장음표시 사용
121쪽
Asri, siue Afroarabes qui Numidiam colunt videlicet unetanum, prox mi fleona , non si e litige: dulei id , quod Arabice palmiferam regionem O Num,isci,nat, quae potius Getulia vetetum et , quam Nu- :midia , ut plerique Leonem Africanum secuti crediderunt Deodem Leone testante supra modun ta fri
sunt iracundi , atque ad rixam concit ira adeo Vt alueira.
omni fere tempore in oppidis passim conspici an ii , . tur iurgia, ac pugnae inter incolas od a summa restionis siccitate , ac ventis Meridionalibus calidis, ac siccis prouenire credendum eli eaque , paniratione Hispanos , quamuis Scipii siccam , cali- damque regionem colant , minus eis iracundos quod eiusmodi ventis careant . Qua in re illud mihi notatu dignum videtur, quod de Pithecusa , seri , quae alias aenata dicitur, insu hi nunc I at tu ius Caesar Capacius in litoria Neapolitana rescrt; eam insulam Pithecus tua a ,sin is dictam , quod eius incolae miras, qua illi vocant , mori bus referre videantur, cum in subdoli, versipelles, calidoque atque exprompto ingenio simiarum instar quod propter ignes subterraneos, sulphu' reumque eius insulae solum euenire consentaneunta,
est atque illinc etiam vino , quod ibi nascitur
peculiarem quandam vim communicari sunt enim fulsh,kba
eius insula vina quae Ron e Grech d Ischia di
cuntur, S ma a copia a luchuntur in sum seruitiorum, ac tenuiorum Ontinum prorsu Scalida,&sicca, sulphurea facultatis. Sic vina in topha ceis, ac sabulosis locis nata , sicca aliquantulun sunt
122쪽
solbabmia fana, sicca pariter, sed validiora. Ex hactenus dictis satis patet quaenam loca salubria , quaeue in salubria existimari debeant, quaeque sint, quae id suadam ericiant uniuersales causae . Sunt vero Quaedai
hares eati aliae magis peciales , quae hic , vel illic bonum br. pyῆdumque aerem reddere possunt, puta halitus D rῆ graveolentes , ac foetidi ut circa Amsancti alta cum in Hirpinis in olim circa Auernum temque prope Salernum ob oryzae segetem, quae ass-due stagnantibus aquis irrigatur ut in campo Fulginate, ubi grauior est odor aestate, cum cannabis in proximo fluuio maceratur ut in Sardinia insula prope oppidum Coginas, ubi turris quaedam pentagona esse dicitur ab Aurijs Genuensibus extructa, inquam si quis ingrediatur, nulla apparente causi sed certe ob pestiferum aliquem alitum De ves has , figi moritur Ueriam nihil aeque acrem inficit,
que 'in palustrium aquarum spirationes, quae aestate
cum solis ad ijs inardescunt, ni ultiplices morbos ZAin tu corporibus creant. Quamobrem Pontinae paludes h laanc causam perpetuo infames fuerunt qualia loca uilla in Italia reperiuntur calamitosa atque aestiuo clara Olet lethalia. Talis est serme tractus ah sthia omni ad mare Superum ab Histria Rauenna reta usque paucis locis exceptis potissimi nacior Pas
Hi, 'rum vero quidquid fere a Ligurum
V, jὰ o hi in bus, Macra fluuio ad Lirim, Campaniam AJ V litoris extenditur . Nec desunt huiusmodi loca in alijs talia regionibus, ut in Apulia, praesertim cir '
123쪽
ca Salapiam, nunc Salpe , ob coeli potissimum in clementiam, semidesertam inuamuis ob eandei causam antiquitus eo , ubi nunc est, ab inseriori,S maritimo loco Senatus Romani perinllsu Sala- Salapia 6 pini oppidum suum transtitierint , ut ex Vitiuui notum est. In Samni etiam campestri regione, ac ,bi
tractu Beneuentano usus modi loca reperiuntur 'n' stis' ut circa Teleliam , quae ideo iere nunc deleria manetri atque ipsius Beneuenti aer propterea a multis damnatur: quanquam Nicolati Eustachius, Cael Ab-
qui hac de re libellum conscripsit, iniuria id fieri T.
contendit . Sed vide, si lubet, Procopium rerum Eustachio Gothicarum b. I. Nec desunt Lucanis insalubria ' quaedam loca , ut in Paestano sinu prope antiqui ' . Paesti ruinas , quae Pies nunc accoli dicuntur, sitim. ubi flumen Salpum dicium in proximam paluden refusum , morbosum aerem si icit , quod Strabo etiam agnouit Circa Aqtille iam vero vicus est se illa Vicentina dictus , adeo grauis , ac pestilens, tvix ad XXV annum incola pertingant. Qilin etiam
Liguria alioqui saluberrima, paucis quibusdam locis .ipsa , propter aquas stagnantes insalubrior
est, ut prope inarium, Sc Albingaunum oetsi hic is Doria quidem adscribendum potius id videtur cannabi, quae in propinquo flumine, vi Fulginei maceratur . ingaunu. In Hispania prouincia admodum salubri, propter similem causam stagnantium aqua tali , circa O I, H. a. uam Carthaginem non optimus aer est, atque ex o inde ea urbs , caeteroqui celebei rima , portu lusi cmnch. . optimo praedita, minus frequenter habitatur Sardinia
124쪽
Samssima dinia morbosana esse adeo trittim est , ut locus I x. prouerbio fecerit: quod sane non alia ratione euenit, quam propter noxias exhalationes salinarum, ac paludum , quae in ea insula sunt quibus accedit montium versus Liguriam, MCorsicam altitudo, quibus non modo flatus subitanei, ac vehe-VMbs a mente astiantur, qui magnam idcirco intempe-- gignunt sed Boreae salubres aurae intercipiuntur. In Sicilia stagnum quoddam marinum siue aestuarium hiam Arabico vocabulo nuncupatum haud longe ab Hypsi fluuio, nunc Pelici, aestiuo tempore accolis perniciosum est , ut Tho-naas a Zellus testatur; quod ex eius aquis aer crassessor concretior reddatur . Sed ut antiquiora
quaedam repetam, Myuntis oppidum id fuit Ioniar ciues Strabone reserente cum ob terrae mo- M isisti, tum obstructum aliquando uisset Maeandri ostuma, nisa 40 a repente extitit culicum , atque eiusmodii salubre animalculorum multitudo , atque aer suu ea deo nocens euasit, Vt Miletum proximana ciuitatem
commigrare iis necesse uerit. Si quis autem plura huiusmodi exempla requiret, adeat diligentiores Geographos , apud quos non pauca reperiet ac denique si locorum qualit ite dignoscere volet A., b, in primis Hippocratem legat in lib. de aquis, aere,' locis an lib. de diaeta, in lib. de lati-CpuS: Oi ibas .collect lib. IX. qui multa ex Anthyllo,&Sabino de regionum qualitatibus decerpti Aetium tetrab. l. serna. II cap.
CLIII. CLXIII ex Arabibus vero uera Oem,
125쪽
Avicennanari ex emi antiquis Autoribus potissimum Allieitum Magnum de nat loc. X recenti Ota bus Pon ardum, qui de salubrium locorum ad aedi' candum delectu Gallice scripsit alios lue quos enu merare non vacat. Verum data Occatione Operae X. Diat Vpretium uerit alia quaedam oppida Episcopalia cumtaxat, atque intra italiam sita inania encensere infinitum ellet quae siue loci vitio, siue ob squalentes ruinas, ac solitudinem siue iniuria, at que per calumniam nam id quoque malo prorsus exemplo nonnunquam praetexitur ab ijs, quos Pastoralis curae taedere coepit aut terrena potius quam coelestia solicitant damnantur, ut cx actis Sacri Cardinalium Collest ij,&Consi iij, siue Congre' gationis rerum Consiliota alium; maximeq; ex commentarijs Anquisitionum Episcopatuum, Abbatiarum Conlii orialium colligere licuit , enumerare. Sunt igitur praeter illa, quae supra nominaui Ostiam , ortum , Albingaunum, Benet entum, Telesiam , Salernum in Etruria a prum aine rorum , ut tuum , Nepe , Massa Populoniensis, Gro situm . In Gallia Cispadana Venetia, ni timis locis Rauenna, Senogallia, Ceruia, Hadria, Ferraria, Concordia , orcellum, Caprulae, Pola. ln Campania, Samnio, ac proximis regionibus Aquinum, Cales, Calenum, Allit e Bovianum, 'sci nia, O inpla, Acerrae . In Salentini Brundi Crotosium. In Bruttijs Croto, quis credat cujus apud , , . .
Graecos Autorcs adeo salubritas celebratur, ut o D' ;omnii cum prouerbi inuenerit lKso ρ υγiis is c quem ad finem lio
126쪽
Al ro modum magnitu duae in , atque opulentiam ipsiusta sui enim quondam princeps Italiae urbs mdi-
pote ' care volentes notum Iambum usurpabant, GMα
-' parte homines quidam persuasioni suae fauent; siue potitas quod dicitur, Sabini quod molunt somniant: Mindam quare pro certo habeo non pauca ex his oppida iaci ἡta inclementiae aeri falSO damnari Etsi non ignoro ι alis' in J-0a , atque incredibiles esse rerum vicillitudi iam, ἡ, es quis enim crederet, Baias illas veteres Roma-Σ norum delicias , quas longis morbis fatigati re fia: Σς-- lendarusia virium causa multi olim petebant , 0 die insalubres , ac pestilentes euasisse tamen, id astruit vir in primis grauis,&doctus ullus Caesar Capacius in Puteolana historia . De cetero pruri quam proposita legionis naturam propius, atque exactius scrutemur, nonnulla signa adnotanda videntur, ex quibus qualis, quaeque circa aeris, tha tu iuxatcm sit regio, definire possimus . Ac pri irati a ubicunque homines sero senescunt , ac diu -- Vivunt , Optimum , ac pur at illinium esse coelum ita , L peruulgatum est. Tales iere sunt montanae regiones, niti nimium gelidae fuerint, ali sue de causis, puta , quarum ultio , aut ventorum nimis vehe- viris nilia n, decollent. Quapropter apud Gallos in μ' .e, c.iocorijs, d in Arvernorum lilpernatium monti-
Aponi mi vero quibusdam locis, ut supra
R egi ensem agrum, longi limur, ac pia uiridis sene-A - tutis omine repeirantur quemadmodum mo- mons 'utygia est, cacumine, centum quinquaginta
127쪽
quaginta annos incolas vivere Mutianus grauis apud
Plinium Autor diserte testatur lona in qua naa ino sebant gis , aut minus comperta , fabulosaque ille nil ejae,' --
transeam . Huiusmodi etiam est insula Melita p,
quamuis situ humilis, ac ventosa propterea quod Titi t. a. sicca nihilominus valde est, nec magnis coeli larii' lationibus obnoxia . Saluberrimum item Athonis i i montis aerem elle credendusa , ubi nunc complu- l, , , ,ra coenobia Batiliani ordinis visuntur olim non a
nulla oppida extabant larat Apollonia, culti in r. f.t- cotta Macrobi cognominabantur nec enim longum huius montis incolarum aeuum carnium 4 inproptererinarum elui dumtaxat propter quem etiam nec sum pro- capiti nec Desiἷt s eorum toxta corpora in se ammati iis , ἡ, a, Plinius referto ad ribendum cile putauerim . t aeris
lud cro perquam dignum notatu est, ea maXl me dea tibis loca temperat illimo aere rui ac lonaaruos homi Vmc
sed non : vallis, ac peri igidis montibus edita H.ἡ verum, quae longiori terrarum fastigio latenter as surgunt in multarum rcgionum med ijs amata procul recedentibus spatijsci quorum altitu 'dinem fun)ina illinc in diuersiim dilabentia ostendunt in Vmbria tractu circa Spoletum , ubi Vt tracto A pcnnini iuga modice attolluntur ibi enim , si vlpiam in Italia, vivacillimi homines reperiuntur; qualis erat Sacerdos quidam, qui explet centum Fae triginta quinque annorum curriculo non ita pri hia,. semdem excessit e vitiis: qualem ostendere postusnLaurentium quendam a ca=muro fabrum serarium mit.
128쪽
91 DE RESTIT S ALVRRviuiae adhuc, ac vegetae senectutis, quamuiScen tesimo quinto abhinc anno natum, eo nempe quo Roma Borbonio duce capta est, ac direpta quod parentes suos dicere solitos religiose affirmat habitatos haud procul ab aede B M. iis Montibus IH - qWid N ad rem pertinet. Mulierum etianu .. cundit S , partusque faciles bonitatem aetas aquarumque ostendunt unde naturalium facultatum vigor, proba que ah menti digestio oritur sine qua animantia minime foecunda esse possunt.
- 'ns 'pud Pliniuim legimus quod ua actis te in
F suum porum . Augusti se inueniste scribit LXI. eius z- Qnsulatu, Lucioque Sylla collega ad ill idus semiba prilis C. Crispinum Hilarum ex genua plebe Fe'sulana cum beris nouem in quo numero filiae duae fuerunt nepotissius viginti septem, pronepOtibus viginti nouem, neptibusque nouem, praelata pompa , cum omnibus his an Capitolio sacruacas
sui. Porro aeris bonitatem referres, utrum plu-fo vij j re mares, an foeminae alicubi Rignantur, non pu
tot, sed Qtius aliunde id fieri; maxime ab alimen- torum genere, ac ventis, quibus ea retrio subest: ac fere ubi plures foeminae , quam mare: nascian 'tur, aer solet si placidus, ac mollis ut Veneri s ita sita, Aurelianis in Gallia Corporura pulchria, . 4,a in se, atque elegans dispositio atque in viris qui
ς' 'Np-cti Q , ac musculosior pecies cum va- . is, lentibus viribus in mulieribus potitis habitus pie
nior, ac tenerior optimum etiam Indicium bonita tis aetas praebent potissimula vero color cutis vegetus
129쪽
getiis , ac fori itisci quo indicio Claudiu Tolo 'meius Epistola quadam ad Annibalem Bellarina '
tum, montis Argentari regionem salubre melle, monte Ar-
urbi aedificandae peropportunam contendit
minarum vero pu hritudo aerem non tantum a phichrath olubrem, sed temperatum meo iudicio indicat si quidem tales sunt in Britannia . Quae testimonio C. N it,t' 'ia a latas , quanquam Ore allS, yeme tepidi ulcu crwο-la experitur. Contraria sane ratione, ubicunque hom me luridi sunt, pallidique corporis cute sub 'il accida , ac ventribus , cruribusque turgidi ; ibi j necesse ei loca moibos , lium os , ac palustiua elle Tales sunt ei linioni Hipp ratis Phasiani cor iri m- qui Colchidis inseriorem regionem circa Phasim fluuium accolunt quae calida cii, ac ni ultis a Quis pernit a. Tales videmus perpaucos O homines, qui maritimum Latium , atque oram Tusciae colunt . Tales etiam Saepini , certas , ac Boviani homi ncs csse Nicolaus Eustachius resert Bene uenti vero decoros, ac sorma gregiari quo indicio salubritatem coeli ne iacuentani adstruit Claritas vocis deinde non obscurum signum praebet e Cris,&aquae salubris. Et ne Hippocrates eosdem Phasta nos omnium hominum grauissime loqui statur, propter aeris crassiticin , alq:ie x u:n aquae palustris. In regione Silerottana Oppidula , siue castellum quoddam cst situ pali iri ad modun , calido Iouis anum vulgo G ovi dicit iro cuius incolae habitu corporis sunt cratio , pingui praetumido colore pallido cadaueroso luce
130쪽
s DE RESTIT SALUBR, gestuquς segni, ac rustico loquela quadania
, o Loes , cratia , lentaque; oc graui, atque intus in nari- ώjj.b . ius esset ante Vac denique quales ad amussim Pha - sanos describit Hippocrates . Ab iis nouum per
fonὰ1ὸhis Ionae nomen in cenas inductum est, quam vulgo
Pollionesiam vocant, quae in vulgaribus comoedijs
.i cti, n mimos antiquorum potuis, quam comoedias refe-fὸ Μ D ia rentibu , sannionis nouum genus , ileiani , ac
bucconis hominis exprimit qualis in Atellanis
1. V strat accus. Haec ideo a me relata sunt, ut qua , D, is te in palustribus, calidisque locis homines gignantur exemplo sat manifestius. Porro claram , hielis h. alidanaque supra modum vocem deprehendi apud Lunaeburgi incolas, quod castellum est ad Alpiumrὸ um in Graiarum radices in Sabaudia , iam illa transi- rem . Erat enim sorte dies festus sub occasum soli , cum agrestes homines viri utque sexus in ardesacra hymnos Deo concinentes audiui admiratus in primis voces admodum canoras, clarasque;: simul habitudinem corporum validam , beneri uti in , que compactam e quo intelligere postimus op-
tim , ac defaecatissima aqua illos uti quae caete-
qu tas ames gutturosos, ac strumos Sessicit Simili ratio , - ne gingiuarum firmitas bonitatem aquarum potius, IV ' - β, qu i tum ego existimo , denotat si-ijus, etsi, quidem a contra Uj arguendo corbutus morbus loma cacen , ac celotyrben veterum es e vo- nauigationibus ora, inui 4, abj aeque praecipue putrescunt , cruraque vitiantur,