장음표시 사용
121쪽
clinat a teperie ob qualitatε, vel ob qualitate , ob qualitate veluti si locali 11t aquosa nimis; id est mul tis irrigς-tur aquis, quata ratione midiora reddaturidet per coseques multos morbos frigidos; & hu in id os procreant , uel si loca fuerint suda, aquis c/rCtia 4 enim deseri su n i, prae inΟ-pia aquarum similia fiunt, vel denim si aquis, ijsque optimis moderate istigentur i,hφcdoca maxime salubriace sentu modo hae aquae iαquali a te non peccent ,solutiisl forte mlustres sint, quae praeterqti a M. q u Dd r.edd ii hia erem in a stite calidum G ton tem . hv em e vero fultid 0 M nimis & t u r b i ci u latest usi s uma mtur, fit, ut ista te adpum perturi bonicum tarde descendant hyemst Rubitem pleuritides. yi inepti ino in quamplu rimos alios in or bosapruiducant ἱ repertui quin etiam alit
122쪽
aquae crassae, asperau& gra S nimis, aeq. hae aerem quidem parum immutant, si vero bibantur, aut in eis cibi
concoquantur, ventriculum maxi-m6 infestant, diaggravant 3 dantur ..dque aliae aquarum qualitates,sed hae parum aut certe nihili aerem am- mutasnt , ut salsuginosias quae aerem sicciorem quoquomodo efficiuit, sed inrerius sumptae hominibus nocuaen is is redduntur , nonunquam enim Mulini soluunt si diuturniori tempori: bibantur pyntestina exiccando aluum denique adstringunt, corpus emaciant sanguinem adutunt, quo fit, v v scoles alijq. quaniplurimi anfectus, tum internissum externi generfntur; his addi possunt aquae metalἀlicae,quae,generaliter Ioquendo,cali
8ae omnes cum sint, aerem etiam ca-
Iidimem essi cerevalent, & si interius suinant ut aia egestionem rebelles auPa fiunt.
123쪽
RETARDANDA . Ista ni . Aer denique alicuius regionismia tritur in qualitate substantia aventis qui ad eam, Sper eam currui regionem, & primo, qui venti a terra spirant, sicciores sunt, & aerem sic
ciorem reddunt ; qui vero ab aquis humidiores sentiuntur, & qui a marii salubres sunt hyeme, & vere , sed ael state calidiores,qui a fluminibus miti tuntur, sunt marinis humidiores,sedi hiberno tepore deteriores habetur ,κstiuo meliores; qui a stagnis,VtriSq. Prioribus peiores, pessimi autem qui e Paludibus prodeut qui a campis, i terra quae recte perfletur, melioresi existimantur; in summa qui e maguo, sita mari, melior est , hunc sequituri qui a montibus descendit, peior quia cloacis urbem & sorde3 expurgatui tibus, quique e stagnis, & locis palu- , stribus emittitur;planum enim est lo-
, ca sublimia , quia undique adaperta
124쪽
sunt, nec quicquam est quod flatus arceat, facilius perflari, unde fit, ut qui in illis vitam degunt, vitam fanam atque longevam vivant, humilia vero minus salubria sunt tum propter calore qui in aestate estuat, tum quia prae humiditate minus per spirent; loca vero in quibus stagna ac paludes sunt, morbosa putatur quia humidiora, & aer qui ijs locis continetur, humidus, crassiisq. est,& multos putridos excitat vapores, ut voluit Galenus tertio in Hippocratem de humoribus comento xiij. 3c propter ea si quis forte fortuna aliunde in dicta loca trasmigret, necessc est grauibus morbis corripiatur .
125쪽
Aerissalubris quaIitates, subseruia. Caput Decinumquartum.
N Mne humanae aerem maxime necessarium esse, satis sita
perq; diximus, Duc vererquae lis eaedem naturae pro sanitate tuenda, morteq; retardanda futurus sit, inquirere decrevimus 3 nihil enim ex communi medicorum consensu
delectabilius , nihil suauius homini excogitari potesst, qua caelo flui ta lubri G e contra vero nihil grauius, molest ius,& detestabilius ipsi naturae accidere potest, qua in aere cranso,& putrido vita degere, ipso enim necessario, velis nolisve, vi endum est, nam undique interius, ct exterius in corpora sese insinuat , cordiq; nostro vitae auth Ori primario , coi itinuo suas qualitates siue bonas ,
126쪽
siue malas, dum inspiramus, imperistitur,& propterea si aer morbosus, S corruptus siti statim enecat, sesa Iubris, sanitatem deperditam sera penumero restaurat, praesente avverbi conseruat, Ita ut dici possit, vitam nostram totam in aere salubri positam esse : addatur et iania erem bonum ad mentis operationes perfecte exercendas maximὰ accomodatum esse, quotidiana e riui experientia docemur , quod aeris impuritas ingenium hebetat, apprehensionem obtundit , iudiciiun obstruit, & cogitationes infatuat, neq; hoc mirum, quia tam-d tu homo pollet ingenio, quamdiu
abundat languine claro, & lauda bili , hoc vero potissimum acquiriatur inspiratione acris inculpati, qui inspiratus cordis ardorem temperet, id autem facile pnestabit, si qua
127쪽
tir, ondita onibus dotatus erit, ut scilidet primo suis cienti copia in corpus trahatur, secundo, H qualitatessit egelidus, Vel temperatu S texi o ut mediocris sit consiit entis, quarto ut eius subitanti adsit tenuiSuti benigna:primam cor diliouem requiri voluit L A iis otele, libro demora e S vita C a pi te x j bi Mom mah,mortem aduenire cum
ster no refrigeratus, ct c tabe iv ipse a se ipso, hoc Y ero potissimum accidit ab aeris inspiratione prohinbita, vel deplauata: caeteras condi-.tiones tetigit Calenus tertio iὰ Hipocratem de humoribus c omento particulae motist dum voluit aetema solo illustratum calidi Orcire, te inuioremq; es , umbrosum veroci assorem esse, at aer calidior, α tenuior elscit ut corpora melius, per flentur,irigidior vero, S crassior G a cor-
128쪽
corpora constipando, ca putriaini obnoxia reddit: erit ergo optrirus aer, si omnino purus sit, licet in eo omnimoda puritas reperiri; hauch
possit, cum alijs elementis miscea tur ex eodem Galeno primo de ele in mentis capite quinto . Caeterum quamuis aer purus omni aetati semper utilis sit, diuersitas tamen quaerm aeris qualitatibus contingit, noti perinde se ad omnes homines habet , sed corporibus , quae Optimo
temperamento sunt, i etiam optimcitemperatus aer cst saluberrimus ,
ut censuit Galenus primo de sani- tate tuenda Capite undecimo in calce, & tertio in Hippocratem de humoribus comento duodecimo, in quibus vero aliqua exuperans qualitas dbminatur , ijs corporibus
utilissimus est aer, qui ci qualitati est aduersus , frigidus scilicet cali
129쪽
dae, calidus frigidae, humidiori sic cus , sicciori quam par est , tanto humidior, quanto siecti as ipsa m dum excesserit: laec de salubri aere dicta sunt, sed quae nullius fere utilitatis erunt , nisi simul addantur causae , & signa , quibus salubris
ab insallabri dignoscatur aer; sermnum aerem saluberrimum esse censuit Celsus libro secundo sui ope- ris, plauiosum vero insalubrem pessimum omnium nebulolum , dc si diutius nebulosus perseueret, P stilens fit aeque ac si putresceret aera multitudine cadauerum non crematorum, neq; sepultorum, aut a vaporatione a liquorum lacuum aut
paludum tempore aestiuo facta; fit insuper aer putridus , & pestilens ex profundo specu auram pestilentem spirante , aut ex cloaciS a Pertis , aut a putrediae Olerum ,
130쪽
leguminum, aut si fiat nebulosus a vicinia fluminis, vel stagni alicuius ex Galeno primo de sanitate tuenda Capitc xj. hunc vero putridum S pestilentem aerem cognoscemu Sprimo, si in dicto aere omnium generum volatilia, Quae ex putri ma teria originem trahunt, mul. iplicentur , ut muscarum genus, S earum potidiatum paruarum , quaevola ut per aerem circa solis occasum, & circa matutinas horas, se
cundum signum a rusticis etiam ob seruatum, est, quod aues, quae sunt in agris,& montibus bubi percipiuim patresactum aerem , in regioneStransmigrat salubriores, imo adeo ablio leno aerem putrefactum, Ut Ssi habeant oua, aut pullos paruOS, eos tamen, amore materno postposito,relinquant & abeant,vi sibi co