장음표시 사용
401쪽
vissimum fidei morumque negotium ad memoriae exercitium redigentes , ratione neglecta. De his iam olim ante annos ducentos questus est insignis ille ac veteranus Theologus Melchior Canus q) ,, Mi-
, , rari non desino, ait, morem e iciendiis humanas rationes, cum in Theologia
is disseritur, in quibusdam etiam Catho. licorum Gymnasiis insertum esse haud ,, parva certe iactura Ecclesiasticae disci- ,, plinae, si illa consuetudo invalescat. ,, Erunt enim ii, si res ita procedit, oin ,, timi praestantissimique Theologi, qui ,, plurima loca inemotia tenuerint, S,, quod Jurisperitis objicitur, qui Elenchi,, Derint librorum, & indices D. Tum paucis interjectis 'bjungit: Talis sci. ,, licet est Lutherana Tneologia, in qua is quoniam nullum acumen, nullum inais genii specimen est, optimo quisque ,, splendidissimoque ingenio, quamlibetis acie mentis & Veri perspicacia polleat, is quamlibet rerum & divinarum & hu-
,, manarum ordinem ac connexionem tea
D neat, quamlibet caussas, effecta, anteῶ,, cedentia, 'consequentia non animo so- ,, tum perlustrarit, sed etiam comprehem,, derit, nulla tamen apud istos haheturi, in pretio,, . Quid Iam diceret Canus, si
402쪽
si nostris insuper temporibus in arenam literariam prodeuntes alicubi conspiceret, qui post duos tresve stilogismos extra Formae, ut vocant Scholae, limites probliunt, altum adsurgentes, S grandi lupe cilio, manibusque iam dextrorsum iam sinistrorsum iactatis oratorio quodam dicendi genere nil nisi textus quosdam e Patrum uno vel altero bene longos ad serunt, Citant, accumulant, omnemque
doctrinae suae supellectilem, quam prius memoriae mandarunt, uno velut impetu effundunt, quibus postinodum ille, qui Defendentis partes gerit, & ipse velut ad concionem dicturus largissime reponte ea, quae e Magistri sui scriptis memor, ter tenet, sive faciant ad rem, sive non e seu concludant, seu non; parum refert, Disputatio cum plausu finitur. Quid dico. ret, si audiret ab aliis Dogmaticae hero, hus tres vel quinque positiones, ut plurimum ex Historia Ecclesiastica & Criticae penetralibus depromtas pro decretoria universae Theologiae pugna publice exponi, magnis utrinque studiis & prolixis dissertationibus certari , antiquissimas quasque traditiones ac ritus Ecclesiae in dubium vocari, in fine demum quid statuendum sit aut concludendum, splendide nesciri Ecce t vivam imaginem Theo
403쪽
logiae huius novae ac recentis, seculo non tam ad shliditatem doctrinae quam sciendi curiositatem nato introductae. Ita illi,
qui obliquis Theologiam hanc oculis aspiciunt.
Non desunt tamen, qui causam illius defendendam totis vitibus suscipiunt. Diu satis, aiunt, in scholis & cathedris sceptrum tenuit S regni habenas occupavit Theologia Scholaitica, inanibus & nimium subtilibus Academias quaestionibus implevit, & magnis clamoribus doctorum
hominum aures fatigavit. Tempus advenit, quo falces prirna Que subsellia etiam invita cedat Dogmaticae. Ea vivimus siecula, quae ingenia non damnant ad incudem & transtra, sed libera esse cupiunt, tuique iuris. Nimirum arctis circumscripsere Dii limitibus vitam humanam, quam si fere totam speculandi artibus consecrare velis, parum cruditionis consequi te necessum erit. Haec autem modo ubique
civitate donata est, & qui hanc linguam
non callet, peregrinius habetur, nec dignus, cui ad burgant literati ae adplaudant. Vel solum Dogmaticae nomen pias Venz- rationis habet, quam integra Scholastico. rum volumina. i Pacrum sententias aliquot recitare; quae pri cis temporibus Ecclesiae disciplina viguerit, explicarc; auct
404쪽
Concilla, quo tempore, contra quorum errores celebrata fuerint, digitis enum rare, & acutas crises inspergere noverit, tanquam eruditionis secretioris oraculum avidis auribus ab abstantium corona eXciis
pietur, quin & admiratione dignus habe-hitur. Compendium hoc viae est, qua ad magni literatos inter nominis gloriam itur. Nova quidem haec esse videtur doctrinae Theologicae species, sed antiquit iis induta pallio incedit, antiquitatem loquitur, antiquitatis monumenta In lucem profert, quibus mire demulcentur aures, non iam adsuetae Scholasticorum tricis, &argumentorum subtilitatibus. Quid de libris dicam non iam probantur m illis antiquatae scribendi formulae et probatur Leon matur, colliges, obicies, dices, retorqueo , diWinguo Bla. nemo est, qui modo his subscribere velit. Longe jucum dius est, per apertos Historiae Ecclesiasticae campos vagari, & latum dicendi genus adhibere, quam inter Dialecticae cujusdam sacrae spinas & dumeta iacere. Alio usi sunt stylo Patres antiqui, pleni dogmatibus, quae postea Scholastici in pistrinum coegere. Bibliotbecas si placet inspicere, libros quorum dorso insicripta est Dogmatica, mundos reperies Sipso usu politos; quibus vero Scholasica, multo pulveret
405쪽
sordidos invenies. Haec communi aetatIs nostrae suffragio exulare iubetur, illa velut Palladium coelo lapsum excipitur. Ita Dogmatica pro Domo sua perorat contra
Sed ni mea me fallat opinio, utraque pars conciliari poterit, si aequus iudex cubque det, quod suum est. Equidem venditor Theologiam dogmaticam, eamque sacrae doctrinae 'Candidato utilissimam esse Contendor nec desunt etiam ultimis hisce seculis magnorum Virorum Vestigia, quibus insistere gloriosium erit. Certe inter Eruditos eruditissimus Dionysius Petavius S.I. Theologus, Ludovicus Thomassinus, Congr. Orat. Presbyter, Honoratus Tou nelius S. Facultatis Parisiensis Doctor &Socius Sorbonicus, Ludovicus du Mesnil, Universitatis Argentinensis, & Edmundus Simmonet Mussipontinae Cancellarii, ute que Societatis Jesu, aliique egregiam orbiliterato, &sacrae praesertim doctrinae operam navarunt, Auctores optime de Theologia meriti, dum eius vel universae vel magnae partis dogmata vastis voluminibus eruditione, doctrina & omnigenae scientiae adparatu instructissimis illustrarunt,
nominis quod libris suis praefixerunt, digni
406쪽
gnitati sustinendae pares, de quorum primo , nempe Petavio, in Praefatione sua ita loquitur Thomassinus ipse: Magnum primus omnium ae longe pulcherrimum opus ageressest es Dioni us Atavius, pra xtio mas θ' eruditas mar Societatis Pesu Immen incomparabile, priscam iliam gr pa tritiam Ecclesia Theologiam mandare lit xis , ω in paucos Theologicorum Dogmatum tomos congerere totam Sanctorum δε-rrum atque generalium Duodorum opulemtiam. Tantae motis opera excogitando, adoriundo, perpoliendo, profligando unus par
erat Retavius, eruditorum non fui tantum
revi, sed plurium retro secvlorum facile Princepsy γ tum humanas tum Macras disciplinas omnes immensa uadam ingenii vitta complexus, ut non facile quisquam harum prolixe hauriat gulas, quam ille
exhausit universus. Jam vero si Theologiae Dogmaticae nomen ac institutum a tentius consideremus, disciplina est, quae fidei ac morum doctrinam tradit in S. Scripturae ac SS. Patrum testimoniis, in Conciliorum & Pontificum decretis & defini- έtionibus fundatam, atque argumentis aratione petitis firmatam P veniente in subsidium historia Ecclesiastica. Aliam sane nec venerandae Antiquitatis, nec Recentiorum vere doctorum aetas Theologiam Hlih a Dog-
407쪽
Dogmaticam vel agnoscit, vel profitetur. Ita profecto est. Quam vero rationem a methodum in tradenda Theologia Scholastica observari credimus Certe nisi Auctores Scriptoresque illius in libris publicam in lucem editis passim fallant ac memtiantur, in praecipuis Europae Academiis Catholicis haec est docendi methodus a Maioribus nostris lapientissime introducta & praescripta, quae hodie etiamnum viget, scilicet ut praemissis quibusdam nOtatu dignis, exposito quaestionis praesentis statu, relatis diversis Auctorum Classicorum opinionibus statuatur conclusio: pro-hetur breviter primo quidem adductis quihusdam selectioribus S. Scripturae textibus secundum sensum fide dignorum interprintum ἔ tum allatis SS. Patrum sententiis, additis quoque si quae occurrant, Conc, itorum vel Ecclesiae definitionibus: porro una alterave ratione solida stabilituri denique ad argumenta In contrariam par tem e Scriptura, Patribus, Conciliis ac ratione producta refutanda & dissolvenda proceditur. Atque hac, ut dixi, ratione ac methodo, qua sane ad docendum nihil aptius, nihil ad discendum accommod tius, fidei morumque dogmata tum ea, quae ad Deum ejusque scientiam & volunt
tem, ad Angelos, ad gratiam, ad actus fideis
408쪽
sidet, spei & charitatis, virtutesque morales& vltia, tum quae ad Incarnati Verbi & S,Cramentorum mysteria explicanda serviunt, Palam exponuntur, iisque universa Theologica disciplina in scholis bene moratis ab Luitur. Quid modo deest Theologiae Schol sticae, quin sit Do natica, quum eidem totaxatio & definitio Dogmaticae, tota tradendi methodus, & ordo conveniat nisi forte hoc illi vitio vertarur, quod non isto nomi, ne ac titulo insignita incedat, contenta eo, quem a tot retro seculis a Patribus, a Comelliis, a Summis Pontificibus, a Maioribus fuis cum totius orbis literati consensu accepit. Profitetur se nihilominus Theologia Scholastica, si non nomine, certe re ipsa Dogmaticam seu dogmata fidei ac morum explicantem; non tamen illam, quam nomnulli vanissimi homines cudunt in perniciem sacrae doctrinae, omnem laborem in eo collocantes, ut desertis fidei ac morum principiis & Ecclesiae traditionibus usuque fidelium per antiquiora secula cidicum Volitent, Captisque aliquot dubitati num muscis laeti cum praeda revertantur in Theologiam suam, multisque demonstrare conentur, nixi quibusdam obscuris auctoribus, aut chartis obsoletis, haec &illa antiquis seculis in more posita non fuisse, nullam in iis istorum montionem
409쪽
fieri , nullum deprehendi vestigium et posterioribus primum seculis ejusmodi coninsuetudinem, ritum & observantiam in Ε clesia invaluisse, quamvis non raro de talibus rebus agatur, quae proxime cum . fide conjuncta sunt, ac sitne illius injuria negari non possunt: a'ue eo rem Vel incauti deducunt, vel perversi perducere satagunt, . ut antiquissimas & sacerrimagEcclesiae ac fidelium traditiones non sine fidei integritatis periculo in dubium vocare consuescamus. Alii, quos non absque stomacho lustravi, magnum nomen Theologiae Dogmaticae fronti lucubrationum
suarum inscribunt, & tanquam pretiosum Corticem vendunt; sed si nucleum inspicias, post proaemium & paucas aliquas paginas de locis theologicis, nonnulla eruditione conditas, ad inanes prorsus & jejunas quaestiones, ac multo pulvere scholastico so descentes dilabuntur sine ordine, sine delectu , ita ut vix ulla nobilissimae hujus scientiae vestigia sit reperire. Verum hoc non Dogmaticae vitium est, sed male illa mentium. Sit igitur in pretio, prout esse debet rerum intelligentibus, Dogmattea, sed sincera & genuina, qualem se quoque nunquam non apud sequos Judices profitetur Scholastica, quae in Academiis ut
dixi Catholicis & bene moratis traditur δ
410쪽
quamvis non tanta cum ubertate, sacrorumque testimoniorum e Scriptura, P
tribus, Conciliis, & historia Ecclesiastica
Coacervatorum abundantia, uti in prinstantium Authorum voluminibus reper,mus. Aliud enim est librosi scribere, aliud in scholis e cathedra docere, ad quod discrimen plurimi non adtendunt. Ibi velut in vasto mari plenis incedere velis licet: heic plerumque tum ob rerum tractandarum copiam, tum ob temporis angustias, tum ob ingeniorum non aequali vigore praeditorum tarditatem Opus est saepe vela contrahere. Neque enim omnis fert omnia tellus, nec omnibus Omnia prosunt. Plus proderit animarum cum tempore Pastori immo necessarium est,
ut gravissimo muneri suo faciat satis si praecipua fidei morumque dogmata solide possit demonstrare, quam si e cathedra ad rudes & simplices oviculas longos ex hiis
storia Ecclesiastica & de antiquorum temporum moribus ac haeresum notitia Sc. iermones instituat. Neutiquam tamen im ficias eo, etiam in scholis publicis Ecclesiasticae Historiae locum esse concedendum,& data occasione circa haereses, Concilia, controversarum quaestionum origines, fidei& Religionis nostrae Mysteria &c. hoc er