장음표시 사용
71쪽
formas: quibus uires emanant, diueriis , ct contrariis asse ictibiis obsistere, remisse tamen , cum formae in concuressu remissae sint. At si fermentatione ad unam tyrtiani sores
inam deducantur , quod quidem ex isti epimp xiii misit; non ob id tamen i propriis forniis quodamian do tacetione,& paysio ita remissis expoliuntur q* cum in diues sin isti partibus reperiantur, uarios ann cssi 'ix'
clini ex communi uero forma fermentatione acquisita , ex omnibus insimul conflata alia quaedam facultas excellentior, iobilior consurgit, qua praestantior quoq; mu ege tior quaedam actio emanat , sicut censebat uicennas de copositioni necessitate ureba faeiense atq; haec a tota form s. Can. functio dependere dicitur, sicuti in nona ullis simplicibu Cap.i. medicamentis, quando exempli gratia uim aliquam purgandi a tota substantia medicamenti dependere afferimus , qu humorem hunc illumve trahit, ac allicit Theriaca namq;eum e plurimis coniecta iit Pharmacis, si1 fcrmcntationem suscepit, tempore diuturniori ad eam temperiem do uenit,secundum quam tertiam adepta est forniam, si ratione diuersarum partium, uarias etiam partiales tota is liabet, 'ibus uarios effectus producere potest corpo ii noli ro proficuos, ratione tamen illius formae ex seri iuritat one,l ingo itempore adept*,omnibus uenenis obsistere pote , Eaec enita actio in ea praestantior, excellentior V st,quae a tota medicamenti substantia dependet,non autem a Articularibus cu
iusq; parti una formis , atq; proprietatibus, ut clare tostatur Avicennas, tum ci Theriacae compositione disicrit quo sit primo ut recte Galenus uolacri uires omnus medicamentorum de anti-
simplicium in Theriaca quam maxime uigere, neq; imbecillas doti, esse, tum ut ex ea compositione complures actione , quas cap. s. ipsa pollicetur, perspicuae edantur,t uiri ut ex uniones scr- naentatione altera pristantior communis actio conspicua reddatur . Neq; miremini me dixisse uobis forma in simplicibus medicamentis,du simul commiscentur, remitti, atq;intendi ut inferius ostendetur, si enim a forma proueniuncactiones,liae uero nunc quidem intensae sunt, nunc uero re-
72쪽
missae,quis dubitat .sormas hoc idem pati Z At hoc stituanaus, substantia igitur magi si minus suscipiet, quod quidem expresse Aristoteli, philosophis omnibus aduersatur: in super forma est in diuisibili.',quomodo intensionem suscia piet, atq; remissionem 3 quod enim indivisibile est,diuidi hopotcst,neq; quantitatem habet,aut aliquod tale, ut maius,aue mimis esse queat. Pro resolutione duorum horum scruporum supponendum a uobis est formas biffariam capi, alteri r quidem modo in abstracto , pro ut essenti sunt simplices ab intellectu consideratae , siue hae sint substantiales formae , siue accidentales,altero uero modo in concrcto, ut in hoc, illo ue subiecto sunt si capiantur forintii abstracto , quaecunq; illae sint , indivisibiles sunt , ac proinde neq intensionem, neq; remissionem suscipiunt, animataq: humana prout est forma materialis, ut a medico conside ratur in abstracto simplicissima est contrarium non habens,& forma indivisibilis , quaeq; magis minus non suscipit, pariter albedo in abstracto sumpta simplissima est acciden tali forma magis Vminus nequaquam suscipiens a format
si ros pectu subiectorum comprehendatur , cum hae non nisi ex particularium subiectorum, temperierum diuersitate uarientur, sicut subiecta. temperies in singulis partialibus reperiuntur diuersa , sic tales formae spectabuntur , forma enim Petri , licet in se considerata, ut totam hominis spe ciem constituit, non sit a forma Ioannis distincta, ac proinde ut specificas S in abstracto indivisibilis ueruntamen ut huic partiali indiuiduo dat si , intendi potest , atq; imminui, quoniam ratione subiecti, in quo talis reperitur forma, diuersae alterationes occurrere possunt, intra quas forma haec specifica consistere potest . Forma itaq; substantiales subprima notione consideratae iure ab Atast oti e S philosophi in diuisibiles nuncupantur, C l ex sua natura magis minus suscipiunt, at formae in subicctis, speciaciatim in medicantentis,de quibus hoc loco loquimur intenduntur de remittuntur eo, tuo declaratum cst,modo,neq; ob id totas formas
73쪽
in naturali: rhabarbarum enim diuersarum est partium , atq; diuersas quodamodo formas habet,quarum itera bile euacuat, altera uer adstringit, Lexiceat tum uero ea dem temperiei ex arte produci queat,qualis est illa natura-
' vigue*nx ,hoc duntaxat statuto,alias similem est, aut ad ei qmperiem, aut naturali
sumpto medi cedamus, quomodo quiades 'rum cultatibus constat, una qm inedicamenti pars opem praestet parti corporis as iri Nonnulli uoluere quandam esse T s: ' 'O 'lamiuam, quam de Averroes, Avice i. canti
u/M, noue quidem, quoniam cognitione raedita sint, se
74쪽
ut ad pristinum statum restituantur: cui etiam attractim
adiumento est miscella cibi cum medicamento , aut alicuius, quod a proprietate quadam cum membro attrahente familiaritate habet , atq; conuenientiam si nim dum dissolutum est medicamentum alterane, cum aliquo humido nutribili admistum sit , libentius . iacilius a membro trahitur. Vnde si nos uelimus renum , uel uesicae calculum rangere ex sanguine hircinos uel citroruni succo , quae limo nas nostri uocant, aliquid uero ei medicamento immisceamus, quod familiaritatem habeat cum eis partibus, facilius, promptius attractio essicietur.
Vt quantum agendum sit, persciatur a medico quomodo medicamenta sint immitenda.Caput Decimum quartum. PRoinde quoniam medicamentorum actio in duobus potissimum consistebat , dum corpori nostro admouentur, primum quidem ut assequamur, quod intendimus, mox uero ut quantum intendimus , tantum etiam agamus, abhluto primo hoc, quod ad qualitatem medicamenti commiscendi spectat, alterum , quod eius quantitati inseruit , est absoluendiam, atq; hoc circa medicamentorum gradustae satur, neq; enim simplicia medicamenta in unum sunt commiscenda,ut quod intendimus,latum habeamus, sed ulterius progrediendum, ad gradus medicamentorum recta methodo habendos est accedendum:nam i medicamenta simplicia, co posita ire possint suis oppositis qualitatibus morbis, seu affectibus omnibus oppugnare,hoc tamen habuisse non sussicit , sed necessarium,stic quot gradus astectus distet a naturali statu non ignorare,ut ei postmodum redicamero composito oppugnemus, quod contrariis qualitatibus Plotidem gradus ab ipso affectu distet. Et quoniam medicamenta simplicia modo in minori graduimodo in maiorius
75쪽
se possunt,quam corpori, affectiones,ob id necessarium est medico in componendis medicamentis , nunc quidem medicamento sibi proposito simplici robur adiungere,nunc uero eidem imminuere Auctionem. corroborationem graduum uno tantum modo fieri omnes ferme consentiunt, cui
similia similibus adiungimus,ut pote calida calidis, frigida, frigidis, si cnim sit medicamentum in secundo calidum, in affectus in tertio frigidus, non possumus utiq; medicamen to simplici calido ad tertium usq; gradum pertingetes iucum eo excedente per duos gradus medicamentum in quarto exuperans accipiamus, inuicem commisceamus, tunc.n. ad tertium usq; gradum totum illud adaugebitur. At uiriuimminutionem in gradibus medicamentorum biffariam siexi posse ex Galeno, Auertoi,3 aliis boliae classis Autoribus colligi potest,uno quidem modo eum remissioribus eius de,
similis qualitatibus,alio uero modo si cotrariis, quae notatum contrarias qualitates remittere possunt,sed ad contrarium statum deducere. Primu quidem remissionis modumohstrabat Gai hunc in modum,sit corpus, quod frigidam habeat intemperiem a naturali per quatuor labentem , nos uero non babeamus medicamentum simplexu quod hoc mu oppugnandi per totidem numeros fungatur, si duo accipiamus medicamenta simplicia calida , quorum alterum Fc quinq; numeros a mediocritate distet, alterum uero Per tres, tunc si utrumq; horum commisceamus , calidum hiaut quatuor resultabit , quod scopo nostro maxime cocinnum
eriti. Est autem a nobis notandum, ne erretis Galenum eo,
laci non accepisse quinque ninneros csse quinq; gradus , ita ut plures quam quatuor in quibuscunq; medicamentis gradus esse possint, hoc enim falsum est, sed intelliriss mansiones graduum , quae cum in unoquoq; gradu tres reperiuntur, ita ut singulum medicamentum calidum ut quatuor, duodecim mansiones habeat, quas numeros Gai uocauit :quod si aliud clarius exemptu optatis , sumatis id ex Isali charabe medico insigni, accipit enim medicamentum ut tria calidum, malivd aedicamentum calidum ut unum , d cx
76쪽
lib.x.pra utriusq; commistione medicamentum alidum ut duo iactices ta ait, quod quidem hepati exempli gratia refrigera tract.' ad praeter naturam uerso,ut duo conueniet Sem, uel
cap. I. remissionis modus satis apertus est , nam si accipiamu dum ut duc frigidum pariter ut duo, mistum temperatsi conficietur,si quidem tantum calidi a sei id contrario remittetur,quantum calidum frigidum retundet: at si accipi tu calidum ut trias' cum Ligido ut unum conne , calidum ut duo totum compositum redigetur. Nunquid actio, reactio in medicamentis fiat.
Ire ea, quae de micassone,& remissone medicamelitorum hucusq; a nobis determinata sunt, nonnulle occurrunt difficultates, quae a nobis sunt enodandae,ne cire hoc scrupus aliquis manimis uestris relinquatur,illud ue
ro in primis est dubium, num in medicamentorum compositione actio beactio sit concedenda,ita ut dum unum medicamentum agit, etiam repatiatur,ut tandem ex qualitatu
refractione id quidem remissius sat hoc uero pr poten, atq; intensum. Difficultas haec non solum Medicos,sedi Philosophos 'rum in modum contorsit, quidem Philosobhi intentiionem o remissionem primarum eualitatum inquirunt,dum ueniunt ad mistionem,Medici uero de in tessione remissione simplicium medicamentorum pertractant, duinuicem commiscentur . Ego quidem dimittam quaesitum quoad elementorum mistionem a Philosophis semper a Quum diiudicatum, hoc enim a uestris clarissimis Philosophis habere potestis, di ad aliud medicum dissoluendum accingar.Pro cuius dissolutione id a uobis scienduin Atiri miscentur,biffariam immis eri,aut per solam adhaesionem,Neom nutionem parinina,milla quippe facian alter xio
77쪽
aenaut per alterationem, immutationem una cunn priritu comminutione,&ad minima usq; dissolutione in prima quidem mistione,quae iuxtapositio quaedam est, cum medicameta adhuc in potentia sint,neq; ad actu deuenere , neq; utiq;apere , neq; pati possunt,carent nanq; extrinseco quopiam, quod ea ad actus deducat at in secunda miscella,cum aliquid agens ea ad actum promoueat , ualida quidem agent in imbecilla, imbecilla quodammodo in robusta ualida Imaginari natim opus est in medicamentis idem contingerendum ab agente ut pote Sole, igne, aut natiuo calore nostro sunt excitata perinde , atq; in dis bus uiro , ac puero gladium habentibus , estq; offendere cupientibus , quod ex una quidem parte uir ense puerum percutiet sese non tutantem, rictum expectantem, atq; profundum ei uulnus inferret, atq; laetate ex altera uero parte puer itidem ense uirum validum feriet ictum non euitantem , ipsiq; uulnus , at imbecillum infliget a simplicia quidem medicamenta ad actum excitata,neq; clypeoc, neq; galeam habent , ut ab ictibus sese tutentur, ob id in pugna imbecillum a robusto obtundituro castigatur , robustu uero ab imbecillo quodammodo remittitur, dummodo quaedam debita inter utrumq;proportio conseruetur , qua ambo statim quodam odoreagere queant Lut enim si muscae ala super candens ferrum cadens, ferri caliditatem non remitteret , cum nulla inter 1itrumq; adsit proportio, sic insiquis calido medicamento magna copia immisceat granum , aut quid tale frigidi medicamentis non poterit utiq; calidum medicamentum a puxillo illo frigidi remittis cum illi congrua non adsitur rortio . Decens igitur omnium medicamentorum quantia
aas esse debet, dum eorum fit mistio, alioquin unum ab auqero non alterabitur , quia immo si pares etiam sint qualitates in medicamentis , caliditas alias superabit uiribus, quemadmodum Galenus ubiq; testatur, at o haec dominas erit, reliquae uero quodammodo ab ea deuicta dicentur Sed . hoc satis sint dicta.
78쪽
Num intensum ab eodem simili remita remittatur an potius intendatur,ut quidam arbitrantur. Caput Decimumsextum. EX hoc aliud pullulat dubium , an uerum sit,quod, nobis determinatum est,intensum exempli gratia calidum ab eodem remisse calido remitti , an uero ut alii sensere,potius intendi , tali geri . Qitae quidem postrema sententia acerrimos habuit, habetq; defensores, inter quos est Clarissimus Montanus Veronensis, qui calidum in minori gradu tantum abesse , ut calidum intensius remittat, est arbitratus , ut ipsum adhuc magis intendat, atq; adaugetat:Furedamentum aut cim eorum sententiae exemplo quodam inniaxum est. Sit enim Socrates, qui quatuor, uirium gradus obtineat, quibus satis commode navim trahere possit, si inter trahendum ex aduerso Plato accedat, qui paribus uiribus tantum etiam trahat , nauis utiq; neq; huc,neq; illii prorsus mouebitur, propterea quod trantum Socrates ab uno latere trahit , tantum etiam Plato contrario tractionern prohibet , at si ab eadem Socratis parte acccdati Laconisius puer exempli gratia pollens uno gradu, non solum Socra . tis uires non remitici, uerum d tractionem quoqlio modo intendet a pari dicendum est de medicamentis, si enim medicamentum ut tria sit , . aliud frigidum ut tria qua natum medicamentum ex caleta ciet, tantu etiam alterum instigidalit, ut nulla insignis alteratio, Wimmutatio consequatur: at si medicamento calidos ut tria superaddatur medicamentum calidum,ut unum, tantum abest, ut id remittat inten fum,ut etiam adaugeat, iuuet excalefactioni statuunt autem aduersus nostra sententiam remissionem et imminutioncm ualidioris medicamenti praeter contrarii appositionem,
quam etiam nos cum priori causi ab illis confutata superius admissimus, diminuta fieri dos, sicut intcnssionem ob adauctam eiusdem medicamenti quanQitatem, ac dosim Vt
autem hoc placitum uerum que monstrcnt,id prius suppo
79쪽
hunt,in medicamento,ut calefaciat,aut refrigeret in primo, secundo ue ordine, non tantum proprium requiri temperamentum, cuius beneficio ad agendum est aptum , uerum Cctuantitatem definitam in qua medicamentum id c acte agere non potest, tum cnim piper in tertio ordine c-lefacere dicimus non solum sufficit piperis granum suscepis. se, atq; grotanti porrexisse,ut in tertio calefaciat, sed necessarium est quantitatem adesse idoneam, qua talis actu perficiatur,ita ut quantitas illa neq; redundet, neq; deficiat si enim piperis dosis sit exacta ad drachmam, ut in tertio agat,exhibeamus autem adsenti drachmam, uel scrupultim,in tertio tunc non calefaciet, quoniam eius quantitas sufficies non est perinde,atq; ignis cintilla,quae cuipiam corpori admota,id utiq; ad quartum non uret ob subiccti exiguitate. Si uero quantitas redundet, ut in exemplo piperis ad , liri
non tantum ex calefacici, uerum iuccendet, corpusq; adu ret. Concludunt igitur ex hoc medicamenti quantitatem, do sim necessariam esse pro auctione, imminutioncuc gradus, ut in minori quantitate,quam par sit exhibitum modi camentum gradum imminuat, in maiori uero ipsum adaugeat.Sententia horum clarissimorum Virorum Galeno, Auerroi,mueritati oppugnat Galenus namq; apertere ut praedi copo cximus statuit refractionem hanc exemplo calidi ut quinq; , med. incalidi ut tria,atq; imminutionem gradui ex ea compos .e n. c. s.
tione, siquidem ambo medicamenta in unum aptata alteru ex mutua actione,& passion conflatum ut quatuor conficidini. Utiod alias exemplo monstrabat cxterno , si quis aquam scruentissimam cum tepida immisceat, is enim clare
persentiet quam illam feruidam remissiorem factam et caui autem erroris horum uirorum est , tum quoniam Al- Lindi graduationi nimis credidere,ium quoniam exemplum illud perperam sibi accomodarunt, cum enim Alkindus statuat gradus per duplam solam proportionem supra temperatum , ita ut primus gradus exempli gratia calidi adsecundum , secundus ad tertium, tertius .ad quartum p crduplum semper excrescat contrario frigido nequaquam au-
80쪽
cto,potuerunt utiq; ex salso fundamento pronuntiare calidu in primo non remittere calidum, in tertio , quandoqui idem neq; etiam contrarium adiunctum est,quod caliditate illam intensam remittat. At nos quippe qui Galeni fundametis,& rei naturi innitimur, iure dicere possumus calidum hoc remissum intonsum calidum remittere ob contrariam sibi adnexam qualitatem , ut inferius clarius ostendetur. Decepit quin etiam eos exemplum illud falso desumptum, enim magna est dissimilitudo inter Platonem trahentem nauem cum Dionysii Pucros atq; medicamentum calidum ut tria, cum medicamento calidos ut unum , Plato quidem trahit cum puero navim, neq; aliquid habet ex parte pueri
connexum , quod prohibLat , at medicamentum calidum, ut
unum , si per gradum calefaciatu habet tamen frigidita tem adnexam , qua potest medicamentum calidum ut tria quodammodo pertundere, si enim ex nostra graduatione accipiamus medicamentum in tertios malterum calidum in primos in medicamento quidem prior quatuor erunt calidi partes, una rigidi in medicamento uero primi gradus
quatuor calidi, ctrcs ex frigidi coniungantur autem ambo , minuicem agant, cum in toto composito octo sint calidi paties o frigidi quatuor, totum itaq; ex ambobus mistum remissius factum erit,quam erat calidum in tertio gradu medicamentum simplex, proptereaquod in simplici hoc proportio est quatuor ad unum, in composito uero dupla
proportio quatuor ad octo , quae gradus est secundi, ut supta a nobis declaratum est , ita ut tota compositio remissa
erit a tertio ad secundum gradum. Errarunt postremo circa medicamenti quantitatem , quam adaugere tali inminuere gradus in medicamentis compositis sunt arbitrati nam quaero ab his, num ad nauis tractionem Socratis necessaria sit
magnitudo, uel paruitas pcr se' minime quidem dicent, sed selum per accidens , uis enim per quatuor exempli gratia gradus per se sufficit, qua Socrates navim trahit Si ictitur moles maior, aut minor per se nil ficit ad auctionem, imminutionem ueractionii, quoniam quantumuis maior,aut mim