장음표시 사용
41쪽
rescludit quandam obiectionem. 'ula Posset aliquis dicere et sit aliqtiod corpus extra coelum intelligibile, quod sit infinitu. di dicit q, omnia corpora quae sunt in loco sunt tensibilia: non enim fiant corpora Mathematica, quia talibus non debetur locus nisi secundum Metaphoram ut dicitur in Primo de Ceneratione. locus enim non qua ritur,nis propter motum ut di .e. citui in Quinto Phbsicorum . non autem mouentur nis corpote. 1 g. ra setis bilia di naturalia: nam Mathematica sunt extra motu ..c.' a . sic igiti r munii una est et quacsim corpora limi in loco, si int O. s. sentitalia de ex hoc concludit et corpiis infinitum non sit extra coelum neq; simpliciter c corpus infinitum, neque secundum quid id is corpus finitiani. cum .ia corpus omne tit finitum vel infniti in f equitur et nullum omnino corpus si extra ccxliiin:
quia si dicatur et sit intellectuale sequitur et si in loco: ex quo rontrair extractatum extra ii di intra fgnificant locum . sic igitur relinquitiar,' si aliquod corpus sit extra coelum finitum vel infinitum etsi sensibile: eo et nullum sensibile corrus est, quod non si in loco: quia etiam coelum qiioda modo est in to co, vi patet in auarto physcorum. mam festum est autem se c , eundum hoc viriuersaliter, et nullum corpus intelligibile, item finitum nem infinitum est extra coelum: quia extra inniscat locum: nihil autem est in loco nis eoi put sensibile Manuessumes etiam et nullum corpus infinitum sensibile es extra ccclis. Mensum est enim supra, et nullum corpus sensibile est infinitum. Quo d autem corpus iensbile siritum non si e&tra coelum non videtur hie probari sed iupponi: nis forte per hoc et omne eorpus le cst in loco: omnia autem loca continet tur infra coelse, vae determinans tribus motibus localibut supra posiis, qui sunt circa medium a medio S ad mediu in .
Non esse corpus infinitum sciat unum continuum ne scut distinctum quatuor rationibus lo
RGY. Licet etiam er rationes es ore ad Artificem digerendi magis accommodata . Nes enim uersari potest infinitum s fi . milium partium: quippe cum non sit medium in initi, id uero
quod uersatur circa medium moueatur: Neque rictu moveri, oportebit enim ulium tantum infinitum esse Ioctim, ad quem sua e natura mouebitur,er alium irem tantam, ad quem praeter naturam ferretur.
J Ationabilius autem est conar et ste. Neque. n. in eis ea seu pol sibile est moueri infinitum homiomerum ensemidium quidem ii initi non est. Quod autem in circuitu, circa medium mouetur. sed Cr neq- in rectum pos bile es ferri in Antium. Oportebit enim essertim esse tantum locum infinitum, in quem fertur secundum natarum: a ullum tantum,in quem
praeter naturam. Posu Philosophus ofendit nullum esse corpus infinitiam rationibus Philo ibi hicis i.quae senuimur ex principiis scientiae naturalis hie ostendit idem rationibus logicis i. quae stimonitis ex aliquibus communioribus principiis .el alis ilibus probabilibus ta non necessariis di hoc est quod dicit: est. i. contingit conari ad propositum ostendendum rationabilius ides per viam Logicam sic. s. fecitndum rationes se uetes unde alia litet a planior est quae sic habet. Magis autem Logicae arsumentari sic. Primo autem ostendit propositum de corpore infinito continuo. Secundo de non continuo. ibi i Sit autem non continuuSc. l. Circa primum duo facit. Primo ostendit et corpus ins . . nitum smilium partium existens,ns potest moueri circulariter: quod quideria probat per hoe r infiniti non est aliquod meditim sicut nec extremum: motus autem circularis es circa Medium ut supra habitum est: ergo dic. Secundo ostendit tribus rationibus et non est possibile et tale corpus infinitum motu recto moueatur: quarum pri a talis est. Omne corpus quod motietur motu recio potest moueri naturaliter & p violentiam. Q icquid autem mouetur per violentiam habet ali quem locum in qtiem mouetur violenter:& omne quod mo-tietur naturaliter habet aliquein locum in quem mouetur naturaliter. Locus autem omnis es aequalis locato: Sic ergo i quetur, et sint duo loca tanta,quantum est corpus infinitum: in quorum v num mouctur violeter & in alium naturaliter: hoe
autem est impe bile, is et sint di o loca infinita: sicut di ca, sint duo infinita corpora,vi lupra habitum est. Relinquitur ergo et
nullum corpus naturale si in nitum. Videtur autem vis η ratio Logica esse: quia procedit ex eo quod contingit corpori infinito inquantuni est infinitum,sue sit Mathematicum siuest naturale i habere medium & nsi habet e aliquid aquale extra se: supra autem positu aliqua similia sed non tanu principalia sed tar quarti allum pia ad munitulatione alior uni. Secundam rationem ponit ibi.
Praeterea scie natura motum habeat ricte pergendi, me xi ARGI. moueatur, utros prolecto modo motientes uires remitus esse
oporter. Vι res cirum i uitae sunt infiniti, o infiniti uires sint infinitae: quare crιd quod mouet, in uirum esse necesse .s. Est autem in hisee quae de motu sunt dicta ratio quaedam, qua domon siratur nitit fastorum potentia infinitam, nes quicq*am infinitorum fulta habere. Si igitur erit quod secundum nur
ram mouetur, G praeter naturum moueri potest,erunt infinis
ta duo: id inquam quod ste mouit, o id quod movetur. Adhue sive natura habet motum eius quod in rectum, M. M. σι
ε violentia mouetur, utroque modo oportetit infinitum esse mois uentem potentium. Quae enim infiniti in tu, er infesti in iis ruta uirtus. quare erit et mouens inlinitum. Rutis durim in his, quae de Notu, s i tirum babel infinitum virtutem finitorem . nes infinitoram fnitam. si igitur sicundum nuturum C praeter naturum contingit moueri.ergu Ac infinitur quod quidem mouens sic, tr quod mouitur.
Ratio talis es sue dicatur m corpus infinit si moueatur mo- sectea t4.όu recto naturaliter siue per violentiam sine utroque modo, oportet dicere et sit potentia mouens corpus infinii uni osten- sum est enim in Septimo Octatio Phys et omne quod in laetiit ab alio in ueriar non tollim in his q iae mouentur xvio T. e , lentiain de quibus magis eu manifestim, sed etiam in his. quae r . i. IDouentur naturaliter: sicut corpora grauia S leuia mouent a generante,vel remouente prohibens una autem fortius non moueatur a debiliori, inapoisibile est et infinitum citius υἱrtiis es infinita,moueatur a potentia finita mouentis: unde relinquitur et oportet potentiam mouentis esse infinitam. Manifestumo es autem, et si potentia si infinita erit rei infinitae:&e coniuerso si corpus infinitum est oportet Q virtus si infinita . s ergo est eorpus infinitum quod in uetur,necesse in q, corpus in Dens sit se infinitum . probatum ea enim in his quae de Votu Primo in Octauo Physicorum: m nullum snitorum habet vir Leari.
tutem infinitam nee aliquod infinitorum habet virtutem fini- T.ca 3. tam . sc igitur patet et si si corpus infinitum qu m Detur motu recto, oportet et moueatur a corpore ins nito. si ergo polia imas oe corpus infinitum contingit moueri, & secundum naturam oc praeter naturam,s militer continget secundum ut i que modum ' sint duo infinita s. illud quod movet se, i. naturaliter vel violenter & aliud quod mouetur. Hoc autem est impossbile et sint duo eorpora infinita υt supra ostensum est: e go non est possibile esse corpus infinitum quod moueatur in tu recto. Haec etiam ratio tosica est: quia procedit ex communi proprietate infiniti corporis,o ,s non habeat extra se aliud corpus aequale. Potest autem eκ hac ratione concludi non solum et sint duo infinita sed plura Nam si corpus infinitum motietur naturaliter corpus naturaliter ipsum mouens erit infini tum . di quia contingit ipsum moueri violenter, corpus quod movet ipsum violenter erit infinitum: A se erunt tria infini-B ta Rursias via motu ui ess .iolentus uni est naturalis alteri, ut stiora dictum es: sequitur et etiam si alitia corptis infiniti quod naturaliter hoc modo moueatur a virtute infinita. Te tiam rationem ponit ibi.
Praeterea quid ea id quod in initum moueti Nam si ipsum tinct
s sum mouet, animatum erit profecto: Hoc autem quo nam
pacto infinitum animal isse petes s sin aliud quippiam est.duo
retini inlinitu profecto: id inquam quod movet,eι id quod motitiar, forma, potentias diuersa. Adhue mouens dionisu quid est. si quidem. n. ipsum se u T. c. r. sum animatu erit: Hoe utilem quo pos bile infinisti esse animal si due aliud aliquid mouens: duo erunt in intra cr movens σ
quod mouetur diffrentia secundum formam a virtutem.
42쪽
r G. Et haec quidem ratio inducitur ad excludendum obuiatione quandam ad praedictam rationem. pollet. n aliquis dicere et corpus infinitum mouetur naturaliter non quidem ab alio, seu aTeipsis, sicut animalia dicuntur seipsa mouere: Sse non le-quitur elie duo corpora infinita, suod praemisa ratio concludebat: di ideo proponit et ii ecesse est dicere si si corpus infra:- tu,q mouens ipsum sit aliquid es ud qiua ,s moueret teipsum est et amniatum . hoe enim es proprium animalium et scipia inoueant si ergo corpus instas tum iit mouens seipsum, sequiatur et fit animal in initum: sed hoc non videtur ei se possibile, quia omne anomal habet determinatam figuram di determinatam proportionem partium ad totum: quod non competit infinito. sic igitur non potest diei et infinitum inoueat seipsum. Si aut dicatur et aliquid alitid moueat ipsi im semur et sint duo infinita .i mouens , quod mouetur. N ex hoc sequitur et cf-1erunt secundimi speciem A virtutem: quia morae as comparat ar ad mobile cetit actus ad potentiam hoc autem ea impossibile sicut prius dictum est. Deinde cum dicit.
si uniuersim autem non fit continutim .sed ut Democritus dicit,uc Leucippus. orpora uietis si it d tincta, unum ommu sese motum ne riti est: sunt enim flatiris distracta. N Murumetit in i orum uno inquiunt esse, perinde atque st quoisse' pararum avirum esset . Horum dulcia uti dicimus eundem essem Mura Mosse est. νο nans una gleba fertur, eo er uniuersa
terra mouetur. et totus ignos atq, sciarissa tande ad lacu fer otiar. sare si ea a polus habent, lanci corpus leue simpliciis ter erit: si canam si it leuis, uum erit particeps grauitatis.
Si autem nou corrnuum totum, sed quemadmodam dias Democritus Cr Leueippus detcrminarum tiacao, unum necessaria eri esse omneum motam . De rem nata pura quidem iguis figuris. Nasurum autem esse dicunt ipsorum unum, qu madmodum si aurum unum quodp L s grege sum. Horum eu em quemadmodum dicantis snte famam ectem euutem metum. Mi enim unus bolas,o tota terra feriar: o lotat quidem ignis et scin silla ciet eundem Incum. avare neque Ieue simpliciter nullum erit corporum,s omnia halent grati: armis utilem hasta, ctem, grave nassum erit. Oaendit non esie inscitum non continuum sed distinctum per interpolivionem vacui: sicut posieret Democritus ti Leucippus. lit hoc ostendit tribus ration biis. Circa qnarum pruna dicit et ii infinitii in non si viiii ii totum continutim, sed sicut dicunt Democritiis S Leucippiis re, diutingua tir vacuo intemnae o ponebant.n et corpora inditii sibilia non pessunt inuicem coniungi in si vacuo mediante)secutissum autem horum postionem sequitur m ccessarium sit omniunt esse unil in tum dicebant ii et ista corpora indivisibilia infinit: snt dete minata l. dioincta admitti em io una modo per figuras inquantum. .unum eorum ess pyramidale aliud phaeri ni aliud cub:ciam &scde alii: di iamen dirat naturam omnium eorum ea unam sic ut si liis dicat .et v numquodi eorum per se separatum si de iratura auri. ii autem eorum est vina natura, necesse est et sit unus di idem motu; eorum,no obstante V sunt minime partes corporum quia idem est motiis totius S partis, sicut totius terrae di υnius bolid. unius particulae: S tot' ignis S unius icimillaeo Si ergo omnia sunt ehisdem iraturae, A ha- obent eundem motu aut omnia morientur deorsum quasi h bentia grauitatem S sc nullum corpus erit simpliciter leue cum Omnia corpora dican ur esse ex his coinpolita aut omnia mouentur surtum quasi habentia leuitatem ci sic nullum comptis erit graue quod es impossibile Secunda ronem ponit ibi.
Praeterea spondus habent uel leuitutem: aut utrimu quid uniuers dat medium e rare autem esse nequit:quippe cum '
infinitum omnino autem etiam medium non est, atit ultimum.
nes hoc quidem est supra .hre autem instar er nullas Ialionis
locus corporibus erit: At lae s non fit, meus non erit. mo.
Mantur enim aut secundum naturam,uut preter uasuram nec se est: Haec utilem definita sunt proprijs alientis locis. adhuc, ct grauitarem habet aut leuitarem, erit aut exire. PRIMVs. 1 mum ab idiotiti dat medium: Hoe durem impos bile Ioni
A to ente. tuli eri, uti non est medium: nes extremam: neque hoe quidem sursum: hoe aute deorsum Nuctuis locus erit Oeaporibus lationis: hoe autem non existente.metus non erit. Necesse. n. moueri aut secandum naturam avt praeter naturam: Hre autem determinatu fune locis proprijs er alienis.
Et hac talis es. omne corpus graue mouetur ad medium: Secuda omne autem corpus leue mouetur ad extremum. si ergo aliquod .el quodlibet praedictorum indivis bilium corporum haberet grauitatem aut leuitatem: severetur et totius 1 patii contenti ex indivisibilibus corporibus ci vacuis intermediis si aliquod extremum aut medium: sed hoc est impotmile, cum totum istid spatium sit infinitum: relinquitur ergo hanc positi nem esse impossibilem Et quia hac ratio ualet ad destruedum infinitum qualiterciuim infiniis ponatur, sue sicut continuu sue scut non continuum. eo hanc eandem viterius ponit resubdit. Totali term Sc. dicit m uniuersaliter possvinus dicere et ubi non est medium S extremum ibi no es stitium, quod est extremum neque deorsum quod est niediit an quibus suppostis nullus locus erit, A corpora ferantur motu recto:
feruntur n. sursum vel deorsum. Sublato autem loco nullus erit motus: di omite quod mouetur necesse es moueri aut secundum naturam aut prater naturam: quod quidem determinatur per loca propria& aliena ,riam motus naturales dicum ... vitur quibris corpora molientur ad loca propria, motus autem , Τ 'violenti dicuntiar quibus mouentur ad loca alienae hoc autem ,
est impossibile τ motus auferatur a corporibus. ergo impos- .isi stile es ponere infinitum. Tertiam rationem ponit ibi. Q ς mi
Praeterea si tibι praeter naturum manet quippiam dat quo ferturigy ely Ioctim cuipiam rempetere nathra necesse est: qd quidem ex indisione putere potest Non omnia sanes ocis dat liuitatem bulere,quaedam non habere mense est. Antie stibi praeter nuttiram aliqvid nunet affertur, noerse cuiusdam e se .lterius hune laetim fe tam naturam. ' 7 'Hoc durem credibile ex ladactione. Neresse Char neque omnia .gratiiratem habere uia leuitat me sed hoc qinti hec aut non.
Dicit m lociis ad quem mouetur aliqi id praeter natura vel in quo Quescit praeter naturam necesse est et si citiusdam alterius secundum naturam ad quem, i natural ter inouetur ei in quo naturaliter quiescat: S hoc credibile fit ex inductione. NI
terra mouetur surtum praetcr naturam,ignis vero lem indum
naturam :& e conuerso snis deorsum praeter naturam, terra vero fresidum naturam. videmus autem quaeda moueri deorsum ti quadam sursum .s autem isa quaenio aetatur sursum, mouentur prater naturam, odortcbit dicere aliqua alia esse . quae in otientur suritim secvngum naturam: similiter si pon tur π ea quae mouentur deorsum, mouetur praeter naturam, necesse est ponere alia quae mouentur deorsiin secundum n tiara. Vnde non omnia habent gravitatem, neq; oia habent levi
Dilatent si a postionem pradictam: sed haec quide habent grauitatem quae naturaliter mouentur deorsum: hxc autem ito, quae naturaliter mouentur sit risi in
uniuersi igitur corpus ins virum non esse, ex his que dixi. ARGY.
Q πὀd quidem igitur non est corpus primo infinituri tabis manserim.
Ultimo at item epilogando concludit triani festiam esse ex in q, omnino non est corpus infinitum, scilicet infinitum continuum, nolue infinitum distincturi, per interpositionem vacui. Dicui riu autem liae ultimae rationes logicae Ulia procedunt ex cau: buIaa probab libus nondum plene Pro ait I.
Praemissis quibusdam, stor ad unitatem inundi astruendam rationes a fieri itur tum quietes tum motus ratione sim . N.
Nunc aute dicamur c ret plures es coeli non pos taloe ARGY.n. conbecrandum diximus se, st quiliam d. mcti stratam esse
de corporibus uti iuersali cr non purit, extra recinea lar ne nia
biti sorum esse poscisid si monem didi sim esse dumtaxas exis; et dehisce corporibus, quae indisnile ponant n
43쪽
nec, plures pq bile sit eo colles, dica
- mus. Hoc erum dicebamus intendendum, siquis nῖ pu
tat universiliter ostentum esse de eorporibus,s impossibile est esse extra mundum, de quocuns ipsorum,sed ylum in infinite positis dictam esse ratiorum.
Postqua philosophus ostenditqiresd uniuersum non est In finitum magnitudine hic ostendit et non sunt plures mussi numero nedum et sint infiniti. 5c primo dicit de quo est intentio. Secundo ex militur propos ira ibi .l Omnia enim de manent
Ad medium itaque quod hae st ferretur terra inde, bine
feriretur illue secundum naturam. Ex pra dictis stippo stionibus arguit ad propos m. primo
quidem ex parte motus. si enim sunt duo mundi oportet esse in utrocs aliquam terrain. terra ergo quae est in alio mundo, Sc. I Dicit erpo primo et quia ostensum est Q corpus totius uniuersi non ta infinitum restat dicendum et non es possibi. aut feretur ad medium huius mutaui per naturam,aut per violentiam: si per violentiam oportebit dicere secundum tertiam suppositionem et contraria loci mutatio qua es ab isto mundo in medium illius mundi, sit ei secundum naturam: & hoele esse plures coelos idest plures mundos. Iam enim supra diaximus et de hoc erat intendendum. Est autem coni derandum et supra Philosophus iacit mentionem : τ extra coelumn est aliquod corpus ns nem finitum nem infinitum: ev quo soquitur . non est alius insigus praetra istam esset. n. aliquod eoro . Gini, in upus extra coelum: & ideo is sui reter esset supra probatum, Q extra coelum non si aliquod corpus neque finitum nem in 1
nitum nihil restaret probandum: sed squis non putat i in superioribus si os ensem uniuersaliter de corporidus et, s im
possibile si quodcunm eorum esse extra mundum, sed solii mu ratio supra si inducia de corporibus quae ponuntur esse insipatet esse filissim quia a medio istius mundi i quam terra mouetur secundum naturam: ergo & ptimum est fallum set sint plures mundi. Secundo ibi.
-t si lac terra non vi manes, o hue natura sand Ierretur ARGTVnum enim eum motum,qui secundum naturam competi esse e stat. Et si manet hie non uiolentia: erferetur se eundura nat
rara bue. Una enim quae secundum naturam loci mutatio. 3 Arguit ad idem ex parte quietis. scut. iti manifestum est, Unatura terrae non patitur et moueatur secundum natura a menita secundum hoc adhuc resat videndum an sit possibile esse ualc dio huius mundi: ita etiam terrae natura hoc habet, τ in me-
plures coelos, sue plures mundos. Deinde cum dicit.
omnia itas corpora sui Cr natura er manent er etiam mouentur. Atque quo in loco non tu manen .ed eum secundum nuIuram feruntur: s ad quem non ut serentur, in eo manent natura. mo uero in Ioco is manent, ad eum ex visneferatur: CT ad quem vi feruntur,m eo ut quos manει. Praeterea fi haec latio ut 9.e uaria competit secundum naturum. Omnia enim Cr manent G mouentur scundum naturamo uiolentiam. Et secundum naturam quidem in quo munera non violentia, π feruntur rex in quem feruntur π manent . In quo autem uiolentis, feruntur uiolentia: Cr in quem uio.
ientia feruntur,uiolentia ετ manent. Adbae s ιioletia istatario,contraria seundum naturam.
Probat proposirem: & primo ostengit, τ tantum est unus mundus. Seeiando inquirit an possbile si esse plures mundos. ibi et Quod autem non solum unus. F Circa primum duo fi-
t. Primo osendit esse tantummodo,niura mundum ratione sumpta ex inferioribus corporibus, ex quibus Oes ponebant mundum existere. Secundo ostendit idem coniueniens esse ex
utrism corporibus tam inserioribus u coelestibus. ibi 3 Adhuc autem & per eas MFCirea primum duo secit. Primo inducit rationes ad propostum ostendendil,sec do probat quo iam quod stippo luerat ibi 3 Qiiod autem es aliquid Sc. F Circa primum ponit tres rationes. Secunda incipit ibi s Adhuc necesse &c. F Tertia ibi. .l Sed adhuc Sc. F Circa primum duo
facit. Primo praemittit tres suppositiones: quarum prima est, et, omnia corpora quiescunt di mouentur tam secundum naturam et etiam secundum violentiam: quod Midem habet,eritatem in corporibus inferioribus: quae cum sint generabilia dicorruptibilia sculper vim fortioris agentis pollunt permutari a sua specie ita etiam possunt remoueri a suo loco per in tum violentum. In eorporibus autem coelesibus nihil potest esse violetitum di extra naturam cs sint incorruptibilia. S cunda suppositio est in quocunq; loco aliqua corpora manent secundum naturam di non per violentiam, in illum locuper naturam ieruntur: S in quem iam locum e eonuerto, aliqua per naturam seruntur in illo loco naturaliter 'itiescunt di idem dicendum es circa violentiam: quia in quo loco aliqua quiescunt per .iolentiam in illum locum feruntur per violentiam: ti e conuerso Si ad aliquem locam seruntur per violet tiam, in illo loco per violentiam quiet cunt. Ex huius suppomtionis ratio est: quia cum quies in loco si finis motus localis, oportet motum proportionari quieti, sciit finis proportionatur his quae sunt ad finem. Tertia suppostio es, et, si aliqua loci intitatio si per violentiam alicui corpori, contraria est ei seredum naturam. sicut patet ex his,quae supra dicta sunt. S eundo ibi dio huius insidi qiuescat naturaliter. s ergo inde huc aelata terra manet hic non per violentiam. sed per naturam, sequitur psecundam suppolationein m ab illo medio firetur hue secui dum natura. di hoc ideo: quia unus est motus vel una loci mutatio terrae secundum naturam. Vnde non potes esse et utercvmotus si terrae naturalis, fab illo medio ad ista: Nabiso ad illud. Deinde cum dicit.
praeterea mundos uniuersos ex eisdem corporibus constare. Q . lcum sint eiusdem natur necesse est . corporum etiam unuma quodque potentiam eundem habere necesse est,ut terra, ignem, ex ea quae inter haee colloeaηtaν . Nam si hec solo contientia nomine: er non forma, eluem ea, quae illie er hie sunt distin tu uniuersum quoque,nomine profecto tantum mandus diceatur. Patet igitur is uerum .liud e medio.dliud ad media aptum
. esse suapte natura ferri: I ignis omnis eiusdem est formae, cy
tinum quodq; etiam caeterorum, quemadmodum ex hae paries ignis, quae hoe in mundo sunt. Adhue netes en omnes mundos ex eisdem esse corporibus T.e. t. Imiliter quidem existentes secundum naturum. sed adduc η eesse est o corporum unumquodi eundem habere virtvrem , ut puta leo Cnem, er terram, i intermedia eorum. si enιm aequitioea haec Cr non secundum eandem ictum dicuntur, quae ibi his quae apud nos, ex fottis equivoce utri dicetar mundus. palam igitur quod hoe quide a medio ferri natura est hoc uuatem ad medium ipsorum: siquidem omnis eiusdem sp citi ignis igni π aliorum uncimquodque,et emadmodum cr quae in hoc partes ignis.
Ponit secunilam rationem quae excludit quendam desectsi, a quem posset aliquis imponere primae rationi. Posset. n. aliquis ad primam rationem respondere et terra quae est in illo naian
do est alteritis naturae qua in terra,quae est in hoc mundo. priu mo ergo Arist. hoc ex ludit secundo ev hoc arguit ad propositim. ibi .l Nata sunt igitur ferri P Tertio excludit quandam obiectionem ibi Dignis re autem die.. I Ostendit autem primo terram qita est in alio mundo esse eiusdem nat in cum terra quae est in hoc mi do. primo quidem ratione a cepta ex parte mundi. Secundo ratione aecepta est parte in
tus.ibi Quod autem necesse sit 5e. Dicit ergo primo, o , si plures mundi qui ponuntur fiat smilis naturae, necesse eu τ int ex eisdem corpor:bus: A adhue .lterius necesse est, quo d
unumquodq; illorum corpor si liabeat eandem virtutem cum corpore, uod est in hoc mundo: A se oportet ignem di te ram esse eiusdem .irtutis in quolibet illorum mundorum. &eadem ratio est de iiit ei med is corporibus, quae sunt aer, es aqua: quia s corpora quae sunt ibi in alio mundo. dicant atqui uoce cum corporibus quae sunt apud nos & in hoc mundo, cinon secundum eandem ideam t. non secundum eandem sporiem,consequens erit m etiam ipsum totiun constans ex linidi partibus
44쪽
partibus aequivoce dicamr mundus. Ex partibus n diuerss in specie necesse est & totum diuersum in specie componi hoc au btem non videntur intendere qui ponunt plures mundos , sed univoce utuntur nomine mundi. Unde sequitur secuduiti eorum intentionem v corpora quae sunt in ditiosa mundis, habeant eandem virtutem:& ita manifestim est,et etiam in allic mundis sciit S in isto aliquod ipsorum corporum ex quibus constituitur mundus natum sit ferri a medio, quod competit igni: aliud autem ad medium quod competit terrae: si hoe verum est et omnis ignis omni igni es eiusdem speciei, in qu clinque mundo sit ignis: scilici diuersae partes ignis S in hoc mundo existentis simi unius speciei:& eadem es ratio de aliis corporibus. Deinde cum dicit.
Haec autem ita si se habere recessimis ex se post ionibus bi
sce patet, quas de moribus prius vitalimus. Nam Cr motiones mirae sunt, Cr unumquias elemetorum per unum queras motuum ducitur. mirect moriones eudem sant. er elementa Int
rauem ubn necesse est. Quod aut nec se sit ' Mese habere ex his pae circa mo
tus suppositionibus mavisi a. Motus. n. finitio et unu eda: elementora dicitar scdmunu quendam motu I. Quare spia 'dem er motus id Cr elemensa nec se es esse alis eadem.
Ostendit idem ratione accepta ex parte motus ti dicit mami stum esse et necesse sese se habete, sicut dictuin es de uniformitate corporum quae sunt in diuersis mundis ex suppositionibus,quae accipiuntur circa motus. Vocat autem suppos-tiones ea quibus utitur ad propostum ostendendum propter hoc, quia hac supponuntur sicut principia licet quaedam eorus upi a fuerim probata in autem una suppositio, et motus stat niti t. determinatismi pecies non .n sunt infinitae species motuum smplicium, sed tres tantum in supra probatum cs.Secunda supposito est, τ quolibet elementorum dicitur smet habet naturam ad alique viri ira motum: sciat terra Eicitur gratiis propter habitudinem ad motum deorsum: ignis dicitur letiis propter aptitudine ad motum sursum quia igitur sunt determinata species motus, necesse es q snt determinata loea. unde niolus sim speciem iri molibet mundo: & quia unum- quod a elementorum dicitur secundum aliquem motuum,necesse es vltei iusto, elementa sint eadem siti speciem v blq3, i. iin quolibet mundo. Deinde cum dicit
Pariet 4ur terre quae in alio mundo sunt,dd hoe medium
Eptae sunt serri. Et ignit et qui est ibi,ad hoe Urinti ferri sua,
pte natura potestat impossibile est St. n. hoe eveniat, sursum quidem terra suo in nudo .ignem istis ad medium ferri necesse est. simili modo er terra que o hie.e medio secandam nultiraso medrum ictius mu ida petentem necesse est: propterea q mandi inter se talem habent positionem. Atit n. penedum non est eundem corporum naturam simplicium in coelis pluris
Fus esse, aut seandem esse ponamus .iprum medium unu er Hiseimum itidem una faciamus necesse est chod sitae absurdum
emat,uno plures esse mandos impos bile est.
Narae sunt igiturhoi,s adbee quid ri med a quae in alio
mundo terrae partes: er udbee quidem extremes. i ibi ignis, r
sed impos miti. I enim Me decideris, nec se est ferri sursum
quidem terram in proprio mundo, ignem autem ad medium. Similiter autem Cr eam quae hie terrum a medio ferri secuti. dum natarum latam ad id quod ibi medium propter mundos.' pons adinvicem. Aut enim non penendum eandem esse naturum simplicium corporum in pluribus coelis,aut dicentes' medium unum, necesse est facere π unum extremum.
Hoc autem existente in consequenti Nos bile est te mundos
plures uno. Ex praemisss arguit ad propositum. s enim corpora, quae sunt in quolibet mundo sunt eiusdem speciei videmus autem et omnes partes terrae Mae sunt in hoc niundo ferretur ad hoc
medium huius inuis di omnis ignis ad extremum huius) con
sequeris erit,et etia omnes partes terrae quae sunt in quo tuna alio mundo, aeriantur ad medium huius mundi: & omnes partes ignis quae sint in quocunq; alio mundo feruntur ad extremum huius munda: sed hoe est impossbile. si enim hoc accidere necesse est,ia, terra quae est in alio mundo ferretur sursum in proprio suo mundo: A et ignis in illo in udo serretur ad medium: ta sit alli ratione, terra quae est in hoc inundo ferretur secunduin naturam a medio huius m udi in medium illitis mundi:& hoc necesse est sequi propter dispositionem mundorum, qui talem situm habent, ut medium virtus mundi sit distans a medio alterius: & sc non potest terra ad media alterius mundi moneri nisi recedat a medio sui mundi mota versus extremum quod est moueri sursum. similiter, quia extrema diuersorum mundorum habent diuersum stum, necesse est et, si ignis debeat ferri ad extremum alterius mundi, τ recedat ab extremo proprii naudi quod est moueri deor miti proprio inundo. Haec autem sunt inconuenientia: quia aut ponendum est non sit eadem natura simplicium corporum in pluribus inuuis, quod supra improbatum es: aut si dicannus etia eandenaturam & velimus vitare praeducta inconuenientia, quae s quuntur ex diu et state mediorum ti extremorum, necesse est ponere viruin solum medium, ad quod seriatur omnia grati iaubicim a sint de unum extremum ad quod stratur omnia is
uia ubicunm snt: quo posto impossibile est esse plures inumdos: quia ad unitatem medii & extremi, sequitur unitas circuli icii sphari. Deinde cum dicit.
Censere autem etiam fimplicium esse naturum, si minas diaplas a proprijs locis distent, metus egressitur rationis: Quid enim refert tanta longitudine an tanta distent Differunt enim tanto ratione magis, quanto plus distini. formam utilem ea dem habent .
Dignificare ratem aliam esse naturum simplicium cormaeram. si distent minus uel plus a propriis locis, irrationabile. Quid enim loret tanta quidem dicere longitudine distare, aut tanta s digeri enim secundiam rationem quanto plus magis species autem eadem. Excludit qliandam obiectionem qua posset aliquis dicere, et eorrora quae sunt in alio mundo non mouentur ad medium ti eutremum huius mi si, propter distantiam: sed ipse hoe excludens dicit et irrationabile est digni in reputare q, si alia natura smplicium corporum propter hoc τ distant plus vel minus a propriis locis, ita. s. et ad propria loca motieantur de propinquo 1 non de remoto. non enim videtur differre quantum ad naturam corporis,et per tantam longitudinem uiset a suo loco vel per maiorem: quia disteretia mediorum mathematica non diuersficat nare ram. est enim secsduni rationem, Q quanto plus corpus appropinquat ad suum locum tuto magis velociter moneatur. ita tamen et species sit eadem & in ius A mobilis differentia enim velocitatis est secundum quantitatem non Fm speciem,scit di differentia longitudinis.
Ratio ad idem assertur, ex qua, naturalium corporum determinata cile loca ad quae dia
quibus mouentur naturaliter, dati,sune constat
at uero motum ipsorum ubquem re necesse est: paret enim
ipsa moueri. Omnibus ne igitur motibus ut moueri. contra
rijss dicemus f At quod omnino moueri aptum non est.id ut vi
moueatur feri nequit. si igitur est quispiam motus ipsorori seis
cundum naturum, eorum sane quae sunt eius)em formae σφgulorum ad unum numero lacum, ad hoc inquam medium
o ad hoe ultimum,motionem esse necisse est. 3
SEd adhuc nec sye ed esse aliquem motum ipsorum. Quod
quies.n. mouentar mans ues utru igitur ut omnibus dicemus moueri motibus,ri contrariis 1ed quod non natum est
omnino moueri, possibile hoe mouoi uiolentia. si igitis saliquis motus ipsoru secundu natura.necesses eorum,nitie f-
45쪽
milis spetiei, singulorum,ddunti numero Iecu ex ire movi turpura udbne aliquod medium. ad boe aliquod extremum.
Praemissi duabut rationibus ad ollandendum unitate mundi, Hie Arist. ponit te Iam racionem ad idem.γxqiaide addit quoddam aliud quod videbatur deficere ad pruinam ratione. Follet enim aliquis dicere,q- eorporibus non inest moueti naturaliter ad aliqua loca determinata vel si ad aliqua loea determinata mouentur ea ouae sunt unius speciei & diuersa siti numerum mouentur ad loca diuersa sectandum numerum, quae conueniunt in specie non autem ad eundem locum seclidum numerum scut prima ratio supponebat. Ad haec igitur certificanda philosophus inducit tertiani rationem circa quam. tria facit. Primo ponit rationem. Secundo excludit quandam obiectioneni. ibi AE Si autem ad speciem eadem &c. P Tertio infert principalem conclusionem ibi 3 ltam necessarium Se. F Dicit ergo primo, nectitaritim esse et sit aliquis inotus pradictoriam corporum: mani sesum est aut e q, mouentur quod qui isdem apparet di per senium di per rationem : quia huiusmodi sunt corpora naturalia,quibus competit moueri. Potest ergo dubitatio permanere virum sit dicendum m corpora naturalia moueantur per violentiam omnibus motibus,qiribus m Dentur etiam usant contrarii Puta m ignis inducatur siti sumti deorsum per violentiam: ted hoc est impossibile: quia quod non est omnino natum inoueri, i. quod nullum motum habet ex sua natura impossbile est et nicitieat per violentia. hoc. n. dicimus violentia pati quod per superioris agentis natura remouetur a propria inclinatione si igitur corporibus non inesset aliqua naturalis inclinatio ad quosdam motus, violentia in eis locum no haberet. sciat,si alumes non esset natum videre, non attribueretur ei caecitas. Oportet igitur dicere et, isto ψ cor. portina quae sunt partes mundi ,sint aliqui motus sis naturam eorti ergo quorum est una natura es unus motiis: virus auteali to ph; mot' dicitur,qui est ad unum terminum ut patet in physeis. icorum. necesse est ergo et motus singulorum quae sunt viritis speciei T. c. sit ad unum locum numero videlicet Ii snt grauia ad medium huius mundi S si sint leuia ad hoc extremum huius nitandi:&ad hoc sequitur esse vinum mundum. Deinde cum dicit.
ARGY. Si uero ad eadem pecie plura aut numero mo ut ipsor I stirpropterea quod singula plura quidem fiunt, specie uero non
liberunt: non bule pidem partium tale.hinc autem non tale. sed similiter omnibus idem accommodabitur. Eadem . n. Omnes
inter sese specie constat esse,nam ero vero quamuis a quavis differre. Hoe utilem ideo dico, quia partes quae hic sunt,s partes quae in altero mundo fiunt, inter sese similiter habent: er ea quae hine est sumpta.ntissam disserentiam ad eurum partium ti jam habet,quae in alio, in eodem sunt mundo: sed eodem se habet ad omnes, quippe eum inter sese non disseranι forma. Υ.c. 83. si autem ad specie eadem,plura aute numeror quia er singularia plura quidem numero, specie aurem unumquod indifferense. non tale quidem,huic autem non tale erit partium, sed fimiliter omnibus: similiter enim omnia secundum speciem in adderentia abinuicem: numero autem alterum quodcunque a T.cit . quocanqDιco autem hoc: quoniam partes que hie Minis vicem. r que in ultero mundo , In terse bubent. sumptum igitur hine nihil dieri per comparationem ad siquid eurum, quae in alio aliquo mundo pararum, er respectu earum quae in
hoe ipso, sed similiteri non.n specie uinuicem disserunt.
Excludit quandam obiectionem. Posset. n. aliquis dicere τοῖa corpora quae habent eunde motum naturalem mouentur ad Ioca quae sunt eade specie, sed plura nun ero: quia ipsa singularia,i. singulae partes unius corporis naturalis, puta terra vel aquae sunt plura numero, sed non disserunt specie. Non videlaute plura requirere unitas natura mobilium, quae sunt unius speciei qua et eorum motus sit unus sis speciem: ad quod videtur litaicere et loca ad nuae terminantur sim similia in specie Sed ipse ad hoe excluetendit dicit et tale,l accidens, s moueri ad eade loca siti speciem non vides conuenire huic partium huic asit non. set quaedam partes similes specie moueantur ad eundem l si numero quaedam vero ad eddem locum sin speciem: sed sint liter oportet q conia cinat omnibus et is vel ora partes similes specie inoueatur ad una locum siti numerum, vel omnes limoi partes moueantur ad loesI smilem spe mimes ro in disserentem: quia ori linati similiter se habent qtiantum ad hoc et non disserunt specie abiniacet sed unu ultio si dicieri ab altero fiat numerum hoc aut ideo dicit: quia partes alia cuius corporis, puta terrae quae sunt in hoe mundo similiter se habet adinviceni & eum partibus terra, quae sunt in alio mundo: ex quo terra hie S ibi est eiusdem speciei si ergo hinc i. ex isto mundo, si latur aliqua pars puta terrae nihil dissere si eo paretur ad aliquam partium quae iiiiit in alio mundo: sed senilis est comparatio ad virascat: quia non disserunt specie adinvicem partes terrae quae sunt in hoc mundo, & quae sunt in alio mundo: di eadem ratio est de aliis corporibus: videmus a situ
Des partes terrae quae sunt in hoc mundo mouentur ad unum munero locu S simile es in aliis corporibus, ergo oes partes terrae in quocunq; mundo sint natiiraliter mouent ad hoc medium huius nitidi . lysa igitur naturalis inclinatio Omnium corporum graitium ad virum numero medium, & omnium t Dium coiporum asinum numero extrem si niani fessat unitatem inundi non enim potest dici m in pluribus mundis ordinentur corpora sm diuersa media di extrema scut di in pluribus hominibus sunt media & extrema dine a numero, sed in eadem specie: quia natura membrorum hominis, vel cuiust ν bet animalis, non determinatur secundum ordinem ad alique locum sed magis secundum ordinem ad aliquem actum. talis autem situs partium animalis congruit decentiae operationis membrorum. Sed natura grauiuiti, deleui si determinatur ad certa loca: ita. set omnia quae habent eandem naturam ad una numero locum, unam numero habent naturalem inclanati nem. Deinde cum dicit.
Quare utit hasce suppostiones remouere,aut mediu unum AMY.
ultimum unum que nec se est. Quod si fit. Ohae his eisdem profecto signis, eisd nis, neces tutibus unum solum π non plures esse nec e est.
Itaque necissarium,aut amouere bus suppositiones, dia me τὸ tdium unum esse er extremum. Hoc autem existere necesse est et
coelum tinum solum esse s non plures eisdem his urgumentis .er eisdem necti sit utilitis.
infert principalem conclusonem Cum enim concluso secundum formam debita infertur ex praemissis nec cite est veso conclusonem concedere vel pra missas i gare. concludite so v aut est necesse amoliere,i. negare has suppositiones, idest principia ex quibus concludit propostiani aut necesse est concedere concitisionem set virum medium, ad quod feruntur grauia aliqua ferunt omnia grauia: B vnu extrenas, ad quod1criani letita feriantur omnia leuia quo exis te necesse est ex consequeriti et sit unu cosum, i. unus mundias di non plures: B hoe per argumenta es.s gna praedicta & per necessitates.i.nc hcessarias rationes praedictas. Deinde cum dicit.
Esse autem quippiam,quo ferri terra supra de ignis, ex
C stendit quoddam quod supposuerat,s et corpora natur lia habent loca determinata adquae naturaliter fersitur.5c primo ostendit propositum. Secundo destritit opinionem coir
riam ibi s Sed adhuc nem ab alio Sc. Circa primum duo facit. Primo ostendit propositum per rationem naturalem. S
cundo per sgnum ibi Argumentum autem Sc. h Circa prii num tria facit. Primo proponit quod intendit,& dicit: man festum esse tam ex aliis rationibus, a ex praemisss, vel etiam ex aliis motibus,m est aliquis locus determinatus, quo natur liter terra sertur:S similiter dicendum est de aqua di de quolibet aliorum corporum. Secundo ibi.
Omnino enim id quod movetur ex quopiam in quippia m latur. ars bee,ex quo inquam,er in quod ecie disertit. Omnis autem intitutio finita es sane. lin. quod sanatur, ex morbo is ad sanitatem: id quod accrescit,e quantitate parua ad magnum decedit: er id ergo quia fertur legem eandem lubit: σhoe enim ex loco in locum eundo fit. id ergo ex quorei id ad sapium est ferri, specie dictore oportere qui madmodum ιd quod sanetur non quovis sine ullo diserimine pergit: nes q*otiali histe qui mouer. Eι ignis ergo, ex terra non in in natura.
46쪽
in opposita sane strantur. supra autem Cr insta sunt ea, quae in Deo subeunt oppositionem. ambus ejicitur, ut haec Iationis set fines.
Ommno enim quod mouetur ex quo ara in quiddam transmutat NeT hoc ex quo, Crin quod, jecie diserunt. Omnir. n. Dira transmutatio est pura synarur ex tufirmitate insanitate: ta quod augmentatur ex parvitate in magnitus nem: πquod fertur igitur: etenim boe tu: unde quo. Oportet igitur specie ferre,ex quo, Crin Dod natum est ferri. quemadmοα dum quod sanatu non ubi contingit: neque ubi uult mollens. Et ignis igitur er terra non ad infestum feruntur, sed in παposita. opponitur autem secundum locum bur1um,ei quod reorsum. Quare ista erunt termini lationis.
Ponit rationem dicens omnino hoc uniuersaliter esse versi v omne quod mouetur transmutat ir ex quodam determinato in qlioddam determinatum dicitur enim in Primo Pindi malbum fit non ex quolibet non albo sed ex nigro. hac ast duo l. ex quo 1notus procedit di in quod terminatur disserunt sp c ae: si in t entiri contraria vi patet in Quinto Phvsic contrarietos autetia est differentia sua ibrinam ut dicitur in Decimo Metophy. hoc autem quod praedictuin est prosatur per hoc in omnis trant mutatio est finita ut probatur in Sexto Physic. N et Per ea quae sit pra dicta lunt s. ir nihil mouetur ad id ad quod non poto peruenire nihil autem pol peruenire ad inta tum. unde oportet oena mutationem esse finitam si aut non esset aliquod determinatum in quod tendit motus dissereris specie ab eo a quo motus incipit oporteret motum esse infinitum. nulla nim ratio esset quare magis motus terminaretur hie q alibi: led eadem ratione qua in epit illic moueri incipiet moueri &tarc Manifestum etiam per exemptu quod dictuin est. illud. n. Oa anatur, mouetur ex infirmitate in finitatem: S illud edauge ur mouetur ex paruitate in magnitudinet m oportet isti tur et illud quod fi riur i. quod mouetur Finlooin . .moueri a quoda determinato in quoddam determitiatae:& haec furit loca, unae incipit motus:&loetis quo tedit. Sic igitur oportet u Ipecie dicteri locus in quo aliquid mouetur localiter: dc in me naturaliter sertur. sicut id quod 1 natur, non intendit ubicii ncontingit Quasi a casu nem ex sbia voluntate mouentis: sed ad aliquid deteri natum ad quod natura inclinatur. sic istitur &1gnis ci terra,& alia corpora naturalia n6 feruntur ad infinitum. i ad aliquod in determinatum, sietit posuit Democr. ted reruntur in loca oppolua locis in quibus prius erant. cOtrariatur autem surtuna secunda locum ei quod es deorsum. se iu-tur ergo τ surium ti deorsum sunt termini naturalium in tuum corporum simplicium. Tertio ibi.
Num Cr conuersio opposita quodammodo habet ea quae per drametrum distant. Toti uero non ei contrarium quic
quam mare er ex hisce motio quodammodo in opposita fiatque finita. Sit igitur quispiam exitus, π non ne sine ferantur necesse est.
Quoniam autem cr qui in circuitu habet ali iliter opposita es, quae secundum diametrg. toti aut non est contrari v. nes unum: quare Cr bis modo aliquo motur in oppolita Crfnara.
pradictimi est:&ideo subdit, . toti elaeulationi n5 est a quid
Α cor tra ruini. Sic ergo patet, metiam in his qine circulariter finrum Ut . mutatio ela aliquo modo in opposita s finita & sic inirierlatiter concludit quod intendit, s. et necesse est esse aliquem tinem ni otiis localis non autem in infinitum fertur corpus naturale ideli ad aliquod indeterminatum sicut posuit Democritus motum atomorum. Deinde cum dicit.
Non ferri autem De in infinitum . signum etiam hoc essenidetur. Terra rans et ignis quo propinquiora sunt larissuis, illa quide medio, ignis uero si ero Ioco eo celerius porro feratur. Quodsiiusinitus esset superas Iocus infinita nimira Cr coleritas esset. Et si celari as in nita est,er grauitas ctii G I uitas insinua est. Namur id quod inferius pergeret celeritate disserens ovilitate celere esset: sie si infinita esset butur acer tio G secrementia, sinό celeritaris infinisum etiam esset. A rgumentum autem est eius quod non infinitum ferri, hoc est Terra erum qiato ut is propinquior fir medio uelocius ferri. Ignem autem qu uto uris ei quod est fusum . si autem in si
, nitum esset,infesta itas velocitas. si autem velocitas: et grauitas, CT Iessitas. Vt. n. amplius defendDe uelocitate alterum gra
vitate utis erat uelox, se, si infinitu erat huiusmodi additis. er velocitatis additio infinita ut is esset.
Probat idem per spiriam Qira quidem probationem vocat argumentiam eo q, talis probatio est quas coniecturalis A dicit et a rPtinientiam eius et corpus naturale non cratur in infinitii feci ad aliquod certum est Q terra quanto magis appropinquat ad medi si velocius firtiir quoa potuit deprehendi ex maiori eius impulsi prout i a graui eadente fortius impelli ali ait id iuxta termitas sui motus di eadem ratio est de igne, crmotus eius in tanto es velocior, quanto magis appropinquat ad locum lurium. Si ergo in ins nitum Krretur terra υel ignis: Da infiniis posset velocitas eius augeri,& etiam grauitas vel lenitas corporis naturalis sic. ti velocitas corporis grauis est maior quanto graue corpus amplius descendit quod quidem corpus graue est velox per suam grauitatem. sic etiam ita poterit esse additio infinita ad velocitatem si si additio infinita ad prauitatem vel leuitatem ostensiani est alat supra et non potestes . seprauitas ves leuitas insitita dem non potest aliquid moueri ad id ad quod non potest pertingere. Sic Mitiir additio 1'
Excludit quanda obuiationem qua posset aliquis obviare ex motu circulari: sui non .idetur ede ex opposto in opposita, ea magit ex eodem in idem ideo dicit m etiam motus cit satis aliqualiter habet oppositim in termino. dicit asit aliqualiter I ropter duo primo quidem . quia no inuenitiir oppositio in motu circulari m aliqua puncta in circulo designata, proutiunt puncta ipsim circuli sed solum prout sunt extrema diame in quam mensuratur magna distantia in circulo, vi supradicium est: υnde subae t. 3 Ea quat sin diametrum. F . s. extrema opposta sunt. Secundo quia scin totum eorpus sphaerica non immutat locum subiecto. sed sols ratione, partes autem eius .ariant lora etiam subiecto: ita si accipiatur totus motus circularis . non inuenitur aliqua oppositio in terminis nisi si arationem prout s. idem a quo S in quid motus circularis accipitur ut prinei uni di ut lini L: sed accipiedo partes motus circinaris,accipitur ibi opposito secundum lineam rectam ut su
ad id ad quod non potest pertingere. Sic igitur ad ditio grauitatis non potest esse infinita: dc per consequens nec aditio velocitatis. Vnde nec motus corporum naturalium potest esse in infinitum. Sciendum est autem et causam huius accidentis, et terra velocius mouetur quanto magis descendit, Hipparchusas naiasi ex parte mouentis per υ olentiam: quia quito elongatur motias, tanto minus remanet de virtute mouentis di se motus fit tardior: unde morus violentus in principio qui de in-renditur, in fine autem remittitur: intantiana o, finaliter traue non potest plus sursum s rri sed incipit moueri deorsum propter paruitatem eius quod remanserat de virtute motoris violenti: quae qua tuo magis minoratur motus contrarius fit vesocior. Sed ista ratio est particularis solu in his quae mouent naturaliter post motum violentum: non autem habet locum in his quae mouentur nuturaliter eo et generantur extra propria loca. Alii assigna iterunt huius causa in ex quantitate medii, per quod fit motus: puta aeris qui minus resisti quanto plus proceditur in motu naturali &ideo minus potest impedire mo- D tum naturalein ,ed di haec ratio no inimis competeret in in tibus violentis et naturalibus: in quibus tamen cotrarium a
cidit, ut infra dicetur. Et ideo dicendum est eum Aris mea usa huius accidentis est,m qitanto corpus graue magis descedit tanto magis confortatur Rrauitas ius propter propinquit tem ad proprium locum S ideo argumentatur cr si cresceret in infinitum velocitas, et cresceret etiam in infinitiam trauitas. Et eadem ess ratio de leuitate. '
Illorum reprobam errores quis inplicui di naturalia corpora ab exteriori orincipio moueri dicunt, ex superi ribusta inserioribus corporibus circu
. di probat. At vero nes ab alto,ues ui . t quidam inquiunt, ex infum Amys sum alterum ipsorum, deorsum alterum ferturi Tho. de Coelo. C a
Vir nam sintenso υlocitatis imotu nattali
47쪽
sum,hoe autem deorsum. Nelui quemadmota quidamarunt extructone. Postquam ostendit philosophus, et corpora naturalia m uentur naturaliter ad determinata loca,hic excludit opinione contraria in.& primo proponit qnod intendat. Seci do probateropositum. ibi s Tardi' enim Sc. F Quia uero per hoc micillitas excluditur, ueritas e probatur, inducit hic Philosophus conclusionem erroris. quasi quandam ueritatis demonstrati Dcm dicens Quod adhuc etiam quod dictum est manifestat tirpcr hoc et corpora naturalia non fertitur sursum & deorsum: neq; sicut ab alio exteriori mota. Per quod quidem intelliget
diana es et remouet exteriorem motorem. qui hui ulti ocu corpora moueat posta sunt serim i specifieam sortita: mouentur enim leuia quidem sursum, grauia autena deorsum a generante inquatatum dat eis formam,quam sequitur talus motus a re
Iraula cil mouente prohibens per accides di non per se. auida vero potabet sem suerunt et postst speciem sunt adepta huiusmodi corpora, inna, noue- digent ab aliquo extrinieco moueri per se: quod hie Philos urab Itrin phtis remouet. Neq; etiam dicendum est et huiusmodi corpoeco. ra moueantur per violentiam, sicut quidam dixerunt m mouentur per quandam extrusionem, inquantum. s. unum corpus truditur ab alio sertiori ponebant. n. et antu corp rum erat naturaliter unus motus led dum quaedam eorum ab aliis impelluntur fit et quaedam eorum mouetur sursum quaedam autem deorsim. Deinde eum dieit.
RcY. Turdius enim maior ignis sursum, oe maior terra deor sum utique moueretur: nune autem contrarium fit. Ignis enim malorier terra etiam maior, talerius semper proprium Deum petit. Tardius enim uris moueretur maior ignis ursum, er Naaior terra deorsum: nune aut centrarius p. maior ignis uelocius fertur, muror terra in ea qui est ipsoru proprius locus.
rima ro. Probat propos in tribus rationibus: quarum prima principaliter inducitur ad ostendendum et limoi corpora in suis naturalibus motibus r on mouentiar ab exterioribus motoribus. manifestum est. n et tanto tardior es motus, quanto mouens, minus vincit super mobile eadem autem virtus mouentis, minus vincit maius mobile a minus. si ergo hinoi corpora inouerentur ab aliquo exteriore movete, tardius moueretur maior ignis sursum & maior terra deor uim . nunc ast contrarium
accidit et maior ignis di maior terra velocius seruntur in propria loca: pquod datur intelligi, et limoi corpora hiat intrii
dii iecus principium sui mortis: quorum virtutes mortuae tanto sunt maiores, quanto corpora hierint maiora: S ideo velo eius ieruntiar. sic ergo patet et huiusmodi corpora suis moti bus naturalibus mouentur non per virtutem exteriorem, sed per virtutem intrinsecam quam acceperunt a generante. S cundam rationem ponit ibi. .
m. Nes porro celerius prope finem pergerens: si ui extrusi
nes moueretur. Omnia nunq; quae ita mouentur,cum longius
ab eo quod uim attulit distant.tardius sane feruntur. Nes, velocius uris in fine serretur, si ui extructones moue
retur. Omnia. 1La ui inferente Iongius facta tarditis feruntaris eata iε. Quae qui dein princi aliter ad hoc inducitur, et motui ho-
rum corporum non ely per violentiam: videmus enim et omnia quae per violentiam mouentur , tanto tardius feruntur, quanto magis elongantur a motore,qui vim intulit: sicut patet in his suae proiiciuntur, tr eorum motus in siae est remis sor, tangem totaliter deficit. Si ergo corpora grauia & leuia mouerelitur per violentiam, quas mutuo se trudentia, se Oretur ' eorum motris ad propria loca non esset velocior in Gne sed magis tardior: citius contrarium ad sensum apparet. Tertiam rationem ponit ibi.
Muri. Atque, de ui pussa sunt, illae non vi, sed suopte nutu sorantur. mare fides ex bipe sumi debisi quibus de loquimur saris polo.
λ'. D. Et unde ahirtae feruntur non vi. Itas ex his specula
tibus est decipere fidem de dictis sufetenter.
Ieses, Q pci respicere ad utram quia videmus m nulla eor i
illla fertur a violentiam viae per violentiam remouetur. ex hoe n. aliquod corpus a loeo aliquo per violetiam remouetur: a quia natum est ibi esse.υnde illud naturaliter & non per violentiam fertiir.s ergo Pponatur et motus aliqui corporum grauium ti leuium quibus ab aliquibus locis remouetur,siit vi lenti, non potest dici et motiis contrarii quibus ad illa loca feruntur sint violenti Et ita non est verum, Q Omnes motus horiam corporum snt ab alio,& per violentiam. Concludit aute ex dictis epilogando et per speculatione horum contingit ac- .cipere fidem de his quae dicta sunt. Deinde cum dicit. Praeterea per rones etiam, que ex prima Philosophia dedu
ci possunt,ex ipsa conuersione .cuum quidem hie smiliter σin caeteris mundis perpetuam se necesse est, hoc idem demonis
Adbue utilem G per eas,que exprima Philosophia rones. ostendetur vlis,er ex eo qui in circiusu motu, ῆ necessarium sempiternum, militer er hie esse o in elys mundis.
Osidit unitatem mundi per eorpora superiora, quae circulariter feruntiar: S primo specialiter per corpora superiora. Ssecundo coiter per superiora ti inferiora ibi palam aute uti p&c. F Dicit ergo primo et adhuc osendi potest-st sols υνε mundus per rones sumptas ex primo i per ea quae determinata sunt in Metaph. A per hoe quod onsum est in Octauo Phy. Iest 1 3.
motus circularis est sempiternus: quod quidem habet natu Tae. i. ratem necesstatem di in hoc& in aliis mundis. Concludit. n. Philosophus sempiternitate motus coeli in Octauo Phy per or Lecti μdinem mobiliti & monentium: quod quidem necesse est smiliter se habere in quolibet mundo: si mundus univoce dicatur. si autem mot' coeli si sempiternus oportet moueatur a virtute infinita quae no si virtus in magnitii dine tit probatur in Octauo Phy. talis asit virtus est immaterialis A per eonse esvna numero, in sit tants Arma & species. multiplicatio ast τὼ indiuiduou eiusdem ieciei est per materiam, di se oportet τ' viritis,quae mouete una si una numero: unde oportet tr cieretum si vir si numero S per consequens totus naiadus. PEt di . . ast aliquis dicere hane ronem non eκ necessitate concindere. Mutinatur. prilnsi. n. moti s mouet coelum sicut de syderatum ut dicitur in . ra. Meta. nihil ast prohibet idem a pluribus de syderari: Ita videtur in ex vilitate primi mouentis non Possi ex necessiate concludi unitas eoeli. Sed dicendum es, et multa possitnt Rund des derare non quidem quas de pari eo et uni primo nos immediate adiungitur absoluta multitudo: seg secundsi quendam ordinem milum multa desiderare unum quaedam pro pinquius ti quaedam remotius quo* ordo ad unum ultimum, facit v nitetem mundi. Deinde cum dicit.
Fuerit in stiper manifestum eo iam nec ario unum esse, et si h oeconoderabimus modo: Nam.cum tria sint elementa cor oporea,tria nimiram G loca elementoru erunt. RQ unus quiadem Iocus eorporis eius erit.quod sub omnibus collocatur,qui quidem circa medium est: Ahus autem eius,quod orbe fertur, qui qiade ultimus est. Et iertius eius,quod est medium corpus, qui quidem inter baee loea medius est. In hoe .n.id esse corpus necesse est,quod eminei liuitiae. Num si in hec non est,extra colis iocabitur sane: ut fieri non potest. Aliud enim pondere curet, aliud pondus habet: locus autem eius eorporis, quod dus ba
bet.interior est shisee qui est in medio gratiis est corporis Io
cus. At nes, praeter nuturum in hoe est loco: competet enam alii secundum naturam. At nullum es diiud eorpus in ratione reis
rum ut patuis. in ipso ergo medio, qui est inter dicta loea Meesse neeesse est. Huius autem ipses quae nam sat e ferenti pos rius explicabimus. Patim autem titis ste fit intendentibus: quoniam necesse
est unum esse coelum. Tribus enim existentibus corporaliu Tae. i. bus elementis tria erunt π loea elementorum. unus quide qui subnentis, qui circa medium: Alitis autem qui circularis, qui quidem est exiremus: Tertius aurem, qui medius horum, qui
medi corporis . Necesse enim in boe esse quod super sertur: s enim non in boe, extra erit: sed impos bile extra hoc. quis dem enim se grumate.hoe darem habens grauitatem. Nagy
48쪽
Tria tra te loca cur dixit philoso
eeorsum datem galatravitatem bibentis corporis Iocus nos est 'essem qui apia medium gravis. Sed π neque praeter
naturam: alis. nerat secundum iraturam, uir autem non erat.
Necesse initur in intermedio esse: bulas autem ipsius quo sunte ferent imposterius dicemus.
Probat propositum ratione sumpta eo iter ex corporibus si perioribus di inferioribus di dicit et etiam sic inredendo sicut dicetur necesse est esse virum coelutra i unum naisidum. Ad quod probandum assumit, a, sicut tria sunt corporalia elementa. s.coelum,& terra, ct medium, ita sunt & tria loca eis correspondentia unde unus quidem locus es sui est circa medisi
qui eaeorporis subsistentis,i corporis grauissimi quod substat
Omnibus, Merrae: alius autem locus qui es extremus in altitudine qui in corporis quos circulariter mouetur. tertius a sit locus qui es intermedius horum qui est medii corporis. Circa luae quidem naturalia primo con syderandum est,m etiam eceum inter elementa computatur: cum tamen elementum sit, ex quo componitur res, ut dicitur in Quinto Metaph. ecelsi autem S si non veniat in compositionem eorporis mixti, venit ira in compositione totius uniuersi: quas qua da pars eius. Ves lementa large nominat quaecunq; simplicia corpora : quae qui sdem vocat corporalia elementa ad disserentiam materiae pri-n ae,qua est elementum, non ira corporale sed abis omni forma prout in se cons yderatur. Secundo aut con syclerands est de hoc quod dicit tria elia loca: cum asit locus sit terminus corporri continentis in dicitur in Quarto Phy.satis potest esse manifes una quid sit locus medii elementi: quia supei scies supremi corporis continentis ipsum. de primo autem corpore quost in loco ostensum est in Quρrto. Sed quo medium, quod nohabet ronem continentis, sed contenti sit lociis corporis gratiis,videtur dubitatione habete. Sed dicendu es et sicut aicta estin Quario Phy. superficies corporis cotinentis non habet rationem soci sm et est superficies talis corporis, sed stra ordine situs quem habet ad primum continens: prout s. nimis & inlnus ei appropinquat corpus autem graue in sua natura est maxime elontatum a corpore coelesi propter eius materialitate:
di ideo debet ur ei locus reinotissimus a primo eotinente , qui est propinqui Isimus inedio S ita super scies continens corpus raue dicitur locus eius sin propinquitatem ad medium. Vne unanter dicit et locus qui ea circa medium , est corporis subsistentis. Ex his autem quae probata sunt, procedit ad pr positum ostendendum eo corpore leui sicut supra processerat ex corpore graui. necesse est. n. corpus quod superfertur,ee in hoc loco medio quia re omne corpus tit in aliquo loco si co piis leue non esset in hoc loco medio effet extra ipsum: quod est possibile esse: quia extra hunc locum medium ex una parte est corpus coeleste qd es sine grauitate & leuitate: ex alia Farte est corpus terrestre quod habet grauitate . Non potess autem dici et sit aliquis locus magis deorsumin locus qui est comporis habentis grauitatem: quia locus qui es apud medium est proprius eius. Ex hoea inem paret et impossibile est ess. alium vitandum quia oporteret ibi esse aliquod corpus leue: & sie, si mundus ille esset supra hune mundum .eorpus leue esset supra locil eceli. s aute esset infici hunc mundia corpus leue esset it sa locum corporis grauis, is est impossibile. Sed huic romptisset aliquis obviare dicendo et corpus leue in extra hunc locum medis,non sin naturam, sed praeter natura. sed ad hoc excludenda 1 ubdit, nem etiam praeter naturam possibile est corpus leue esse extra tisic media locu in quia omnis locus,quies alicuius eorporis praeter natiira est alicuius corporis sin ira ituram. Non n Deus vel natura ferit aliquem locum Dufra, in quo,s non se natum esse aliquod corpus non autem inuenitur in re ita natura aliquod aliud corpus praeter ista tria quibus tria loca deputantur ut ex dictis patet: Unde neque stra naturam, neo praeter natura potest esse corpus leue extra huc medium iocum: di sic impossibile est esse multos mundo vero locutus fuerat de medio elemento quasi de υno qnoaeam compore, subiungit m posterius. s. in Tertio & Quarto, dicet quae sunt disserentiae issius medii. diuiditur. n. in ignem, acrem, &aquam: quae etiam es leuis per rei pectum ad terram.
De corporis igitur clemetis q-itam ex quot sunt, quis euiusq; locus. π quot insupersunt in multitudine ipsa loca,ex his quae dia imus patuit. De corporeis quidem igitur elementis,quae mirier qMt,er
qviruncisqvi s locus, a grae viam aniares siler quot se dura, multitu nem sint Ioes palum nobis ex ductis.
Ultimo epilogando concludit, ex dictis inani stum est de eorporeis elementis: quae di quot tint di quis sit locus cuiust bet eorum,di similiter quot tint loca corporalia.
An plures esse mundos contingat, dissicultatem mouet di arguit ad partes.
Dicamus autem deinceps oportet munda non solum unam AR .
es sed etiam plares esse non posserer insuper perpetuam es
se, cum neq- corruptionem nes generationem subire possisprimo dubitatione de ipso ullula.
avod aurem non solutinus est. sed omni bile ficti ,
plurenadhue autem c sempiternus. Timorruptibi. us Ist, Cr m genitus.dicimus primum disii tes de ipso.
Pori Philosoplitis ostendit et est unus solus mudus hie ondit et impo sibile es esse plores. & hoc necessarium fuit ostendere: quia nihil prohibet aliquid esse falium quod tamen contingit esse verum Circa hoc autem tria facit. Primo ponit obiectione ira ex qua videtur ostedi,m possibile sit esse plures inundos Scdo soluit eam. ibi s Consyderandum aut iterum &e. FTertio probat quod in solutione supposuerat ibi et Hoc ipsum igitur restat ostendere die. F Circa primum duo facit. Primo dicit de quo intentio & quo ordine sit agendum Secundo incipit exequi propositum. ilai s Videbitur. n.utim die. F Dicit ergo,q .pos praedicta resat ostendendum m non solum sit unus mundus, sed etiam impossbile si esse plures & Ulterius, et
mundus se seinpiternus: ita s. m sit incorruptibilis, tanil nui quam desnens esse: ti ingenitus, tanq nunquam esse incipiens secundum suam opinionem.& hoc adiungit quia videtur priama con*deratio aliqualiter dependere ex secunda : si. n. esset mundus generabilis de eorruptibilis per compositionem di dissolutionem sui amicitia in tilitem ut Emped posuit possibi te esset esse multos mundos: ita, set uno corrupto alius postea seneraretur sciat ipse Emped. potuit. Et quaa tunc vere cognoscitur veritas quando dubitationes sunt solutae, qua videntur esse contra verat atem ideo prius oportet ponere .dubitationes circa hoc ipsum ex quibus s. videtur m sint vel possint esse plures mundi: Huius enim solutio est confirmatio veritatis. Deinde cum dicit.
Nam, si hoc pacto conis derauerimus, impossibile esse uia debitur unam ipsum, ae solum esse. Uniuersiis erum rebus, quae ' Vaut a natura aut ab arte sunt factae, aliud est ipsa per scipsani forma. er quae est eum materia mixtar ceu Pherae Drerauliud est: er aurea dis enea fi era . Et circuli rursui alia est ipse forma Cr aeneus circulus ligneusue. Ubera naris puditatem aut circuli Militiantes, non avrum, non es in ratione
dicemust quippe cum bri substantiae hisce non sint. Si ire eneam due auream siphaeram dicemus,etiam si praeter sing lare quicquam aliud inredigere aut sumere non possumus:i ter dum enim vi hoc accisat nibit obstat: uelati. si solas umu, circulus fuerit sumptus: non minus. n. aliud esse circuli er Maius eirculi erit: cr illud quidem forma. boc autem in materia Drma erit de stngulare. Videbitur. n. uti ste intendentibus impossibile unum, σμlum esse ipsum.Inomiabus. n. bis que natura, eum bis qua ab arte eonflantibus generatis,alierum est ipse beeunda seipsam forma, τ mixta cum materiar puta si crae,alierum species, et aurea ta erea stbera: iterum circuli altera fama. Cr ereus ligneus circulus.Quod quid enim erat esse dicentes pberae.aut
circuli, non dicemus in ratione aureum,aut aereum,ta ua non
ex lentibus bit de substantia. Ii uero eream, aut aureum dicamus, π, si non pos*mus intelligere.nes sumere aliud aliis quid praeter ingulare: quandos enim nihil prohibet hoc acciadere: puta si solum usu Murcirculus: nihil enim minus aliud erit circula esse. π bule quidem circulo: G e quidem spe cies,haec autem species in materia. Cr singularium. o. de Coelo. C t
49쪽
ponit rationem ex qua aliquis posset dubitare aestimas DLsbile essem sint plures mundi. unde praemittit, et se intendea tibus i. sin rationem quae sequitur videbitur esse impossibile ipsudin s mundia eis e . num di solum: subintestigendum est ex necessitate . non .n seques ratio psobat et necesse sit esse pinres mundos quod qui pollet ei quo est impossibile esse Uni3 tum mundum: scd probat et possibile est esse plures mundos: quod aequi pollet ei quod eu necesse esse unum solum mundia. Adhoc autem ondendum. inducit ratione, quae continet duos s)llogisnaos: quorum primum primo ponit. Secundo secundum ibis Quorum autem est larina quaedam &e. F primus syllogismus talis est. ln omnibus sensibilibus suaessit ab arte, vel a natura alia est consγderatio Armae si a se coniyderatae alia es con syderatio serinae proiit est in materia. Sed eostim est quoddam sensibile habens ridiam in materia ergo alia est
uersali is,derario abloluta rmae ipsius prout iasyderatur in viii sali de alia es con*deratio serina: ipsus in materia, prouecons=deratur in particulari. Primo ergo ponit Maiorem : Secundo Minorem iSi Quoniam igitur est cceltilla Se F Tertio infert conclusionem. ibi Si autem singularium Sc. Dicit ergo primo min omnibus existentibu & generatis .i factis vel a natura vel ab arte alterum est sm nostram consueae rationem ipsa forma siti seipsam considerata & alterum est ipsa Mima mixta cla materia, s m quoa accipitur prout est contulicta esi materia.& hoc primo manifestat per exesunt in Mathematicis: in quibus est magis manissu eo quod in rεne eorum non ponit materia siensibilis alteruest n. sin eoiasyderationem
nos ra ipsa spes sphaerae,& alterum Arma sphaerae in materia sensbili prout fgnificatur eum dicitur aurea vel aerea sphaera: di similiter aliud est ipsa serina cireuli, di aliud est quod dicu
reus aut ligne' circulus: dc hoc manifestat,quia cum dicimus miod quid erat esse,idea desinitii iam rationeni sphxrae aut circuli,non ponimus in eius ratione aureum ti aereum tanquam hoc quos dicimus aureum aut aereum non sint de eorum subsantia quam . signisi at definitio. Sed videtur hic magis esse dubium in rebus naturalibus quarum forma tion possunt esse nee intelligi sine materia sensibili: sicut sinitim non potest esse nee intestigi sine naso: sed tamen formae naturales quavis non possint intelligione materia sensibili in communi. pollunt tamen intestigi ii ne materia sensibili signata quae indiuiduationisti singularitatis est principiti: sicut pes non potest intestim sine earnibus & ossibus. po est tamen intestisi ii ne his carnibus di his ossibus. Et ideo lubdit et si non possumus intelligere nemsumere in nos ra Onsyderatione at quid aliud praeter singula re idest praeter materiam quae includitur in ratione singula ris,scilicet prout est signata quia quandom nihil prohibet hoe accidere Ut scilicet non postit Arma intelligi sine materia sensibili sicut si intelligamus eirculum sne materia sensibili: nihil
ominus tamen in naturalibus in quibus hoc accidit, et non in telligitur seritia sine materia alia est ratio rei in communi acceptae di in cnsulari sicut hominis & huius hominis: puta si dicamus m aliud est esse circulo di huic circulo, i. alia est ratio de
mero singularium, in ostensum est alterum erit esse bule e lo singulariter clicto Sc coelo simpli iter, i. uniuersaliter sumpto i alia erit ratio utrimis: Et si se istura alterum si seciuidum con*derationem hoc coelum singulariter dictum & ccelum uniuersaliter sumptum: ita set hoc coesum vniuersalitersuinptum si Grina eoniuncta materiae : Quod non est sic ii telligendu et in ratione rei naturalis uniuerialiter si impia nullo modo cadat materia sed τ non cadit in eius ratione mat ria fgnata. Deinde cum dicit.
Quorum autem forma quaeda et species odorum aut sunt, incet aut esse plura singulari re possunt. Quorum autem est forma quaedam πspecie aut uni aut
contingit plara facta esse singularia.
Ponit sm syllogismum qui talis est: quorumcunm ςs se ma in materia aut sunt aut contingit esse pluia indiuidua viai species: sed hoe ccesti signiscat seritiam in materia, ut dictum
est ergo aut sunt aut possunt esse plures coeli. Circa hoe auteprimo ponit Maiorem. Secundo manifestat eam. ibi Si .m
rationem speciei gularium. Deinde ciuit dicit.
4 cum iecur coela sin bile fit, singulare erit profecto. sen.
Q niam igitur est caelam sen bile ligularium aliq- erit
sensibile.n omne in materia existit. Ponit Minorem syllogismi inducti: didicit, r, eum coelum
idest mundus sit quoddam sensibile necesse est i, sit de numero singularium ec hoc ideo : quia omne lensibile habet et se in materia: id autem quod est Arma non in materia, non est sensibile sed intelligibile tantum :qualitates. n. sensibiles sunt dispositiones mediae. Deinde cum dicit.
Singulare uutem est: aliud esse huiusce coeli, er coeli πη pliciter erit. Est ergo aliud hoc coelum Ursimpliciter coelum. boe est ut speciet atqueformacillud ut ita materia mixtu. Si autem jugularium, alterum utis erit huic quidem coeaelo spe. er calo simpliciter. AIterum igitur hoc coelum, CT coelum simpliciter: Cr Me quidem ut species cir forma, hoc duutem ut materiae mixtum. Ponit conclusionem. dc dicit,et si calum, i. msidiis est de nuhint species&e. F Tertio insere conclusionem. ibi 3 Itaq; autesunt &c. F Minore supponit ex praemisso. Dicit ergo primo, m omnia illi.quorum est sernia ouaedam species,i quae n5 sunti ipsa forma di species aut sunt plura singularia unius species, aut contingit fieri plura illa: Illa vero quae ipsamet sunt tammae di species subsistentes sunt substantiae separatae, di no possunt esse plura unius speciei. Deinde cum dicit.
Nam, si sint ut quidam inquiunt forma. boe aecidere μα AMY.ne necesse est: sin nihil si taliam separatum, non minus idemtiunire necesse est. In omnibus enim histe quorum substantia in materia est, plura esse ei infinita ea quae sunt eiusdem Peuesti videmus.
Siae. n. ut species, quemadmodum dicunt quidam, necesse est boc accidere: siue etiam separatim ntillum talium,nihil minumn omnibus. n si videmus quorum evns substantia in matearia est, plura π ignita entia quae eiusdem speciei.
Mani stat praedictam propositionem tam stra opinionemplatonicam q secundit opinione propria:& dicit sue snt species i. ideae separatae sciit platonici dieunt necesse est hoc accudere, et sint plura indiuidua unius speciei: quia species sep G rata ponitur se in exeinplar rei sensibilis: possibile es autem ad unum exemplar seri multa ineptata: siue etiam nullum talium i nulla speciet si separatim existat, nihilominus plura in diuidua possunt esse viritis speciei videmus. ii in omnibus se accidere,quorum substantia i essentia quae sgnificat definitio est in materia fgnata et sunt plura numero indiuidua unius spei.& huius ratio est: qui cum materia fgnata non sit de ratione eciei ratio speciei potest indifferenter saluari in hac inateria signata & in illa : di ita plura possunt He indiuidua unius species. Deinde cum dicit.
Qis1re dat plores sunt coeli aut plures esse prsiecto pose ARO. sunt. Ex his igitur quispiam exi imauerit π esse plures co Ios ,σ etiam es posci Itaque aut sunt plures cres,aut contingit esse plures . Ex his quidem igitur suspicabitur ulis aliquis G s contingit plures coelos ege.
in ri conclusionem intentam set aut sunt plures coeli auts cotingit esse sictos plures coesos. Ultimo autem epilogat praemissis possit aliquis suspicari et vel snt ves possint esse plures mundi. Sed videtur hie esse contrarietas inter Aristo. &Plato. nam Plato in Timaeo ex unitate ex laris probauit unitatem mundi: hic autem Aristotes est vilitate speciei separatae concludit possibile esse et sint plures mundi. Sed potest dupliciter responderi uno modo ex parte ipsius exesaris: quod quidem si sic si unum et unitas si esse 5 natura eius, necesse est exemplatum etiam imitari exemplar in sua unitate: di tale est primum exemplar separatum: unde S mundum , qui est primum exemplatum necesse est esse vinum: di secundum hoc Icedit probatio Platonis. Si vero unitas no sit esse natura exertaris, sed si praeter essentiam eius:& sc exeptatum poterat assinitari ex fari in eo quod pertinet ad eius spectent, puta in ratione hominis vel equi non autem quantum ad ipsam vita talem: & hoc m5 procedit hie ratio Aristo. Alio modo potetusolui
50쪽
solui ex parte exemplath qnod tanto ep persectius quanto magis assimilatur exolari alia ergo exeplata assimilantur exemplari vita sita unitatem speciei non siti unitatem nitinerale materialem: sede uiri quod es perfictum exemplatum, assi initii suo exemplari , tu unitatem numerale. Deinde cum dicit.
c. oderandu aurem rursus est quidna horum dicitur recte er quid non recte. Aliam igitur esse formae rationem eam qua me materia est aliam eum, que in materia ea recte profecto dicitur, atque verum esse ponatur. Nulla tu ob id ipsam munis
dos aut plures esse. ι plures esse posse necessitas est: si his uni
uersa ex materia constat,m ut con stare videtur.
Conoderandum autem uerum quid horum dicitur bene. πῖxd non bene. Alterum quidem igitur esse rationem eam quae e materia: π eum quae in materia forme bene quidem dicis turi es Rhoe uerum: bed nihilominas: neia: una neces stas pr pter hoc plures esse mundos, neq; eontingit factos esse plures: quidem iste ex tota est materia, quemadmodum est.
Soluit obiectionein praedictam.& primo ponit solutionem: Secundo manisectat eam ibi Sie autem serie Sc l. Dicit e go pruno, oportet iterum ad solutauin dubitationem praeci iam con syderare quid dicatur bene ει quid no bene. si enim omnia piamia a snt .era necesse est cocliisionem esse veram. Dicit istitur m bene dictum est, τ altera sit ratio formae, cquae est sine materia: Et ea quae est cum materia hoc concessatur tanu verum : S sic concedatur concluso primi syllogismi quae est minor secundi sed non sequitiar ex necessitate propter hoc . sint multi mundi vel possint ese plures, si verum stet is e mundus si ex tota sua materia scuti est verum B intra robabitur: Maior . n. propositio syllogismi s et illa quae habet sermani in materia miliunt esse multa numero υnius species, non habet veritatem, nisi in illis quae non constant ex tota sua materia. Deinde cum dicit.
Hoc autem modo forsitan id quod dieitur magis patebit. Aenim limitis eonediatus est in naso aut in curae , carco mareariis est simitati, s omnibus ex carnibus una feret caro, atque
in hae limitas esse torta. Irtim aliud smum auresset aut fere omnino posses. simili quoque modo, st margies in homine cauro est,atque ossa es uniuersa ex eamne utque ossibus feres Momo. atque irra dissolui non possentialius homo profecto esse non
posset: Eadem fuerit eris eaeteris ratio. Omnino enim quoru
ab ' Ea in subiecta materia quadam ess,eorum nihil oriri porest, s non aliqua materia sit. sic cutem forte magii quod dicitis erit manifestum. si enim est simitas curuitas in naso. aut carne, o G materia limit ii caro: β ex omnibus earnibat una fiat earo. o existat in bre u nihil utis aliud erit fimum nes eontinget factum esse. Similiter autem o si homini fiunt mathria carnes cr ossa: δε exoram carae Cr omnibus os bus homo fias quae solui minime possent,non utique eontinget esse alium hominem. Diliter utitem er in Hi t. Ommno enim quorumcunque s substantia in subie a quadam materia, horum nihil eontingit factum esse
non existente quadam materia. iManis at quod dixerat per ineptum,& primo ponit exempla. Secundo adaptat ad propositim ibi Coelum ast est qui dem singularium dic. l. primo ergo ponit exempla illius quod
dictum est. simitat enim es curuitas in naso aut in carne: α ita caro est materia simitatis . si ergo ex omnibus carnibus fieret
una caro,scilicet v nitis nas: O in hac esset simitas nihil aliquod aliud esset simum neque posset esse. Et eadem ratio est de homine eum carnes S offa sint materia hominis: si ex omnibus carnibus 5c ossibus feret unus homo: ita sci, nullo modo possent dissolui non posset esse aliquis alius homo qui m unius si vero, possent dissolui pocsibile esset illo homine corrupto alium hominem esse scut dusoluta arca ex eisdem lignis fit alia arca: 3cita etiam est in alii, di huius rationem auesgnat quia nihil eors quorum serina es in materia potes fieri si non assuerit propria materia: sicut domus non posset seri si non siit lapides &ligna: di ita,s non fuit alia carnes di offa praeter ea ex quibus
componitur unus homo non poterit fieri alius homo prater Α illum. Deinde cum dicit.
Coelum autem est quidem singulare. π ex materia constat. sed, si non ex ipsius materici parte, sed ex uniuersu materiae das: esse quidem ipsius coeli ars huiusce caeli aliud est,non tamen utit Asia eri aut plures feri possunt,propterea quod
ruersam hoc materiam est complexum. Cretam autem quidem singularium. eoxum quae ex mate
ria. Sed si non ex parte ipsius constat. sed ex oni uir esse quia
dem ipserela. π bule coelo ulierum es. non tamen neque utiq;
e aliud. nes uris continget factos esse plures: propter s ou
mnem malorum comprehendit. Adaptat ad propositim: & dicit verum esse coelum esse de
numero singi non tamen ex parte suae niateriae, sed ex tota sua materia ideo quamuis sit alia ratio coesi & huius coeli, non tamen potest elle aliud coeliani propter hoc τ tota materia coeli apprehensa es sub hoc coelo. Soenduin es autem et quidam aliis, modis probant possibile esse plures coelos. Uno modo sic mundus Actus es a Deo: ted potentia Dei eum si infinita, n5
determinatur ad istum solum mundum: ergo non est rationabile et no possit ficere etiam alios mundos. Et ad hoc dicet dum es. quo disi Deus ficeret alios inudos, aut ficeret eos similes huic mundo aut dissimiles: Si omnino sumiles essent frusta: quod non competit sapient xx ipsiui: Si autem dissimiles, nullus eorum comprehenderet in se omnem naturam corpori, sensibilis: di ita nullus eorum esset per fictus, sed ex omnibus constitueret viatis mitradiis persectus. Alio modo potest argui sic Quanto aliquid est nobilius tanto eius species est magis vii tuosa: inundus aute est nob lior qualibet re naturali hie existente: igitur,cum specio res naturalis hic existentis, putaequi aut botiis possi perficere plura indiuidua, milito magis species totius mundi potes plura indiuidua pei ficere. Sed ad hoc dicendum est m maioris uirtutis est ncere unum persectiim u facere multa unperfectae singula autem indiuidua rorum naturalium citiae sunt hic sunt impersecta, quia nullum eorum comprehendit in se totum quod pertinet ad suam specie: sed mundus hoc modo per fictus est: unde ex hoc ipso eius species osseditur magis virtuosa. Tertio obiicitur sic melius est si multiplicari optima u ea quae sunt minus bona: sed mundus est optinaus ergo melius est esse plures mundos q plura animalia, aut plures plantas. D ad hoc dicendum m hoc ipsum pertianet ad bonitatem mundi sit unus: quia unum nabet rati nem boni. videmus enim τ per diuisionem aliqua decidunt a propria bonitate.
Praemissa intentione triplicem coeli ceu mssdi significationem adducit ex quo nullsi corpus siue simplex seu misissextra hoc ccelsi esse vel esse posse deduci LRestat ergo hoc demtaris Ex uniuerso inquam ipsum naturali corpore seu bilis constare. Dicamus autem primum quidnam coelum esse dicimus: usque quot modis, quo magis id
manifestum quod quaeritur fas. Hoc ipsum igitur resat ostendere. s ex omni naturali et
sis bili eo mi corpore. Dicamus aurem primum quido dacimus esse coelum,Cr ques mois escitur,ut magis nobis ma
Posita solutione inducta hic Philosophus probat quod fudi postierat,sm mundus constet ex tota sua materia. & primo dicit de quo est intentio,& quo ordinest procedendiI,Dicens vhoc ipsum tessat ondere ad coplementu praemissae solution s quod mundus constet ex omni corpore naturali & sensibili quod es materia eius: sed ante quim ho 'sendamus oportet primo dicere quid inniscetur per hoc nomen coctum, " modis .ica: ur,ut id quod quaeritur magis possit inaniti-irari. Secundo ibi.