장음표시 사용
101쪽
Huiusmodi fundi suos, propriosque cultore ha- , ΜΛ, bebant conditione plerunque seruos, quorum v stlS ad inseriores usque aetates peruenit ac proind2. mptiti iminime dubitandum est , quin in singulis casar, ac si
domus rusticae fuerint . itare cum in tot undos ager Romanus tim esset diuisus, sicuti hodie meliorem Etruriae ac Gallia Circumpadanae partem videmus necesse est ut ingens etiam numerus u sticarum aedium fuerit, quae proprie villa Rustica Vilia ,-
dicebantur sicut Vrbanae quae ad dominorumta ' a Iustina aedincata erant, ut ex rei rusticae scriptori semen.
bus, ac Pandectarum libris,& veteribus gramma ticis intelligitur. Porro illud in hac tabula adnotandum videtur, Massas in agro Latino complures fuisse, quarum singulae aliquot fundos continebant. Masi igitur vocabantur Oetenim rudiorum gra-a fissaeqμ tia , Ut ab initio praefatus sum aliqua necessario sunt dicenda Dplurium fundorum ad eundem dominum spectantium, atque etiam plurium campo'rum , ubi latifundia sunt , comprehensio , qui ab
uno actor quem hodie faciorem dicimus Ladministrabantur . Idem fere significabat possessio , ,.s ut patet ex Symmachi epistola XLI. lib. X. in qua ui λης Massa Caesa Dan in finibus Praenestinorum sita quam in D. Gregori tabula nominari puto paulo post possessio Caesariana vocatur . Et sane hodierna locutio possessionem eodem fere significatu usurpat licet apud nostrates proprie Voce
Vrbinates autem fundus paruus o se si dicitur, ingens
102쪽
ingens undus, et ii podere. Fit etiam crebra huius hq Vocis menti non tantum apud Anastasium, sed has. T in Constitutionibus Imperatorum Codicis Theo- ι. r. . dosiani, Ius in lanei exempli gratia, Massa uos iam se Caesiana in Anthemi Nouella de bonis vacanti-i ljus, ξ ali i id itieriter, ut alijs obseruatum . Inie conduetores Massarum quomodo eos vocatoregorius lib. XII. p. X G asiari etiam poselea dicti sunt, ut in legibus Longobardorum , ..pud Petrum de Vineis lib. III epist. LXVI quod vocabulum multi adhuc Italiae populi usurpant Hisὸhbd, sed latior alibi significatu Adclpiriam vocant ano Musis cillam Gosephus etiam Suare sitis Bibliotheca Bar-ιάja: uici in praeiectus eruditissimus superesse hanc vo- supersunt cem etiam apud Transalpinos suos, maxime Aredat μή latenses, mihi confirmauit atque illos eodem si gnificatu diceres, i, das , quod caeteri Galli, ut plurimum, grange . Sed quoniam asia aedificium quoque rusticum significabat , inde accidit, Ex j a V V commoditatis gratia tabernis, alijsque domibus , L deinde iuxta excitatis, ac coalescentibus paulatimocr t. habitationibus, vici primit in itide castella, oppida euaserint . Ex quibus hodieque nonnulla Masae nomen retinent, Vt in Etruria prope POpulonium, adris di Maremma in in Lunensi agro, assasse di Carrari in Campania vero , Massa Lubrensis Massae ergo dicta videntur, siue quod ex pluribus flandis una quasi massa feret seu potius, quod in praecipuo fundo latius esset aedificium ubi
uafm moraretur actor , ac illicus ac villa fructuariari sum
103쪽
usum praeberet, eoque tanquam in nrassam quan 'dam fructus , ac fruge congererentur . Sed haeciam extra rem quare ad institutum sermonem re deama. Cum igitur abunde probatum sit Vinal-Fr bri arandam omnis generis aedificiorum copiam , lota ge ateque olim circa Romam stetisse, etiam labitus ob /to post Gothicas clades atque inde satis lique r. . . polsit quouis anni tempore Urbanos homines suas
villas , ruraque etiam maritimis , ac grauioribu tos et, ni locis positas sine ullo metu ad ijsse; attamen Vt mo b ι ' rosioribus etiam satisfaciam, atque omnes prorsus scrupulos euellam, testimonio Veterum scriptorum,.
id quoque probandum videtur. Et quidem succut-22 rit primum ex Epistolis M. Tulli ad Attic. XLlU. ij, , . G. libri l II quae incipit Pollex quidem, ut dixerat, ad Idus Sextiles , ita mihi Lanuiu pridie Idus praesto Cic- dA fuit. Ex quo loco constat circa Idus Sextilis, siue Augusti, periculo sitsimis nempe totius anni diebus, Lanuvi , quod nunc Citta Lavinia dicitur , in via Appia Ciceronem egisse ut, id tempus, quo Caesaris aduentus ex Hispania post deuictos Afranium, Petreium expectabatur. Nequis vero ob ijciat, illud oppidum , utpote editum , non fuisse insalubres neu quis opinetur totam aestatem ibi exegi sese, sequens Epistola paucis post diebus, certe ante Calendas Septembris, data arguit id rerum se ' is,
rie hsatis indicat paulo post illinc Ciceronem di
scellisse , couitantem videlicet certo quodam di nati pr ι- Anti quiescere, postridie ero Romae, Vel in Ira intellit n.
rum villarum aliqua inquit enim, Cras ant Me
104쪽
ridiem, domio manere deinde proximis Calendis in Tusculanum recurrere. Quas locorum mutatio 'nes paucis ijs diebus a Cicerone nulla necessitat urgente factas tunc fuisse plane conuincit conne-Xarum rerum, ut dixi, series quae duabus ijs , ac praecedentibus , sequentibusque Epistolis tractantur: praesertim cum Cornelius Nepos in vita Pomponij Attici testetur sexdecim his Epistolarum voluminibus adeo diligenter de publicis , priuatis tu rebus a Ciceronis consulatu usque ad extremum tempus ab eo tractari, i ea qui gat, non multum desideret historiam contextam eorum temporum . Et sa ne facile deprehenditur in hisce libris ea omnia narrari , vel indicari , quae hoc interuallo memoratu digna contigerunt, nisi dum Cicero , atque/Atticus una suerunt. Caeterum cum satis constet, Vt supra diximus , multo etiam infra magnas illas Barbarorum vastationes, agrum Romanum crebriSi undis distinctum, consequenter tunc etiam be Inquisisti ne cultum , ac frequenter habitatum fuisses dissi-Mὸγmma MVi cum iam Videtur, quandonam ingens haec,&
' eran a vastities facta fuerit. Si quid igitur mei
ri timi iudicilest, incoepisse eam tunc primum opinor, cum
Oh, EbQ. apae, ac populo Romano insensus aduersiis ea
quae spino Francorum Regi semel ab eo victus - eae promiserat Vrbem Romam iterum vexare quam acerbissime coeptis eamque circumquaque obsidere quo tempore nec sacris, nec profanis aedifici js pepercito quin obuia quaeque rabie quadam esse
105쪽
ratus dirueret, incenderet , acie si undarciri qua de re Epistolae aliquot ab eodem Stephano in a L pistoratiam ad Pipinum illa adeo miserabiliter conce Pi inopia extant, ea praeiertim, in quam Sanctorum postolorum Petri,&Pauli Pipinum ad Romae os L - fulphum tutandum obtestantium persona inducitur, Ut pene , a legentibus lachrymas extorqueant. Multo maiora 'L . ., hi, tunc igitur damna ager Romanus , proXima tuta omni Og roppida , ac vici , villaeque a Longobardorum ar Gι ἡ
mis pertulisse videntur, quam olim a Gothis , ac Vandalis, qui Urbem ceperunt, ac diripuerunt. accepit. Quamobrem tunc praecipue arbitror population late iacta, vicisque, ac tectis rusticorum maxima ex parte incensis hunc agrum infrequenter coli coeptiles antea nim Barbari Romam inuadente , munitioribus tantum circa locis vim intuli si videntur eaque solum diripuisse , quae caput Orbis aggredientibus occurrebant, quaeque circumsidentibus Urbem sui esse poteranici gentium fluminum ritu , quae ubi per patuli, ac decliuia feruntur, quidquid obuium eis, nec ultra, prolurnunt Ubi vero occurrente obice retardantur, longinqua etiam in praecep trahunt, geminataque ruina o ram ulciscuntur . Sequenti dehinc saeculo ovi de De rerum vicillitudinem DFrancorum copiae , gentis olim ad tutelam Apostolicae Sedi pene natae, in proximo castra habentes , ac Luctoui cum Secundum ducem secuti de Ludovici Pi filio , Caroli Magni nepote , Pipini pronepote quis hoc credat quem Sergius Secundus , populus quo
106쪽
Romantis omni genere ossiciorum, atque obsequii eXceperat, non mediocrem cladem miserrimis hisce agris intulerunt nullis enim iniurijs lacessitos, nullis affectos contumelijs, sed amice primum, quiete hospitantes , mox militari insolentia tanquam in hostico omnia circum aedificia barbarum in morem vastasse, frugesque, ac sata corrupisse historiae loquuntiir. Consecuta statim sunt infelicia tempora, iam discordijs , atque ignauia Chri- stianorum Principum , maximeque Caroli Magni pQtum, Occidentis prouincia mirum in modum
dii, labefactatae, atque afflici ae suerunt . Quare super ψ rioris Italiae regiones nemine resistente abiungaris, inferioris vero a Sarracenis, sed multo diutius,
caedibus , rapinis , atque incend ijs vastatae sunt. Ab ijs igitur non modo Apulia Lucania, Bruttis Salentini , quos in populos maxime ea pestis in-
cui uit; sed Tuscorum , Latinorumque fines , ple- Στli iritimis oppidis excisiis, miserandum in
et, istam iis ''Outilia direpti , lancinatique fuere quocirca,
ne o Ru gri cultores, partim in captiuitatem aba
DCCCC ducti, partina occisi, partim assiduarum populationum metu relictis terris, ac patrijs finibus, in tutiora, ac maxmae montana loca concesserunt, ibique haeserunt. Nec dubitandum quin otiose, lenteque, tanquam interriti lupi pingui praedae incubantes , proximum hunc agrum teterrima uens laniarit, atque confecerit iraesertim per Ioannis
pientilliinus senex audiuitis Cardinalis . Sixti mihi
107쪽
mihi confirmauit superesse adhuc circa Cornetum cuius Episcopatum aliquandiu tenuit eorun ta Habitacu-
vocant. Tunc igitur potissime secutam an
stitiem, quam videmus, agrisque derelictis, aerem tum ingraues cre coeptile crediderim . Denique ut rem AHoc p in pauca conseram Urbem Othi Vastavere, a mana timxime sub Tot ita , ac Vitigeri agrum circumiectiim Longobardi, Francique sub Ali ulpho, ex Ludovi co i littoralem partem . maritimaque Oppida
atque ipsum Vaticanum Sarracenici oppida vero suburbana in montibus posita , quae pollertoribus his, etiam temporibus floruerunt, diis iij inter Roma nos Pontifices, ac Germano Caectares, populit reta montibu . Romanum , atque urbano proceres saeptias coortis, vallata sunt, atque uersa. Sic Tusculilm o Tuschti. rentillimum tunc oppidum anno MCLXIX. a Romanis, moenibus nudatum est, ut Cael. Laroniti ex Rona ualdo prodit, ac demum anno MCXCl. peni tus excisum, ut ex Rogeta annalibus idem notat. Tibur a Germanis dirutum, a riderico Aenobar Tiburia.
bo post aliquot annos restitutum eli Albanum id Alliani enim verius, licet ali Albam dicant ab Henrico III. Caesare vastatum mox cum iterum excitatum fuisset, a Romanis anno MCLXVIII. sub Alax. III. Pont. Max sunditus euersum est, cumque iterum a Sabellijs castelli in modum anguilior ambitu, tintinc est , super Pompeianae Villae ruderibus restitutum fuisset, sub Eugenio IV. rursus solo aequatum fuit Praeneste a Bonifacio VIII anno MCCl C. ranis. D. nibus a
108쪽
nibus , quae ex lapide quadrato mirandi operis quaedam horum supersunt reliquiae, multoque magis Fori, atque adiacentium aedificiorum antiqui- tu manserant, nudatum , direptumque, ac denuo I rhoib anno CCCCXXXV solo aequatum suit. Reliqua oppida longius sita varijs etiam bellorum casibus passim attrita suereri tum vero complura castella, ac vici intestinis ciuium Romanorum discord ijs
L l 'λxisti, dirutique sunt, ut hodie nulla Italiae pars,s sicut antea dictum est, magis sit sola, ac deserta .
Sed quoniam de populationibus Sarracenorum incidit mentio, praetermittere non possum quoniam
propter obscuritatem temporum re pauci nota
est hinsignem victoriam, quam Ioannes X. Ont. Max usus opera populorum sibi subditorum, praecipue Marsis, caeterisque illius tractus montanisho-mmibus, quando maxime afflictae , imbecillae quo urbis videbantur, de teterrima illati, r. a gente gloriose retulit ut vel hinc quiuis intelli at rs SQ hanc sacrosanctam Sedem ad peculiarem Dei Optimi Max curam pertinuisse semper Sanctos' u Apostolos Petrum. Paulum custodes, ac defensores suos non semel expertam uis e: qua ex re il-
mille fibriu uanaem , ac militare robur ij populis qui supra Romam accolunt, Mars videlicet, E-ctorum qui cois , Hernicis , arterisque illius tractus , qui Sarracenos sudis narrantur. Qtii etiam, ut vel hinc appareat fatalem quodammodo Romanorum
Pontificum extitisse virtutem, ac nomen ad Sarrace
109쪽
noru a , atque Ismaelitarum potentiam debellan xὸm viru
dam niendum est eximiam aliam victoriam de a. ' I
iisdem antea reportali Ioannem huius nominis lio Vlli eorum opera sum , ut ac manum erant di ιinc ndos
cum illos e Gallij rediens proxima Vrbi littora insedisse videret , ac demum i liciter inde extur 'crit' o basies. Prius etiam conises V auspicijs Neapolitani , Amathiani, Caietani comparata classe, quan tum eorum temporum patiebantur angustiae, cum naualibus ipsorum copi j numero , ac robore Ormidandis, atque exercitati quaais, post diuina myste ria in aedem Aurea Ostu percepta acceptamque a Sancti istino Pontifice benedictionem, adeo acri' ter conflixerunt , ut hostilibus nauibus partim demersis, partim abductis, aut dispersis, ingenteia
captiuorum numerum fecerint quorum et lanx, opera prudenter idem Leo usus cst m reficiendis Sa) racero-I ccleis; ab illi: me diruit , atque in Inc nil buccis ortim o- Vaticanae regionis quae Leonina ciuitas inde q
dicita est cxtruendis. Memorabile profecto exem stituet displum, atque omni ten: pore a Romanis Pontifici st.bus recolendum , quo adfuturum sibi perpetuo in Christi persequendis hostibus diuini Numinis
auxillum , ac Beatorum Apostolorum Petri , FxHic -- Pauli praetentillimam Opem certa fiducia spon-ices Romade antri neque enim alio tam insignes reserri vi i Tctorias Christiana pietas sinit, aduersus pus nacisse qua 'o lesimam gentem continui prope laota J ferocem ne aduer.
de Graecorum potentia , monstantinopolitanis ducibus semper triumphantem paucis Italia iei hcnde-K cuius
110쪽
cuitis tunc vires admodum attenuata erant populis tam mirabili successu partas. Sed de lais rebus estis fusius apti l Sigonium de Regno Italiae, Sabellicum , aliosque qui illorum temporum hi 'sorias conscripserunt . Nunc ad institutum nostrum redeamus 'actentis enim ostensum fuit suburbanum agrum non florentibus modo rebus Italiae, sed longe etiam postea bene cultum , ac frete tis ornatum sui si e lana vero ne qui Sah, Aistimet contendere me non minus hunc ortas rL,
'lubrem , ac temperatum esse quam Crotonien sem olim , nunc Fesulanum aut si quis alius sttota Italia omnium confessione saluberrimus quod cum sit aperte falsum ita quae a me ad hanc' remasteruntur , a coniunctis arguendo falsa quoquo esse quispiam asserat, aut in dubium vocet ostendendum videtur nonnulla loca ex ijs , quae hodie R. n. id damnantur, ipsorum confellione veterum ita,mis Dat j improbata fuisse, Ut reliqua prorsus tuta, ac salu---bata, oria crederedi, atque experirentur. Strabo igitur quo nemo Geographorum maiori fides, ac diligentia susceptum munus cxecutu cita aut locorum status, a qualitates peritius exposuit)de La- testimonius in hoc protulit. Α- δὲ ἡ Λαγίχ