Opera

21쪽

DE PRAESCRIPTIONIBUS HAERET. 11 eerti repererunt, et ideo, quodcunque videntur interim tenere, dubitationem suam ostendunt, quamdiu quaerunt. Itaque tu, qui proinde quaeris, spectans ad eos, qui et ipsi quaerunt, dubius ad dubios, incertus ad incertos, caecus a caecis in foveam deducaris necesse est 3. Sed cum decipiendi gratia praetendant, se adhuc quaerere, ut nobis per sollicitudinis iniectionem tractatus suos insinuent, denique, ubi adierunt ad nos, statim quae dicebant quaerenda

esse defendant: iam illos sic debemus refutare, ut sciant, nos non Christo, sed sibi negatores esse. Cum enim quae'

runt adhuc, nondum tenent; cum autem non tenent, nondum crediderunt ), non sunt Christiani. At cum tenent quidem et credunt, quaerendum tamen dicunt, ut defendant. Antequam defendant, negant quod credunt, constentes se nondum credidiSse, dum quaerunt. Qui ergo nec

sibi sunt Christiani, quanto magis nobis' qui per sallaciam veniunt, qualem fidem disputant 7 Cui veritati patrocinantur, qui eam a mendacio in dicunt' Sed ipsi de seripluris agunt, et de scripturis suadenti Aliunde scilicet suadere non δ) possent de rebus fidei, nisi ex literis fidei. 15. Venimus igitur ad propositum. HucHenim dirigebamus et praestruebamus allocutionis praelationem, ut iam hinc de eo congrediamur, de quo adversarii proVocant; scripturas obtendunt, et hac sua audacia statim quosdam movent. In ipso vero congressu firmos quidem satigant, infirmos capiunt, medios cum scrupulo dimittunt. Hunc igitur potissimum gradum Obstruimus, non admittendos eos ad illam de scripturis disputationem, si hae sunt illae vires eorum, uti ne ε) eas habere possint. Dispici debet, cui competat possessio scripturarum, ne is admittatur ad eam, cui nullo modo competit.

16. Hoc de consilio dissidentiae, aut de studio aliter ineundae constitutionis induxerim, nisi ratio constiterit, inprimis illa, quod si des nostra obsequium apostolo debeat,

prohibenti quaestiones inire, novis vocibus aureS accommodare, haereticum post unam correptionem convenire β),1 Μatth. 15, 14. 2 Rhenani ed. I. cum autem tenent,

n. er.; GeIen. et Pamel. Praeterea addiderunt: cum autem

nondum crediderunt, etc. 3 Ita Rhen. ed. I.; Paniel. , Rig. aliique: Io qui possent - ex literis fidei 'M Sie Rhen. ed. I.; Pamelius: anne; Rig. v. ne delevit. 53 1 Tim 6, 3- Τit. 3, 10.

22쪽

RE DE PRAESCRIPTIONIBUS HAERET. non post disputationem. Adeo interdixit disputationem, correptionem designans caussa haeretici eonveniendi, et hoc uuam scilicet, quia non est Christianus, ne more Christiani

gandus videretur, cum ob hoc sit castigandus, propter quod non sit cum illo disputandum, deinde quoniam nihil proficiat congressio scripturarum, nisi plane ut aut stomachi quis ineat eversionem aut cerebri. 17. Ista haeresis non recipit quasdam Scriptura S, et si quas recipit, adiectionibus et detractionibus ad dispositionem instituti sui intervertit, et si recipit, non recipit integras, et si aliquatenus integras praestat, nihilominus

diversas expositiones commetitata convertit. Tantum Veritati obstrepit adulter sensus, quantum et corruptor Stilus; Variae praesumptiones necessario nolunt ) agno Scere ea, per quae revincuntur. His nituntur, quae ex falso composuerunt et quae de ambiguitate ceperunt. Quid promovebis, exercitatissime scripturarum, cum si quid defenderis, negetur ex diverso, si quid negaveris, defendatur 7 Et tu quidem nihil perdes nisi vocem in contentione, nihil eo Π- sequeris nisi vilem de blasphematione laudem 18. Ille vero, si quis est, euius caussa tu congreSSum descendis scripturarum, ut eum dubitantem confirmes, ad veritatem an magis ad haereses deverget 7 Ηοc ipso motus, quod te videat nihil promovisse aequo gradu negandi et defendendi, diversa parte statutum, certe et pari altereatione incertior ε) discedet, nesciens, quam haeresin iudicet. Haec utique et ipsi habent in nos retorquere. Ne cesse est enim et illos dicere, a nobis potius adulteria Scripturarum, et eXpositionum mendacia inserri, qui pro indosibi defendant veritatem. 19. Ergo non ad scripturas provocandum est nec tu

his constituendum certamen, in quibus aut nulla aut incerta victoria est aut parum certa. Naui etsi non ita evaderet collatio scripturarum, ut utramque partem parem Sisteret,

Ordo rerum desiderabat illud prius proponi, quod nunc

I Μaith. 18, 15. 16. 2 Blienani ed. I., codd. AgOb. et Divion. volunt. 3) Gelen ., Pamel. et Rig., Sine codd. auctoritate, correxerunt verbo laudem deleto: nisi bilem de blasph. 4 Rigali. defend. adversa parte, statu certe Pari, ultereatione incert.

23쪽

DE PRAESCRIPTIONIBUS HAERET. Iasolum disputandum est: quibus competat fides ipsa, cuius Sint Scripturae, a quo, et per quos, et quando, et quibus sit tradita disciplina, qua fiunt Christiani. Ubi enim apparuerit esse veritatem disciplinae et fidei Christianae, illic erit veritas scripturarum et expositionum, et omnium traditionum Christianorum.

20. Christus Iesus, dominus noster, permittat dicere interim, quisquis est, cuiuscunque dei filius, cuiuscunque materiae homo et deus, cuiuscunque fidei praeceptor, cuiuscunque mercediS repromissor, quid esset, quid fuisset, quani patris Voluntatem administraret, quid homini agendum determinaret. Quain diu in terris agebat, ipse pronuntiabat sive populo palam sive discentibus seorsum, eX quibus du0- decim praecipuos lateri suo allegerat, destinatos nationibus magistros. Itaque uno eorum decusso, reliquos undecim, regrediens ad patrem post resurrectionem, iussit ire et docere nationes tingendas in patrem et in filium et in spiritum sanctum δ). Statim igitur apostoli, quos haec appel- Iatio missos interpretatur, adsumpto per Sortem duodecimo Matthia in locum Iudae ex auctoritate prophetiae, quae est in psalmo David '), consecuti promissam vim spiritus sancti ad virtutes et eloquium, primo per Iudaeam contestata fide in Iesum Christum ecclesiis institutis, dehinc in orbem prosecti eandem doctrinam eius se in fidei nationibus promulgaverunt. Et proinde ecclesias apud unam quamque civitatem condiderunt, a quibus traducem si dei et semina doctrinae

ceterae eXinde ecclesiae mutuatae sunt et quotidie mutuantur, ut ecclesiae sant. Ac per hoc et ipsae apostolicae deputabuntur ut soboles apostolicarum ecclesiarum. Omne genus ad Originem Suam censeatur neceSSe est. Itaque tot

ac tantae ecclesiae una est illa ab apostolis prima, ex qua omnes. Sic Omnes primae δ) et omnes apostolicae, dum Πna, omnes probant unitatem. Communicatio pacis et appellatio fraternitatis et contusserati οεὶ hospitalitatis, quae iura non alia ratio regit, quam eiusdem sacramenti una traditio.

21. Hi ne igitur dirigimus praescriptionem, si dominus Iesus Christus apostolos misit ad praedicandum, alios non

24쪽

lla DE PRAESCRIPTIONIBUS HAERET. esse recipiendos praedicatores, quam quos Christus instituit, quia nec alius patrem novit, nisi filius et cui filius revelavit; nec aliis videtur revelasse filius, quam apostolis, quos Inisit ad praedicandum, utique quod illis revelavit. duid autem praedicaverint, id est, quid illis Christus revelaverit, et hic praescribam non aliter probari debere, nisi per easdem ecclesias, quas ipsi apostoli condiderunt, ipsi eis praedicando tam viva, quod aiunt, Voce quam per epistolas postea. Si haec ita sunt, constat proinde omnem doctrinam, quae cum illis ecclesiis apostolicis, matricibus et Originalibus fidei, conspiret, veritali deputandam, id sine dubio tenentem, quod ecclesiae ab apostolis, apostoli a Christo,

Christus a deo accepit; reliquam vero omnem doctrinam de mendacio praeiudicandam, quae sapiat contra veritatem ecclesiarum et apostolorum et Christi et dei. Superest ergo, ut demonstremus, an nostra doetrina, cuius regulam supra edidimus, de apostolorum traditione censeatur, et ex hoc ipso, an ceterae de mendacio veniant. Communicamus

cum ecclesiis apostolicis. quod nullai doctrina diversa: hoc est testimonium veritatis. 22. Sed quoniam tam eXpedita probatio est, ut, si statim proferatur, nihil iam sit retractandum, ac si prolata non sit a nobis, locum interim de inus diversae parti, si quid putant ad infirmandam hanc praescriptionem movere

se posse: Solent dicere non Omnia apostolos scisse, eadem agitati dementia, qua rurSus convertunt, Omnia quidem apOStο-los scisse, Sed non Onauia Omnibus tradidisse, tu utroque

Christum reprehensioni iniicientes, qui aut minus instructos aut parum Simplices apostolos miserit. duis enim integrae mentis credere potest aliquid eos ignorasse, quos magistros dominus dedit, individuos habitos in comitatu, in discipulatu, tu conVictu, quibus Obscura quaeque seorsum disserebat, illis dicens datum esse cognoscere arcana, quae populo intelligere non liceret Latuit aliquid Petrum aedificandae ecclesiae petram dictum, claves regni coelorum consecutum et solvendi et alligandi in coelis et in terris potestatem )Z Latuit et Ioannem aliquid, dilectissimum domino, pectori cius incubantem, cui soli dominus Iudam traditorem praemon Stravit, quem loco suo filium Mariae demandavit Z

25쪽

DE PRAESCRIPTIONIBUS HAERET. II Quid eos ignorasse voluit, quibus etiam gloriam suam exhibuit et Moysen et Heliam et insuper de coelo patris VO-Cemr non quasi ceteros reprobans, sed quoniam in tribus testibus stabit omne Verbum. Ignoraverunt itaque et illi, quibus post resurrectionem quoque in itinere omnes scripturas edisserere dignatus est. Dixerat plane aliquando: multa habeo adhuc vobis loqui, sed non potestis modo ea sustinere; tamen adiiciens: cum venerit ille spiritus veritatis, ipse vos ducet in omni veritate i). Ostendit illos nihil ignorasse, quos omnem Veritatem consecuturos per spiritum Veritatis repromiserat. Et utique implevit repro- inissuin, probantibus Actis Apostolorum descensum spiritus sancti. Quam Scripturam qui non recipiunt, nec spiritus sancti esse possunt, qui necdum Spiritum Sanctum possint agnoscere discentibus missum ); sed nec ecclesiam se dicant δ) defendere, qui, quando et quibus incunabulis institutum eSi hoc corpus, probare non habent. Τanti enim est illis non habere probationes eorum quae defendunt, ne

pariter admittantur traductiones eorum, quae mentiuntur.

23. Proponunt ergo ad suggillandam ignorantiam aliquam apostolorum, quod Ι'etrus et qui cum eo erant reprehensi sint a Paulo. Adeo, inquiunt, aliquid eis de fuit, ut ex hoc etiam illud Struant, potuisse postea pleniο-

rem scientiam supervenire, qualis obvenerit Paulo reprehendenti antecessores. Possumus et hic Acta Apostolorum repudiantibus dicere: prius est, uti ostendatis, quis iste Paulus, et quid ante apostolum, et quomodo apostolus; quatenus et alias ad quaestioneS pluIlInum eo utuntur. Neque enim si ε) ipse apostolum Se de persecutore profitetur, sufficit unicuique examinate credenti, quando nee dominus ipse de se testimonium dixerit. Sed credant sine'scripturis.), ut credant adversuS Scripturas; tamen doceant ex eo, quod allegant, Petrum a Paulo reprehensum, alius evangelii formam a Ρaulo superductam citra eam, quam praemiserat Petrus et ceteri. Atqui demutatus in praedicato-1 Ioan. 16, 13. 2) Riten. ed. I. de se en Rum spir. Sancti Ne dum spiritum sanctum possint agnoscere discentibus missum; etc. 3) Vv. se dicant omiserunt Rig. et Sem-Ier. δ) Cod. Urs. quod ipse. Bhen. ed. I. Neque enim pseud apostolum se de per s. pros. 5) Cod. Urs. Sed credunt sane scripturis.

26쪽

llis DE PRAESCRIPTIONIBUS HAERET. rem de persecutore deducitur ad fratres a fratribus, ninnus ex fratribus, et ab illis ad illos, qui ab apostolis fidem

induerant. Dehinc, sicuti ipse enarrat, ascendit Hierosolymam, cognoscendi Petri caussa, ex ossicio et iure scilicet eiusdem fidei et praedicationis. Nam et illi non essent admirati de persecutore lactum praedicatorem, si aliquid contrarium praedicaret, nec dominum praeterea magnis ea sent, quia adversarius eius Paulus obvenerat. Itaque et dexteram ei dederunt, signum concordiae et convenientiae, et inter se distributionem ossicii ordinaVerunt, non separationem evangelii, nec ut aliud alter, sed ut aliis alter praedicarent, Petrus in circumcisionem, Paulus in nationes. Ceterum si reprehensus est Petrus, quod cum convixisset ethnicis, postea se a convictu eorum Separabat personarum respectu: utique conversationis fuit vilium, non praedicationis. Non enim eX hoc alius deus, quam creator, et alius Christus, quam eX Maria, et alia Spes, quam reSUP- rectio adnuntiabatur.

24. Non milii tam bene est, imo n0n mihi tam males est, ut apostolos committam. Sed quomodo perversissimi isti illam reprehensionem ad hoc obtendunt, ut Suspectam laciant doctrinam superiorem, respondebo quaSi pro Petro, ipsum Paulum dixisse, factum se omnibus eSSe omnia, Iudaeih Iudaeum, non Iudaeis non Iudaeum, ut omnes lucrisacereti). Adeo pro temporibus et personis et caussis quaedam reprehendebant, in quae et ipSi aeque pro temporibus et personis et caussis committebant, quemadmodum

si et Petrus reprehenderet Paulum, quod prohibens circumcisionem circumciderit ipse I imotheum. Viderint, qui de apostolis iudicant. Bene, quod Petrus Paulo et in martyrio adaequatur. Sed etsi in tertium usque coelum ereptus Paulus et in paradisum delatus audiit quaedam illic, non possunt videri fuisse, quae illum in aliam doctrinam in- Structiorem praestarent, eum ita suerit conditio eorum, ut nulli hominum proderentur. duodsi ad alicuius e On- Scientiam manavit nescio quid illud, et hoc se aliqua haeresis sequi assirmat: aut Paulus secreti proditi reus est, aut et alius postea in paradisum ereptus debet ostendi, cui permissum sit eloqui, quae Paulo mutire non licuit. a) 1 Cor. 9, 20 sqq.

27쪽

DE PRAESCRIPTIONIBUS HAERET. 1225. Sed, ut diximus, eadem dementia est, cum constentur quidem nihil apostolos ignorasse, nec diversa inter se praedicasse, sed non omnia Volunt illos omnibus revelasse, quaedam palam et universis, quaedam secreto et paucis demandasse, quia et hoc Verbo usus est Paulus ad Timotheum: o I imothee, depositum custodii), et rursum: bonum depositum custodi ). Quod hoc depositum est, tam idoneum δ), ut alterius doctrinae deputetur 7 an illius denuntiationis, de quo ait: hanc denuntiationem commendo

apud te, filiolo Timothee )7 item illius praecepti, de quo

ait: denuntio tibi ante deum, qui viviscat omnia, et Iesum Christum, qui testis catus est sub Pontio Pilato bonam consessionem, ut custodias praeceptum β)7 Quod autem praeceptum et quae denuntiatio 7 Ex supra et infra scriptis intelligere erat β), non nescio quid sub ostendi hoc dicto de remotiore doctrina, sed potius inculcari de non admittenda alia praeter eam, quam audierat ab ipso, et puto, coram multis, inquit, testibus 7). Quos multos testes si nolunt ecclesiam intelligi, nihil interest, quomodo β) nihiItacitum suerit, quod sub multis testibus proferebatur. Sed nec quia monet illum, haec fidelibus hominibus demandare, qui idonei sint et alios docere '), id quoque argumentum occulti alicuius evangetri interpretandum est. Nam et cum dicit haec, de eis dicit, de quibus in praesenti scribebat. De Occultis autem, ut de absentibus, apud conscientiam non haec, sed illa dixisset.

26. Porro consequens erat, ut cui demandabat evangelii administrationem non passim nec inconsiderate administrandam, adiiceret secundum dominicam vocem, ne margaritam porcis et sanctum canibus iactaret ist). Dominus

palam edixit, sine ulla significatione alicuius taciti ii) sacra-inenti. Ipse praeceperat: si quid in tenebris et in abscondito audissent, in lice et in tectis praedicarent ig). Ipse per similitudinem praefiguraverat, ne unain Innam, id est

1 1 Tim. 6, 20'. 23 2 Τim. l, 14. Big. bon. de p. serva. 3 Gelen. et Palnei. tam tacitum; Rig. tantum: ta- eitum. ἄ) l Τim. 1, 18, 5) 1 Tim. 6, 13 sq. 63 Rhen. in ed. I. inter legerat; sed quae ipse coniecit, in conteXium Necepimus. Panae l. et Rig. in te i ii gelu r. I) 2 Τim. 2, 2.

28쪽

ES DE PRAESCRIPTIONIBUS HAERET. unum verbum eius, sine fruetu in abdito reservarenti). Ipse docebat lucernam non sub modium abstrudi ) solere, sed in candelabrum constitui, ut luceat omnibus qui in domo sunt. Haec apostoli aut neglexerunt aut minime intellexerunt, si non adimpleverunt, abscondentes aliquid de lumine, id est dei verbo, de Christi sacramento. Neminem, quod scio, Verebantur, non Iudaeorum vim, non othnicorum; quo magis utique in ecclesia libere praedicabant, qui in synagogis et in locis publicis non tacebant; imo neque Iudaeos eo nVertere neque ethnicos inducere potuissent, nisi quod credi ab eis volebant, ordine exponerent; multo magis iam credentibus ecclesiis nihil subtraxissent, quod aliis paucis seorsum demandarent; quamquam, etsi quaedam inter domesticos, ut ita dixerim, disserebant, non tamen ea suiSSe e Pedendum est, quae aliam regulam si dei superducerent, diversam et contrariam illi, quam catholice δὶ in medium proferebant, ut alium deum in ecclesia dicerent, alium in hospitio, et aliam Christi substantiam designarent iu aperto, aliam in secreto, et aliam spem resurrectionis apud omnes adnuntiarent, aliam apud paucos, cum ipsi observarent ε) in epistolis suis, ut id ipsum et unum loquerentur omnes, et non essent schismata et dissensiones in ecclesia β), quia sive Paulus sive alii eadem praedicarent. Alioquin meminerant: sit sermo Vester: est, est, non, non, quod amplius, hoc a malo est si), ne scilicet evangelium in diversitate tractarent. 27. Si ergo incredibile est, vel ignorasse apo Stolos plenitudinem praedicationis vel non omnem ordinem regulae omnibus edidisse, videamus, ne sorte apostoli quidem simpliciter et plene, ecclesiae autem suo vilio aliter acceperint, quam apostoli proferebant. Omnia ista scrupulositatis incitamenta invenias praetendi ab haereticis. Tenent correptas ab apostolo ecclesias: O insensati Galatae, quis vos lascinavit 7 7 et: tam bene currebatis, quis vos impediit ε)fipsumque principium: miror, quod sic tam cito transserimini ab eo, qui vos' vocavit in gratia, ad aliud evan-

29쪽

DE PRAESCRIPTIONIBUS HAERET. ID gelium i). Item ad Corinthios scriptum, quod essent adhuc carnales, qui lacte educarentur, nondum idonei ad pabulum; qui putarent, se scire aliquid, quando nondum

Scirent, quemadmodum sciri oporteret ). Cum correptas eccle Sias opponunt, eredant et emendatas. Sed et illas recognoscant, de quarum fide et scientia et conVersatione

apostolus gaudet et deo gratias agit δ), quae ε) tamen hodie

cum illis correptis unius institutionis iura β) miscent. 28. Age nunc omnes erraverint; deceptus sit et apostolus de testimonio reddendo quibusdam ; nullam respexerit spiritus sanctus, uti eam in veritatem deduceret β), ad hoc missus a Christo, ad hoc postulatus de patre, ut esset doctor veritatis i); neglexerit officium dei villicus, Christi vicarius, sinens ecclesias aliter interim intelligere, aliter eredere, quod ipse per apostolos praedicabat: ecquid verisii nile est, ut tot ac tantae in unam si dem erraverint 7 Nullus inter multos eventus est unus exitus; variasse debuerat error doctrinae ecclesiarum δ). Ceterum quod apud multos Unum invenitur, non est erratum '). Audeat ergo aliquis dicere, illos errasse, qui tradiderunt. 29. Quoquo modo sit erratum, tam diu utique regna-

tonitas et Valentinianos liberanda veritas exspectabat. Interea perperam evangeli Zabatur ii); tot millia millium perperam lincta, tot opera fidei perperam administrata, tot virtutes, tot charismata perperam operata, tot sacePdOtia, tot ministeriai ) perperam functa, tot denique martyria perperam coronata. Aut si nec perperam nec in vacuum ιδ), quale est, ut ante res dei currerenti ε), quam euius dei notum esset Τ.ante Christiani, quam Christus inventus 7 ante haereses, quam vera doctrinar Sed enim in omnibus veritas imaginem ante cedri, post rein id) simili- 1) Gal. 1, 6. 2 1 Cor. 3, 1 sq. 8, 2. 16, 19. 3) Rom.

7) Io. 15, 26. 8) Rhen. ed. I. vur. det,. Ordinem doctr.eccl. 9ὶ Praeter Rhenanum editt. omnes uddunt: sed traditum. 10) Rhen. err a vi t. 11 Praeter Rhenanum editt. omnes: per P. evang., Perperam credebatur. 12) Cod. Agobardi: mysteria. 13 Rhen. ed. I. tot de n. martyria perperam et in vacuum. Quale est et c. Quae dedimus, in ceteris edd. e X stant. 14 Rhen. in ed. I. eurent; deinde e cod. GOrZ. currerent. ib) Sic recte Big.; ceteri: Post re m O.

30쪽

2o DE PRAES CRIPTIONIBU S HAERET. tudo succedit. Ceterum satis ineptum, ut prior finJ hin doctrina haeresis habeatur, vel quoniam ipsa est, quae suturas haereses et cavendas praenuntiavit. Ad eius doctrinae ecclesiam scriptum est, imo ipsa doctrina ad ecclesiam suam scribit: et si angelus de coelo aliter evangeli-

30. Ubi tunc Marcion, Ponticus nauclerus, Stoicae studiosus Z Ubi tunc Valentinus, Platonicae sectator Z Nam constat illos neque adeo olim fuisse, Antoni ui fere principatu, et in catholicae primo δὶ doetrinam credidisse apud ecclesiam Romanensem sub episcopatu Eleutheri

benedicti, donec ob inquietam eorum Semper curiositatem, qua fratres quoque vitiabant ε), semel et iterum eiecti, Marcion quidem eum ducentis sestertiis, quae e eelesiae intulerat,) novissime in perpetuum dissidium relegati, Venena doctrinarum suarum disseminaverunt β). Postmodum Marci On poeuitentiam consessus, cum conditioni datae sibi occurrit, ita pacem recepturus, si ceteros qu0que, quos perditioni erudisset, ecclesiae restitueret, morte praeVentus est. Oportebat enim haereses esse β), nec tamen ideo bonum haeresis, qnia esse eas oportebat, quasi nou et malum oportuerit esse. Nam et dominum tradi oportebat, sed vae traditori λ), ne quis etiam hinc haereses defendat. Sed θ) et Apellis stemma retractandum est. Τam non vetus et ipse, quam Marcion institutor et praesormator eius, sed lapsus in semina desertor continentiae Marcionensis, ab oculis sanctissimi magistri Alexandriam secessit. Inde post annos regressus non melior, nisi tantum, qua iam non Marcio nites, in alteram feminam impegit, illam virginem Philumenen, quam Supra edidimus, postea vero immane prostibulium et ipsam, cuius energemate circumventus, quas ab ea didicit, phane roseis scripsit. Ad huc in seculo Supersunt, qui meminerint eorum, etiam proprii discentes, et Sue cessores ipsorum, ne po Ste Piores Se Particula in deest iii cod. Wouweri. 2) Gal. 1, S. 3 Rhen. in catholicam pene ceteri editt. primo) do et r.

Sed rectius Rig. in catholicae se. ecclesiae) primo doctr: q) Rig. e m s. quam fratres quoque vitabant. 5) Rlieti. eiecti. Marcion discidium releg ntus - di fige inina vit. 6) 1 Cor. 11, 19. I) Marc. l , 21. 8 Rhenano excepto ediit. omnes: Si et AP. - retrae t. eηt, tu Iu e te.