장음표시 사용
241쪽
hac de dubia lectione, Florentina vulgari fraeferri debet,quia non modo nihil abicit.
di continet, aut iniqui; sed aequitati etiam naturali, rationi item juris textibus aper. tis congruit: Equitati siquidem naturali
conveniens est, neminem cum alterius j ctura reddi oeupletiorem, I 2os. da R. IM .
proinde eadem postulat aequitas, pupillum locupletiorem ex contractu redditum obligari nee eum illius, quo eum contraxit, detrimento locupletari: Id quod etiam l. s. I auctari Leongruit Qua aperte sancitur, pupillum ex contractu suo obligari, inquantum locupletior fuerit factus E contra in L si creditor, .g. gdad rip In juxta Florentinu Exemplarilegendu: Nullam esse venditionem, in Haec autem te
ctio edi absurda sit dationi juris contraria; siquidem ea demum venditio nulla dieitur,per quam nihil agitur hoc est,quae non modo ad transferendum dominium non valet; sed ne ad ullam quidem obligationem: In eas autem d. l. . L . .de dis a Zρtan. si debitor contra payionem, aut contra creditoris voluntatem pignus vendideriti non modo utrinque obligatio contrahitur, verumetiam rei dominium transfertur per textum expressum in L 14. C.
H len. Idcirco ea rejecta vulgaris retinetur
242쪽
Puaesit Authoritas fibrorum Ba-- sticorum Z
Dost Pandectas a Divsustini auo compositas, annis plus quam trecentis Basilius Macedo Imperator Costantinopolitanus, ac rursus eo mortuo Imperator Leo Phil
sophus ipsius filius, PandectisJustinianeis
non contenti, novas de ipsi Pandectas fabricati sunt, sexaginta libris distinctas, qua alii Bas λικῶν libros ex Basilit,ut opinor nomine, appellarunt in quo tempore Pande-ctatJustinianeae conterrit e, annos amplius ducentos in situ ac tenebris jacuerunt, usq; ad Lotharii Saxonis, Imperatoris Germanici aetatem:Tum enim irnerius JCtus Imperatori huic auctor extitit, ut eas, in quadam Italiae bibliotheca repertas, e diuturnis tenebris in lucem ederet, ac passim de .
scribi juberet QCaeterum in basilicis istis Pandectis. eiosari supervacanea atque inutilia multa scripta fuisse quae ver maxime necessaria fuerint, praetermissa esse, Harmenopolin expresse profitetur; Idque ipsum quoq; Franciscvi Hotomannm disertis verbis testatur.
243쪽
aliud certum est Basilico istos libros, Etsi in Orientaliam perio aliquandiu viguerint,
maximaeque autboritatis fuerint, Pande ctis Iustiniani penitus contemptis ac sup p testis: In occidentali tamen Inaperio , a quo nunquam fuerunt recepti aut probati, publicam uris authoritate non obtinui 1- se nimo, Pandectis Iustinianeis resti tutis omnem ubivis Authoritatem perdiderunt Quocirca illos nec hodie, tan. quam authenticos, allegari posse existimo:
Quanquam nonnulli arbitrentur, eos qua vis ad emendandum , in xerpolandum, corrigendum &decidendum, sine aliis gravioribus,&quidem urgentissimis adminiculis non conducant plurimum tamen ad illustrandum Linterpretandum prodesse. a Asrio II
legibus Pandectarum emendatio aliquando adhiberipo
Postqua Lotharius Saxo, Imperator Germanus Pandectas Justinianeas, author e suasore Irneri e tenebris in lucem, ut praecedenti quaestione dictum fuit, reduxit ac passim describi jussit Scribaru ac librario ripartim incuria partim imperitia mi-ssere corruptari, contaminat atque inta nitia
244쪽
nitis mendis & quasi lutosis maeulis,ut Ην. romannus loquitur, adspersi ac foedati fuerunt Accessit insuper quasi infelicitatis
quidam cumulus, barbaroruae Imperitorum Interpp. colluvies, qui certatim quasi ,. glossasi lecturas in Justiniani Pandectas Cim scribentes, ac textum prolubitu em en dantes ac in ter po lanies eum, quasi de indu stria corruperunt; ita ut qui menda, in Pan. dectis praesertim, etiam Florentinas, quantumvis omnium castigatissimis, occurrere inficiatur hospes ac peregrinus in jurena frito ab omnibus judicetur. Non itaq; reprehensionem, sed laudem potius marima
merentur illi Iuris Civilis Antistites, qui in expurgandis illis, eluendis ac tollendis ma- ealis de mendis laborant, operamque aliis quam impendunt, modo judicium adhibe.anti discretionem, nec in legum emendacione nimiam sibi libertate usurpent Nee enim cum in legibus aliquid obscuri, aut ad peciem aliis legibus occurrit contrarii,
protenu textui manus admovenda: Alio.
qui profecto nil certi quicquam in jure
habituri sumus. Sed tum demum a vulgari lectione recedi ac textum eorrigi pone existimo, sit et ex vulgari is ain recepta lectione ab
Gurdum aliquod insigne ac manifestuni consecuturum ueta Nec enim lex ab
245쪽
initio ita concepta& conscripta fuit, ut ci-Vibus aliquid absurdi obsecrandum proponere ut quae definiente Papiniano, sit
commune praeceptum virorum prudentum qua
sit communis ι .ston io,quatote Marciano Demosthene oratore si divinarum is humana
rum regina, quasi proe es bonu-matu, sprincepi s dux qua denique sit regula Iustorumctilusorum . a s L.Fd Legibus. Quin et
iam cum ratio recta sit anima medulla legis, existimandum certe non est, legem ita a sapiente Legumlatore latam uille , ut rationi re in bonis moribus ae honestata repugnaret. Quare si alicubi in lege contrarium occurrit, vitium hoc potius scribae
imperiti, aut Sophistae alicujus ac barbati interpretis , quam sapientis legumlatoris judicandum , ac proinde ὀ medio tollen.
dum, expungendum erit. x Deinde ad juris civilis textus me nodationem, tunc pervenire licet, quando retenta vulgari lectione, pugna quaedam, legum contrarietas suboriretur: Non loquor de contrarietate quadam apparenti: Hanc enim Iustinianus subtili ratione tollici in concordiam reduci jubet, . t. g. contrarium, evet. μν. Enuc Unde etiam si qualitercunque saltem textus pugnantes Conciliari possunt, ad legum emendationem
246쪽
conciliabili legum contrarietate loquor: Ad hanc, inquam, tollendam alterius legis correctio admittenda erit i. Qui a Justinianus omnia vult ex sua persona exaudirid aestimari, quaecunque etiam in Pandectas sunt ab ipso relata, d. 2.unde cum ipse contraria probare non possit non praesumetur etiam, utpote prudens ac sapiens Legislator, ab initio leges sic conscripsisse, prout extant in Pandectis contrariae, sed vitium hoc rectius imperito alicui aut scribae, aut Glossatori imputabitur. 2. Qui a Justinianas expresse etiam profitetur ac testatur, nullam in Pandectis suis ea tare antino mi amZl. I contrarium. Quocirca leges, pro . ut contrariae in Pandectis extant, non sic
ab initio statim cccepta fuisse praesumendum erit.
E pluribus vero legibus invicem erpreΩse pugnantibus ea erit emendanda, quae vel
pluribus legibus contrariatur siquidem aequius est ut una pluribus, quam ut plures uni cedant: Et praeterea quia ea lectio semper praesumitur melior ac verior quae plurium legum quam quae unius saltem authoritate confirmatur,cum, veris milius sir,
uni legi potius, quam pluribus mendum aliquod irrepsisse Vel ea lex e pluribus pugnantibus eii corrigenda, quae aut nulla aut minus praegnanti .evidenti ratione
247쪽
nititur Hinc cum in . y .F. de jurejur Ius
Iurandum ea lumniae neque patronis , n que parentibus remitti: In aliis vero pluribus legibus expresse asseritur contrarium, nempe juramentum illud calumniae patronis ac parentibus remitti, ut in l. f. s.s qui Diud cog l. I s. f. a jurejur. l. 13. . , .F. de damn infect reetius corrigitur unica illa, ι. 3 juxta plures istas contrarias leges, ac pro neque patrono, neque parentibu illic legitur quo arrono parentibu , Maximescum&pro tertione affirmativa ratio juris miliat et manifesta quod is qui juramentum calumn et exigit,videatur ab adversario timere calumniam , . I. Institui. d paenitem. lite hane vero liberos ac libertos de parentibus ae patronis suis suspicari ac metue re, cum pietas, tum gratitudo&reverentia parentibus ac patronis debita prohi
Similiter cum in I. 2Dj Is quando dies leo cod juxta vulgaria exempla legitur, Nec Locupletior factu esset; atque asseritur pupillum sine tutoris sui aut horitate contrahentem obligari, etsi non fuerit locupletior factus: Contra vero in aliis textibus, ut in tit. Insilui. de Auctor tui. o l. s. s. eoaetit pupillus line tutoris aut horitate contrahens dicatur obligari solum in quantum sit locupletio tactus RME textui, ita. 2 f. I, In an
248쪽
manus ab Interpp. admovetur&particula lami subdueitur atque expungitur,
cum aflirmativa lectio, quae in . tit. Insilui.&ind. l. 23. f. I. habetur, aequitati naturali congruat exacte, ut,quae suadcat pupillum ex contractu locupletiorem redditum non debere locupletari cum alterius actura Contra ver lectio negativa d. l. 2 . . I, sequitati naturali expresse refragetur.
3. Denique emendari possunt leges, cum quid ire illis extat otiolum de supervacuum Tale quid enim lege publica proponere non prudentis; sed stulti foret L c. gumlatoris Exemplum hujus evidens ex tat in . 43s . .F quavd. dies lagat. In ejus enim versiculo, quodsi verb. Abiit, par
ticula Di planesest otiosa, rect ita que ab In terpp. vulgo Vun-
249쪽
Eo aliqua sit Authorita rubricarum υ inscriptionum singularum legum Pande-ctarum 2
mmodum familiare est juris Interpretibus, ut leges Pandectarum ex inscriptionibus, rubricis illarum explicent, ad certam aliquam materiam, de qua Cius, eo in loco, unde hqc vel illa lex excerpta est, ex professo tractarat, restringant, vel etiam ex intentione ac propositoJCti ea tendant: Ut cum in hiil diaeti . generaliterri in distinctὸ dicitur, Principem legibi desseIolutu; Cujacius augustinus id ad leges caducarias,Juli amis Papiam ex inscriptione restringere conantur, sic ut Princeps solutus sit legibus duntaxat caducariis, Julia Ia pia Caeteris vero adstricta. Eo quod lex ista Princeps inscriptionem habeat Vlpian lib. I 3. ad L. Iuliam, Papiam sic cum lex inclo testim inscribitur G in lib. singulari ad L. Gliciam. Ex rubrica hae legis inscriptione Interpp.evincere conantur
quaerelam inofficiosi testamenti ex jure scripto
250쪽
seripto descendere et Glicia introductam fuisse. Veruntamen rubricas illas de singularuLegum inscriptiones non esse authenticas, nec authoritatem juris habere adeoq; nee argumentu ex illis desumptu ad restringendam,extendendam,vel explicandam legem quicquam valere erpresse respondit Doctissimus Albericus Gentilis in disput Regati Justinianus enim nomina IC torum si1ngulis legibus non super inscripsit eo fine, ut
ex JCto, primo authore suo, interpretationem acciperent, ac mens earundem exintentionei proposito Ct istius, cujus escriptis illet fuerunt exemptae, colligeretur; sed ad id solum, quo honor suusJCtis istis assereretur memoriaque illorum eonserva retur: Alioquin leges singulet ex mente, in. tentionein scopo Iustiniani intelligendae,&quod in illis scriptum est, expersonaeo jus, non veterum I Ctorum, aestimari debet: Id quod Justinianus expressis verbis eiu-bricis, sive inscriptionibus legum testatur
in haec verba scribens Tanta a. nebuνευ renita antiquitatu fuit,ut neque mutari nomina
vaterum Ctorum sustinuerimm sed uniuscuju qua πρzationem legibu inscrip m, mi tantι quidem si qui jam habare visum est non
recte, partes ver ilim nunc tonntes, has nunc