장음표시 사용
141쪽
VEGETII LIBER GL 1ios Rabios equiso canibus da bibere rasuram de iliernia
sanantur.JQu abstitio huius tertij libris'; adhunc locu Sabentur non reperiuntur in vetustiore codice, adeo ; pro uno sumuntur capite, iussu ecluens reputabitur cupulsecundum.
Si vermes animalfecerit. Cap. ILSI vulnus in dorso,aut quacunq; parte corporis coeperit habere vermes, ama et urne putred vulneris transeat in cancrum,nepitam cedrina siue cim in unive cicuta conteres ex aceto imponis. Calce quoq; vivam ex aceto acerrimo temperata necare Verὶnes expe viercuri aximenta docuerunt. Si 'vermiculus Orso putredine fecerit,utilissimum est cauterizare subtiliter, postea viscucum cili vino coterere& imponere Pannos quoq; minutos cum oleo aceto vulnera purgare manifesta est. Quo facto si necessitas fuerit,ustio rursus adhibetur. Ad uimu cornu caprinu cobustuvi contritu valet, ulceribus superinspergit, ut re carperetur Tanitas ei det. De cura lumborum Cap. III.
LVmboxu quoq; cura vicina est. Nam animalia aut
cum nimio pondere,aut cum transcendere fossam si ope conantur, si posteriores resederint pedes aut nimio fri rem renes congoris dolore renum contrahuntur. Ideoq; aqua calida truthuucum flore foeni diutissime co fouendi sunt lumbi nunctionibus etia calidissimis perfricandi,& ad ultimulas ronitro diluti, inducto caustico corroborandi. Quod si dolor vehementior fuerit,de ignibus soluendae sunt vene,&oleum cum axungia sanguini qui profluit immixta renibus inlinuntur. Et si necesJitas fuerit, cataplasmis utendu est. Potio quoque renibus subuenit, si pillulas cypressi incidis duodecim supra carbones, nitri quoq; via Safisi quaecia tres assis,&utraque in puluere redigas,cuvncij tri HI.S. non b. bus mellis, ec vini veteris sextaris tribus, ite boni beltribus unci)s,Jquod per quatriduusqua parte faucibus digeras Vitio lumboru medet hemina seministrasn cecit extario poleatae attusa ex aqua frigida subacta tu
142쪽
composita is, fundenaribus h Mest nece, litati aptius, quam
imposita dolentibus locis. Si sembriu quoque cum polentae sextario&aqua subactu medetur Essicacius tamen est sit cypressi folia ad modum heminae diligentissime contundas,& polenta sextarium admisceas, acriq; aceto subactis dolenti imponas. Praeterea resinae durae uncias sex decoquas ut liquescat, cui feruenti supera. spergis hordeaceam farina quam diu insipiss e tur ad similitudinem pulinenti,& diu subactis,&calidum ita ut manus pati possit,superillinis renibus. Quod si frequenter renouaueris,di dolori subuenitin tu mori. Si verbianta indignatio fuerit, ut eiusmodi non sentiat curas, aut cauterio cuprino locis oportunis urendo deprimes puncta ne deformetur animal, aut si vilius est, aut necessitati aptum , quo decori gratia lares, sicut moris, est uteris.JPibu ignis renum dolor indicetur Cap. III LREnum autem dolor his agnoscitur signis Posterio. res ungulas trahit, lumbi vacissabunt, cauda deiecta erit,& foetu lenter mingit, ilia dura atq; contracta. Interdum tales sunt renes, ut sanguinem ingant, Munimium effuderit in curabilis est passio. Si parum cruOris abundauerit, scito post e curari. Cui post detractu nisanguinem vel de matrice, vel de femoribus, hanc potionem dabis, 'idelicet porri sectivi succum ex aqua.
C Aepe musculi, qui in renibus sunt, vexantur ex casu.
O exteriores facilius curantur, si iustae medela asterunt tarditatem. Optimum est quoties ceciderit iumentum loco non moueri, aqua frigida perfundi, & postmodum unguentis uti. Quae passio ista consueuit ferre
trahit' colligere se non poterit. Quae valetudo nasci 'tur
143쪽
WEGET IV LIBER III. Iritur ex itineris longi fatigatione, aut ab'infractu cliuosarum viarum Incitati quoq; cursus fallus extensio hanc adferunt causam. Sanguinem igitur ex visceribus oportet emitti, pro ut qualitas corporis patietur.Vtendum est potionibus etiam ad valetudinern necessariis, molli dormitione animal collocandum. Sitalu exeat animali. p. LEX perfrictione nonnunquam animalibus exit foras
talus qui hac ratione curatur. Scalpello sacrificabis, praecipue loca quae videntur eminentiora, sit miliaq; vesiculis scarificatio digitis exprimiturri decarnatur,psiluere salis perfricatur, donec cum sanguine actus humor exiccetur Post calida sale fouebis , deprimendo intus remittis, continuo reuertetur ad locum vnde exierat. Altera intus digitis missis inlita lypparia vel meliloto, donec sanetur. Quod vitium si ferro tangere dubitas, hoc medicamento curabis quotidie: Castorei uncias tres,salis triti pondera duo,salis armeniaci lib. v-nam, sinapis pontici uncias vj omnia tunsa cribrata pariter decoques impones talo, alligabis quotidie, aut lixivio calido fouebis,& medela continua usq; ad sanitatem Potionibus autem' termaticis calefiet, ro itum . Alii in hac passione cum axungia ad manus talos fulcirio reponi oportere dixerunt, postea spongia apponi caudam supra alligando. Si tamen diebus aliquot fuerit cura neglecta,prius foueri ad sex exlixiuio, vel si
lavi urina calenti, sic reliqua curationis im pleri. De dolore renu p. VII. Dolor renum animalibus saepe contingit,his prodi,
tur signis oecincedere poterit,nec cubare,ilia eius inflanturo obdurescunt. quorum ista curatio est Samguis de utrisq; femoribus enuttitur, postea lotium,e-
144쪽
ira RTIS VETERINARI Atus 'utridum in vase supponitur, napides molares feruentes mittuntur, animal fagis diligentissime usq; ad ungulas operiatur,vapore otii venae testium sudent: post aqua calida cofouentur,nitrum alumen scissum
Pariter conteres diligenter, admixto oleo testes perunges fricando.Si molares huiusmodi rei proditur malentis heminaminam decoquis, admixto Vin mortario teres,cipres4 folia, i in mollissime pariter trita commiscis,tantundem etia suis ae adipis adiunges, vinumq; vetus desuper sparges, inlinitum testibus apponas, donec sanitas procuretur. Si tardius dabitur sanitas,testes 'si perscinti a 'subterstillatis cauteriis vrito,vel leuiter scarificato. tis De tumore testimo. VIII.
Hordeum comburito, pulueresq; ex eo trito suillae
adipi misceto, ex quo medicamento mane&v spere testes illinito Physicum autem creditur,testes animalium ablutos canino felle sanari. Ali aut ho- res aqua calida testes cum dolent fouendos esse duxerunt suffumigandos etia viridibus foliis, cypressiq; arboris specialiter mederi testibus creditur. Sed si defuerit testes ardentes nihilominus in aqua calida mitti,
inde suffumigari,pbst cretas cimolias cum stercore bubulino ex aceto acerrimo calentes induci,"idie reuocari,quousq; sanitas subsequatur.
Sinatura reuocari nonpositi. p. In natura iumento excedit, leuocari non possit, in aqua frigidissima constituendu est,& ibi fouendum, sublitam manum in anum eius in ij cies,& contra vesicam fricabis post diligenter cooperies ne perfrigescat. Potiones dabis,stercus suillum quotidie ex vino, aut in aqua dulci,donec liberetur
145쪽
Si iumentum sanguinem minxerit. p. X. S iumentum sanguine minxerat,vel ad sellatum fue rit, hac ratione curabitur De superiori vena sanetuis au fcratur,aphod illi quoq; herbae radix teritur, cum vini albi dulcis duabus cotylis per os infunditur , quae glutinosa videatur. Prodest etiam farina triticeam cum adipe suilli puluere corticis mali granati decoquere, non crassas potiones, sed liquidas per os fundere, non solum 1 cur stibus, sed etiam ab ambulatione abstinendum est,ut glutinetur vena quae interrupta est. Contingit enim cursu vel saltu,ut intrinsecae venae rumpantur,quapropter rebus stiplicis,& his quae consolidationem faciunt curentur. Super renes hoc anacollima oportet imponi bulbos asce deas vivas contusas, allia quinq; anagallici libram,quae omnia pariter bene trita commiscis & renibus eius imponis. Quod prodest etiaillis, quibus euulsi vel emti sunt renes. His autem quibus per nares emuit sanguis, pusca frigidissima caput eius fouebis, modicum selis ad ij cies, post anacollima in capiti in temporibus oblinis,& in medicamelo constrictis venis fluxum sanguinis reprimis.
SIdysenteria iumentum apprehenderit, reuersatur eius extatis, quae ut curetur circunsecanda cst cati tissime,ne intestinum,quod praepositum est ex tali,frangatur. Procidit intestinum alcontactu, Vitae periculum ' sex se, erfacit si tangatur: quod semelnsi redit,&ssi cremanebit, paululum erit ex talis supra.
Si otiosismanima anguinem mingat ILANimalibus otiosis& pigris contingit expletura' Avi
146쪽
exhausti animalis interducst in terra sanguinea. Quod accidit, aut ex nimio ascensu,aut labore ponderis,aut ni RSed ille qui Micta te cursus sodalis. Qii ex delitiis aut abundantia contraxerit pasJones, de matrice auferunt sanguinem: attenuatiS venas laxare,contrarium.Vtrisq; tamen salutaris est potio sit lac caprinicum amatricibus obolis,& vitiolaris herbae succo pastillos facias, ex quibus unuper Osfrequenter infundas. Certissima quoq; ad ipsorum salute potio praedicatur, si draganti unciam semis, metropoli 'mes pili, steracis 3 iij nucleos pini,hos purgatos du- dr ch t centos decem infundis in vino optimo, ac diutissime, post ad magnitudine nucis auellanae cum apibus attritos lini sextario resolutos dabis ad cornu, faucibus digeres per dies continuos septem quod etiam omnibus prodest culabς magnitudine cum ouo dedisse. Si animal sanguinem vomat p. ILLI vero sanguinem vomat, oportet genestae succum cum vino atq; porri succo lixivio oleoq; permixto faucibus infundere. Aliquando animalia sanguine vomunt, quibus hac potione succurrItur absynthi timponticum spicam nardi aequis ponderibus in cacabo, nouo cum aqua decoques,& dabis in potin Sipercussa vena claudi nonposit. CV IIII. sanguis interdum nimis per venam cum percussa uerit,ut claudi non possit,erumpat, remedium est, stercus animalis superponere fluentibus venis inutii
perseuerauerit,Vrere cauterio subtiliter, ne nerui laedan
tur, floccum etiam competenti oleo tinctum venae ad
moueto etiam an em lineum in vena qua sanguis pro-- fluit,ponis, ligas,praesens est remedium.
De indignatione vescae Ca VxTEsicae indignatio generatur ex phirimi ScausiIS. Oua
propter urinae didicultatem, immo praesens discδ-
147쪽
ν EGE ID LIB E R GL irsmen inportat. De qua valittidine diligenter tractarico
uenit,ut passion competes medela succurrat quae his agnoscitur signis: mingere non poterit,omnia crura flectentur,dimittitur venter ad terra Et sit difficulter mingit dysuria appellatur. Sed quando guttas per veretru mittit cum labore, stranguria dicitur Quum in totum
non potest ingere dysuria appellatur,4 vicinus est
morti Propter quod extenssionesvi tubercula nutuntur in dorso,& praefocatio circa fauces ex dolore vetris. Cui hac ratione succurris de pectore venas pungis. sanguinem quatum videbitur detrahis, &Uic accipitur lavamentum Praeterea manum tepidam cum oleo in anum mittis, siqua stercora inueneris intus, quia inpedimentum praestant,attrahis. Post cum libra olei,salis triti plenum acetabulum misces,&calefactum in cies in anum, iumeto in locis pronis possito, ut facilius ad interiora descendan micedo enim senuitur ac solutio ventris ,&dolor mitigatur. Quae remedia si tarde subuenerint, manusin brachia perungito,di cum magno sensu atque cautelam ahses iniicito, in partem dextram&in partem sinistram,&ssic manum plena leuiter praemit ut incipias in hac procedere,& si1c liberabitur.Valde ' spinae est Otrarium. Ex his causis passio ita a descendit, si iumentum in opere aut cursu magna par.
te duci cogatur,4 urinae facili spacium denegatur,& a vesicae meatu usq; ad veretrum nascitur tumor,& cum dolore egestionis forame angustatur.Ediuerso,si iumetum exerceri solitum, diebus plurimis steterit, indigestione nascuntur spurcitiae,& humores efferuntur usq; ad vesicam,compunctiones etiamin morsus urinali fistulae praestant, ex quo stranguria plerunq; cotingit. Ex perfrictione&indignatione dysuria solet venire,cu ni- nimio rigore meatus intumuerit. Et ideo calefactolonibus diuersis frigore soluenda est iniuria celeriter. In-
148쪽
xerdum Mindigestione hordei, cum aquam frigida
auidissime biberini,dolores ventris animalia pati utun&propter vicinitatem commota vessica stranguriam sustinent. Aliquando sercus pullinum, alia noxia in cibo simpla, cum inflationem fecerint, impediunt Uu restri minctionem Bestiolae etiam quae appellantur ' vulperstres raniae sit miles,cum deuoratae fuerint animal prς luto focant.Aqua quoque coeno vel 'limo turbida si biba tur, meatus impedit minctionis Vermes quoque vel lumbricis in intestinis cum ex ulcere venerunt, vesicas laedunt,&dupliciter animalibus discrina enim portant. Quod his deprehenditurUignis animal quod tardius mingit latera stibi scalpit vel terram mordet, scias cum vermib. vel lumbricis extorqueri. Cui si ac ratione succurris brassicae folia subtilissime contundis&commiscis boni cotylas quatuor, per sinistra narem infundis: laser quoq; syriacum uitri pulverem cum vino decoquis, per os digeris. Inambulationi b. deni cursu exercebis in loco molli et herbido,vel ad aquam leuiter ad urinam inuitabis. Si ubi aliquod aliud animal
quadam minxerit, teneatur facilius prouocatur. Quae praemittuntur ut veniatur ad curas aqua enim calidadiutissime lumbi fovebuntur & renes, tunc hauenam
agrestem ex vino dulcissimo duabus cotylis decoquis, pertinistram nare infundis colatos humores ficus praeterea optimas decoques in aquae Otylis quatuor, - Trifolium mixtoq; nitri puluere similiter diffundes. Alitu quoque cum vino decoctum,& per sinistram narem insu sum produciturinas Memineris statim cum in passionem ceciderit, hordeum is subtrahendum penitus αpotus, herbas virides vel farragines ad sustentandum
dandas Sarmatarum autem sequitatus Vetere pluri
mum valuerunt, usius inuenit, ut animalia collo usq;
149쪽
VEGETII LIBER III. ur ad pedes inuoluantur de fagis, suppossitisq; carbonib.
vivis,addito castoreo,sulfunaigentur, ut totum ventre testiculosq; eorum castorei fumus euaporet, confomin detractis carbonib. cooperti deambulant,&mingunt.Allum ei salsium,&sale fricato admixtoque oleo 'scisum.&melle collyrium longum tenue facito &in ver tri ipsitus foramine inserito, continub prouocabitur. In eno panacis quantum digiti minoris extremitas In aheno odi est dabis. Alii cepas acerrimas purgo leuiterio poposcis gratus a tres,aut quinq; ponunt in anum, sic deambulam minare faciunt Ad urina inuentus est qui affirmat, &4n rii extremitas gulam equi ipsius radi teti cum vini sextario, per sici Vivo de- nares infundi adcelerem mixtonem, Si non tali ra I
tione prodesset J betasin maluas decoques vi aquam t earum calentem cum melle ad unum sextarium nari e bus infunde .Si tempus virides denegat cibos,foenum mellicrato aspersum praebebis vel succum ptisanae hor 'deaceae, mellicrato similiter dabis. aliquati rosma' AIq.rinos decoquunt, ex ea calida reses fouent. Alisci mices, tritos in nares animalis mittur,& alia super na hi aures tura qua ingui costicant certissimu dicitur. Porros decoques, iuccum eoru exprimes ad sextarium j. cum vini veteris hemina olei acetabulum permisices,&per narem dextram dabis,deambulando ducis. Uulgare verum est remedium, lutum de via ex lolio cuiuscunque equi factum, vinoque permixtum & col tum naribus infundas Apin radices cum vino aut
mellicrato decocta praebebis, pulueremque thuris ouum qi crudu cu vino dulci permixta s Peros conuenit
dari oleo u vino permixto calefacto supra renes ilia inugescosovebis. Ex melle quoq; decocto&sale collyria toga 'tenuia foramini immittutur,quo emanat Vrina.Musca viva loco ipsi immittitur,vel mica thuris mi a
150쪽
ias ARTIS in E TER IN ARIAE 'coririum. apponitur,ct de bitumine collo inseritur, ut prouoce
possit strin Defluxu ventris VI. g Vibus modis strictus venter solui debeti petr fp Gp dictum est. Nunc exponendum est quemadmo e i , du, ii solutus, postea restringitur. Etenim hoc anima-rri talis' ἡ bibus periculosum nimis est, nisi velox medicina subueo, diffundi fruerit,cuius necessitas de experimento principali te- deum quos e nendum est Clistere runciam ex vivo austeroqdabis, bustum exist caryotas tundis: gallas syriacas, dc exinde datur potio no austero da falutaris. J Talis quoq; subuenit compositio cene un- bis cia r. sordes lardi libeatna,piperis uncia semis,picuiq casiae semiunciam diligentissime undes, 'cassiae unciam se- min. trita pariter consperges, offas facies,solito more
Mobis ibis qui 'libra, in aceti mulsa sextario per cornu hini ha buit bi ,herba rubea trita J restringes, si dederis in vino priuiis, id ipOBgiam 'Offam intinge in pice liquida,pbst com-
unam, lacti, he bures,farinam qi eius cum vino austero defundes,nriminM tres pa nae triticeae heminas quatuor pariter comisces digeriter comistes res. J Nitrum quoq; si potest fieri,J virgineum diligCer d. tissim tritu me in puluerem redactum, ' cum aceti se