장음표시 사용
51쪽
a constans in uos ac perpe uoluntas, iuueneSoptimi 'ςir, ut nunqilam cessem co litare, siquid reperire queat, inuo hoc Iuris studium, quod est,& iudicatur permolestu ratione aliqua cute, si non iucuti dum dc facile, at manus quam nunc est molestum flicta, in uiultram' nostrum omnium utilitatem. Ac diu mihi multumque de care cogit iti multa in mentcuenerum, quae sper uobis nec mutilia, nec ad audiendum fore iucunda Sed uereor, ne quis
haec quam nobis proferuntur accis piat ut sunt homines uulgo a finale de iussit liendum ac iadum proniores)mihi autem ego a conscius sum is hil me non solum diectu
omnium oriam conscientia fietus, libere cloquar iuueues quae sentio ad uestrum commodu
52쪽
liberrima patria ortum ac procreat Πυ, S praerere artibus institutum, quae doliberos esse honi num animos docent,atque etiam cruciunt. alia
libertate ingeni ita urari ut nihil quicqua licen ter, sed ne immoderate quidem dicat enimodi fertia quaedam ob ignorantiam δί rusticitate: ingenia 3 ita execror uehementer immoderata. Talem quoque animum uelim uos uenes ad haec nostra audienda afferres liberum, d nullo praenudicio occupati mi moderatum Insuper &omni maledicendi studio carentem. Sic enim Minnuere in uestros animos poterit si quid asse
remus,ac penitus infigi si experta , utilia uobis est 'hiceta nobis dicentur, intelligetis . Atque haec nemo uestrum ita accipiat,quasi ego tanquapriaeceptor aliquis prodeam ad docendum tantia, noti ad discendum paratus Ego enim uiuenes multis uestrum non summaior aetate 3 quamob rem uobis est cum aequali uestro latandum nec ea sum arrogantia, ut etia maxime senex, nollema quouis uestrum quicquid posset studiis meis utile esse doceri. Ergo dicam ego nunc, quia meae hae sunt parte' quae de ratione discendi us civile cogitaui, rursus discam i uobis libentis .
sime, si quid afferetis . Discimus Ius civile e P a
53쪽
DE A. DIS IUS CI VILE , de citis, Codice, desiis omnibus libris, quos de hoc Iure fecit Iustinianus Laedoctoribus, ii iis eos libros multa explicandi causa scripserunt: COS C nim quos uiua uoce audimus cum his conuingo quorum scripta uolutamus . Dicam ergo quan tum uni,& quantum alceri scriptorum generi sentiam tribuendum, d qua ratione uelim in utro que uersandum explicabo mis enim non assentiori ut sunt res qui putant ab horum omnino libris abi tinendum . Accedet etiam his tanqua
quoddam capitolia fastigium, ut aliquid de dispu
tandi ratione dicamus. Iustiniam libris summa
trIbuet authoritatem, qui sciet, quantum est legiritu e summo magistratu latae in Reipub.admma stratione tribuendum Sunt enim libri 1lli in ne i quasi ex unica plurima capita continens a ta a Iustiniano ad omne forum constituendum, δί omnes ciuiles causas diuidicandas Propterea l. ii .ssumme ille laboratur, ne quid simile ac contrariuo G - Τ qm In hoc toto iure inueniretur: ne quid effetinea dem lege repugnans,ac imperite teratum: quod tamen in tanta scriptorum multitudine, dolanta causartim uarietate consequi non potuit: quod nec quispiam alius esset in eadem re cosequutus, Rideamiis ergo homines quosdam stultos, dc co
mum sensu repugnates, qui ut aliquid in nostro
54쪽
46 ORATIO Iure reprehendere uideantur, quaedam proserui, in quibus est aliqua disii militudo atque adeo re pugnantia: contra alios superstitios M, qui ita hoc mordicus tenentinihil esse m re simile, nec contrarium, ut mille nugas ineptias fingant,
potius, quam fateantur sid quod fatendum est)aliquid posse aliquando sinule, ac contrarium in his Iustimani libris reperiti l iud ergo stultius si quid tale reperitur, quam uelle Iustinianum a-In .f. ante laratione tueri, quam se est ipse tutatus dicens, cita commune hoc esse uitium, nec ita persem pos se quicquam a nobis estici, in quo non aliqua parte laboretur . Porro qui nunIO acumine, lementia potius, propter unum desalterum peccatum
ea reiiciunt, qua multis aliis partibus possit ut es
se utilissam a D)mihi&communis sensus uiden tur esse expertes, dc naturam ipsam humanam aspernari. Itaque aut ad caelum conuolent statatim, aut si hoc ipsi non possunt, consequens est, ut hi communis hominum ingeni aspernatores
possint inobis in bestiis numerari. Sed de his sa Propter ris, quod tamen ipsum n5 sine a causa diximus. ii ouillum L illud de Iustinian libris redeamus. Quibus ii ii diximus summam esse habendam authoritate1 los nouos Fateor hoc dicet aliquis, sed difficile est sensum istWyx ςβ - mentem Iustiani ex ipsius libris intelligere .Fa-
55쪽
DE A DIS IUS CIVILE Uteor quoque ego iis esse dissicile, qui nec bene latine sciunt, nec ullam habent politior tim artium cognitionen Multi enim sunt,qtu ita lingua latinam tenent, ut Italicam, tides quidam Galli aut Hispani qui loqtiunturAludem aliqtud, sed ex libris Italicis nullam bonam sententiam elici imp. Laborandum ergo in hac re uobis est , Lillis praeterea dilabus, qua priore oratione CXpo
sui, siquid uultis in hac arte studiis, Mingenio uestro dignum efficere. Sed hoc me ualde commouet ac deterret dicet alter)quod Accur.&Bariolum uideo, summae inter nostros authoritaris 3 lo ciun unum modo quatuor, modo' tunq; modis explicantes . Quae ergo mihi est ex illis ex positio eligenda Lautae in adhaerendi i Et hi quoque iit ante exposita eodem vitio laborarunt. Sed ne quem res illa uehementius moueat, uolorem tun latius paulo ac fusius explicare . Sunt multi loci,&leges multae nominemus has ita nomine uulgari)sic scriptae, ut uarias quasdam expositiones commode possint accipere. Qiiod non solum in h. scriptorum genere exienit, sed ut aliis fere omnibus, Philosophorum, medico xxura,s in ipsis quoque sacris scriptis ac ditiinis. rio quum utuntur illi genere explicandi, com mode illi quidem do recte facere possunt . Veru
56쪽
48 ORATII aliquando non diuersas tantum, sed contraratae repugnantes afferunt quod consistere nullo
modo potest cum unica rantum sitiums rei Gritas quete secari, tanquam corpus aliquod, in plures: contrarias partes non potest . Hoc ammaduerso, uidete in quod genus ex his duobus cadat illa explicationii uarietas Atque in muque ne more imperitorum incerti Vagemini, Iahac doratione utimini put ueram de cistam legis pri si sententiam intelligatis 3 Primum qua antoces P j' dunt, quaeque sequuntur legem illam perspicise,& saepe titulum ipsum,in quo lex illa posita es nmentem reuocate Valde enim ad leges intelli gendas ualet titulus: ut commode ille ad genus omne scriptorum dixerit, quicunque dixit, semper esse titulum spectandum quod quidem in nostris lepibus simodin dici potest, quam
Secun maXime potest ualere . si Hoc etiam uolo uos Piaccpuo admonitos, saepe membra omnia Mincisa,inritubus legentium mentes consistunt, a lege esse auferenda: de sic esse legendam, quasi nil lium in ea punctum appareat. Ratio enim haec Interpuntactorum noua est &ad errandum facillima, prae
sertim in non ualde doctis ypographis Expedit ergo admodum, simpliciter legem accipere.
Illa enim, tametsi vinuta, saepe animum uel C mcntius
57쪽
DE A DIS IUS CIVILE A mentius perturbant. Ac quia uulgo commu ani sermone iactatur,4ssepe euenit, ut lex una a P P liam explanet; uidete diligenter quis sit chriusq; legis author praesertim cum de eo dubitatur. EX hoc enim,cognita temporum ratione,' ita se Dii risconsulti inuicem antecedunt,potestis intelli gere, sine uerisimile legem una altera explicaria Ut siquis uelit aliquo Iuliani capite sententiam quampiam Pauli explicari, hic mihi imperitus
S ridiculus homo uideatur. At si contra aliquis colendat quod nos alias stractauimus,&ur spe
r Omnibus probabimus)praeclare hic uidetur eluta posse sentire plane sentit non absurde. Haec limi, tribus uelim studiosum Iuris prius uti, tan α' riquam Instrumentis legum intelligendarum ne te caprae ita tim ad glosas de ad docum a. ut uocant cur Q VJ V x Unde saepe minus accipiet, quam adduesit. 4ς μι ' Vi'anquam neque id reprehcndo, ut Accursu uideat, sed hoc nolo, ut subito dc festinantei tanquam certus omnia ab illo ira explicatum. Sed
hoc de Accursio post uidebimus nuc de his quae pro lege habemus, de ipso iure dicamus. Ergo
admonuimus uos 1lmenes optimi, quod nos experti curius, d uos ipsi intelligetis, quantitio Di ii emolumento futurii primum ut in difficili
aliqua lege intelligenda δε quae antecedunt,
58쪽
quam maxime spectetis . Commata etiam om nia&puncta auferatis: demum ut author ipso
legis notato uideatis, possit ne ex una alia expli duae a cari.Verum g quod nunc dicemus uiuare uos P ςςprio plurimum poterit in his omnibus qua lectioni bus qua uulgo ordinarias uocant tractantur. Est autem huiusmodi, ut pauloante quam ad has est aggrediendum, uideatis omnes titulos, qui ea de re sunt in Digestis, ac Codice,&maxime illos Institutionum. In has cnim summi illi uiri,& huius luris consectores .collectores, prati phias Iuris disputationes contulerunt explicatas illas quidem arte ac omni dubitatione sublata. Vt sane, quamuis multa latius saepe alibi,nusquitamen certius capertius tradantur. Ergo ut ad ea uenia quae estis hoc anno auditur, uelim uos per diligenter legere titulum , Qui admitti, nde liberi, d omnes quos de bonorum possem o nibus in sextum Codicis librum retulit Iustinianus. Neque negligere quae de his isdem bo .pos.sessionibus in Q&37. Pandect ibros sunt ab eodem Iustiniano coniecta. Sed omnium prata muni uolo uos Institutiones uideres. Quo sane
in titulo proprie uidebitis, id quod nos ante diximus summos illos uiros, hoc unum maxime stu
59쪽
DE A DIS IN CIVILEduisse, ut in illis Institutionibus artem, qualemcunque potueriit, Iuris huius docerent ac traderent. Primum enim caput ut sunt haae ab Holoandro distributa quod longissimum est, totum digerendis&ordinandis bonorum postesito ianis titulis uersatur . Vt quasi hoc ipsum, quod nos am diu monemus , ut titulos hos omnes percurratis, imperet ipse Iustinianus ac praecipiat. De Legatis, quae futura est altera disputatio, habet tis multa ex Iurisconsultis collecta, nonnulla ab Imperatoribus; quae omnia de potestis legere dc debetis. Sed in Institutionibus uidentur illi hac una maxime relaborasse: itaque ille titulusit Obis esto, quam diligentissime lioluta.ndus ricii dicet aliquis, nimis multa sunt haeae quae tu uis a nobis prae cognosci . An nescis in unica lege sae pe Unum atque alterum mensem consum cre do
nimium sane hoc scio Verum dum ego uos ad hanc rationem hortor, illitis perturbatio nis uolo obtulisse materit quia neces est ista
audire ut quum eos audietis, illorum more agatis. tium pri latim uultis aliquid proficere,utumni hoc nostro: quid nostro lino Iustinianiat pie enim dum uetar, ne postera quicquam ha Iure scribant, hoc nos uult agere,ut ex his libris omnia colligamus , quae ad innem causarum tracta
60쪽
21 ORATIOtionem aptemus. Qiiod ouanquam consuetu do quaedam pessi maperturbauit, quis hanc no bis adimathbertatem ut cum maiore alam Lem pore,&publice perturbationem an sequamur; priuatim, exiguo quodam temporis curriculo, optimum ordinem, scientiae ciuilis effectorem, dc ipsius Iustiniam ordinem, ut ne consectemur/quo in studio uolo uos libere uersari,&sa pe uno die quadraginta,&quinquaginta leges percurrere. Quod quidem non sine summa utilitate facietis, siluinum sermonem, dorationem quan dam Iurisconsultorum , Imperatorum non onorabitis Iuvabit autem abs admodum ad hoc studium, Llexi conclutas, d suis locis saepe Acta cursus . anque Accursum ipsum hac maxime ratione existimo ea omnia collegisse, qua glosas nominamus. Quas sane isto ac debito tanti viri merito postera omnes in summo honore habu crunt. Et quidem uix suadeo, dum hoc facitis sinuamuis aliquid fortasse ignoretis it propter aliquas alioru explicationes ab hoc cur su recedatis . Saepissime enim euenit, ut quae deinceps leges insequuntur, clarius obscuritatem
illam explanent, quam ulla cuiuspiam explicatio Ex quo sane perfacili studio duae hae maximae uti litates consequuntur . Primum, ut magna ex