장음표시 사용
151쪽
ipsiusque Dei partibus fungatur, in animas
quoq.& conscientias hominum imperium habere propter eum scilicet, cujus est minister. Ad Decimum tertium Resp. Potestatem magistratus comparatam esse ad utilitatem subditorum ipsi obedientium ac honeste viventium Ad perniciem vero malorum4 inobedientium: qui tamen sibimetipsit potius damnationem acquirat, quam ut magistratui hoc imputari possit: Qui resistit potestati, ait Apostolus, Dei ordinationi resisti : Qui autem resistunt ipsi sibi
damnationem acquirunt: Nam Principes non sunt timori boni operis,sed mali: Vis autem non timere potestatem bonum fac de habebis laudem ex illa : Dei enim miniis ster est tibi in bonum Si autem malum feceris, time; Non enim sine causa gladium gerit: Dei enim minister est,uindex in iram ei, qui malum agit. Ad Decimum-Tertium Resp. Malesco m. paratur magistratus cum arbitro compromissario, sive a partibus litigantibus electo; Magistratus enim a Deo ipso ordinatur ac populo praeficitur, gladio cinctus in vindictam malorum4 potestate atque imperio munitus . Lad Rom. E c. 8. Proverb. unde
non inspici oportet quantia potestatis p pulus magistrauu colantistru sed qua po-
152쪽
testate populo am o, cujus ordinatio
minister est magist a tus, si praefectus Haca.potestate eum subditis praefectum ipse Apostolus testatur, ut ipsi non solum Epter iram sedi propter conscientiam it obtemperandum adeolut qui ei resis uni, Dei ordinationi resistere, sibique ipsis damnationem acquirere dicantur, da. o. v. S. Ad
haec cum Deus dare soleat, ac praeficere populo reges, intelliguntur subditi eos non aliter acceptare, quam ut a Deo ipsis dati sunt ac praefecti. Ad Decimum-ctuintum Resp. Cum magia stratus vi legum suarum ligat subditorum conscientias, ipse Deus constientias ipsorum ligasse mediante scilicet magistratu, qui est ordinatio divina ac minister, d. c. i. Quare cum magistratus subditorum conscientias suis legibus obstringit, idem intelligitur conscientia obligare ad poenam aeternam, qui potest poena illam irrogare. Ad Decimum-Sextum Res p. Non sequitur obligatur ad poenam temporalem. Ergo
non obligatur ad ceternam poenam. Ad Decimum-Septimum, Legislator id solum praecavere intendit ne subditotum suorum conscientiae aliter, quam Reipubl. utilitas, ipsoru subditorum salus, verbumq; Dei admittit,co stringantur&illaqueentur.
Caeterum ad bonas legesin Reipubl. salu-
153쪽
tares vult ipse Deus civium ac subdito ruinconscientias adstringi, dc. 3. Decimum-oc avuna Resp. Ea quael gibus ei vilibus vetantur, etsi per se ac sua natura sint im termedia nec jure divino, nec naturali illicita' quam primum tamen a magistratu praecipiuntur vel prohibentur, arbitraria amplius non esse, nec absque laesione conscientiae, conta praeceptum magistratus, fieri aut omitti posse Incipiunt enim ab eo tempore esse ordinatio divina, eui repugnari sine conscien Elae laestione non potest. Ain etiam illa, quae ante jurena turali merae erant libertatis, nunc propter praeceptum vel interdictum magistratus, secundum jus etiam naturale, quod magistratui obedire praecipit, nece ilitati subji-eiuntur sicut qui contra istud magistratus
praeceptum, vel interdictum facit, contrajus naturale committere, adeoque mortaliter peccare intelligatur. Ad Decimum-Nonum Resp. Non spectandum est, quo animo bditi legem a magistratu, Dei ministro sibi praescriptam acci. piant, sed potius quo animo accipere debeant,&quaesit circa legem servandam voluntas legem praescribentis, ipsiusque Dei, cujus ordinatio sunt bonae leges Politicae: Atqui supra luculenter demonstratum fuit, hanc esse Dei omnipotentis voluntatem, ut
155쪽
parere jubeamur tanquam ordinationi di- in propter conscientiam c. I . ad Roman. tidemque tanquam a Deo profectae subji. ciamur, La F. a Legibu . palam est hoc ip violationem ejus ac transgressionem inter. lictam esse: idque ex natura contrario ruri , quotum unum si praecipiatur,alterum prohiberi intelligitur. Qu&sTI III.
An ea quae contra legem Cimin m
UM itaque ex hactenus dictis satis superque constet juris legumq; Cirilium
summam esse aut hori tatem vi tantam quidem, ut subditos etiam in eoscientia sub Teatu aeternae mortis obligent sequitur Dulic , ut inquiramus quidpatuendum etiata sit actibin, qui contra lus Civilessunt gesto initi'Quadere Theod. Valent . in s. αὐLegibu , in haec verba restributa Non dubi-mmea in legem committere, qui verba legis amplexm contra legis nititur voluntatem. Nec α-Πm insertas evitabit,quis contra urusententia
156쪽
siva pra regativa verborum fraudulente extu sat Nullum enim pacJum , nullam conventis-nem iusium contractu inter eos ideri volumis subsecutum, qui contrahunt, lege contrahere pν hibenter uod ad omnes etiam legum interpre rationes tam veteres, quam novelim trahi gene νaliter imperamus ut legulatori, quod feri non
vult,tantum prohibuissa sussciat ateras ex legis liceat voluntate costigere labes ut ea,qua eis
gesieri prohibentur fueris acta non solum i utilia sι pro infectu etiam habeantur, licet legulator eri prohibuerit tantum, nec specialite dixerit inutile esse debere quo factum es. Ex hisce liquet ea , quae contra legem sunt facta nullius esse momenti ac pro info-ctis haberi Atque hoc non solum obtrunere in iis, quae legibus prohibentur, subje .cta expressim clausularescitaria, quddnepe actus, cotra prohibitionem legis gestus
nullius mometi&ipso jure nullus esse debeat, veru etiam cum clausula ista addita non reperitur, sed Legislator prohibet tantum, nec expressim dicit inutile esse debere quod factu est. Et ejus etiam ratio haec est, quod in utroque casu, id est, in prohibitione simplici, cum clausula rescistoria, voluntas legislatoris , sive legis haec sit, ut, quod prohibet, nolit fieri de proinde fatuum nolit factum , sive velit esse in seis
157쪽
Nec obstat huic quod sententia contra leges prolata valeat, l. 7. q. f. de interdis re
not. insut si Decuriones, qui per leges poena metalli affici non possunt, a judice ad eam fueritia condemnati sententia valet, ita ut ad Principem reserri debeat ad hoc, ut d innatus liberetur i, s. us aenis. Resp. Nam propter auctoritatem rei u dicatae, sive sententiis quae in causa, de qua est lata, habet vim legis multa conceduntur, quae in aliis actibus non admittuntur, si praesertim sententia a lege differa duntaxat gradu aliquo, ut si pro hac poena, legibus constituta , decernat judex aliam aut
Non obstat praeterea quod manumissio servi in fraudem creditorum facta, licet sit aperte legi AEliae sentiae contraria, pr.
I. 2. I. urb. ex causis manum non licet, dicatur
tamen rescindi,t. s. 3 iusf. quis a quibu/ma
num . item revocari l. I. Cod. qui mauum. non
sitemque interpretari, l. 2. 2 4sqwsa quib.manum. Resp. Nam verba ista rescindi. revocari, infirmari, interpellariri ejus generis alia privativam significationem habentia, frequentissime in jure nostro adit Ios referuntur actus qui ipso jureae statim ab initio nullius sunt momentia sic enimini. i. 4 defmus dilat ententia, quae nullius
158쪽
nullius erat momenti, utpote contra leges aperte lata, dicitur infirmari item rescindi l. i. et tot tit.U qua sentent sine appeliatione rescindantur. Sic pupillatas substri utio, quae nullius erat momenti, infirmati tamen dicitur,l. 3. f. .gd Vulg. o pupisisubsit. Et pactum a jure communi remotum, quod &ipsum ab initio est nullum d. C. de Legib. rescindi dicitur in t F.de pact.
Dicuntur autem eius cemodi actus rescindi non quatenus jure valuerunt substiteruat; sed quatenus de facto processerunt, ut nempe quod ex illis secutum, quodve traditum est revocetur ac restituatur. Sic itaque in objectis legibus manumissio in fraudem creditorum facta rescinditur , revoca turin interpellatur, non qua tenus revera valuit&substitit, sed quatenus de facto processit, ut nempe servus manumissus ad pristinum revertatur servitium. Atque hoc ita sese habere, relucet exinde, quod Justinianus disertis verbis scribat eum, qui in fraudem creditorum manumit. tit, nihil agere. Item Legem Eliam Sentiam impedire libertatem p . quib.ex causmanum. Non lis. Cui consequens est, ut cum
alibi dicitur rescindi revocari libertas, id improprie keb, quo diximus sensu, dictum
Similiter non adversatur quod manu
159쪽
missio servi minoris ex non justa caussa, contra legis Eliae Sentiae expressam prohibitionem facta, si Leonsilio causa cognita&probata fuerit, non retractetur nec revocetur, sed valida sit atque subsistat, I Semelatuem, Institui quius ex ca manumiss. non ris. Resp. Nam id partim sit ob favore libertatis, qui maximus est, ac tantus, ut propter eum multa sint a veteribus Legumlatoribus, contra communis uris regulas sancit 3c constituta, . H. IV. de donat partim vero propter auctoritatem Consilii, quae non parum minueretur, si manumisso se-niel ab ipso probata Ladmissa, tanquam ex errore quodam perperam data,retracta
Denique hie observandum est, quod silex aliquid fieri vetat, i id factum non sit, nominatim poenam hanc constituit, ut quod factum est valeat aliquo modo ab initio . sed postea rescindatur. Qua vis contrarius legi, valeat tame, quia lex vult, sed postea rescindatur, quia lex nominatim jubet. Hinc licet Praetoris edicto ac Imperatorum Constitutionibus expressim improbetur ac prohibeatur pactu dolo malo
initum,aut vi ac metuertor tum l. 7. . At
Prator ' de a Z Quia tamen ita improb lux, ut si initum fuerit et restitutionem in
160쪽
integrum rescindatur , aut per actionem doli aut metus expurgetur id clico etiam non statim ab initio est nullum sed subsistit, verum postea rescinditur. saxa AESTIO IV.
Asn ea quae subsecuta sunt id, quod interdicente lege factum eis, hoc
B tinuimus evicimus ea, quae prohi- Dente lege sunt facta, inutilia esse ac pro infectis haberi. Sequitur ut inquiramus, an eorum accessiones, veluti stipulatio, pignus, jusjurandum, dejussio,&c aequὸ1uat inutile, Et quod sint inutiles nulliusque momenti express testantur Impp. Theod. Ualent in supra citata. S.Cod de LegibHum ita rescribunt Sedesquidsueris Iubsecutum ex eo vel ob ia,quod interdicente lege factum ess Pud quoque castum,atque inutiis 1se praecipim-: Secundum itaquepradictam regula, qua Micu's nonservarifactii u prohibιnte Gn m