장음표시 사용
151쪽
AGRI ROMANI. II sic enim intelligendus et hic discessus tuto id
facturum . Cui sententiae ego quoque, Vt Verulm 'forsit
fatear, non inuitus accedo cuia ea tamen cau- αι - tione , ut qui in viam se dat , intermedio itiner locis grauibus , noxisque moram ne trahat, praecipueque ne dormiatri inde enim accidere puto ut multi aestate Florentiam petentes intereant .mul'toque plures, qui Neapolim proficiscuntur. Cum enim proxima viae Flaminiae pars propter huius regionis qualitatem sit insalubris sed Cassi .e, qua Florentiam itur, multo maior portio Appia vero quae Neapolim ducit , aliquanto etiam magis
quippe ad Lirim usque propemodum nil mi
rum si hausto per viam noxio aere , atque humo'ribus iam corruptis , ubi quis quieuerit , morbus exsurgat . Quinimmo , ut ex multis itineribus a me confectis obseruasse videor, plerunque acci obse ita, .dit, ut qui longo aliquo itinere coeli , ac tempe deiῆta iti- statum aduersitatibus afflictatus fuerit , non ante fere in morbum incidat , quam post absolutari peregrinationem. 4od in nostro ex Gallia re ditu co D pluribus ex familia Mi NENTISSIMI Redi vij,
DOMINI CARDINALIS BAl BERINI euenit
quos inter Andreas Eudaemon. Ioannes, erudit illi. 'Imus Soc Iesu Sacerdos , postquam ali 1 tot dies At v inter enim ac Romam aegrotasset, intra paucas Vhoras quam Romani Collegi limen attigilset, expirauit eius vero socius Hieronymus Albergo itus Aretinus nobilitate generis non minias, quam sanctitate vita insignis, qui prius satis belle valuisset, P vix
152쪽
116 DE RESTIT SALUTI vix dum inita Vrbe, maligna febri oppressus paucis diebus ex humanis excessit in ipso flore aetatiS. Ego vero , cum in toto itinere nec minimum languorem expertus essem, vix Romam sub vesperam redij, cum eadem nocte in febriculam incidi, aqua tamen Deo volente celeriter sum liberatus
iari, quis habitu cacoethicus, prauisque hu-quibi fiam moribus refertus vel in salubriora loca demigret Ib E, chinis fer tenuiori aere cons ent, hunc sibi mortem plerunque accelerare compertum est quippe rarus , ac subtilis aer tam prauis , quam bonistrumoribus faciliorem transitum δε quasi vehicu bim, ut Medici loquuntur, per internas venas, conceptacula ad vitalia prίebet. Uerum , Ut tria I ebo gratiam Transalpinorum aliquid de testiuo ad Ur- bbriab bena accesit , saltem rudi ori Minerua, dicamus si quis in itinere non fuerit supra modum a sole calefactus neque in labore, vigil ij8 Venere , crapula modum non tenuerit; nec grauioribus locis, noctu potissimum , somno indulserit , videtur sine periculo quovis tempore Romam accedere posse ιb se praesertim si aliquot dies loco clauso domi semis contineat , a quiescat victuque tenui , ac refri. '' ierante utatur. Si vero i S sit πληθώρα praegrauatus, aut nimio sanguine vel natura , vel ob pleniorem victum turgens , plurimum ei proderit , si quamprimum phlebotomia sibi cauerit Enimuero non
in locorum soria si , quam temporum inaequali
at quando a , atque νοουμ αλία metui , attendique debet nec
z α - ensim latina ac aliquis per aestatem ex planitie in
153쪽
frigidam, ac montanam regionem commigrat Vt quotidie euenit ijs , qui Tibur secedunt' morbo se implicat sed tamen cum aliquo orta illa periculo id fieret, si quis ad altillimo usque ac rigidiis mos montes nulla interposita mora ascenderet , ibique consisteret praeserinia minias mutata veste. Quanquam aestate quidem minias periculosior esse videtur ex calidis locis in frigidiora transitus , quam vice versa modo ne eodem reditus fiat. Vtcunque se re habeat, maneat illud perpetuo fixum , ratumque omne magna S, ac repentinas mutationes plenas est,periculi atque exiiij;quantumuis aestate a calidis locis in frigida , hyeme a friaidis in calida transitus fiatri moderatiore autem non modo non nocent , sed etiam sunt valde aliquando salutares . Multo plus itaque di. '
scriminis habent lubitanea temporum conuertio coniter o-nes , cum propter alia causas , tum quod magis '' de improuiso fiunt, ac saepe nec alleuandae vestis, nec onerandae nobis spatium tribuunt quae sola non imulatio de hac campestra plaga tantum loquenti bus habenda prae oculis est cum de agricolis prae sertura sermo sit non adeo delicatis hominibus, ut his cautionibus obstringi debeant neque tramui S regionem colentibus vltro , citroque commeandi nece istas admodum incumbat . Caeterum intem periem regionum quatenus ingentem hyente rigo rem, ibidemque validiore alitate regnantes calores; aut contra aestiuo quidem tempore feruentis ἀ-mum aestum , hyberno non modicum frigus significat
154쪽
1i DE RESTIT SALUBRficat minime salutiferam esse notius est, quam ut argumentis, ac testimonij indigeat: illud non omnibus notum in huiuscemodi locis pestilentiam , sis in re quando ingruat, violentius grassari solitam ut in Chis tiώ, Olonia, ac Lithuania , quae clim vehementissimor in 'b gelu hyeme premantur , non parum etiam aestat ob dierum longitudinem incalescunt: & pariter in Mauritania , quae non tantum aestuosissima , sed etiam ob altissimos montes, qui perpetuo fere ni-
pQriuntur, hyeme algentior est paulo. Quina
se fele, a tam insalubritatis causam sibi vindicat, ni fallor,
z j j j huius regionis superficies quae cum nec plana sit,iasti nec montosa , sed potius ubique multis convallibus,in concauis locis depressa inui in ijs cauitatibus intercipitur aer haud facile a ventis perflari potest ideoque inagitatus permanens ex facili putrescit, ac vitiatur licet non putresceret, qui ab Austris ibi relictus est vix a superuenientibus Aquilonibus penitus depurgari, aut renouari posset. Quod in locis planis , ac montosis contra fit: in j enim ventorum vis totum hoc inane sine ullo obstaculo pervadit in his montos etiamsi colles occurrant, tamen ijs circumfusus flatus oppositam etiam partem per vallium angustias collustrat aut quamuis perpetuum dorsum occurrat, nisi praealtum uerit, ei illisus extollitur, ac superfunditur aut si ex alto venit, ut Boreales solent,
is transcendit Sexto intemperiem in-
ώγnim ducti ni calores est lui, sub sole praesertim , quibus haec regio nimiopere torretur ac vehementius sa
155쪽
ne quam pro limatis ratione qui tanto magis perniciales sunt, quanto minus nocteS eundem tenorem m Uliseruant cum frigidiusculta hic potius esse soleant, bξεδε tum propter auras marinas, atque Occidentales
tum propter earum spatium prolixius , quam in Climate magis Boreali, ut notum est. Auget Vcro hanc validiotis a litis noxam non minor pro se praesertim cito eiusdem aeris hun iiditas, quaeir H A es ac illiu manis corporibus plane intestam . Nam ut recte luitare. notat Magnus Albeitus, quibus in locis aer a so Aiberti
te sic incalescit, ut magnam vaporum copiam so J tum eructeta nec tamen calor sit usque eo vehemens, ut illos discutere queat, atque α αι. - , minime salubris est habitatio: qualia loca magni S, ac se tam frequentibus tonitruis, fulgetrisque infestari solent; 'quod in Latio , ac litorali Etruria uenire videmus : quam esse causam ferunt , cur olim Tusci m, Fulguralem scientiam prae caeteris nationibus cat luerint. Oritur vero immoderatus hic aestus orta I ci timiam ex repercussu solis radiorum ad montes Oppo h , sitos , qui a Septentrionibus Romae imminent quam ab eiusdem aeris crassitie, quae vehementi uic ausa efcalorem concipit; reflexu eorundem radiorum, ba hic Qui in proximo mari, ac litore fit . Cur enim a
Meridiano, atque Occiduo cardine haec regi O uia aeras.lem aspiciat , reflecti radios introrsus necesse est a 2 id quidem ad maximam diei partem eoque ali pr a modius , quo litus aequabilius est , atque arenosius mare Vero propter perspicultatem , ac superficiei laruitatem ad radiorum li tanquam specu- Lun
156쪽
nisi sis. accommodatius . Intendi praeterea calorem muto sit credibile est ex requentia harum convallium, d
urm . quibus iupra egmau , quae multo magis , quam is, memorati montes olongiuscule enim ij absunt ex ni calorem repercussu solis seruorem augent. Vt autem cla-
ritis elucescat reflexionem solarium radiorum potissimam esse magnorum aestuum causam sequanquam id lippis , ac tonsoribus notum esto illu- - siri exemplo rem confirmabo . Susis tua ivr-
be oum reges Persarum hyemare consueuerant adeo seruens aestas sentitur , ut comburat lacertas sub meridiano sole per apricum reptantes ideoque incolas cogi aedificia superingesta humo ad binarum vinarum crassitudinem contegere Stra-Gm me tu, testatur. Id autem euenire propter montes ad
rrun im Boream Oblectos, qui partim frigidiores auras in- tercipiunt partim ex reflexu radiorum solis eoru vim augent, ac conduplicant. Contra Carpetani montes nunc terra de Guadarrania inui Septentrionem versus adrito obiacent, cum remotiores sint, ac toto fere anno nivosi non modo ei ab
calore non ossiciunt; sed potius frigidiusculis auris, quae circa vesperam quotidie sere illinc solent exsurgere , non leuiter commodant quam ob causam, propter aeris siccitatem , ac tenuitatem aestus sane pro regionis positu non admodum mo-
est ibi sentiuntur . Septimo loco asterri potest
quo aquarum malitia, quae in his regionibus non bi- q, aetamen que sane probae exutiliat: fit enim plerunque quod
lippa indicaui, ut quae loca parum propitium ha
157쪽
beant coelum, aquis etiam bonis miniis abundent. Sed troniam non tanta hic est a itiarum penuria, ut interius ostendemus , deteriores etiam ne- cellario bibenda sint, superuacaneum est antiquis simum rerum principium , si Thaleti credendum cli, ac rem oppido omnium titillimam , ut cum Pindaro loquamur , in societatem criminis cuia aere illo tot modis in selio vocare. Aliquanto plus dissicultatis, ac controuersia habere videtur quod nonnulli suspicantur magis, quam assii mant, huius agri solum suapte vi halitu quosdam noxios, aula te potissimum , remitte ieci in quam eos sit spicionem adducit color quidam insolens ut iis videtur nec pati in obulus , quo cum summa ipsius quibusuam super incies , tum in serior tiam pars infe ta conspicitur: quod si ita esset, palum humana remedia profutura metuendum foret . Sed ut quod sentio
libere dicam , non arbitror sane ita est , nec a No et idem
pore ascendere puto, nisi ubi coenosa, palustria, T. b
aut aqua marina perfusa loca occurrunt , aut ubi V μ' ,
Charoni quidam specus , vel aliqua mephitica bile trametallicis spirans venis exhalaturri nec alioquin, colorem istius terrae quantum mihi videre licuit adeo insolitum adnotaui, ut non alibi saepe saluberrimis in regionibus plane similem obseruauerim. Ah quanto subtiliorem indaginem meretur in serior ), huius soli natura ex topho ut plurinatim , atque are so
dum videtur, an eiusmodi terra specie S, accedentibus alijs noxiorum halituum cauit , earum vim
158쪽
acuere, atque augere possc nam per se quiden ta phM per tophum satis esse salubrem ostendit Etruriae Pontifi-
detori a cis mediteranea pars , cui ubique Iere tophus tu'
sis. best, nihilominus saluberrima censetur ut circa Vrbem Veterem , Perusiam totum eum tra ctum immo extra Ecclesiae fines in Senensi quod Albaran Iulius Mancinus in Commentario inedito de rebus -ἡἡ Senensibus ad salubritatem conducere existimauit; H tale solum miniis vaporosum esse ratus. Quod si
nensibus. Verum it, Irustra dubitamus an propterea Latium
insalubrius sit cum vice versa salubritatem id augeat. Sane non dissimulandum est quod alicui mirum fortasse videbituro etsi interdiu quidem silices, aliaque saxa duriora intensissimum sub sole feruido calorem concipiant noctu tamen refri- Tophus gescereri contra tophum , arenosamque terram , , licet interdiu non adeo vehementer solis radijs inardescat; multo tamen pertinacius in noctem ca quam, isae. lorem seuere unde fortasse euenit, ut cryptae inta huiusmodi solo excavatae testate frigidissimae sint. Cardanus hoc amplius; non retinere tantiam , sed multum etiam concipere caloris tophum putauit cuius rei causam affert, quod suapte natura cali-- α' V. sit: na erit a caligero reprehenditur Soahrbs quanquam ipse aberrasse a vero videtur, dum h euenire potius, quod densus sitri iam mul-
se dςnsor sit silex, immo omne aliud fere lapidum
ratio im genus qui minus tamen pertinaciter calorem fo- ρ ρρ uent . Probabilius igitur dici potuis et non tam celeriter a topho , quam a silice calorem excede
159쪽
re,qubc ille minus suapte natura frigidus sit; nam 'rid p, propterea calidum dici non posse ex eo etiam ii A, 'quet, quod infra terram cryptarum aerem ambienS, vehementiusquam lapides cum refrigeret, aut certe frigidum conseruet. Vereor enim ne milii non
constem , si maiorem refrigerandi vim topla , quam silici tribuam , qui huncis densiorem , naturali facultate frigidiorem stituerim . Vertim quomodo ophus, qui medium quiddam est inter Topsevlapidem terram cum sit densior terra, rario 2,T . vero lapideo calorem supra terram pertinacluS
retineat, tragus vero mira terram intentitis foueat, mi
altioris est indaginis: quodque penitus definiri nequeat , nisi probe cognita natura cuius contemplatio non est huius loci. Illud vero minus intelligere me fateor, cur idem caliger acerrimi iudicij atque incredibilis eruditioni vir ea iij, pronuntiauerit, solum liginosum maximis calori ' ιι
bus suppeditare materiam tim certe vlia , g rea qua a terram , atque aerem re irigerandum potius valeat. Nunc illud quaeri posset, an cum ex perientia constet tophum aestate, multam noctem diurnum retinere calorem, conducibile id it sanitati corporum , an aduersum seu ut thesin tapotius, quam hypothesim statuamus, magisne fi-lubres sint aestate noctes calidiores , an frigidiores. Uerum in consesso esse debet, ut aestiua noctes frigidiusculae , quales Romae multo magis, quam in Gallia Cisalpua , aut Florentia sentiuntur , ad quietem captandam commodiores sunt in Ita
160쪽
11 DE RASTIT SALV BZ sciis iaca ita si nimium frigidae forent, ob rationes supra po-
frigidae in sitas improbandas esse. Sed id quidem in tempe- -- ratis regionibus vix aut raro contingit Mirum enim nulli visum fuit , iam Augusto mense Mad cito Valentiam nocturnum iter in comitatu ΕMI
NENTISSIMI CARDINALIS BARBERINI ca-
Vbino no pesserem , adeo frigidas in Castella noctes exper-gidas. ιγ tuna nae elle, Ut cum mural)ciendo Sarama fluuio 'i' scapham praestolare , dum ad citeriorem ripa In iis ita accederet, pedibus pen obri escerem. Nam inta
l uittania quidem, regione alioquin aestuosillima , I E M perfrigidas esse noctes aestiuas nil mirum cum id Chim fici ab Fauonio longillimo tractu ab Oceano afflante euenire possit quanquam , nisi pari sorte sit Gallaeciae , Aquitaniae δε Mauritania maritima parscidem mari obiacens , existimare possumus aliunde hoc euenireri nimirum ex vaporibus ab ipsa- me terra noctu surgentibus , quae alioquin aquas Scatebra in summo habere fertur; adeo ut fontium scatebrae
os ama Di tepidiusculae imi quapropter haustam ex ijs aquana noctu refrigerant, ut si a potui iucundior. Lissitam iuuat hanc coniecturam natura soli illius valde areia a. nosa, ideoque permeabilis potissmaum Transta gana regionis , quae propterea sterilior est . Postremo illud in disceptationem adduci posset iam de hoc quoque astarinare nihil ausiim' frequen- ryp 4rum , cauernarumque quae circa Roastis. acha mam Lint eademque ratio est veterum parietina
rum, quamuis pleraeque hodie defecerint cin quia bus aer inclusus facile coriumpi posse videtur, ac proximum