장음표시 사용
141쪽
sta citi iis , ac tacilitas putrescit; non proptere. A. tia hil marinam aquam uaporationum expertem eis crede ii dum est praesertim cum Omni aqua, quan bμή 'tu'
tumuis salta , dulcis humoris portiones quasdara sit isemper habeat admisi ac vi x eodem supra alta
to experimento constat de quo susius Blassus Vi aumis i. en erus in erudito Commentario de lane &Sale: ne Aristotelem , aliosque Autores aduocem , qui credideruili demiis in mare vase aliquo cereo aut hederaceo inani , atque obturato, per cita S mea tu dulcem laticem paulatim in tu penetrar Quare tiamsi litus hoc nostrum humiles, atqu arenosum nullis lacunis , lamisque squalerct, nec unquam imbribus uidesceret attamen ipsam et aqua marina terrae , arenaeque permista magnam grauiorum halituum vim miluo tempore mitteret tantoque magi pelli lcntium, quanto, fauente locorum tuu non pauxillo tempore , sed diutius, ac tracitim coae putrescerent. Quarta huius salubritatis, Wipsa minime contemnenda ratio asterri potest ex Romani coeli quo nomine proximam circa regionem etiam intelligo intempe' rcgio/uaries; non quidem quatenus ea significat vel 'mium vehementes calores , vel supra modum m-
tensum frigus , vel utrunque : nam reapse de huiuscemodi intemperi neque Vrbs , neque ager ipsius iure queri possunt: sed quatenus hoc coelum obnoxium et subiti , magnilque mutationibu S caue enim credas quidquam illo mutabilius , aut inconstantius Lusque adeo Protei in morem mille sol maS
142쪽
formas induit unica quippe die nonnunquam vi demus se , vel octo conspicuas temporum conuersolae a frigore, vel calore, vel medio tempo- res a serenitate, vel nubibus morea, vel Austro aut ali)s ventis pluvia , nitie , grandine , Irid , Histri in caeterisque aeri impressionibus. Huius inconstantiae causam nullam aliam manifestiorem afferre possumus , quam modico terrae spatio duas quodammodo contrarias , diuersissimasque regiones quarum ea quae in plano est , tepens , atque hu'midior , solique ostenta , ac marinis auri obnoxia longe alium aspectum , ac temperiem obtinet, quam superio , ac montana quae valde frigida, ventosa, atque alijs ventis exposita illi rimum ab illa distat. Accidit id propter altitudi-
ti nem montium, qui hanc Latii Etruriaroue plani- eamps, i liena, ni in qua mari alluitur , perpetuo quasi iugo
coci cent linei regione Lati non pauci
tibi, Cal sunt elati admodum, & cum Italia editissimis cetatantes indicium praebent nives maxima anni D si, ipsi parte j insidentes. Incipiunt igitur Volscorumi montes de interioribus , ac ce toribus taceam, quorum amplior circuitus est secus Usen tem fluuium non longe supra Tarracinam : OX supra Privernum, etiam , Signiam Norbana Septentrionem versus ascendunt dehinc supra Coram inde supra est tras in Occidentem lectuntur , atque Albanis iugis continuantur inui rursus in Septentriones reflexi , qua Tusculanos colles cacipiunt , paululum deinceps ad Orientem re
143쪽
deunt , dum taenestinis iugis conne tantur; qui bus Equi colatum , mox Tiburtium praealti mon' te adhaerentes denuo ab Aquilone ad occasum Vergunt; quos Sabinorum non humiles colles cx'cipientes cum Soracte coniungunt . Ii Ox non
longo camporum interstitio inui S ipsi remotioribus montibus pota clauduntur si minijs iugis
appropinquan quae inter Occidentem , a Se ptentrionem supra Volsinios procurrentia, dehinc ab ea reaione olliniensium collibus in solstitialem occasum directis finiuntur qui de pii Tinnis montibus inter uanentes , de Volcientes in Meri. diem versis ac supra Cosam non longe a monte Argentario desinentibus , prope nectuntur . Sunt Scintra hanc regionem quidam tumuli , collesque, maxime in Etruria sed i permodici sunt, nec vi lo loco habendi. tiare mami cstum si hunc cr'
rae tractum initar alicuius theatri montibus Undi gio in m
que esse circumclusum , nisi qua parte mari allui tur , quod quasi proscentum caueam prospectat
ac proinde media planities orcheitrae locum quodammodo obtinet. et sane decebat Celestis diu Aa io nainis prouidentia hunc locum ad speciem theatri conformari qui tanquam orbi terrarum compen 'dium, quidquid alibi dignum memoratu geritur mortalium oculis hic quotidie exhibet . Cum talis sit igitur horum locorum facies , ac potitio minime dubitandum Videtur , qua propici hancinae qualitatem, tam subita temporum mutationes, iron unius tenoris :c hic crebro xiii ant.
144쪽
Multis id probare possem rationibus, atque Xemplis sed ne nimium in singulis haeream, consulto
saris ma stralem partem temporum inaequalitatibus, ac mu- tationibus, ipsam valde obnoxiam , paritermibi. morbosam secutus quoque planities Austro exporsita undique praealtis retro montibus circumcludituro Romanae regioni quasi ia τοῦ παραλληλου respon Circi, a deres contra quasi ex diametro ei aduersari Cir-ή cumpadanam regionem, quae uniusmodi ferme si-tuna planum , patulumque obtinet in statas tem portam vices perpetuo fere tenore conseruat jO-que nulli prouinci' salubritate cedit. Porro cum omnes subitae, magnaeque mutatione humanis comporibus plurimum incommodent, ut Medici docent, nominatim Hippocrates lib. de octi mestri partu post eum Federicus Bonaventura ineruditissimo opere, quod eodem titulo Ducis Vrbini iussu conscripsit praecipue vero noxiae , quae an horum trium aliquo consistunt, in genere Vi- p. te, is eius in locis in temporibus. Verum omisi pri-
in f pilo, quod huc minime pertinet, dico non inu periculo de locis admodum frioidis in valdeas e/nfra caliua, aut e conuerso transitum fieri, quod in pri-tro si i ex animaduersione Suetoni Paullini de bello cum Germanis committendo apud Tacitum disse' rentis elucescit ait enim Iam Germanos, ou remis militum apud 6, atrocissimum sit, tracto in ta tem bello, fluxis corporitas , mutationem soli , coelique haut toleraturos . Sed multo magis id liquet ex eo quod
145쪽
qtiod de Pertiuiae prouinciae natura Nicolata Monardes refert . Huius planitiem aequalem admo 'dum , patulamque in immensam iere longitudinem, hoc est , ad tria leucarum millia secundiuia maris litus protendi a mari introrsus non ampliuSocto leucarum spatio dilatari . Caeter tua perpetuam sere aestatem hic elle adeoque feruidam, tvix unquam decidant imbres in proximis autem montium iugis , quae longissu o tractu planam hanc regionem terminant , ditaque valde sunt , alsi duum toto anno rigorem , atque intolerabile frigus cum quotidianis fere pluui j vigere . Ita tu
cuiuscunque generis animantia montanae regionia sitieta, si in planitiem descendant , breui omnia, in languorem incidunt, ac pereunt quod ex eiul- modi locorum diuersitates, nec aliunde euenire
pro indubitato habetur Sed quod res nostias propitis tangit , haec superioris , inferiorisque re-zionis discrepantia ibi maxime lucet , ubi breuiso corusia confinio altera alteram sequituro quod
ut euidentius appareat, exemplum a Bernardo Sacco allatum, hodiernaque experientia confirmatum Droponam Tusculam colli radicibus adiacet coe Exemplum nobium in prRaai nobiles, ac splena ictum , quo regio=m
Crypta Ferrata dicitur, a Basilianis monachis abi
tatum . aedificio constat amplo , laxoque in o tu uoluit. duni arcis, vel catalli supra Tusculanae Ciceronis villae parietinis , non obscuri indici j , extructum creditur. Dist at is locus ab agri Romani in rima planitie milia passuum duo Medio cli
146쪽
iii spatio versus solis occasum vicus desertus , ac semirutus conspicitur , modico tantiam diuersorio superstite, quem Burghettum vocant . Inter Unia vicum Cryptam erratam antiqua sylva ad ij longitudine protenditur. Infra hanc versus Occa sum δε ipsum vicum aqua insuauis scaturit , nec aer admodum tutus est e quapropter is vicus desertus remansit . Vertim ab sylva ad coenobium pergentibus, siue ad orientem solem , ac montanam regionem aer purus, atque innoxius perdiu, noctuque occurrit aqua etiam in medij pratis e fonte quodam saluberrima promanat. Huius diuersitatis rationem Paulus il I. Pont MaX. quoia.dam admiratus dicitur et quam idem accus adfert talem Burghelti Victi grauem , foetidamque auram a tetra , pernici alique scrobe haurit non longe ab eo loco in planitie sita qua sulphurcurru vaporem asssidue exhalat atque ob id Sulphurata vulgo quoque dicitur. Igitur Occiduis ventis piarantibus vapor ille pestilens directo criti in via cum sed neutiquam sylvae illius tractum, confiniumque transccndit: quod experimento statim cognoscitur; nam si ab hac sylva egres is in prata cryptae Ferratae coenobi propinqua gradum feceris, Orientali aura ab Algido , ac montibus perflante
mirifice te recreari senties . Sane ut non Ora uti te concesserim, propter huiusmodi sulphureum ali tum naagna ex parte uni tractum Drauem esse ac morbosum; sic fatendum etiam videtur, ut nulla est et sulphuris exhalatio , tamen quo campestri
147쪽
regioni sitis propior est , eo deteriorem ditiori bus locis habendum citeri latuendum nim ali
quod continium utriusque restionis salubris nimi arum, de in lalubris; atque etiam inter illi tum quod loci nati radam ex Vtroque temperatum , quod neque omni no sit noxium , nec prorsus salubre, tutumque
sane liquis et in hoc campesti tractu latior paulo tumulus, haud parum commodior, quam sublecta T im 5e-
planities existimandus cst siquidem aer eiusmodi
vaporibus cralsis, ac palustribus Orauidus non vat apade, ut iam ante diximus, supra terrae Infimum so notores.lum attollitur neque tamen certa , perpetua qu
huius discriminis regula , aut mensura tradi potest adeo ut sub eodem tecto, hic Roma praeser Romae A tim , longe salubrior iit in superioribus coenaculis habitatio ; quamobrem bonae valetudinis studiosi quam possunt maxime hanc cautionem Obseruant te Libj contra in siccioribus locis, ut ad riti, infra terram deni etsi cubiculis sine noxa utuntur . Quin ctiam minime dubitandum est , si quis diligentius bitanthr. observet, circa campelli is , Montanae regionis confinia nonnunquam spirantibus a mari ventis Australibus , perniciosisque , simul salubres , ac montana aura exaduersum flares quae , ubi iam in campos descenderis, utpote imbecilliores , nullo modo sentiantur . Quod mirum sane an tabi cui lateruallo liquido me Obseruare memini Ob cum prope Genuam secundum litus nauigaremus, cius enim triremis , quae litus propius legebat mori
fam mulum puppi impolitum quod ab olli io
148쪽
Anemoscopiuna quispiam dixerito terrestri aura ventilabatur alterius vero non longo interuallo di ilitae marino, atque exteriori flatu in contrarium pulsabatur. Verum ob ijcere quis possit, cum Au ster eadem ratio est lateralium ventorum Euro' si ad col. noti , atque Africio ab humili , infimaque plaga a spiret quae causa est ut vehementitas, ac diutiustu naare commoueat , quam Boreas campestris huius agri facies devexa sit, ac sensim in tu decliuis, proinde videri eiusdem Austri vim,&quos secum rapit maligno vapores, locis amari distitis non modice assiirgere; ac minime, ut dicebamus,
infimum tantium , ac selo proximum aerem gra obiectum, vem propterea. pernicialem esse. Cui απορημιαυVt satisfaciam , non nego quin ingruentibus Austris grauiores huiuscemodi halitus satis alie extolliqueant, saltem ad modicos colles pertingere: Veruntamen multo perniciosiores sunt certe , bisere semper incubant, quam Vbi raro, ac fortuito aerem quas per transennam inficiunt quippe ubi Ventu conquieuerit, non tantum ij crassi vapores residunt, ac deorsum feruntur; sed etiam inquinatior, ac deterior aeris pars procul dubio subsidit: Copa=as, quemadmodum de nonnulli fluminibus fertur, quae civi s acus quosdam, aut alios amnes influentia , propternibuisum aquarum suarum leuitatem , minime commiscen-
tur; sed perpetuo immista , ac discreta labuntur Porro loca secundum litus posita naulto melioris conditionis esset quod supra innui quam interius sita ac longius a mari, non una ratio conuincit;
149쪽
nam chim marinus aer sit fere salubris , si quanta C,-nOXam ποοκ ac μεσογειοι talibus locis infert eo ' i leuius lentiunt , quod ab illo non ambiuntur . modior,
Cum vero venti perflant, si quidem a mari e n .,
niant . purum, ac benignum aerem introrsus etiam pellunt, noxiumque abstergunt: sin autem sint apo-gaei, ac montani flatus, etiamsi aerem campestremanter medium praua qualitatis super ea loca transportent quia tamen ipsi quoque , qui salubres
α πυῶς sunt, una miscentur , multo tolerabiliores adueniunt. Contra remotioribus, atque interiori bus sedibus utrinque a ventis noxius aer immittitur, tranquilloque coelo palustres, crassique vapo' res tanto grauius insidunt. Quocirca longe commodior Ostiensis , ac Laurentinus situs existiman dus, quam interiectae regionis inter illud litus, diat.
urbem Romam quam a solsoribus , atque agri seri coli tantopere metui compertum est , ut aestiuis
diebus confecto opere diurno induci non possint, ij i ci- ut ibidem pernoctent. Constat hoc etiam exem z. Q plo Centum Cellarum, quae licet ab Aquilone collibus premantur , qui salubre aura magna ex parte terciplunt, non tamen omnino sunt pestilentes cimmo si oppidum esset paulo frequentius, non dubitandum qui habitabiles, ac satis tutum quouis anni tempore euaderet quod vel maxime praestari potest pulcherrimo eo portu repurgat , ac resecto; quod opus longe utilissimum hodie peculiari Sanctissimi D. N. prouidentia luculenter urgetur cuius inter multiplices curas, quae de tu P tela,
150쪽
tela , ac securitate ditionis Ecclesiasticae mire sollicitum assidue exercent, non postremam hanc re putauerim. Dignam enimuero mentis suae magnitudine cogitationem, quae non ad breue dumtaxat tempus , sed in longam posteritatem extendit tilitatis egregiae fructum . Cum it igitur Centum Cellarum aer non omnino pestilens , ac nox tu ;accedente incolarum frequentia , multiplicatisque tectis, satis commodum, salubremque tandem eua surum sperare post semus . Verum cum tanta sit campestris huius regionis, Montanae, seu colli- sui st-t hi diuersita sci minus mirandum videtur eos . Qui
foetii ηι di lituo tempore Vitandi calora gratia, aut captan-
di solitudinis , a quietis siue Tibur, siue in Tu
libus pluuijs aerem, exortumque Aquilonisi quod circa Idus Octobris euenire soleto Romani ferme reuerti . Iam vero opportunum Videtur , ut GDirhus aestiuo ad Urbem accesti , indidemque recessu I, animi saltem gratia , aliquid dicamus virum scia accessu licet non modo eo tempore periculosa sit huc ex longinquo migratio, sed etiam discessiori an verosit hoc commentitium , falsum . In priori qui dem sententia plerosque esse video, d nominatim id docet saepius laudatus Bald inius in Commentat spissi, ri indictum Hippocratis librum. Contrariam ve-o, Opinionem Marsilius tuetur cuius apud S potior autoritas qui diserte tradit , si quis aestate salubriorem in locii ex Vrbe proficiscatur sic