장음표시 사용
381쪽
inepta excusatione nocendi consilio. Qua ro, siquis gravissime inveheretur in vagum quoddam & nullius frugis Religiosorum genus, adpellando illos, uti tales re ipsa sunt, Religionis dedecus, morum Pestem, pietatis excidium, Ecclesiae Delcorruptelam, Evangelium evacuantes, abundantes malignitate diaboli, & quae sunt alia. Post hanc autem praefationem lon-Ia serie, & bene multos adduceret certitatus Religiosi Alumnos, nomine suo quemque compellaret, & ipsorum facta,
quamvis nihil horum mereantur, & neutiquam talia esse probentur, allegaret tanquam absurda Si absurdissimat an t Iis censeretur solummodo in vagum quoddam genus Religiosorum, tam sancto nomine indignorum , an vero ex prosesso
n certi cujusdam ordinis Religiosi ub scera grassari Z Si quis Seriptorum hunc in se laborem susciperet, & Theologiam Christianam constriheret, atque singuIamorum doctrinae capita tum austeris Patrum antiquorum sententiis, tum lepidis, admirationum, exclamationum, epi diois Tum , interrogationum , apostropharum S subinde ironiarum figuris exornaretrpostmodum vero praeter paucorum aliquot laxiores doctrinas e triginta Dominicanorum antiquiorum libris propositi
382쪽
Historiea seu Controversiae taee. 8 Is
nes probabilismum aperte sonantes, aut omnino centum & sexaginta novem, de quibus paullo ante dixi, reprehensione dignas subjungeretr demum adderet Deis dicationem magnificam, qua supremum Ecclesiae Caput gravissimis verbis adho earetur , ut caeteris suis ornamentis hoc denique addat velut eoronidem, & echristiana republica istam morum eorruptelam, & abominanda doctrinae portenta, has damnabiles sententias proscribat,
evellat, penitus eliminet ; si quis inquam Scriptorum hunc in se laborem susciperet, suscepit contra Iesuitas Fr. Concina quid diceret adverta pars an contenta laret, si responderet ille, se vagum duntaxat & perniciosum probabilismum calamo suo persequit sed parum , soliciti esse videntur illi, qui talia, quae palam feci, scripserunt, de Fratrum &Doctorum ac Magistrorum suorum antiquiorum doctrina & fama et his tergum obvertunt, ut eum Jan senistis plurium Jesultarum doctrinam blasphemare queant.' Verum heic ingens clamor exorbturr amare conqueruntur cum Concina,
eos, qui probabiliora sequi oportere contendunt, ab adversia parte confestim Jam senistis per summam iniuriam accenseri,
ad quam propulsandam calamum stringe-
383쪽
re ipsis necesse fuerit. Obsecro, quis grande hoc crimen commisit quis Proh hilistarum aliquem, qui probabiliorismum defendendum suscepit, propterea Ians nismi postulavit 8 palam faciant illum , si possint. Putidum hoc figmentum est
ad invidiam conflandam. Hoc tamen
ausim profiterit si quis dixerit, ipsos hac in re scribendi methodo, stylo, & spir, tu Ian senistis adprime familiari fuisse usos ut cuilibet palam erit, si verba, sensus,
expressiones Sc. Scriptorum ex utraque parte Conserat) eum a veritate parum vel nihil aberrare. Quis sibi persuadeat, in tam exulceratis animis veritatis, sanae doctrinae ac zeli hene ordinati studium habitare quis fidem adhibeat, strictiorem ubique viam sectari oportere asserentibus, & simul adeo dissolute acerbeque scribentibus ἶ Quarto r Non minori artificio Adversarii doctrinam hanc, quam toti Societati perperam tribuunt tanquam propriam, tam dire exagitant, ac si Ie- . suitae suaderent, & fidelibus persuadere totis viribus adloborarent liberrimum henignae sententiae usum e quod quam averitate alienum sit, testantur sacrae exindrae, in quibus Oratores sacri in vitiadi i proos mores perpetuo detonant, iamque ad coelum sane aretam demonstranis
384쪽
Historiea seu Controversae m. 817
stant, ita ut adverses eos vix maior querela sit, quam quod severe nimis cum Auditoribus agant, & conscientias eois
rum in angustias & scrupulos, plusquam par est, conjiciant et tellantur tot librilpiritu pleni, de vita & moribus ad le- es Evangelicae persectionis consormanais r testari possent saera tribunalia, si loqui liceret ipsis, quam sortiter urgeam tur poenitentes, ut non istum peccata, sed & peccandi occasiones devitent, ut iniuste accepta vel ablata missis inanibus
excusationum titulis ac moris restituant, ut scandala & morum corruptelae princul larceantur et verbo , ut non selum
probabiliora, sed & tutiora sequantur. Haec suggaruntur fidelibus consilia, haeciuadentur a Probabilissis. Aliud longe est, si vel e scholae cathedra, vel in li-hris scholasticis docendum ex ossicio, quid liceat, vel non liceat et si determinandum, an his vel illis in circumstantiis peccatum, & quidem non raro grave,
committatur nec ne. Hac in re etiam
Societatis Doctores Scriptoresque insignem D. Thomae doctrinam sequuntur,
385쪽
Respondeo dicendum, quod omnis quastis, in qua de peccato mortali quaritur , ni expresse veritas babeatur, periculose d
terminatur e quia error, quo non crediatur esse peccatum mortale, quod es perem tum mortale, confrientiam non excusat a toto , licet forte a tanto. Error vero, quo creditur esse mortale, es mortale , ex conscientia ligat ad mortale. Pracipue autem periculosum es, ubi veri
ras ambigua es, quod in hac quasione a ridie. CXXXI. Dicamus modo aliquid de re ipsa. Nolim heic in arenam deducere argumenta semper antiqua, & toties jam in utram. que partem Ventilata, quibus pleni sunt libri r mentem meam duntaxat aperiam. censeo enim, rei summam denique ad li-ellum in praxi usum opinionum aeque pro-
habilium esse reducendam, reieliis illis appendicibus opinis magis probabilis, ULnio minus probabilis ; opinio notabiliter magis probabitis , opinio notabiliter minus probabilis, quae appendices nonnisi ad tricas scholasticas & dissidia, praeseditim aPud rerum non intelligentes , in gravissimo conscientiae negotio facienda natae factaeque esse videntur. Quid enim obsieri
386쪽
Η florica seu Controversiae die. 810
obsecro interest, an duae sententiae inu, cem oppositae. quando agitur duntaxat de licentia actionis, sint aeque probab, ies , vel an una earum paullo plus, altera paullo minus probabilitatis habeat, modo utraque vere, solide ac comparate proohabilis sit, id est, gravi ac prudenti sumdamento innixa, parique auctoritate fidimata, ita ut in mutuo velut conflictu i concussa stet, nec vinci aut enervari queat Haec enim aestimatio & elisis de probabilitatis gradibus est innumeris dis. ficultatibus obnoxia, & in ordine commuis iis providentiae vix possibilis. atque hinc ut sapienter notant Medina, Suarez, Sanchez, Salas & alii, onus foret hum nis humeris non serendum, & cum per
petua animorum carnificina coniunctum. Nimirum eo immanis illa tempestas desaeviit tot conviciorum, calumniarum, dicteriorum, scomatum au censurarum, quihus innocentem & a tot retro annis pagissim in scholis receptam doctrinam proin scindere, multoque magis eius patronos
onerare non Verentur, eo inquam res devenit , ut vani homines isti ad stateram examinare nos iubeant, quot granis , ut ita dicam, sit opus, ut iustum probabilitatis pondus prodeat. Dein quam securitatem praestabunt conscientiae, quod re-
387쪽
ipsa probabilior sit opinio, quam talem esse censent, nec sit aeque vel minus prω habilis opposita Quam proclive est in negotio libertatis contra legem tuendae, ut quis probabilius credat id, quod liber tali favet quam difficile inter gradus probabilitatis, ut ita loquar, in linea ascem dente ac defendente verum discrimen invenire t quam pronum spectata ingenii nostri mobilitate ac persuasionum tanta quantum gustuum varietate, ut quod hindie probabilius, cras minus probabile assit reat, S perendie fortassis seque proba
ite ac alterum Et quis denique est, qui In eiusmodi rebus, in quibus mens hinmana Certam se reddere nequit, blandiri sibi possit, ac certo secum statuere, adhibuisti se debitam ae sufficientem in discedinendis gradibus, ct aestimandis utriusquci sententiae momentis diligentiam Z Quot non occurrunt opiniones in utram quo partem probabiles in conficiendis, administrandis, & percipiendis Religionis nostrae Mysteriis, ubi de licentia, non de valore agitur quot in beneficiis Ecclesi sticis conserendis & obtinendis quot in materia voti, ieiunii, SS. Ordinum quot in usu matrimonii r quot in contractibus& humano commercio ξ in his omnibus nisi certus sores de majore probabilitate
388쪽
Historiea seu Controversae die. 8a I
unius partis prae altera, quod ut plurimum sperari Vix potest, iuxta Senatus Consultum Probabilioristarum horum aut suspendere nece ssum foret actiones has Omnes, aut praecise id, quod tutius est, cum gravissimo saepe incommodo ac damno eligere. Dissimulare nec possum, neci volo latens rursus artificium horum, quOrum memini, Casu istarum. Eorum doctrina haec est, primo quod debeamus sequi opinionem probabitorem in Concursium inus probabilis. Secundo. quod inter opiniones aequaliter probabiles, si non una sit probabilior, teneamur sequi tutiorem. Jam quum, uti prius demonstravi, res dissicillima sit, multisque fallaciis . obnoxia , iudicium ferre de majore vel minore probabilitate nisi prorsus notabilis sit, de qua re statim sermo mihi erit
opiniones inter se pugnantes reducentur
sere semper ad aeque probabiles, atque ita secundum horum doctrinam fere semper & in omnibus dubiis oportebit seq ai, quod tutius est. quippe si una opinio notabititer magis probabilis sit, accedet ad classem probabilissimarunn . quas sequi licere nemo dubitat e s elare γ notabili.
ter minus probabilis, pertinere videtur ad classem tenuiter procabilium ἰ certe immunis non est a periculo excidendi e
389쪽
finibus verae ac theologicae probabilita, tis, atque ideo licentiam sequendi negat propositio tertia ab Innocentio damnata. Ex his satis clare patet Adversariorum la.
tens, de quo dixi, artificium, quo sub specioso Probabiliorismi titulo Tutiorismum & Rigorismum iam diu sepultum
denuo suscitare ac in lucem protrahere adlaborant, id quod non obscure etiam illorum argumenta, resiponsa, & loquendi modus penitius inspicientibus palam facere videntur. Dicamus ergo Scapham Schapham e dicamus abscissis parergis rLicitum esse sequi opinionem vere, theologice & comparate probabilem, usque dum aliter S. Sedes definiat. Hoc certe minime tutum , minimeque probabile
est, & contra obedientiam Pontificiis Mamdatis debitam graviter peccandi periculo obnoxium, licere uti cavillis, censuris, dicteriis, es quidem enormibus; ut nihil dicam sure naturae ejusmodi esse prohibita, praesertim si cum dispendio famae doctorum virorum, & integrae Communit iis sint coniuncta. An forte credunt, summam Sedem non esse penitus informatam de tota controversia hac, postquam integro jam seculo tot iam libri
in utramque partem fuerunt in lucem publicam editi ξ Cur ergo non relinquunt
390쪽
tem summae Sedis iudicio, cuius est sedire sententiam, & quae semper hucusque vigilans fuit tum condemnando propolliones singulares minus sobrias, tum prohibendo sub gravissimis poenis censuras& convitia circa sententias adhuc inter Catholicos controversas 8 cur involant in iura & fulmina Vaticana, atque haec, quum videant nihil hucusque se potuisse enicere, ipsi sua dextra in benignam sententiam torquent, cur in suis libris male iuditis ut abominandam doctrinam exhibent, suisque censuris configunt atque condemnant 8 non est hic Spiritus Dei, non Chrbsti, qui tanquam verus Samaritanus oleum vino miscuit, ut vulnera saucii generis humani eo certius ac citius curentur. Totam hanc controversiam pluribus illustratam animadversionibus exhibeo in aliolam memorato libro de Ingenua indois Hobabilis, edito an. I7D.