장음표시 사용
391쪽
CXXXII. Totam Theologiae Criticen In duas
querelarum classes partiri visum est mihi, scilicet in eas, quae non sine ratione ac fundamento Theologos quos dam premunt, tanti nominis famam neo quaquam implentes ; & hae sunt justae atum in illas, quae vel ex inscitia, & animi levitate, vel ex malitia & intolera-hili quodam eruditionis fastu proficiscum tur ; & hae sunt injustae. Ut a primiS e ordiar, sunt non pauci, qui vel alieno severe nimis de sacra scientia sentientium ductu sensuque, vel ingenii asperioris proprio quodam impetu aurium tenus se se Immergunt Dialecticis artibus, quas spe culationes vocamus, omnem eruditionem ab ipso statim Thoologici studii limine dictatoria lane potestate proscribentes δperditum rati tempus, quodcunque historiae
392쪽
Cap. IX. Critice Theologica. 8as
storiae Ecclesiasticae, Conciliorum notitiae, ac sacrae antiquitatis aemulationi consecratur. Uerum hi parum sobrie sentiunt& agunt. Nefas profecto est Theologo, passim rivulos sectari, & sontes ignorare, unde grandia sacrae doctrinae flumina oditum duxere, Concilia inquam & Patrum antiquorum dogmata , utpote in quibus praecipuarum sane controversiarum, quae hodio adhuc in scholis Theologicis agitantur , prima Velut semina reperire licet, seu adversus haereticorum impias machinationes in aciem prodire animus sit, seu sublimia religionis Christianae mysteria, veramque Dei Ecclesiam, & fidoimorumque doctrinam illustrare placeat. Non raro enim contingere solet, ut quo longius ab origine sua flumina provehuntur, eo pluribus misceantur, lensimque inficiantur sordibus, dum contra purius ex ipso fonte bibuntur aquae. Quid iuvat subtiles aranearum telas nectere ad muscas aliquot capiendas iis in rebus, quas gravissimis sententiis & publicis Comciliorum oraculis explanandas ac dec, dendas censuerunt antiqua Theologorum lumina Quid iuvat stipato agmine cit re Patrum praeclara dicta & dogmata, si nescias, ubi, quando, Contra quoS, quove sensu ea in medium protulerint Z Nou
393쪽
minus ea, quam Ecclesiasticam dicimus, historia facem Theologiae praeferat nece se est, ut intelligat, quae diversis seculis, ac temporum intervallis tum circa fidem doctrina tum circa mores disciplina vigum rit ἰ quae sententiae Pontificum auctoritate firmatae, quae proscriptae damnRtaeque ἰquibus praecipuae scholae mutuis inter se contentionibus collisae fuerint e quis haeresum ortus, progressio, interitus et quihus armis eas debellaverit, deque illis triumpharit Ecclesia. Sane si per ordi. nem Concilia Oecumenica lustremus, praesertim quod extremis temporibus ce lebratum fuit, & omnium praecedentium gloriam rerum magnitudine, Varietate, . ac multitudine superavit, nempe Tridem tinum, videbimus, quanta eruditione si pientiaque instructi ad ea ex Oriente ac Occidente se contulerint Viri; quam gravibus sententiis tum ex Scriptura sacra &Patribus, tum e prioribus Conciliis, di
temporum antiquorum ducumentis propositas summi momenti controversias dociderint ; quod facere neutiquam potuiSsent, si duntaxat argutias quasdam Theologicas, & natas recens in cerebro opiniones , distinctiones, ac subtilitatum corintices sine nucleo secum adtulissent, mai
statis Theologiae obliti et quamvis ubi opus
394쪽
erat, Dialecticae gladium In vagina quietum esse non permiserint, sed fortiter vel adversus haeresum prava dogmata strinxerint, vel difficultatum nodos Gordios eo peruperint: solis tamen ideis Platonicis, sacrae Antiquitatis eruditione neglecta, Ario, Pelagio, Nestorio, Calvino &c. neutiquam formidandos se praebuissent. Gravissimum sane hac de re testimonium praebuit Gregorius IX. Pont. Ma . nam, uti refert Raynaldus insignis Annalium Ecclesiasticorum scriptor p), edoctus quod in Universitate Parisiensi haec argutandi ac philosophandi ratio in Facultatem Theologicam plusquam par erat, nec sine dispendio majestatis Theologicae, sanaeque doctrinae per quosdam Doctores irreps rit, severum ac grave mandatum ad eam misit, in quo Theologiam ait Pontifex δε- eundum approbatas Traditiones Sanctorum exponat Theologus, ne doctrinis variis γperegrinis abductus redigat caput in eamdam , ne dum fidem conatur plus debito ratione aduruere naturali, illam reddat quodammodo inutilem γ inanem; ut sine fermento mundana scientia doceat Theologicam puritatem, non adulteram Rembum Dei Hilosophorum Agmentis, co
395쪽
tentas terminis a Patribus institutis vel dem adurunt, vel mores informet. Ab se ergo de catero , quod pulcherrima muli rum aprinsumptoribus silio peruncta oc sis coloribus adulterinis furetur, qua suo sponsio circumamicta Darietatibus, is ornata monilibus pracedit splendida ue- Regina, consitis Philo borum semicinctiis veste hordida induatur. Eadem quae Pontificem G egorium ad praeceptum
hoc verbis adeo oonderosis imponendum Parisiensihus caussa impulit, Petro Lom-hardo Episcopo Parisino anteriore seculo
circa annum I 1 8. animum injecit conscribendi quatuor illos famosos sententi rum libros. Dominabatur enim eo iam tempore in Scholis Theologicis sola fere ratio humana, atque Magistri ac cath drae Moderatores subtilibus placitis Seratiocinationibus discipulorsm aures &scripta impleverunt, ita ut ex iis, licet de eorum sens0 di veritate inter se minime Convenirent, gravistimas de rebus divinis quaestiones explicarent, quae tamen humana ratione longe superiores erant. Hinc exortis non levibus, ut fie- ri solet, contentionibus non pauci, quemadmodum de antiquis Philosophis dicie Apostolus, evanuerunt in suis cogitatiostibus , di graviter aberrarunt, uci Guille,
396쪽
Iielmus Porretanus, Abat lardus Roscelainus, aliique, qui sevo illo deserta verae
fidei semita in varios haeresium erroresse aliosque praecipites egerunt. In rebus vero minoris momenti tota pene de Vedihis erat controversia; quisque ut suam tueretur opinionem, novas vocum & r rum definitiones excogitabat, inducebat novas, inutiles, aniles, ludicras quaestiones, adversiariorumque argumenta in Contrariam partem adducta subtilitate quadam magis eludere, quam solvere niteohatur. Gravissimae de Religione quaesti nes jacebant neglectae et Scriptura, Traditio, Romanorum Pontificum & Comciliorum Decreta, Patrum sententiae, h, storia Ecclesiastica ignorabantur, vel si quid in eo genere proferebatur, ut plurimum erat apocryphum vel inani subiblitate depravatumr Criticae, quae postea tot errorum nebulis sua luce dissipavit, nullus erat usus. Quare Petrus LOmba dus, ut sic aberrantes & evanescentes in suis cogitationibus ad viam veritatis reduceret, Theolagicum opus illud ingenti animo adgressus est, in quo tot tricis eas opponeret auctoritates nempe collectas Patrum sententias quibus refragari nefas esset homini Catholico. Opus autem hoc tanto postmodum in
397쪽
pretio haberi coepit, ut ducenti quadraginta quatuor Theologi doctissimis illud Commentariis illustrare non dubitarint. Quare factum est, ut suppresso Rationis humanae & Dialecticae dominatu sensim pristinae sedi in Theologia restitueretur
sacra auctoritas, & exularet philosophandi subtilitas. Et utinam non itenditem recrudesceret Vulnus hoc. Avertat Deus aB Ecclesia sua necessitatem tam tristis experimenti, & faciat, ne egeamus unquam Viris in utraque palaestra & erudita & speculatrice versatissimis, neve Or re cogamur Deum , ut sicut olim a Logica Augustini adhuc Manichaei, ita hodie a Theologia Sophistica nos liberet. CXXXIII. Verum dum Sophistica procul est amandanda, intelligere det siderabunt albqui, quid de Theologia Dogmatica, hodie tam omnium ore celebrata, sentienis dum sit. Circa hanc ut sine partium studio mentem meam aperiam, genuinos evitari oportere scopulos existimo. Sunt, apud quos nullo fere in pretio est Theologia Dogmatica, eamque aspernantultanquam recens inventam, & quasi su posititium infantem a genuinae Theolo. giae uberibns abstrahendum esse arbitran
398쪽
tur. Sunt, qui plus quam par est Illam
extollunt, & superstitiosa quadam religione colunt, non sine insigni Theologiae Scholasticae contemptu, ac si haec nihil erudito homine dignum contineret, &Reipublicae Christianae non solum inui, lis, sed noxia quoque foret. Utrique meo quidem iudicio peccant, posteriores excedendo limites rectae rationis, priores vero a tramite veritatis deficiendo.
Sed antςquam certi quid hoc in negotio statuatur, operae pretium erit, utrique parti aures praebere. Itaque illi qui Theologiae dogmaticae adversantur, hac ut plurimum utuntur ratiocinatione ς Si rem ut ςst considerare velimus, nihil admodum deprehendςre licebit in hac Theologia i quod non vel Politiva, vel Scholastica, vel Polemica, aut Moralis 'complectitur. Est unim Dagma Cathois licum nil aliud, quam doctrina Ecclesiae
Catholicae, quamque licite ac citra Censuram Doctores profitentur. Haec vel
imperata dicitur, dum ea docet, quae cunctis fidelibus credenda proposita sunt,
ita ut si bis contrλuicant aut ea repudient, in haereticorum numerum referri mereanture vel libera vocatur, quando agit de rebus ejusmodi, quae neque sunt
de fide, neque in utramque partem fidei doctri. '
399쪽
doctrinae nocumentum aut praeiudicium adserunt, ita ut de his in Ecclesia C. tholica cuilibet libera sentiendi docend
que sit facultast vel stolerata nuncupatur, si nimirum circa ea versetur, quae quantumcunque dubia, non tamen fidem a tingunt, neque adhuc doctrinam continent ab Ecclesia Catholica proscriptam
. damnatamque ut haereticam , licet non raro contingat , ut succedente maiori I
mine fidei posteriore aliquo tempore damnetur ac proscribatur, qualis erat illa de non valido haereticorum haptismo tempore S. Cypriani. Palam ex his est, Theologicam dogmaticam, fi res ipsa nomini respondeat, esse Theologiam dogmata seu doctrinas Ecclesiae Catholicae complectentem , quae si de moribus agant, ad Moralem, si de rebus fidei vel ad Poste vam, ubi de legitimo S. Seripturae sensu inter Catholicos, vel ad Polemicam, ubi Catholicos inter & haereticos de ipsis fidei articulis diseeptatur: si denique de rebus utrisque fidei ac morum, usitata in sch lisi methodo tractandis, ad Theologiam Scholasicam pertinent, cuius est intellectum circa res supra naturam positas sol dis imbuere principiis, sententias Scripturae , Patrum ac Conciliorum auctorit
te firmare, & quae in utramque partom
400쪽
obiiciuntur, dissolvere. Quapropter Maiores nostri universum, si fas est dicere, Corpus Theologicum sapienti consilio,
ne multa nimis in unum coniecta Cumἀ-lum ordinem turbarent, quo nihil in docendo pulchrius, nihil in discendo utilius 3 partiti sunt in diversas elasses nimbrum in Theologiam Speculativam, PUBLmam, Polemicam, & Muralem, extra quas aliam non agnoscebant, nec admittebant, utpote in istis iam comprehensam. Ces sent igituri novam nobis Theologiam, lablicet Dogmaticam obtrudere NOUatores, qui supra commune vulgus Doctorum sapere volunt, credentes stibi solis sapientiam familiariter loqui S adessse, velut Numae Pompilio Deam aEgeriam, dum interea vatiniano plusquam odio Theologiam Scholasticam proiequuntur, eamque contemptui habent, & haberi ab omnibus volunt, Liam lippis oculis deformem cum Jacobo despicientest dogmaticam vero suam ad sidera usque adtollentes,& tanquam sermosissimam Rachelem unice depereuntes. Quid enim aliud agunt isti, quam quod syllogismos & omnem Dialecticam exosi non nisi fragmenta historiae Ecclesiasticae undique corrasia, nudasque Patrum sententias sine delectu, sine acribia longo ordine producant, gra'