장음표시 사용
21쪽
Grauissimum datem,quod omnibus subdat deorsum latis: Leuissimum quod omuibus iuperbertur furfuri laris.
Definit grauissimum dc leuis sinit. 5c dicit Grauissi ruinest quod substat omnibus quae deorsinii seruntur: Letissimum autem est quod supra eminet omnibus,quae iursiam Druntur. Et est in ciligendum inter ea quae deorlinii 5c sursum fersitur. r se id miti eccium non est leuissimum: licet omnibus si peremineatdcor u quae te ruinturturitim Est autem attendendum et hic utitur eo λςim quod est sursum di deorsum tanquam sursuria dc deor luna et
accipiat ad quae terminatur motus qui est a medici vel ad medium. Deinde cum dicit.
Omne autem quod fertur sursum aut deorsum. aut leuita,
tera aut grauitatem habeat aut utruml: at non ad idem nccesse est. Ad alia Gus grauia sunt Iturae: ut cer ad aqua, CT aqua
ultereὶ corpus igitur id quod uersatur inpos ite i' gra.
nitatem aut leuitatem habere. Fιeri enim non potest, ut inurimit feeundum naturam aut prcter naturam ad med iam aut e medio moueatur: latio. n. recta non competit ipsi natura. nam
uniu cuiusque eorporis implicis una esse latro dicebatur: quaare erit ideia quod ignis aut ceterorum quippiam corporum,quc recto motu cientur. quod si preter naturam feratur. si ea latio qua deorsum itur fit praeter naturam, sane, qua sursum pergitur,ipsi comperit secundum naturam. si pωter naturam
stilia. secundum naturam illa competet sane. PUuimus enim, si contrariorum motuum alter est cuipiam praeter naturam,alterum eidem competere secuniam naruram. Necesse autem omne quod frtur deorsum aut sursum aut leuitatem habere, aut grauitatem. aut ambo,non ad idem euotem Asmucem enim sunt grauia Cy leuia: puta aer ad aqua, G ad terram aqua. mod aurem circunfAtur corpur imis possibile habere grauitateni dat levitatem Nes enim secundunaturam neque praeter naturam conuenit ipsi moveri ad mea
dium uel a medio. secundum nai Aram quidem non est ipsi quae ARGY.it. tuum fim naturam, di altero praeter natura: ergo corpus quin tu neque habet grauitatem neque leuitatem. Deinde cli scit.
cum autem ad idem ttitum G pars secuti dum naturam se ratur veluti tota terra parvas glebad rimo qu: demst ut neque grauitatem neque leuitatem habeat Gam: nam aut ad meis
diam aut e medio sane ferri suapte natura et . deinde seri
nequit .ut iplum moueatur motu ad locum accommodato aut
sursum aut leor ara subiens detractionem: neq;.nfecunda nais turam nes prcser naturi alio motu moveri potest, aut ipsum aut pars ulla. Eadem. n. es ratio de toto er parte. Q niam autem in idem feruntur totum Cr pars seculum T.α s. naturam, puta tota terra Cyparuus bolus,accidit primum quidem nes leuitatem habere ipsam, neq; unum nessi grauitatem.
Rut enim viis ad medium aut a medio posset ferri secundum fuit Jus naturam. deinde. quia impossibile moveri eo qui secundum locum motu aut sursum aut deorsum detractum. Neque. mi breundum naturam contingit is moueri motu alio,neque praeternaturam .neq si,nis particularum nulli. Eadem. n. ra. tio de toto π partibus. Excludit quandam obiectionem. Dicebant enim quidam mpartes es korum sunt corruptibiles, ita τ extra proprium
sociam existentes mouentur naturaliter motu recto. IDia aute
elementa iecundum litam totalitatem sunt incorruptibilia ecnumquam extra proprium locii esse possunt unde in locis suisitiouentur circulariter: 5c siccorpiis quod circillariter mota tur iii sitio loco secundum suam totalitaterii trori oportet '' careat si alutate 5 leuitate. Ad hoc igitui excludendum Philosopitiis proponit, et, in eundem locum feruntur naturaliter pars & totum sicut tota terra dc unus bolus eius. & hoc patet ex quiete quia unumquodcv mouctur naturaliter ad locum in quoqineuit naturaliter: in eodem aut e loco quiescit natur liter tota terra δἰ pars eius unde mani una est et tota terra habeat inclinationem naturalem et moueatur ad medisi, si esset extra suum locum . sie ergo ex praemissis duo sequuntur: quorum primum cst et tot uni corpus quintum nullam habeat
erit idem alicui sic latorum. Quods prcter naturam feratur, si quidem quae Dorsum praeter naturam, uae sursum erit fecundum naturam. Si autem quκ surtium praeter natura quae leorsum secundum naturam. Posiuimus enim contrarium cui altera praeter naturam,alteram e . heundum naturam.
Ostendit propositum ex praemissis, dicens notum esse τ omne corpus quod fertur deo ritim aut sursum, habeat absolure grauitatem latast grauissimum siciat terra quae substat omnibiis: aut et habeat leuitatem ab solii te sicut ignis qui superpat omnibus aut habeat ambo no quidem rejectu eiusdem, sed respectit diuersoraim Media . n. clementa, aer de aqua sunt ad inuice grauia dc leuia. sicut aer est leuis per respectum ad aqua, quia supersemir ei: dc eadem ratione aqua ad terram .aer vero ad ignem quidem grauis est quia ilibstat ei de similiter aqua ad
aerem. Corpuς autena quod circulariter mouetur, impo sibile est m habeat grauitatem aut leuitatem nem enim potest moueri ad meditim vel a medio secundum naturam neq; praeter naturam. Et ' non possit secundum naturam hoc modo nio ueri manifestar P hoc, τ motus re his qui est ad melium, vel a medio iraturalis quatitor elementis est dictum est autem iii pra τ unus motus est naturalis vim simplicium corporim ergo inpleret tir τ corpus quod circillariter sertur fit eiusdem naturae cum aliquo corporum quod mouetiar motu recto: ius contrarium est supra ostensum. Similiter non potest dici et motus rectus propter hoc conueniat corpori mi od circulariter fertur: quia si unus contrariorum motuum inest alicui corpori praeter naturam alius moltis erit ei secundum naturam,
ut O lii praesetis patet. si ergo motus deorsum sit quinto corvii praeter naturam motus sursum erit ei seci indu naturam econuerso ..truram autem eorum est filium ut patet p praec ilippositione nunc inducta, T, si aliqua pars a corporeti traheretur no mouebitur nech sursium nem deorsum:
ecelesti t quia cum sit eade ratio de toto dc partibus, non convenit nemiciti corpori quinto,nem alicui parti eius. moueatur vel finnaturam ves praeter naturam alio motuu circulari.
Corpus coeleste τ nec generationi,nec corruptioni, n augmento nem alterationi subiectuin sit probatur.
simili modo rationi consentantum est e in generabile atque ARGY. incorruptibile ipsum esse exi limare,er nes incrementa decreametvisq; su cipere, neq; alterationibus sub ci pose . propterea ls omne s generatur ex contrario cr eas lectost studeam, ira identidem quod corrumpitur subiecta materia cr a conor is irio Cr a i contrarium sane corrumpitur,ut primis in sermoniis bus diximus. cotrariarum uero rem elationes contrariae sunt. ιSi igitur iubil huic contrarium esse potest, propterea s Cr coli Is uersioni nullus est contrari ut motus: natura recte id a contrais frijs accepisse uidetur quod ingenerabile erias incorruptibi, lle est. Generatio nanta: corruptios in ipse contrar/s est. Similiter autem rationabili existimare dei M. π quod in is T genitum σ incorruptibile Cr in augmentabile crinalteis rabile: propter fieri quidem omne generabile ex contrario et subiecto quodam: cr corrumpi militer supposito quodam cracontrario Cr in contrarium: quemadmodum in Primis dicturas sermonibus. Contrariorum autem σ lationes contrari si autem tale nihil contrarium contingit esse.eo quod circula.
cedentem rationem. sequitur ergo'corpus quintum j quod z tioni alicui non est contrarius motus,rem uidetur natura,s ciretii aliter sertur non moueatur a medio Uxl ad in diu: tuom η'enitum it incorruptibile exemisse a cono riis. inrcr
ieciuidit ira naturam ne P praeter naturam. Omne autem cor- .
rus habes grauitatem aut leuitatem mouetur utio horum ino contraria enim generatio Cr corruptis Vti
22쪽
PosJ philosophus ossendit diserentiam quinti corporis ad
alia 'orpora mi limthie ex Ialte leuitatista frauitatis, se-
dum ci corpora habent inclinationem ad inorum localem: hie ostendit differentiam quinti corporis ad corpora quae sunt hic lectitidium alios motus os dens et illud corpus non stibiicitur aliis motibus quibus haec corpora subiicii intum di primo ostendit hoc per ratione secundo per i gna. ibi 3 Videtur au-
in motum sempiternum potest essectum infinitum ti propter τὰ e
hoc talem virtutem oportet esse infinitam. Ipsum autem es
se ali ius rei secundum se conlyderatum, non est quantum:
tem di ratio Se. l. circa pratuum duo geli. primo proponitditio quod intendit: & dicit et sicut dictum est de quinto corpore Tcareat grauitate S leuitate similiter rationabile in estimare dertit in ipso et sit ingenitum & incorruptibile, & inaugmentabile, &inalterabile i. non subtemini generationi S corruptioni, iaci adsinento neque alterutioni Secundo ibi. propter similiter
quidem 5 c. F Probat propositum : N primo opendit corpus cceleste else ingenerabile ta incorruptibile, secundo m es in augmentabile. ibi q At .ero & augmentabile &c. F Tertio a Non es alterabile ibi 3 Si autem esiti inuit mentabile G
a rosa contrariorum cotrarii sunt motus: si tacue mouetur sumam,& graue deorsum. Sed motui naturali quinti corpo-
ris. qiai es motus circularis nullus motus est contrarius, ut in-l fra probabituri ergo hi te corpori nihil est contrarium. & ita
recte videtur natura fiet se excutiens stire eximes hoc corpus a contrarietate, tanquam filiarum i debens esse ingenitum &Dubitatio. corruptibile. Sed circa ea quae hie Arist dicit,duplex contis uid ere si duratio occurrit una quidem circa positionem eius, qua potu sit incor nit corpus coeli esse ingenerabile& incorruptibile, alia autem ruptibile. ea circa rationem ipsus. Sciendum est autem citi, ruptibile. Cit circa rationem iptius. ΛCenaum O autem circa primum,
robii Gra et quidam posuerunt coeli corpus esse generabile dicorruptimati ei sitia bile secundum inam naturam,sicut loanes Grammaticias qui dictus est philosophus Et ad suam intentionem instruenda primo utitur auctoritate platonis qui posuit colum esse genitit, B totum mundum. Secundo inaurit talein rationem, omnis e, , Virtus corporis finiti es finita ut probatur in Octauo Physe. sed virtus inita non potesse extendere ad durationem infini
tam: vnde per virilitem finitam n5 potest aliquid moueri temPore infinito ut ibidem probatur ergo corpus coeles e n5 habet virtutem ut sit infinitum tempore. Terrio obiicit se. In omni corpore naturali est materia S priuatio, ut patet in Pim Iec. a r. imo Physic. sed ubi cuncta est imateria cum priuatione es potena .c. 16. tia ad corruptionem ergo corpus coeleste est corruptibile. Si quis autem dicat et non est eadem materia coelestum cor o-rum S inferiorum, obiicit in contraritim quia secundum oporteret et materia esset composta ex eo. . quod es csimu ne titiam materiae, di ex eo quod ficit diuerstatem inter ma-n 1. . - terias. Sed haec necessitatem non habent. Quod enim Plator ' posuit coeli ingenitum no intellexit ex hoe vest generatio
ivnu Q ni subiectum quod A iist.hla negare intendit: sed quod nectile es ipsi in habere esse ab aliqua superiori causa utpoten Miltitu-Πς dinem di distensionem in suis partibus habens: per quod signatur esse et iis a primo uno causari a quo oportet multitudinem. causari Quod autem obiicit virtutem corporis coelestis esseCGauo Da finitam: soluit Averrois dieendo et, in corpore coelesti ea vi
π co τ', tus siue potentia ad motum secundum locum. Non est a uicinimp Ggn-x virtus sue potenti ad esse nem finita neque ins nita. Sed in hoc Ruerrois, manitisse dixit contra Aristo qui infra in hoc eodem libro m
nit in sempiternis inrtute ni ad hoe et siti semper, filii autem deceptus per hoc et existimauit virtutem essendi pertinere solum ad potentiam passiualix quae es potetia materiae, cum magis pertineat ad potentiam se ae quia uniimquodque est peritiam formam unde tantum S tam diu habet unaquaeque res de esse,quanta ea virtus ibi mae eitis:& sic non solum in corporibus coelestibus, sed etiam in substantiis eparatis est .irtus essendi temper Dicendum est ergo m illud quod requirit virtutem infinitam oportet esse infinitum: insilitum autem, stra
Philosophum in Primo physic pertinet ad quantitatem , t Ia Tillud quod quantitate caret neque finitum nesue infinitii est.
motus autem quantitatem habet , quae inensuratur tempore
di magnitudine, ut patet in Sexto Pny. di ideo virtus quae potnon enim habet partes sed totum est smul accidit autem ei et impartibst quantum uno qDidem modo fecitnds durationem, inquan ih itum es subiecti in motui. N per edi equens tempori, sicut vile
rerum variabilium. Vnde virtus cuiuslibet rei temporalis,
ius esse subiectum est variationi,non potest nis in dri rationem smitam. Alio autem modo esse alicuius rei petest per accides diei situm ex parte subiecti quod habet determinatam qnat titatem. Dicendum est er o, et ese coeli non est sublatauri
variationi nec tempori. unde non est qtiantum quantitate di
rationis, S per consequens ners finitum neque infinitum. est autem quantum secundum quantitatem corporis extensi &secundi in hoc est finiturii. Sic ergo dicendum et virtus eiasendi corporis coelestis est finita . Nee tamen sequitur m si adca primum ponit talem ratione Omne generabile fit ex eon trario & iubiecto quodam sue materia. Nam ex contrario fit aliquad sciat ex non peimanente ex subiecto sciat ex perma-τcri. mente ut patet primo Physe. 5 sin iliter etiam omne corruptibile corrumpit tir eesipete aliquo subiecto Et etiam omnis cor ruptio a contrario aestuo: omnis etiam corruptio 'terminatur in contraritim sciit dictum est in primis Sermonibus i. in pri, , . . Phys sed corpori quinto non est aliquid contrarium: e T. 44. n es generabile nec est corruptibile. Medium probat peressendum tempore snito: quia finitiam di insitatim temporis accidit ips esse res et non est subie mina varietati teniporis: n5 tamen pollet huiusmodi victus habere esse in itis nita magnitudine: .el etiam in maiori usi agnitudo coelesis eorroris. Similiter tertium q3 obiicit soluit Averrois per interempti coinE. 7,nem negat.n corpus coelesse habere materiam: sed dicit corpus coelese esse solum actu ens, ad quod comparatur animaeis sciit forma ad materiam. Et squidem intelligat T corpus ecclesie non habeat materiam secundum et dicitur materia in ordine ad motum ves mutationem versi dicit. se enitii etiam Aristo in octatio phys di Diioderinio Metaphy. ponit corpus Leci oeceleste habere materiam non ad esse sed ad ubi qilia sno est T. e. i. stibi em transmutationi quae in secundum este, sed ei quae est secreduin .hi. Si vero intelligat et corpus coelese nullo modo habet materiam vel quodclutis stibimilia , manifeste dicit sal sum. patet in m corpus illud est actu et s. alioquin non aheret in i, , hae inferiora. omne autem quod es actu ens uel est actus, iis fiatii e- .
est habens actum. non potest autem dici et corpii cocleae si riti hi si actus quia sc esset forma subsistens S esset aliquid intellectum ruas ita ein actu rion autem sentitas Prehensum. Oportet ergo in eo γ li eporec est ponere aliquod subiectim suae actuali tali non tamen oportet mistud sibiectum vel materia habeat pituati nem: quia priuatio nillil aliud es u absentia sernix quae est nata inesse huic autem materiae vel subiecto, non est nata incile alia Armat sed serina sua replet totam potentialitatena mat ria,cum sit quaeda in totalis S uniuersalis persectio: quod patet ex hoc et uirtus actitia eius est uniuersalis non particularis. sciit virtus inferiorum corporum . quorum sertarae, tanquam particulares existentes,non pollunt replere totam potentialiatatem materiae unde simus citin una serma remanet in materia priuatio Arimae alterius, quae est arta nata inesse . sicut etiavidemus m corpora inferiora sunt susceptibilia diuersa ruin tastirarum: sed corpus coeli non est fsurabile aliqua alia figura. Sic igitur in corpore coelesi non in priuatio alicuius formae, sed solum priuatio alicitius ubi. unde non est mutabile secum dum Armam per generationem & corruptionem, sed solum secundiam ubi. Ex quo pater Vmateria coelestis corporis est
alia 3 alterius rationis a materia inferiorum corporum . non
quidem per ahq iam compositionem sicut Philoponi sexistiamauit, sed per habitudinem ad diuersas formas: marum una Mitrer est totalis ci alia partialis sic enim potentiae diuer cantur siti x-:i inate diuerstatem actinim ad quos sunt. Manifestim est igitur ek iae coeli his et corpus coeli secsdum suain naturain non est subiectum turia igenerationi Scorruptioni utpote primum in genere mobia sinorum.
Lum di propinquissiimum rebus immobilibus. N inde es et mi in imuin nabet de motu mouenir enim solum motu loculi qida , nihil υariat intrinsectim res A inter motus locales habet imi
tum circularena:qui etiam minimum variationis habet quia in imotu spharico totum non mittat suum ubi subiecto, sed sola iratione, ut probatur in sexto physe. sed partes mutant ubi di heci , . uersiim etiam subiecto. non tamen dicimus secundum Fidem se Ca . catholicam T ccelum semper fuerit: licet dicamus et semper I 'st duraturum nee hoe es contra demonstrationem Aristo .hse postam non eram dicimus et inceperit esse per sene rationem, sed per uxum a primo principio a quo perficitur totum eε omnium rerum sciat etiam Philosophi posueriant. a quibus tamen in hoc disse limus: quia illi rotist Delmipioduxi meerela coaeternae sbi: nos autem ponimus cαlum esse progiictum a simplie Deo secundum tota in sui substantiain ab aliquo determinato rεnes conprincipio temporis. Contra quod tamen obstat Simplicius Ati tram ita notet . di Commentatori super lumc lora tripliciter. Primo ceptione.
23쪽
produxit coelum secundum suum esse no sicut ignis dicitur esse contrarius amiae contrarietate calidi di
ue rudulius ad uni vitile. cuni eise tuum sit ateriminia ' sting&talis cotrarietas requiritur in omnibus quaesoluant
imiariabile .leni per coelum ab iplo proce sit. Item, si boni ras Dei est caula rerum filiis et bonitas Dei ociosa di .acans antequam mundus etet,si ex aliquo determinato principio temporis incoepit. Item omne quod inccepit ei se aliqua deternunata parte temporis cum prius non fiterit hoc contingit ei ex ordine alicuius iuperioris motus: ex quo contingit, v hoc nucincoepit & no prius. sicut homo inccxpit esse tace di uo prius,
secundum ordinem reuolutionis coelestis corporis. Non est autem dare aliquam iuperiorem reuolutioncm aut motu ultra corpus coeleste: non ergo potest dici et corpus coeli ita minem coeperit m prius non diterit. Sed haec necessitatern non na-bent quod n primo dicitur cr Deus agit per tuum esse , non per aliquis sit peradditum verum est: led etiam esse suum noni est dissimi ilum a itio intelligere, sicut in nobis, nec etiam a tuoi velle.vnde produxit res ieci linii intelligere dc uelle tuum. A a IlIn his auxem quae producuntur ab aliquo agente, inquantum
h4 ῖ μ' i in intelli eis, di volen eportet esse id quod producitur hoc
modo sicut est intellectiun a producente, non autem eo mo
'do duo est iple producens s undum suu in esse. Vnde, sicut no. portet in id quod est productum a Deo producente secundu sui in esse .sit in aliis condi nibus tale quale est esse diuinum, sed quale est determinatum per eius intelligere,ita non est ne-
& corrumpuntur. huius ni odi autem contrarietatein consequitur contrarietas motuum secundum graue & leue per quorusubtractionem intelligitur corpus cccitae esse exemptum ab omnabus aliis contrariis, tire comitatur graue S leue. item Dubitatio. videtur secundum hoc et si contraristati corporum debet respondere contrarietas motuum et ignis magis sit contrariustςrrae q aquae,cum qua conuenit in tina qualitate,s in siccitate.
Sed dicendum et Philosophiit in hoc Libro agit de corporibus simplicibus secundum stu sic enim constituunt unitaersum ut partes, & secundum hoc maiorem contrarietas ignis ad terram Q ad aquam : licet ad a uam si maior contrarietas . ignis secundum qualitates actitias ta passuas quod pertinet ad Dubitatio. con syderationem Libri de Generatione. Videtur etiam nocx necesstate sequi quod corpori coesesi nihil sit contrarium, cxeoli rotui Ci culari, quo mouetur, nihil si contrarium:
l cessarium et id quia est productum a Deo sit tam diuturnum
quantum Deus, sed quantum determinatum est per ipsus Et hoc etiam potest dici circaqhiantitatem di inelisiuam coeli. Qilo d. n. cocltim tantam habeat quantitatem dc non niaiore ni prouenit ex determinatione intellinus diuini determinantis sibi talem quantitatem, di coartatis ei naturam proportionatam tali quantitati: sicut etiam exemit iplum a contrariis ut esset ingemuitia di incorruptibile ut dicitur in litera Quod m. dicitur recte seriise naturam importat astionem intellectus atentis propter aliquem finem non eium alia natura iuperiora a sessita exemit eum a conti artis nisi diuina. Similiter quod dicit bo' nitatem diuinam fuisse vacantem dcociolam ante producti Dem mundi no habet rationem. Ociolum enim dicitur, quod non consequitur snem ad quem est: bonitas autetia diuina non est propter cre citra unde creaturae eisent ociolae si non cor sequerentur diuinam bonitatem. diuina autem bonitas non eis set ociola etiani si nullam unquam creaturam produxi is t. Similiter etiam quod tertio coiicit locum liabet in agente particulari quod praesupponit tempus di in parte temporis aliqdsecit .d ita oportet et id quod fit proportionet ut tali agenti Nad aliam partem temporis di ad totum tempus vel main ad
caulam totius tenas oris. Sed nunc agimus de agente univcria,
li.quod produxit iplum totum temp' sumit cum his quae itini in tempore. xt ideo non habet hic locum quasto cum quari
tur quare nunc Zc tio prius quasi praesuppoliatur alia pars temporis praecedens, vel aliqua cauia uniueri alior caulans totumi tempus. Sed habet hic locum quaestio quare agens uniuersale, scilicet Deus,voluit tempus non esse semper di ea quae iunt in tempore quia dependet ex dcterminatione intelle bis ipsius, sicut in domo Artifex quantitatem alicuius partis domus a cipit secundum proportionem ad aliam partem vel totam domum: sed quantitatem totius domus determinat s in suum in minitatur tellectum di voluntatem. Restat autem alia con uderatio cirAril demo cademonstrationem Arist. quam obiicit Ioannes Grammati-
Ad tertia. lcus. quia li iunii generatur ex corrumpitur nisi quod habet contrariuri c. cum lubstantiae non sit contrarium aliquod quod imaxinre manifestum est in animalibus dc plantis .similiter etia nee figuris di relationibus est aliquid contrarium: nihil horum senerabitur aut corrumpet. Respondet autem ad hoc cius et hoe est intelligendum de contrario communiter dicto, prout includit etiam contrarietatem priuationi di speciei. Sic enim Aris loquitur de contrario in primo pi sicorum, ad qunos remittit. ita hoc modo contrarium inuenitur in o nitibus praedictis seut in or me est contrarium formato, dc infigura, tum fgurato priuatio autem non habet locum in corporibus
Substantiae coelestius ut dictum es. Hae autem responso & si fit ve- est alios c5 ra non tamen habet locum in proposito Arist enim dicit contraris sin trarietates motu tim localium respondete contrarietati corro proprias di riam: cum tamen certum si et priuationi non respondeat ali in Ma
spositiones quis motus localis. Unde dicendum est ' sicut iple post dicet ad forma. lubstantiae nihil es contrarium comtostum vel secudum materiam vel secundum Armam substatialem. est tamen aliquid sibi contrarium sm propita dispositionem ad talent formam.
quia etiam ignis in propria si hara eius di si irrema pars aeris circul trirer mouotur, ut in primo Meteororum dicituri. .cri L ac ii amen S igni es aliquid contrarium. Sed dicendum est, vε aer& isnis non mouentur circulariter quasi proprio motu,
sed detiar tintur per motum coeli. corpora autem ccxlesia mouentur circulariter proprio motu: unde non est smilis ratio. Item videtur contrarietas motuum non assequatur contra QO ncquid rietati mobilium. eadem enim subsantia numero quae sibi no nactuum cetrariat es susceptiua contrariorum ut dicitur in oraedica- cEtranetas mentis, Sua mouetur motibus e5trariis: qui sunt aci contro mobiliu in irra puta dealbatione & denigratione di similibus motibus. Wrat ona lpraeterea aer mouetur surium in loco aquae existens: S deo G sitionem. sum existens in loco ignis. Idem ergo contrariis motibus morietur: ξ sic contrarietas motuum non consequitur contrarietateva mobilium. Adhuc etiam videmus et eade anima mouetur motu virtutis di vitii qui sunt contrarii motus. Est autem circa hoc conliderandii ni et philosophus utitur hac propositione et,si motus non sint contrarii et etiam mobilia non sunt contraria: non autem ponit econuerso et, si mobilia non sunt contraria τ motus non sint contrarii: quia posset aliquis
dicere et omnitim corporum contrarietatem habentium sunt contra mi motus non autem omnes contrarii motus sunt contrario rurii contra quod praedictat obiectiones procedunt. T O men secundum rei veritatem contrarietas motuum naturaliacon emitur proprietatem activorum principiorum sue sera. inasum, ad quae consequitur motus, non autem contrario tem principiorum passilio ruria: siue materialium, quia eadem materia susceptiua est contrariorum: 5 ideo alterationes,quae
sunt ex principiis exiriniacis, nihil prohibet esse circa idem subiectum quamuis sint cotrariae si ita vero alter alio es ex principio intrinseco proueniens scut lanatio quando si per naturam oportet et contrarietas talium alterationium conicipia
tur contrarietatem mobilium : & eadem est ratio de motibus localibus de suibiis nunc intendit: huiusmodi enim motus consequuntur principia tirmalia intrinseca. Ad id vero, quod obiicitur de aere dicendum, contradictio 'ux includetur in
omnibus opposus habet in sui ratione et si se induin idem,& rethectu eiusdem. Motus autem aeris naturalis non est stir
sum ci aeorsum resbectu eius denu sed sursum quidem respectu aquae & terrae, deorsum vero respectu ignis. unde huiuia
modi motus non sunt contrarii non enim sunt ad coliti aria loca sed ad eundem locum: qui s. supereminet aquae, di iubsidet igni Quod autem dicitur de motu animae lectidum virtutem A vitium,non est ad propositum: quia huiusmodi motus nons sunt naturales, sed voluntarii.
Quinturia corpus is coelese, non esse sub ectum generationi ac corruptioni tmbus signis os editurox quo ipsum nec augeri aut minui posse deducitur.
At uero σ id quod decrescit a propinquo quodam ecce ARG. Ante subeunts resoltitionem in materiam augetur : hoc diae non habet id ex quo est ortum.
At uero G augmentabile omne augetur a connaturali ad τὰ l. ueniente, G resolutio in materiam. hure durem non ess ex quo
postquam philosophus ofendit et corpus quintum non est subie et una generationi & corruptioni: nie essendit et non ea subiectum augmeto ci diminutioni.& utitur tali cone. Citii
24쪽
corpus augmentabile est q tantum ad aliquid subiectum generationi A corruptioni ad cuius inani citarionem proponit, et omne corpus augmentabat augetur per appositione in alicuius connaturalis aduenientis: quod Ditini,cum prius esset arisimile iactum est stitisse per resolutione ira in propriam matcriam quae deposita forma priori, Almam corporis augmentandi a sumpti l .licut panis re tolutus in materiam occipit ser-mam carnis sita per additionem a s carnem exissente in radit augmencum unde ubicitiam es augmentum ibi oportet et sit generatio di corruptio in aliquid corpori autem coelesti no estuare es quid ex quo sit generatum, ut ostentum est: ergo non potest eue augmentabile uel dimi iuubile. Deinde cum dicit.
ARGY. Qisod si neque accre e re neque corrumpι potest, eiusdeme a pro. ecto sententis,s alterivionibus ipsum abyci non possi putare,alteratio enim motio est iu qualite. Qualitatis dutem babirus quidem dilpo ita non sine mutationibus in pas sionibur fuit. ιι sanitas atque morbus. que uero naturalium i corporum in passionibus mutuntur, ea uniuersa inocmenta suscipere decrementus uidemus,ut animalium corpora, partess tiiplorum,dis plantarum. etiam G elementorum mili modo. mare, ii corpus quod uersatur neq; incrementa, nes deal crementa suscipere potest,expers ipsum π altera tonam eo consentaneum ci rationi. palet igit ιν ex hisce quae dicta sunt, i id quod primum est eorporum perpetuum e se, ν neque accret scire, neque decressere,neque senescere.ntque alti rationibus.
ntque pallionibus subiicι: si qu hiam hisce quae sunt suppo.
ει autem est o maugmen asile er incorruptibile. eiusdem intellicius 43 si dipere inali rabile esse. Est quidem enim
alteratio malus scundiam quare. Qui tu autem habitus quia
dem dr d positionis non sine hi, quae sedandum passones Ina
tra nudationibus,pura sanuas cr languor. secudum paloanem aucem quaecunque tran mutantur pis seorum eo morum hahentia omnia er augmentum cr decrementum: puta desum alium corpora partes ipsorum er pia urum: smiliter π ατ ὰ , , Hςmentorum, Daque, siquidem circulare corpus nes ata. mentum bab re contingit, nes decrementum, rationabile crinalterabit e se. Qtiod quidem igitur se sternum, cr neque augmentum habens nes deerimentum, sed insenescibile er in alterabili, impus bile est primum corporanti. quis suppo. stas credit manifestum ex dictis est.
Necessia Ocendit et no sit stibi emnia alterationi. posset tamen viderii Ditis ronis alicui et breuis via remouendi alterationem a corpore Oaelesti, qua moviit ciet per remotionem contrarietatis. sicut. n. generatio est ex Aristo. contractis .ita , alteratio. Sed aduertendum eu is Atiu rem uit contrarietatem a quinto corpore, remoricndo ab eo contrarietatem motus. alteratio autem videtur fieri non solum secundum contrarietatem cui respondent contrarii motus locales qui iunt grauis e levis 5 eorum quae assequuntur sed etia ' sectandum alia contraria qtiae ad hoc non pertinent putas ccundiam album de nitrum: oc ideo utitur alia via quae tumitur ex parte augmentu G dicit et eiusdem rationis ea aestimare eteor . pus coeleste non sit alterabile, & τ non si aligmentabile icii corruptibile: quia altera io est motus iecundum qualitatem ut rect. a. dictum ea in Q Anio Physic. alteratio autem, ut in Sertimo T. c. g. Physe. osten uni est proprie fit fecundia ira tertiam specie qua Lςct. s. litatis quae est paasio et passibilis quai tas q)iam uis. narabitus dia .cas. dispolitio pertineant ad gentis qualitatis non tame caulantursiae transmutatione quae fit secundum passiones: sicut sanitasti languor proueniunt ex transmutatione frigidi Ec calidi humidi g sicci omnia autem corpora naturalia quae transmutantur secundum passionem vel passibilem qualitatem,per consequens videntur habere augmentum ci decrementum: sicut patet de corporibus animalium Ec de partibus eorum: dc etiam de plantis in quibus proprie es augmentum . ita etiam de He- mentis est que quidem ieeundum transmutationem calidi de frigidi rarenunt , conde santur: de per consequens trant mutantur in maiorem vel minorem quantitatem : quod est quo-
dammodo ausinentari de diminui se igitur patet q ,si coirus
quod circulariter motietur non lubiacet augmento vel decremento ir etiam non subiaceat alterationi. Ultimo autem epilogando concludit tirai septim esse ex dictis siquis velit eoi sentire prioribus demonserationibus non proteriae contradiacedo)m corpus primum quo s. mouetiir motu primo A pe secto i. circulari est sempiternum, 'itas non subiacens generationi S corruytioiar: neq; etiam habet augmentum neque decrementum ci non subiacet senectuti,ne .p alteratiotii nem passoni. Posset tamen obiici contra hanc Arist. rationein dia Aia ccxlsipliciter. Primo quidem contra cc lusonem vi detur enim esse te ratione fallunam corpus coeles e non alteretur: manifes e. n. apparet patiatur.
Lunain a sole illuminari,dc per umbram terra obseurari. Di Alteratiocendum est autem, duplex est alteratio. una quidem Pa;sitia, duplex. siti quam ita aliquid abiicitur,et etiam aliquid aliud additur si cui cuin aliquid alteratur de calido in frigidum, amittit cal rem & recipit frigiditatem: de talem alterationem quae fit per passones intendit hic philosophus excludere a corpore ecclesii. autem altera alteratio perfectiva quae sit lectitum m alia quid ab alio perscitur abs p alterius abiectione: qualem alterationemIonit Philosoplius in Secudo de Anima etiam in potentia sentit ina. 5c talem alterationem nihil prohibet esse in cor vos . roribus coelestibus: qiior quaedam recipiunt υirtutes ab alii secundum coniunctiones ci varios aspecilis absit: hoc et aliqdeorum propriam uirtuten amittat. Secundo obiicitur coi - An Ountra processum rationis hic inductu,non enim videtur esse ve- alte tantirum T quaculam alterantur augmentu & decrementum 'so- augmete seipiant. augmentoria enim ti decrementum fit per additis in primenemahomi quod est comicritim instit, tantiam citis quod ara T. e. a getur. ut dicitur in Libro de Citatione, A in 1ectando de Ania T.cῖ .ma,ti etiam hoc stipia dictum est hic atatem motus augmenti . non es nisi in animalibuη de plantis. nam ea vir rarast di conderisantur non augentur ex aliquo addito, ut probat in rto Phγse inconuenienter igil videtur hic Arist .attribuere motuin augmenti non. solum animalibus & i satis de partibus e5 ira, sed etiam elementis. Dicendum est autem ,τ Arist. at tribuit motum augmenti non solum animalibus di plantis &partibus eorum, sed etiam elementis. dicendum es autem τArist. hic loquitur de augmento pro quolibet motu quo aliqurtoscit in maiorem quantitatem. nondum enitar perfecte explicauerat naturam motus augmenti. Est autem sui consiletu Arist. redinis iit ante mani se statione veritatis utatur opinionibus com ludo est munib'. nec impedit virtutem probationis eius et silpra exesu ,eritatis sit augmentum a corpore coelesti per exclusonem additionis tentia alcorporis in ipsum quod augetur: quia sicut quod augetur per xa opinadditionem non est omnino liberum a gemeratione es corrim tubus viptione ita etiam quod augetur per rarefactionem. Est autem lcons yderandi uri r sis nanter in hae ratione momonein facit ide corporibus fit, scis: quia in corporibus Matinnaticis potest esse augmentia sne alteratione: puta re quadratum creuit apposto gnomone, sed non est alteratum ut dicitur in pratisi camentit: & e contrario potest aliquid alterari sine hoc et at seatur, sciit cum fit triangulus qualis quadrato. Deinde cum dicit.
Videtur autem Gratio te iis bis esse quae apparent. Cr ea ARGY. iis apparet testes esse etiam rationi. omnes enim homines dedi s rei iurationem habent: π uniuersi qui deos esse putant ta Graeci ii Barbari inum supremum locum diis tribuerunt, propterea quod immortali ad immortale est accommodati m. alio nos modo est impossibile. Si igitur quippiam est diuinum, quemadmodum CT est,ea sane quae deprima corporum lubstantiassim Iunt.bene rectes sunt dicta.
videtur autem erratio apparentibus testificari Crappso Deumrintia rationia Omnes enim homines de iijs habent exillima, o s grationem: Cr omnes eum qui sanum deo locum et tribuunt, erBarbari s Graeci qui curis quidem putant deos,palam ut imis mortali immortali coaptatum: impossibile enim aliter. quia cim igitur est aliquid diurnum, qtiemadmosum est ca nunc diricta de prima substantia corporea dicta sunt bene. Manifestat propositum etiam per signa: S dicit, τ ratio, Aea quae apparent probabiliter videtur in materia ista inuicem te ilicari. di ponit tria signa. o. primum est ex conia tinni
25쪽
lu minum opitiione: qui ponsit multos Deos uel min Deo, cui alias subflantias separatas ierit ire dii unt &omnes sic opinantes attribuci lii premum locum, . oelestem Deo sitie sint Barbari siue Gracci qui curuaue. s. Putant esse res diuinas. Sic autori attribuunt eium diuinis substantiis quasi adaptantes immortalem locum immortalibus S diuinis rebus: ut sic habitatio Dei in coelo intelligatur esse secundum similitudinem Nadaptationem: quia, . illud corpus inter ca tera cur pora magis accedit ad sinulitudinem spirituali lini stilinantiarium , dc diui narum est n. impossibile et aliter Deo habitatio coeli attribuat. quasi indigeat loco corporali a quo coli praehedatur. Si igitur ponendae i. ni tales res. immo et pro certo ponendae sunt, conicquens est quia bene sint dicta ea quae dicta lunt de prima sub statia corporali de corpore coeleiii: Di. est ingenitum ci imi assibile uitam uix autem existimam homines templa elle lo-- cum Dei: hoc tamen non existi inam ex parte ipsius Dei, ed.' ex parte colcntium Deum: quos oportet Deum in aliquo loco colere. unde templa corruptibilia sunt proportionabilia hohiti ibi is corruptibilibus,c Hil assi est incorruptibile proportionabile iiibstantiae diuinae. Secundum lignum ponit ibi.
Emergit ars hoc et per scissum respectu fidei humanae susp
eienter: in toto natis praeterito tepore pir traditam successo one mentoriam pol eris non mutatu ullo pacto fuisse iuditur aut in toto ultimo coelo aut in suarum partium ulla.
Accidit autem bee Cr per sensum s cienter ut at humo
nam diceretur fide vi. in omni enim praeterito tempore sicina dum traditam triuicem memoriam nihil uidetur transmuta. tum nes secundum totum extremum coelum, trique fecundum partem ipsitus propriam ullam. Quod quidem accipitur ab experientia longi teporis & dicit et id quod probatum est per rationem & per communem opinionem accidit i. consequitur suffcientem non quidem simpliciter sed sicut potest dici per comparationem ad hunianam fidem di quantum homines pollunt testificari de his quae par
Do tempore & a remotis viderunt. Secundum. n. memoriam, quam sui inuicem tradiderunt Astrolosi dii positioines di m tus coelesti uni corporum ob scrvante ,in toto praeterito tem pore non uidetur aliqiddtrani mutatum, nem secundum totu' coelum ne P leti induin H. - - -a quidem no ei ter
ad perimit in iratum perueniunt,dc ex eo paulatines recedunt: quod quidem non poli et tanto tempore latere in coelo natu leni Aria raliter generationi & corruptioni subiaceret. Nec tamen hoc: insuffi- est nece: satis led probabile: quanto enim ali uod est diutur entia.
- minat enim aethera tri lane. Quod quidem sint iii a nomine imposto ab Antiquis, quod durat vii ad praesens tempus: per quod datur intes si si ii ipsi
etiam hoc modo opinantur creta esse incorruptibile, sicut nos opinantur. It ne aliquis esitra hoc obiiceret maliqui circa ilium tempus coelum generabile di corruptibile posuerunt, subiun- sit . opiniones verin renouatae simi secundum diuerta tempora non lemel aut bis sed infinities supposita infinitate tem Poris. destriiuntur enim studia veritam per diuersas mutari nes in liis inferioribus accidentes: sed, quia mentes hominum naturaliter inclinantur ad veritatem cetiantibus impedimen iis renouantur studia. S homines tandem perueniunt ad op niones veras quae prius fuerunt. Opiniones autem falsas non necet se est renouari: ec ideo Antiqui opinantes τ primum corpus C coeli esset alterius naturae praeter quatitor clementa, nominati et tint iii prernum locum mundi aethera, ponentes. s. Cinomen ab eo quod semper currit senipiterno tempore: Th in enim in Graeco idem est quod currere. ted Anaxagoras male interpretatus est hoc nomen attribues ipsi in igia q)iasi cccleste corpus sit igneum. Ethe in enim in Graeco, idem est quod' ardere quod in proprium ignis: ledet coeleste corpus non sit
Motui circulari titillii omnino contrariari motum probatur,
:us tempus requiriti r ad hoc et ius nutatio de prisendatur: sicut transinutatio hominis non deprehenditur in duobus vel tribus annis in quibus deprehenditur transmi ratio canis uel alicuius altemis animalis breuiore vitam habentis. Posset igitur aliquis dacere et dc si coelum sit naturaliter corruptibile est tamen tam diuturnum, totum tempus, cuius memoria potest haberi non sui scit ad comprehedendam eius transinutationem. Tertium signum ponit ibi.
Videtur autem Cy ipsum nomen usque ad hoc lepus ab Antiquit hcc opinatis, quae Cr nos dicimus, successione traditum esse. Non enim semel nes bis, sed in inities easdem opiniones ad
nos acredere putare oportet. Q Mpropter,quia primum corpus diuersum quoddam eli a terra, ne,cere,atque aqua, aetherem seperum locum appellaverunt a semper currendo perpetuo tempore posita appestatione. Anaxagoras uero hes nominecutitur non recte: pro igne. n. Gherem dicit. videtur autem π nomen ab Antiquis ditum esse usque ad tempus praesens, hoc modo ex limantibus, quo quidem Cr nos dicimus. Non enim semel. neq: bis sed inlinit res oportet puta. re ea dema uenisse opiniones adnot. propter quod tangast ro quodam existente primo eo ore praeter terram G ignem Cr aerem, CT aquam,ctbera appellauerunt supremum locum. a currere simpersempiterno tempore ponentes denominatio. neri ipse. Anaxagoras autem utitur nomine hoc non bene: neas quo quin i ta nisi simplicia eorpora imi uerium integrate 'arissime deducitur.
putet autem ex dictis o cur impossibile est num reo plura ARCY esse ea: quae impliciae orpora dicuntur. simplicis enim corporis motum implicem esse necesse est: solos utilem motus hcis inplices dicimus esse, circularem. π re u G huius duas partes .unam qua a medio alterum,qua ad med um pergitur.
MAnifestum datem ex dictis quia o numerum impos T. et r. bile est se majorem dictorum corporum sinpliiscium. Simplicis quidem enim eorporis necesse nictum simplicem esse. solos eutem hos esse dicimus simplices. tam qui ei
eum, eum qui in re u cr huiusmoda duas partes. Hunci viisdem a medior hunc utilem ad medium. o Postv I losophus ostendit necesse esse a suod corpus praeter quatuor clementa hic ostendit et praeter is a corpora Dori requirit integritas iani uelli aliqa aliud corpus. A primo ostendit proposuum. Seesdo probat quoddam quod supposuerat. ibi alio latit citi no est circulationi Sc. I Dicit ergo primo et ex pradictis quabus probatum est esse quintum coartis praeter grauia S leuia, potest etiam manifestari et imp sibile est esse maiorem numerum simplicium corporum: qilia sciat si pra dictum est necesse es et cuiuslibet simplicis cor iis sit ausi iis motus smplex: sed non es alius motus simplex praeter praedictos: quorum .nus est circularis & alius est re tiri qui in
duas partes gauiditur. Nam motuum rectorum unus quidem est a medio. iii dicitur motus sursum: alius autem est ad medrum qui dicitur motus deorsum. hortim autem motiatim il
ille aris. ille autem qui est citcularis, Vnde relinquitiar π praeter praedicta corpora sinplicia tisi est aliquod corpus simplex: S ita integritas . iiiversi ex istis quin que corporibus conlisit Deinde cum dicit.
Non esse durem aliam lationem conuersioni contrarium,ex ARG.
compluribus qui iam sumere fidem potis .
Quod aurem non est circulationi contraria alia lario, ex T.ca . multis utim quis decipiet fidem. probat quoddam qu supposuerat s m motui circulari non Motui ci
si aliquis motus contrarius S hoc quidem napposuerat in de- eulari nuru mons ratione qlia probauit corpus coeli non esse subie irae , si monerationi& corruptioni: sed ideo hoc statim no probauit Iud st coniustulit probationem visis huc: quia hoc etiam valet ad osten- traiius. dendum et non sit maior numeriis sinplicium corporum. Si .ra motui circulari esset aliquis motus contrarius posset dici, et scut es duplex corpus qd mouetur motu recto propter contrarietatem huius motus sta etiam es duplex corpus quod motietur motu circulari hoc autem non continget s ccso et cor .pori circulari non si aliquis motus circularis contrarius. circa
26쪽
hoc ergo primo proponit quod intendit re dicit et per inultas
rationcs potesi aliquis accipere fidem a motui circulari no sit aliquis motus localis contrarius. Secunda ibi.
ARGY. Primo quidem ex eo, ura circviri exae lineae rectam oppo. ni maxime ponimus. Cone duum enim G curuum no solum
inter sese opposita esse uid ntur,sed etiam re coniuncta fiam.ls sumpta. marest qua est cotraria latio um motum maxime qui sit super linea recta eo resoni contrarium esse Macesse est. Aι hi qui super linea recta sunt, inter sese on siti sum ob loea: stipra enim o iusta disserentia loci atque
T car. Primum quidem: quia eis lari rectam opponi maxime ponimus. concituum eiura er gibbo um non solum adinvicem opponi videntur, sed o recis combinata cr iuxta se posita. lias si uide contraria aliqua est Iuliosa in recto maxime nocessariam contrariam, esse ad eum, qui in circuitu motum. rca c. me autem in recto, adinvicem opponuntiar propter loca.
moi enim sursum ei quod sorsum: ta loci est differentia cr
trarietatem autem secsidum disserentias aliquorum genetum, nihil prohibet in corpore coelesti esse puta secundum , par &in1par vel aliquid huiusmodi. Obiicit autem Ioannes Cranimaticiis contra id quod Philosophus videtur ponere concauit,3 sibbostitia opponi secundum relationem . quia relativa videntur simulesie: concauum autem tigibbosum non sunt s-mul ex necessitate: potest enim ee aliquod corpus sphaericum exterius conuextim ab si hoc cr si interius concautim : sed in hoc deceptus mit: quia Philosophus loquitur de coeatio & eontiexo Fin et inueruulitur in linea circulari, no autem sim mi ueniuntur in corpore spharico in quo unum potes ei se sine altero, non autem in linea. Deinde cum dicit.
Deindes quospiam eundem etiam rationem cr in recla his ARGY.neu in circunflexa: Iulionem enim ut a, ad B ei contrariam
esse dici qua a B ad A pergisciri is eam lationem dicit, quae super linea ricta lis: De enim Mira est: cluas exae utilem circa eadem puncta infinitae esse gant. Deinde sipis ex limes eandem rationem esse: quam Gin T. an
recto circulari: eam. n. quae ab A ad B ationem cotruriam ei quae a B ad A eum quae in recto diciti Iue.n. fuit esunt. circua
lares dat in infinitae titis erunt circa eadem signa.
Osendit propostum: circa quod eoniderandum est,et, si
in motu circulari si cctrarietas oporter lioc esse altero trium modorum: quortina vitiis est vi in torculari rectis si contrarius. Alitis modus es ut si aliqua contrarietas in ipss pa tibus mot circularis. Tertius, ut vim motui circulari alius motos circularis contrarietur. primo ergo ostendit m motui ci culari nonico intrariatur motus rectus. feci,ndo ostedit non
sit c6trarietas in partibus motus circularit. ibi 3 Deinde liquas cxistimat dicist Tertio et non si cotrarietas in toto motu circulari,vimus t motus circularis ad alium . ibi qAt uero nequc quae aliam dic. F Dicit ergo pristo et motui maxime circulari videtur opponi rectum. 1 inea enim recta nulla habet seacii Dcm. figura autem angulatis habet quandam fractionem, non Per totum sed in angulis. Sed figura circularis .idetur per i tum habere stactionem ac si totum esset angulis: di secundum hoc rectum & circulare videntur esse contraria quas maxime dictamia. D quia posset aliquis dicere et circulari non oppo nitur rectum, sed concavo opponitur contiexum sue gibb si in ad hanc obiectionem excludendam subitingit, et con Luna & gibbosunt i convexum non solum videtur habere oppositionem adinvicem .sed etia iii ad rectuin ad scinuicem au tem videntur habere oppostionem sevi combinata. di iuxta se posta idest secundum relationem. Nam cccauum dicitur re. spectu eorum quae incia sunt: gibbis uti vero respectu eorum qua extra sint: di se omni modo rectum eontrariatur circi lari sue accipiatur sub ratione concales siue sub ratione conueririi.&quia contrarietas molitum videtur esse secundum contrarietatem eorum in quibus est motus videi esse consequens, Q, s aliquis moriam si contrarius motui circulari molinae a stet cotrat ius motus rectus qui scilicet est super lineam rectam. sed motus recti contrai tantur adinvicem propter loca coir
mal motus enim quies sursum, contrariatur ei qui deorsum est: 'quia deorsum & ι ullum importist digerentiam & cotrarietatem loci: di se .ni motui recto cori ariabitur alius motus rectus di circularis: hoc autem est impossbile: quia vita unum . est contrarium)ergo impoti bile est et motiti circulari se alius 'n circula motus contrarius. Potest autem aliquis obtigere cotra: hoc ψpponat quod dicitur et cir iuri maxime e5trarianir rectum: dicium Munti est enim in Praedicamentis, et figurae nihil est contrarium. rectum autem & circulare sum disterentiae figurarum. Potes autetia dici et Philosophiix hic ex hypothesi loquitur & non sun
pliciter. s. n. esset ali id contrarium circulari, maxime cotra
riaretur sibi rectum ratione supra dicta Potest etiam dici, et in
quolibet genere inuenitur contrarietas ὀisserentiarum, ut pa- Re , tet De ino Metapli,seorum licet no si in omni genere con-
o. Me ε trarietas i erum. Et si enim rationale & irrationale sim con ari ita, uariae di fierentia non tamen homo B astrua sunt contrariae ui sp es. sc igitur ponitur contrarietas inter rectum di circula- auidit, re,non sciit inter species, sed sicut inter disserentias eiusdem
hecie iri scia eris. iiiiiiii modi autem contrarietas posset attendi in mo-' tibiis secundum differentiam rem ci circularis,quae no est contrarietas corruptiua: qualem intensit hic Pligo tophus excludere a corpore ecfem,scut est cotrarietas calidi di Digidi: conostendit non esse contrarietatem in partibus motus cimilaris di primo excludit contrarietatem a partibus huius m tus. Secundo onendit m contrarietas partise non suffrit ad contrarietatem totius ibi j Si autem di istae contraria: die. F Circa primum tria facit Primo ostendit, et non es centrarietas in partibus motus circularis 'quae accipiuntur secundum diuerias portiones circuli quae des nanturinter silo puncta. Secundo ostendit Q non est contrarietas in partibus motus circularis ,
quae accipiuntur secundum eundem semicirculum. ibi 3 similiter autem di quae in semicirculo die. l. Tertio osendit m non
est contrarietas in partibus motus circularis itae accipiunturm duos semicirculos. ibi U Similiter autem di υtim die. F Dicit ergo primo et posset aliquis existimare et eade tit ratio contrarietatis in motu qui es per lineam circularem di in motu , qui est per lineam rectam. Si enim designet irvna linea recta inter duo puncta quae sunt A & B, manicuum et incitus localis otii set super lineam rectam ab A in B,contrarius erit m tui locali qui fel e conuerso a B in A. sed non es smilis ratio si describatur una linea circi ilaris super duo puncta, quae sint AS B: quia inter duo puncta non potes esse nis υna linea rectar sed inter duo psicta post uni describi infinitae lineae citruae, quae sinit d mersae portiones citculorum: sequeretur igitur, si in itii qui est ab A in B per circularem lineam esset contrarius moltis qui ess a B in Α secundum linea nescircillarem insniti motus esent contrarii vita. Est autem attendendum et loco hi
b ius quod debita dice re q linea recta est una inter duo puncta, dixit m lilaxae rectae s uni finitae: quia, si accipiamus in diuersis locis duo pincta erint inter ea lineae reciae finitae: sed inter quaelibet duo pucta poterint describi lineae curuat infinitae. Obi Io Inis gracit autem contra hanc radionem Ioannes Grai mnat ictis: quia m tincaud non videtur m vni motui sint infiniti motus contrarii sed in tum in r niti infinitis: quia secundum unamquamcu portionem ei re nem Aristii qui deleribuntur super duo puncta erunt duo motus sibi in uice contrarii. Item videtur, et sit idem incoinreniensqa s
quitur ex contrarietate motuum rectov. inanifestum est.n. P
sic in inter duo psicta possunt describi infinitae lineae curuae, ita a centro mundi ad circunserentiam postlint describi infinitae lineae rectae. Sed dicendum est ad primum: m, si contrarietas sit motuit qui fiunt per lineas curuas lecundum cotrarietatem terminors, sciet accidit in motibus rectis: tequitur ex hae suppositione a quilibet moliri,qui fit a s in A, per quamcunque' linearum curuarum,sit contrarius motui qui est ab A in B: ec
27쪽
sse Miletur et non sollini uni motui stat infiniti motus con- et trarii sedet cuilibet infinito iii in monas ex una parte incipientium contrarientur infiniti motus qis incipiunt ex parte contraria. Ad lecundum dacendum: m infinitae lineae rect e quae sunt a centro ad circunserentia stitit aequales: & ideo desgnant candem distantiani inter esitrarios tet minos: Zc ideo in omni busta eadem ro contrarietatis, quae importat maximam distanti : sed omnes lineae curuae in nitae, quae describuntur supeadem p cta sunt inaequales: unde non est in eis eadem ratio contrarietatis: quia non est una & eadem distantia accepta se cundum quantitatem lineae curuae. Deinde eum dicit.
similito cr in semicirculo uno.viIut Ac,dd D, a D, ad C. est enim illa quae super diametro fit. semper enim unu a quod per lineam rectam dictare ponimus. similiter ratem er que in semicirculo uno .pula d Rad D, er u D. M G,Eudem enim V qua in diametro est. semper. n. unam quods distare secundum rectum ponimus.
Ostendit m non sit contrarietas in motu circulari secundum unum & eundem semicirculum posset enim aliquis dicere et motui qui es super unam lineam curuam ab A in B non contrariatur quilibet motus qui est a B, in A per quam n linea curuam: sed per uiarura & eandem: puta per unum semiciroilum. Sit autem tu micirculus G D dc si ita τ motus, qui est per semieit tum A G ad D contrarietur motui qui est super eundem semicireulum A D ad C. sed contra hoc procedit Aristo. ex hoc π eadem distamia reputatur quae est A C in D per semicirculum illi .istantiae quae accipitur per diametrum non et semicirculus si aqualis diametro sed quaa oem dis antiam inensuramus per lineam rectam. Cuius ratio est: quia omnis mensura debet esse certa & determinata di minima. inter duo autem puncta mensura lineae recta est certa de determinata: quia non rotest esse i si una: se ea minima omnium linearum quae sunt inter duo pii iacto. I in ea vero curuae inter duo puncta dclcribi possunt infinita quae omnes sunt maiores linea recta inter eadem puncta descripta Vnde distantia quae est inter duo pscta, mensuratur per lineam rectam S non per lineam curtia in se circuli seu cuiuslibet alteriis portionis circuli, aut maioris aut minoris portionis circuli. Cum igitur de contrarietatis ratione sit habeat maximam dictantiam vi dicitur in Decimo Metaphysicorum cum di sanita quae est inter duci puncta non mentiaretur secundum lineam quinam ed secundum rectam:
conte ens est a contrarietas terminorum non fuciat contra
metatem in motibus qui sunt super semicirculum: sed totum in motibus qui iunt super diametrum. Cbiicit autem contra hoc Ioannes Grammaticus: quia non solsi Geonti irae N Astolosi accipiunt quantitatem linea curuae per lineam rectam: sed etiam e conuerso probant enim quantit .lcm chordae per a cunam ouantitatem arcus per chordam. sed in hoc deficit ab intellectu Ari. non enim hoc intcndit Arist. et linea curua mensuretur per rectam: sed q, distantia quae est inter quotlibet duo puncta, meseretur per linea rictam ronciam dicta. Obiieit etiam et maxima distantia est in coelo quae est inter duo puniacta oppositae puta inter principium Ariciis, S principium Librae:& tunc si contrarietas ea maxilua diu.uia potest secundum hanc distantiam attendi cotrarietas in m tu citetitari sed du endu est,q, illa distantia maxime attenditur secundum uritate in diametri , non secundum quantitate semicirculi alioquin plus dis rei principis Arietis a principio Sagittarii, mod re spicit trino alii Gu, Q ar principio Librae O
t Similiter res sese habet st quispiam elaeulo facto latio
nem eam q*ae super astera fit Iemicircula, ei contrariam γα surrit lationi, quae super altero sit: uelati toto in circulo emque ab E ad F itur super Gsem circuludi qua ab Fad B perugitur in semicirculo H. Similiter autem Cr utiq; siquis circulam faciens eam quae in altera siemicirculo lationem contrarium ponat ei, quae in altero: puta in toto circvlo eam quae ab E, ad Z, eius qtii, l. semia circuli,er quae a Z, ad Et T semicirculo.
Ostendit non esse cotrarietatem in inora circulari sectat duos semicircillos: dc dicit m similis est ratio, siquis deleribens circulum totum ponat motum qui est in uno semicirculo contrariu in ei qui est in alio semicirculo. Sit .n. circulus, cuius diameter sit E Z diuides iesum in duos semicirculos: in uno quorum describatur I in alio T, posset ergo aliquis diuere et motui quies ab E ad Z per semicirculum i contrariatur motus cui est a Z ad Ε, per lemicirculum T: sed hoe improbatur e dem ratione qua dc primum: quia si distantia quae est inter E TU Z non mensuratur semicirculo: sed diametro E T. Adhuc alia ratio est: quia unus motus continuus est,qui incipiens ab E, venit in T. per semirculum .dc iterum per lemicirculum T redita Z in la duo autem motus contrarii, non possunt sibiinuicem contimiari, ut patet in Octauo Pl se. Deinde cum dicit.
mod si Crbae sunt contrariae, at non be siunt ob boe inter se contrariae lationes,quae uper toto circulo sunt. Si autem cr istae contrariae: sed nunq: σ qua in toto ei
eulo inuicem propter hoc contrarie. Ostendit quo d etiam si istae partes motuum circillarium
essent contrariae, n5 tamen propter hoc sequeretur quo)d contrarietas esset in motibus cucularibus secundum totum. Donenim sequitur ad contrarietatem partium contrarietas totius.
Et sic pater, quo'd id quod iam ostendit Philosophus de eoi
trarietate Partium motus circularis ex abundanti prosecutus est sit totaliter a motu es culari contrarietatem excluderet.
Deinde cum dicit. At uero ea utio circularit qua B, ad A, petitur, et con
28쪽
LIBEReoderi est motior eontraria vero tilio eontrari s es locis def.
nota. a contrario enim ad contrarium itur. At uero nes que ab A ad B.cire utilio cotraria ei qua ab A,ad G. ex eodem. n. in idem motus. Contraria autem determitiata ect latio ex coetirario in contrarium esse.
C stendit et toti motui circulari non est alius totus motus circularis contrarius: & hoe duabus rationibus quarum prima sumitur ex consyderatione ipsius motus cireularis in comm ni. sit ergo unus circulus, super quem in tribus punctis describantur Ati B&G, super hunc autem circulum intelligantur duo motus circulares: quorum virus incipiat ab A di per B vadat in G & se reuertatur ad A: alius autem motus e conuerso incipiens ab A primo vadat ad C, di se transiens per B reuertatur ad A : dicit ergo illos duos motus non esse contrarios. uterm enim horum inotuum ab eodem incipit, s. ab A di inicie terminatur l. in ipsum A di se patet missi duo motus non
incipiunt a contrario necta terminantur ad contrarium: c&r m in autem motu localis est qui est a contrario in contrarium. patet ergo pradictos motus circulares non esse contrarios. Obiicit autem contra hoc iterum loannes Grammaticus. primo quidem quia in diuersit videtur esse diuersa ratio contra-
rimatis. moueri. ii a contrario in contraritim determinat eo
trarietatem in motibus rectas: unde non oportet,sa talis c&rarietas n6 est in motibus circularibus, et propter hoc nulla contrarietas in eis esse possit. I tem sciit est de rsine motus contraria in motibus rectis et, sit de contrario in e&ramini: ita est de ratione niolus et se de uno in aliud. per hoc autem mOtiis circularis est ab eodem in idem no solum excluditur a motibus circularibus et non snt c&rarii sed etiam et penitus non fuit motus. Dicendum est autem ad primum, et esse a comtrar o in contraritim non est ratio cotrarietatis propria in motibus localibus,qui sunt secundum lineam rectam: ted es communis ratio contrarietatis in Oibus motibus ut patet in Quinto Phue si . Et huius ratio est: quia contrarietas est differentia In formam, ut ostengitur in Decimo Meta. motus autem habet Drma leti speciem ex suo termino. A ideo ha nullo motu p testes e contrarietas absque contrarietate terminorum. Ad
secundum dicenduin m motus circularis,quia es primus motuum minimum habet de diuerstate di plurimum de uni Gmnate. S hoc quidem apparet proportionabiliter in mobili Sin motu in mobili quidem quia non mutat suum ubi secunda totum, subiecto, sed lotum ratione: pars vero qualibet mutat stiunt x bi etiam stibiecto,ὐt osensiim est in Sexto Phy. Et similiter etia pars motus circularis est de uno in aliud subiecto dis. ferens: totus autem motus circularis est quidem de eodem in idem secundum subiectum sed est de uno in aliud disserens sola ratione. Si ii accipiatur circulatio una quae ab A redit in A, ipsum A quod est terminus a quo,&in quem ess idem subiecto: sed dieserens ratione inquantum accipitur ut principium ti finis. & ideo quia motus circularis plurimum habet de uniatate est natura eius longinqua a contrarietate . quae est maxima distantia. Et ideo talis motus competit primis corporibus quae sunt propinquisiva substantiis simplicibus, quae penitus
contrarietate carent. Secundam rationem ponit ibi
Quod, si circularis motio circularι esset eontraria, frustra aetera esset. Ad idem enim Id profectio per utrasque: praeterea id quod versatura quocuns uno incoeperit ad omnia se militer accedere contraria loea necesse est: sunt utilem loci contrarietates supra ex infra ante π retro sextram o snistrariationis uero contrarietates per locoram suet contrarietates.sι igitur aequalia essent. mores ipsorum no esses. si ulterum
superaret,alter profecto no esset. Ossare , si utras essent, frustra fune corpus alterum essent. suum non subiens motum. fru
stra. n. calceum eum scimus esse.cuius usus non est. At Deus σ
nasura nihil prorsus faciam frustra. si autem er esset que circum.ei quae cireum .contraria frustra utiq: esset altera. Ad idem enim se profectio per utrUs r
quia necese est quod circunfertur undectins incipiens in omisnia limiti re aduenire eontraria lacu.stivi aurem loci contra rietates sursum o deorsum: ante ex retro: σ dextrum erilis nistrum. Lationis autem contrarietates scutam Iocorum co
udictiones μηρ. siquidem enim aequales essent, non vlique 'r e to essent motus ipsarum . si autem ulter motus domi resurraruter utus non essent. lique, si ambo essent, mera utique esset
aureum corpus non motum eodem motu. Frustra euim eascia
mentum hoe scimus.euius non es ealciatio. Deus aurem σ na
Et haec quidem ratio sumitur per applicationem circularis motus ad corpora naturalia: quae quide ratio talis est. Si unus motus circularis esset cotrarius alii, oporteret, v alter eorum esset frustra: sed nihil est sitima in natura: ergo non sunt duo motus circulares contrarii Conditionalem autem probat sic. si effetu duo motus circulares contrarii oporteret Q corpora, quae mouerentur illas duobus motibus, transirent per eadent signa in circulo sgnata di hoc ostendit,quia contrarietas in tus localis exigit contrarietatem locoru,quae attingit vimincs mobilisi si ergo essent motus circulares contrarii, oporteret . loca desgnarentur contraria in circulo. In recta quidem linead gnantur sola duo loca contraria, quae scilicet maxime diasant alia vero loca fgnata per lineam rectam, quae sunt insan duo loca extrema: cuin non maxime dissent, non habent contrarietatem adinvicem sed in circulo cuiusl:bet puncti est accipere maximam distantiam ad aliquod aliud punctum circuli: quia a quolibet puncto sgnato in circulo contingit ducere aliquam diametrum quae es maxima linearum rectarum cadentium in circulo. dictum es autem et omnis distantia mensuratur secundum lineam rectam quia igitur ea quae motietur contrariis motibus necesse es attingere contraria loca necesse est, s motus circulares fiat contraria et utrun p corpus circulariter motum, a quouis puncto circuli moueri incipiat, perueniae ad omnia loca circuli suae omnia sunt contraria. Nec est inconueniens si in circulo describantur loca contraria secundum mnem partem: quia contrari crates loci accipiuntur nε solum secundona sursum. S deorsum, sed etiam secundum ante tiretro S dextrum ci snis rum. dictum es autem quod cetrarietates motus localis accipiuntur secundum contrarietates locorum: di se si motus circulares sunt contrarii, necessie est a ripi contrarietates in circulo secundum praedicta Fκ his autem sequitur quod alterum motuum vel eorporum esset stupra: via ,si aquales essent magnitudines motae, idesi aequalis virtuC tis,neutra ipsa ruin mouerelair: quia una totaliter impediret alteram cum oporteret vitiuau trans re per eadem loca: s vero alter motus dominaretur propter praeminentiam virtu- - 4. tit in altero mobilium vel n ouentium, consequens es quod alter motus esse n6 posset: quia totaliter impediret uiFer in tum sertiorem. Ital si ambo corpora essent quae essent nata moueri cotvrariis motibus circularibus, s sera esset alterum istorum corporum quod non posset moueri illo motu,qui impediretur per sertiorem. viamnquodq; enim dicimus cite seu Illud dusta quod non potest habere suuin usum. sciat dicimus calcia- mus est fmentum esse fila ra, o non potest aliquis calciari: & snuli- nra oter corpus erit sustra quod non poterit moueri proprio mo prio usu tu: di etiam motus erit fitistra quo nihil potes moueri. Sic et- retigo patet ' sisnt duo motus circulares contrarii necesse est aliquid esse frustra in natura: sed quod hoc sit impossbile probat se. Cinne quod est in natura, vel est a Deo, sicut primae res na- Cur natuturales vel est a natura,scut a secunda causa puta inseriores es Devidi i fictis: sed Dei is nihil ficit fiustra: quia,c in sit agens per in- citra nihillesiectionem agit propter finem. Similiter etiam natura nihil ρsit fusti P ficit filista: quia agit scut mota a Deo velut a primo moueri 'te:sciit sumta non inouetur fiustra inquantum emittitur a sagittante ad aliquod certum. Relinquitur ergo quod nihil in ii tura si fius ra. Lst autem attendendum quo a Aristoteles hieponit Deum male factorem coelestum corporum, te non sola
causam per modulii finis, ut quadam dixerunt. Cbiicit autem contia hanc rationem Ioannes Grammaticias via pari ra Ioa. Gra tione posset aliquis concitidere mo a in motibus in rectis rid sit obiectio contrarietas: quia contraria mobilia impediunt scinuicem. Sed dicendum nucid alia ratio est in motibus rectis di circul ribus propter auo. Primo quidelia quia duo corpora mouei tui contrariis motibus rectit absque eo qucid scinuicem impediant eo quo a non attenditur contrarietas in motibus recitanis secundum extrema linearum rectarum puta secsdum centrum natandi Scircunserentiam eius: a centro autem de cim 3 4 , nserenti I possinit infinitar lineae duci, ita quo did quod ira uetur per unam earum liti sum no impedat id quod inouetur
29쪽
georsum per aliam: sed in motu circulari eadem ratio contra fietatis est in omnibus partibus circul, & ideo oportebit et per eadem loca circuli utrunque trascat: & se ex necessitate oportet m motus circulatis contrarii seinitium impediant. Secundo est diuersa ratio utrobi*: quia corpus quod mouetur naturaliter motu recto sicut naturaliter cst aptum corrumpi. ita naturaliter est aptum impediri: unde, si impediatur. rici est hoc frusra sciit nec et corrumpatur. Sed corpiis circulariter motum, est naturaliter incorruptibile: unde non est natum impediri: vnde si in natura esset aliquod impedititium ipsus eiat obis let sitis ra. item potess obiici de motu planetarum qiii in . iaciatur propriis motibus ab occidente in orientem: quod vide motib' tur elle in contrarium motus firmamenti: quod mouetur moretarii tu diurno ab oriente in occidentem. Sed dicendum es et tales arietur motiis habent quidem aliquam diuersiaicin ab inuicem , quae tus pim desgnat aliquo modo diuersam naturam mobilium: non to orbis. men es aliqua contrarietas propter tria. primo quidem, quia huiusmodi diuersias non est secundum contrarios terminos, sed secundum contrarias vias perireniendi ad eundem terminum: puta quia firmamentum a puncto orientis mouetur ad
punctu occidentis per heniisphaeri u superius,& redit ad pun- . dum orientis per hemisphaerium inferius:& planeta mouetura puncto occidentis ad orientem per aliud heuii sphaeriuna moueri autem diue δε viis ad eundem finem non facit contrarietatem actio muta vel motuum sed pertinet ad diuertum ordinem motuum vel mobilium: quia quod nobiliori via pertingit ad terminum est nobilius,scut melior est Medicus qui est caciori via salutatem inducit Et inde est et motus primus firmamenti est nobilior secundo motu sui est planetarum , sicut S supremus orbis es nobilior: unde s ot bcs planetarum mouentur motu primi orbis absq; hoc et impediantiar a suis pro
ira iis motibus. Sectanda ro est quia quamuis uteri motus stiliper idem centri . tu tamen uteri motus super alios di alios polos, unde non sunt contrarii. Tertia ro est, quia non ituri in eode circulo sed motus planetarum sunt in inferioribus circulis: oportet autem contrarietatem attendi circa ean 3ena distantiam scut patet in motibus rectis suoru contrarietas conssit in iussantia centri di circunferentiae.
Quod an sit infinitum disse dum si di et circulariter motumitis nitum minime si probatur.
GY. Verum tibi haec satis emerserunt de reliquos con adirem soportet atque primo cooderandum est,utrum fit corpus quippiam infinitum ut complures antiquorum putarunt, an id a
sum unum quid A, eorum peperi nequeunt.
e. . o Ed,quoniam manifestum de his, o di reliquis in entinis dum est. Et primo,utrum s corpus infinitum, quemas Modam plurimi antiquorum Philasophorum putauerant: thoc unum est aliquod impossibilium. Popil philosophus ostendit persectione uniuersi, di ex quibus partibus eius perfectio integretur hic incipit inquirere dec cr. infinitate ipsi iis quia, Ut dicitur in Tertio Phy.quidain ratione persecti attribuerunt insitito potes autem aliquid dici infinitum tripliciter uno modo secundum magnitudinent alio modo siti numerum. Tertio modo fresidunt durationem. Primo igitur inquirit . triuia .niuersum si infinitum siri magnitudinem, Secredo utrum sit infinitum sm multitudinem virum. cst unus mundus tantum vel infiniti seuplures. ibi 3 Quia autem ntque plures &c. F Tertio utrum sit insultum durati ne quali seni per existens ibi s His autem determinatis Sc. Circa primum duo facit Primo osendit prooemialiter de quo est intentio secundo ex equitur propositum. ibi s Quod quidelgitur necesse Sc. F Crea primum tria facit. Primo os dit de quo est inretio ieci do i signat rcnem suae intentionis. ibis sic .n aut nullo modo Sc. i. 4ertio determinat modia agendi. ibis Necesse ira p die. l. Dicit ergo primo, uia malitico est ex praedictis et motui circulari non est aliquis motus contrarius di de aliis quae dicta sunt oportet nunc in edere ad ea quae residua sunt di primo inquirendu est viruin sit aliquod corp' infinitu in actu magnitudinem,scut primi antiquorsi Philosophoruna putaueruiat omnes 1 qui posueriinr virum Prin- ; stiri cipia naturale puta igne vel aerem,aut aqua aut aliquod na
P ' Sum holum: .el pol iis hoc est impossibile et sit aliquod eo
pus infinitu in actu sicut probatd est in. .Phy. supponendo tan et no st aliquod corpus praeter quatuor elemcnta sm opinionem aliorum: sed, a iam probauii et est at quod corpiis praeter quatuor elementa, repetit hanc e lyde rationem ut uni uerlatior si inquistio vetitatis. Deinde cum dicit.
Iloe. n.en illa modo res sese habeat,non puru sed totum ad ARGY.
veritaris contemplationem utis referi. Etenim hoc fere conitrarieturum omnia hisce,quae de natura tota aliquid dixerunc
principium σμιι o feri sane mus.
sic .uutillo modo habere se,non,dliquid modicum, sed totum liberie facit, cr omne ad eum quae de veritate specula a
tionem. Fere. n. hoc omnium principium eoi radictionum enunerantibus aliquid de tota natura erfuit, erit uti
Assgnat rationem suae intentionis ex diuerstate quae accidit Topter praedactam positionem. A primo proponit hanc diuertitate consequentem dc dicit: et non modicti differt in cd paratione ad speculatione ueritatis in Naturali Philosophia, vim hoc aut illo mo se habeat, i et si aliquod corpus infinitum smε magnitudine vel non sed magis inducit disserentia circa tota,
a circa tot se uniuersum di circa oem c Os Iderarionem natura
le. hoc. n. quod dictum es fere filii in praeterito dc erit in si ituro principi si omnium contradictionum inter eos qui aliquid enuntiauerunt de tota natura rerum illi. n. qui potueriint via si infinitum principium posuerunt alia fieri quas per separati nem ab illo principio ec sic propter infinitatem illius principii dixerunt generationem rei tim non deficerer sicut ii aliquis diceret qistidea infinita nisi la pollent fieri pones in infinitum. Illi vero qui potuerunt principia finita dixerunt res fieri in in- is nirim i per icciprocam congregationem & separationem elementorum. Ucinde cum circit.
ὀι quidem ex paruus exitas a uiruate su hil e qui exorbi u AMY.runt, longe progrediantur.decies inistres maiori ueluti si quispiam magnetudinem utiquam minimam sxerit esse. Ille enim mi lima magnitudine introducta,maximas rerum mathematiae aram utique dimouebiι. Atque hiatis eati ars principium maius quam magnitudinem esse. Idcirco quod in principio paruum o ni id in fine valde magnam emerget. in initum autem ex principiν uim quantitatis maximam habet. quare non est Asiar. dum nes egreditur rationem admirabilem diseretium esse ex
infiniri postiione. s quispiam sumpsierit infiniti corpus in rura
tione rerum qiappiam esse. Cnamobrem a principio reperenotes de ipso dicamus oporter.
Siquidem qui modicum tro gressus serit a veritate fit longe plus decies nitaris: sura stquis minimam aliquam dicat esse
magnitudinem se enim minimiam introducens maxima utique amouebit mathemalicorum. Haius autem cutis: quia princimpium uir te maius quam magnetusne. Quapropter quod in
principio morie m,in me si nitilium mugitum: infinitum auis tem princ ij habet uirtutem .s quanti maximam. ltas nihil inconueniens. res irrationabile mirabilem esse differetiam, ex
eo q, sumitur s est aliquod corpus infinitum: propter quod de' ido dicendum a principio resumentibus.
Assignat causain quare tanta diuersitas ex hoe sequatur: quia siquis modicum transfreditur a veritate circa principium procedens in υlteriora, fit magis longe a veritate decies millies : di hoc ideo, quia omnia subsequentia dependent ex suis principiis :& hoc maxime apparet in errore viariam, uia qui parum elongatur a recta viassos modum procedensi miti tu longe. Et pomi exen plum de eo quod dictisi est in his qui posuersit aliqua minimam magnitudine sicut Democritus posuit corpora indivisibilia sic ast introduces aliquod minimuin quantitate destri ut maximas propositiones Mathematic rum: puta v lineam datana eo tuigit secari in duo media : & huius causa eii, quia principium ci si modicum magnitudine seu quantit te, est tamen magna virtiate,s t ex modico semine producitur nasilia arbor. Et inde est, illud quod es iii dicti iu
30쪽
dica in prin i plo in sine ira illiplicatu quia pertingit ad totum
id ad iii Id se exteri lit vitalis principit: siue hoc sit verum si aeclium. infinitum autem ii ibet rationem principit: omnes. qui cim v sunt locuti de infinito polierunt infinit uni esse principitiin, . t di mira est in Tertio Physic. dccum hoc habet ma- ina virtutem quo ad quantitatem : quia excedit orni quantitatem latani. si igitur principium quod est minimum quantitate iacit ni agna in liberentiam in lequentibus multo inagis infinitum quod non solum excedit in virtute principii, sed et inquantitate: Ic ideo nem inco tu emens. ia es irrationabile est. si mirabilis dii r via i quatur in scientia naturali ex eo quosi inuin aliquod corpus esse infiniuin: & ideo de ho dicedum est restimen io Nonfuderationem nostra in a principio , quod supra accepimus de differentia inplicium corporum di composito mina. Deinde cum dicis.
Omne itas corput avi simplex aut eompositum esse necesse est. quare π infinitum ipsium,aut simplex. aut compsit merit. Atqui patet, si Amphe:a sui farta, compostium necessario fultura i p. volenim ex multitudine Ditis ae magnio latine constat, id cr multi rudine Cr magnitudine est farium.
tantum enrm erit quanta sunt ea ex quibut componitur atque constat. Re ut igitur indere, uerum limplicium quippiam cor
poram infestum magnitudine esse posse.an bo: feri nequeat.
Atque prius Mede primo corpore, uiso ac pertractato e reliquis tirnceps conbderemus.
Necesse uas omne eo ut, aut Dpliciam esse, aut compositorum: quare Crinfinitum, aut simplex sui compositum. sed
ar, sita s finitu simplieibur, necesse mitu ebe compositura
palam. E x sinati enim a muli:tudine σ magnitudine compositum, festum est er mιltitudine et magnitudine. tantum erumen ex quintis est compositum. R estat igitur uidere, utrum contingat aliquod simplicium in tum esse magnitudine, aut hoc impossibile. praeargumentantes autem de principio corporum s utendamus, σ de reliquis.
Ostendit quo ordine agedum sit. & dicit m necesse est omne se numero simplicium alit de numero compositorporum esse. unde oportet etiam quoia corquet infinit sit simplex aut coinpositu in . iterum mani lectuin est quo'd, si corpora simplicia essent finita inultitudine de magnitudine, nece: te est quo d compositu ni sit finitum di multitudine & magnitudine. Tantam enim quantitatem habet corpus composit ira, quanta est quantitas corporum simplicium , ex quibus compotitum est: ostentum est autem supra P corpora simplicia sunt Muta multitudine: quia non est aliquod corpus Prarier praedicta. Restat igitur videre, viri ni aliquod coretis simplicium sit infinitum magnitudine vel si hoc sit impossibile. Et hoc Didein ostendenius pruno argumentantes de primo corporum, quod scilicet circulariter mouetur: dc se intendemus ad reliqua corpora quae scilicet mouentur motu recto. Deinde cum dicit.
Corpus igitur quod aersatur, necessario omne festum esse, ex hisce patere potest. QMod quidem igitur necesse su corpus quod circunfertur festum esse omne,ex his palum.
Ostendit m non sit corpus infinitia: di primo propriis r6nibus de sine ulis corporibu ,secsido tribus coibus rationibus de omii bus ibi. 3 uriod quidem igitur non est infinitum corpus Sc. F Circa prinisi duo tacit. Primo ondit propositum in corpore quod circulariter moueriir, secundo in corporibus quae mouentur motu recto ibi J Sed adhuc nem quod ad medium δέ c. FCirca primum duo iacit. Priino proponit quod intenditti dicit et manifestum est ex his quae dicentur et necesse est que
omne corpus quod circulariter fertur sit finitum: hoc enim est Primum corporum. Deinde cum lcit.
Nam si corpus quod uersatur est in ira, infinitae profecto
erant Cr recte lineae: que e medio protrahuntur. insinitatu autem interuallii insinitum etiam est. Atque intervactum liueara
id irco, extra quod nulla magnitudo tanges lineas sumi potest. Hoc igitur insin tum esse necesse eli furiarum enim interuallum
p R I M V s. Iosemper si itura erit: fieri preterea potest,ut eo malus semper
Λ sanitur, et ad datura est. ire ea sera rartio est tarde stacio.
mas non est. Si igitur fieri nequit ut in instaιto tra itus stat:vique caelum si sit tonitura, interuarum et Tionatum essῆ necisse est: fieri pro Mnaa potest uti uri euelauuersetur.
St. n.io litura quod circunfertur corpus, infiti erant quea melio egredienter. In Niarum autem distantia infinita. instrinitam. n. istantia dico linearu carus nuri est ex ra sumere magnitudinE tangente lineas. Hsic igitur necesse est inmita esse. Finitarum n. temper erit finita. Arbae aut semper est data maiora acerpere. uiis quEadmodum nunerum scimus infinitum: quia maximus non est:eade ratio Cr de distantia. Si igitur uisint tum non est pertransire,inmetis autem ente necesse estantiam infinitam esse: non ut is continget circummoueri.
Probat propositura sex rationibus. Quarti prima talis est. si aliquod corpus es infinitum non poteti moueri circulariter: sed corpus primum mouetur circulariter: ergo non est infinitum. Primo ergo probat conditionalem sie: via, si corpus qucirculariter fertur est infinitum necesse est Faneae rectae, quae egrediantur a centro ipsus siri infinit ae: protenduntur enim quandiu durat corporis suantitatis. dictantia autem,quae ea in C ter infinitas, es infinita. Posset autem aliquis dicere m etiam si sint lineae infinitae a centro egredientes tamen inter eas es aliqua dictantia finita: quia omnis dissantia hiensuratur ii ecsidum tineam rectim posset autem aliqua linea finita protrahi infra duas praedictas lineas puta in proximioti a pinquitate ad centrum sed naani puni est et extra illa in lineam poterit alia linea recta maior protrahi inter illas lineas de quibus primo loquebamur. Et ideo dicit et non loquitur de distatia quam nimi utant tales lineat: sed illam distat iam dicit esse infinitam, quae mentii ratur per lineam, extra quatia tion est sumere aliquam aliam lineam maiorem quae tangat utra iam primarum l: nearum. Et talein distantiam probat esse infinitam dupliciter . primo quidem quia omnis talis aestatia finita es inter lineas egredientes a centro snitas oportet. n et idem sim termini linearaegredientium a centro A lineae finitae mensurantis extremam Silantiam inter eas. Secundo probat idem per hoc, et quai bet distantia data inter duas lineas mensuratas egredietes a centro es accipere aliam maiore, sicut quolibet numero dato est accipere maiore. unde sicut est infinitia in numeris ita ea infinio ita in tali distantia. Ex hoc sic arguit: infinitu non est piransire, ut probatii est in Sexto phy. sed scorpus t infinitum, necesse , i. .st et distantia si infinita inter lineas egredietes a centro Vt pro T.e.cs batii est ad hoc asit et fiat motus circularis oportet Q una linea egrediens a centro pertingat ad stum alterius. sic agitur nunqcontingeret aliquid circillariter moueri. Secundo ibi.
At vir uri coelum uidemus: rationes iam definiuimus con- ARG. uersionem corporis mot:snem euiuspiam esse. Coelum autem videmus circumuolui: cr ratione determinuuimus quia est uictitas circularis nactus.
Probat destriictionem consequentis dupliciter primo quide uia ad enium videmus et ccciti circulariter mouetur. secundo, quia supra per rationem Drobatum est et motus circularis es alicuius corporis: unde relinquitur Q impossibile sit esse corpus infinitum,quod circulariter mouetur.