
eam reperiri fateatur. Quid enim alia tunica urinae
389쪽
urinae eontineiadae opus sit, cum id muneris iam ex eorum sententia) a chorio praestetur Z Non potest
sane verisimilis ratio afferri , cur in ovibus, capris, reliquisque bisulcis , ea tunica insit; in cane autem, fele, mure , alii e , non item. Enimvero, si urinae reservandae caussa instituta foret: neeesse esset, vel, in ovillo & bovino foetu , maiorem urinae copiam abundare, quam in utrinque dentatis; vel, tres diversos humores dari: vel saltem bina esse urinae conceptacula. Quippe mihi certum est, chorion a primo statim ortu aqua Plenum cerni. Non libet vero hic loci, eontentionis funem dueere :malim , quid ex observationibus meis repererim ,
Aliud quidem est , conceptus sive embry'nis jam perfecti fabricam exhibere , uti a Fabricio factum
est; aliud vero ipsius generationem, primumque schematismum exponere : quemadmodum aliud est , poma , aut semina plantarum matura describe Te; aliud, eorundem ἡ germinibus productionem
elucidare. Nos itaque , quomodo conceptus paulam tim perficiatur . a carceribus ad metam breviter recensebimus : ut inde clarius constet, quid de membranis, reliquisque ad laetum attinentibus statuendum sit. In cunctorum viventium generatione sicut diximus ) hoe solenne est , ut ortum ducant a primordis aliquo , quod tum materiam , tum essiciendi potestatem in se habeat; sitque adeo id, ex quo, &a quo, quicquid nascitur, ortum suum ducat. Tale primordium in animalibus sve ab aliis generantinus proveniant, sive sponte, aut eX putredine nascantur est humor in tunica aliqua , aut putamine conclusus; corpus nempe similare, vitam habens actu, vel potentia: idque, si intra animal generatur, ibidemque manet, donecanimal univocum produxerit, conceptus vulgo appellatur; sin vero partu foras exponatur , sive principium aliunde casu sumpserit , ovum , vel vermis dicitur. Ego autem utrunque pariter primordium nominandum censeo , unde animal oritur ; quem dmodum
plantae E semine suos ducunt natales : suntque
390쪽
De ureri Membrdnis. omnia ista primordia generis uniusmodi, nempe
vitalia. ' .Hujusmodi primordium in omnium viviparorum utero reperio, antequam quippiam laetus discernitur. Adest scilicet humor clarus, lentus, albus qualis ovi album) in membranaiticlusus, quem
eorum ovum nomino; idemque in cervis , . damis, ovibus, reliquisque bisulcis , totum uterum, &utrunque cornu replet. Tempore procedente,eX hoc primordio, sive ovo,
pars quaedam aquosa simpidissima,& purissima qua-
Iem in ovo gallinaceo colliquamentum nominavimus 3 secernitur ; & claritate sive perspicuitate, reliquum ovi humorem in quo continetur longe superat. . Forma illi rotunda est; & in propria mem- Brana tenuissima, ac transparente incinditur, quam Amnion vocant. Humorem alterum , crassiorem, α turbidiorem, exterior tunica chorion , concava uteri superficiei contigua , totumque Ovum ambiens, complectitur; formamque variam, pro diversa uteri figura, adipiscitur : quibusdam enim, ovalis est ι in aliis, oblonga reperitur in bisulcis autem, manticam refert. Paulo post , in colliquamentu hoc crystallino, punctum rubrum saliens emicat: indeque subtilissimi venularum ramuli sceu radii) sparguntur. MOX, Primum corporis concrementum s gasa instar) apparet , in Orbem carinatim reflexum: atque ordine reliqua , quae in historia diximus , subsequuntur. Nempe , procreationem foetus in viviparis , eodem modo ex ovo sive cone tu , fieri observavimus ;- quo nuper pulli fabrieam in ovo gallinaceo descri-
Differunt autem ut monuiὶ isti viviparorum
conceptus, figura, numero, & connexu cum Utero.
Principio enim conceptus praesertim in bisulcis utero non adnascitur ; sed illi solum contiguus, i totam eius cavitatem replet, ac distendit; faeileque integer extrahitur. in bisulcis , c quae in uteri cornibus concipiunt & solidi dibus , unicum duntaxat hujusmodi oetunt reperitur , idque in utrunque cornu protensum : re licet aliquando si-- larem s