장음표시 사용
61쪽
DE A DIS IUS CIVILE saparte q necunque ad diiudicandum, ut uul go dicunt decidendum quamuis quiestionem afreruntur, Iam ante cognita habeatis. Qitanquaenim in alia multa excurrunt doctoreS, tamen qua proprie ad quavis quzestionem iteruntur, uix unquam ex aliis legibus sunt, qua luet in iis, ordine&natura coniunctis titulis collocantur.
Prarterea hoc amplius habebitis, si illud diligenter fecistis, ut multas habeatis, optima disputa-di occasiones sumptas has quidem commodis sim ex ipsis Iuriscos ultorum tractationibu S 'UI bus non facile Amui hanc rationem non norsit, ito ipsi facillime estis responsuri. Itaque hoc uobis quam maxime positim commendo ut hac uia utamini rogo. Qua sola potestis, si non totius Iuris cuiatis, at uestrorum studiorum ar tem uobis quasi quandam comparare . Atque
haec de his libris omnibus Iustiniani, quos pro lege habemus, dicta susticiant . Si hoc unum uos admonuero quod nec inutile erit, nec neptii: Λ utisperecordemini eges omnes Pande etarum sumptas si se ex uariis Iurisconsultorum tractationibus Itaque concisas saepe,& mutilas esse;quas oportet bono quodam indicio dc bonis artibus mstructo, crebrci supplere. His de lege ac Iustimani libris expositis, nunc ad doctorum scripta
62쪽
s ORATIO ueniamus . Inter doctores qui maxime ingeni, latide noruerunt i maxime studio illo summa iafaciendi uidentur esse delectati. In quo tamenis pe ipsi uarias ob causas uehementer peccarii Sed uideamus, qhiae sint ista, quae ipsi appellant summaria. Sunth:ec similia argilinentis,quae hodie in aliqitibus ueterum libris videmus . Viruneminem uidi ex bonis ac excellentibus cripto ribus, qui argumenta huiusmodi suis libris prae
positerit. Ita ut uideatur tenue hoc esse ac nouustudium, antepailcos annos ob ignorantiam cingeni, tenuitatem a tribusdam excogitatu iam
Hoc tamen ipsum , ut longam aliquam oration Om breuem summam colligamus, unde uidentur haec summaria nominata; dc Rhetores Diale elici docuerim Ouo etiam us illi sunt cleganterata orationibus disputationibus suis: quaquam hoc, nunquam ita, ut nostri,&ut uulgo hodie
multi, usurparunt. Noua ergo ratio cit, scd plane non inepta, si recte tractatur. Sed in his penostri peccarunt, quod aliud in summario dc legi contrarium posuerunt quae si uobis placet fausa summaria nominabo nepissime, quod contra summati,naturam longissimam oration em insti tuunt 'tu quidem proprie inepta summaria dici posthint. Sed sane liolo id aliquot exemplis
63쪽
DE A DIS IUS CIVILE ne uobis fingere ista itideamur. QUO similitudine multo plura quotutic ope rietis. Quas legem illam , i quod per nonus, Impiuaod non audiuit quotidie ad hoc citari scilicet i m ''cipale ut ipsi loquuntur non confirmatur ab accellono . Quod quanquam per se est uerum, eo tamen in loco nihil minus tractatur . Ibi enimiummus ille uir dc excelletis ingeni Papinianus, uulgatam sententiam&permanus traditam ex plicat de Codicillis; quibus dari non potest haereditas. Rationem autem tradit hanc ut quia per: menta codicim ii ires accipiunt, testamenta ab haeredum nititutione, hoc quasi absurdum efficeretur, si codicillis haereditates darentur itidem eodem respectu daret irre dc acciperet. I, prmcipali autem dc accessbri, ut est ea lex)plane uerbum nullum . Nanque codicilli de te stamenta non comparantur ipsa perses quo casu
posset habere locum illud summarium n com
parantur, ut ad haereditatem relata. Itaque uis tota rationis,&explicationis Papiniam pendet ab haereditate. In qua unica ratio est tantum re
Olui hoc primo loco iuuenes notare,qIlla regularii Ledam est admodum trita Lualde de catara. Verum nemo propterea arbitretur , Bariolum
64쪽
s ORATIO nos&alios ueteres uehementius insectari non enim hoc agimus Nanque scio illos summo ut penio fuisse, ac multa uidi e dc diligentia u. n se plane maxima sed admoneo, ut quae illi temporum causa non potuere, nos melion iis opportunitate ea diligenter perquiramus, atque tractemus . Nec malimus cum ullo, quantumuis magno homine peccare, quam cum minimo praeclare sentire . Quid enim esset stultius Psed alia huius generis uideamus . Est in lege illa praecla
T ra ac notissima a Iuris gentium, in primo tua mario ma Inuministi ego fallor peccatum, in ea parte: L Secus si est nominata, nisi inplemento iustae causae J Est autem res haec dissicilior, in qua animis opus est attentis,& aliquo Iutis usu exercitatis . Quam si perceperitis, rem sane elegantem Mad multas Iuris partes utilem Intelli
getis . Duo sunt genera conuentionum, ut coloco docet Vlpianus unum nominatum, alterii innonam attum Nominatae omnes pariunt actioneS; ex in nominatis magna pars actionem non parit. Hactentis conuenit i hi praeclare cum
ipsis omnibus Verum mnominatas illas, iue
pariunt actionem, quae sunt tria illa genera de .l Natu quibus pertractat 3 Paulus putant ipsi non estixὴii 4ς py ceres, hi aectionem, nisi causat ut ipsi dicunt)ic
65쪽
E R A DIS IUS CIVILE γquuta, aut implemento iustae caiisae. Qua in re plane ab ipsis omnibus distentio, Baldo excepto, oliri breuiter rem hanc attingit Contractus enim do ut des ,rido ut facias, sic pariunt actionem subito ac continenter, ut emptio ac locatio, quibus comparantum discrimen tantum hoc vide te. eri quod hae nomen habent, illae o habet aliud latii lis praeterea nullum. Sed dices,' tuli antequam i dem uis tu nasci actionem l minime uero sed ante' Nam dem, lico nec esse, nec intelligi ullo modo posse, do ut des csi tractu atqui hoc est quod ipsi dicunt Hoplemento iustae cauta video sed male omnino rem explicant. Hoc enim, quod ipsi dicunt, rationem aliquam haberetui sie unqua do ut des sine hoc implemet posthta quin etiam nomen ipsi ina destit des, declarat me in plexe iam atque dare. Nam si conuentio fiat cualiquo, ut ego dem ac tu des iuda erit haec conuentio huius contractus faciendi, non erit do it de contractus: non magis, quam si de uendendo conueniremus, nec aliud amplius ageremus; conuentio haec esset simplex, non uenditio . Er
go cum do ut des sine hoc implemento quod ip intelligi non possit; phine n est,.mod
ipli de hoc ipso unplemento ilistae cauta tradide runt. At uero nemo qui legem illam peruolu-
66쪽
quae fons& capiti est omnium conuenti Iatim, perturbare . Pergo,& hanc diligentiam accurate singulas res, Ingula uocabula Xammandi, te nuem dicito, grammaticiS tantum aptain Nos uero grammaticOS nominent, quantum uolennerimus sane literati hi non grammaticI, Illi te rati . Et quaeso quam artem poterunt hi sine literis intelligerest quum sciamus praeclaras omnes artes literis esse, dc legantia quadam sermonis a summis uiris comprehensa. Possem alia multa huiusmodi peccata referre ex infinitis fallis sum mariis iterandum enim hoc est uocabulu,& haec
est deuoranda molestia quale est in primo sui omario legis illius difficiliniae mallus, dum ait:
x' ' eonsilium esse de instituendis posthum3s nepotiebus, qui alias non poterant Institui intuero nos aperte priore ratione docuimus formulam illa esse, de multo ante Gallum licuisse,posthumo instituere, eisque secundos haeredes dare, ut ui 1lla petillustri Curiana causa clare demonstratur. Sut alia praeterea multa ex his quae falsa diximus, quae relinquenda nobis sunt, ne in re nimium tenui ac subtili diutius adhaerescat oratio . Sed diocendum aliqvid omnino est de his quae proprie
67쪽
DE A DIS IUS CIVILE , inepta nomi nauimus . Quae sane non temere,
nec inconsiderate inepta dira , sed ita hoc sum in re ista usus uocabulo, ut late apud G Cicerone: Cras iis de eo tractat, ipsum accommodans ad
personas Mnepta ergo summaria dico illa max me este,non propter falsitatem,sed quae lege sunt aut paragraph longiora sutamur hoc quoque graeco uocabulo qualia infinita possem numerare . A quo etiam uiri non absunt illa, qua tot dem uerbis, nisi quod admodum inquinate eandem legis sententiam repetunt 'tue sunt infinitate illa infinitiora. Hoc potest aliquid esse ineptius' potest aliquid magis elle praeter naturam dc
rationem summaria quam ut par atque adeo maior sit summa, quam illud cuius est summa' obsecro vos omnes,atque obtestor, ut hoc intueri, ut animum ad haec uelitis referremos Patres
oro, Os uenes horror, ne mei ingeni tenuitatem aut aetatem consideretis sed rem ipsam,&simplicem nudamque ueritatem spectate. Mihi enam nihil uestra Patres gratia iucundius nihil uestra iuuenes utilitate antiquius esse quicquam potest. Quare ut sileam, quod maxime praedi
candum&decantandum uidetur, nulla unquagratia, aut ulla mea iucunditate adducar. Egone Iuuenes non proferam, quae uobis utilia esse
68쪽
intellexero LEgo quae inania video esse, in qui
bus uideo uos aetatem uestram terere non indicabo nunquam sane tale quicquam committa
Atqui ego, qui uideor fortasse haec aliquibus co
citato turbulenter agere, ita sum turbae mimi cu sciat hos ipsos, Bariolum , Salycetum, Alexandrum, a quibus ista manarunt, dilandem: quorum libris, quatenus cum illa Iustiniani letage consentiunt, ualde iudico et 1 incumbendii Verum relictis summarus,si tractemus horum scriptis magis propria, per omnia fusa quae quidem breuiter ac modeste attingemus . Et sane nollem quenquam putare, aliquid nobis esse antiquius moderatione animi atque modestia, nil est etenim sed cum uehementius aliquanta do agimus, non hoc uitio rapimur sed studio indicandae aliquibus, omnino asserendae uerita dis In multas huiusmodi res, de quibus nunc dicere constitui, crebro mihi intuenti non semel contigit annotare nostros homines inplaerosque crrores, qui perturbationem hanc, quam lamen tamUr,effecerunt , potius casu, quam ullo consi
lio aut iudicio cadisse . Quod sane eos qua in maxini excusat quippe quae nec opinantibus ac
ciderunt . anque ut unam atque alteram lea uillimam rationem arserunt; d tamen idipsum
69쪽
DIS IUS CI VI LEuulgo omnes sequuntur. Ita magnum malum est,authorem aliquem habere errori S cc tanquae emplo peccare . Huiusmodi illud est uulgo iactatum, tanquam a multiniano profeci timuit
erubescamussime lege loqui Q iod sane, ii illi L .es
ad hoc referrent, ut nihil esset in cuntibus cauta
sis, aequitate ulla ac clementia sine lege diiudicandum merct illi quidem, ad illam Iustiniani sententiam apte loquerentur sed cum uolunt, nul lam omnino rem, nullum uerbii sine lege pro ferri 'uis hoc poterit ferre Laut quid aptius in ueniri potest, ut nos philosophis, balus qui hoc vis non profitentur deridendos praebearnus iita iudemur in legum scriptura haerere, ut nullia intelligamus esse summo Deo legem mentibus nostris in re An nos soli sumus commu rus sensus expertes, ut nil sine lege, nil per nos ipsos commode loqui ualeamus quid ergo mihi oblicis, cum rem tracto peruulgatam, quod legem non afferam Pan haec Iuris scientia uult ipsa sola sciri haliis artibus impeditur sed ineptum est diutius in re ad intelligendum perfacili haerere. Vertini in ea maxima pars doctorum peccat: dc 'O Qxquentur, ne uideatur aliquid ipsis det illa, nisi hasce non necessarias leges attule unt . Verum enim uero quid dicam, cum in re
70쪽
quid quaeso possit in aliud dicere, quam illos quid
scriberent non consideraste,& patientia abuti nostra . Quod quidem uitium, ut quod scribi nuis non consideremus .maximum quidem est, si a Lib. Ciceroni perfecto dicendi magistro fidem ullam 4ς ψ - adhibemus Sed sane ut uerum dicam minimum inter alios hoc uitio laborat Bariolus estq; hoc nouorum quorudam potius peccatum, qua uetustiorum. Quare cauendum nobis magis est, ac longius refugiendum. Itaque censeo iuuenes, ut uobiscum aquam Paedagogi munere fungar, nil enim uereor modo uobis possim commodare censeo igitur, dum Bariolum, Iasonem, aut alium in manus sumitis, ut sic in eo uerseminia 1 dilom Pa murmur totam inuri sententiam Barioli, quauersandi uultis perfecti e intelligere , percurratis idque at in do tori ense ac diligenter facite.Nec tamen curetispri mali ac lectione leges illas quas citat uidere, sic enim breui rudem quandam cognitionem habebitis Barioli sententiae,quam deinceps semel aliaque iterum repetentes, tum leges illas annotato te ac legitote, quas ad rem facere intelligetiq. sane hac uia. triplici lectione, clare dc aperte