장음표시 사용
21쪽
mum ipsum c singulos ejus versiculos, singulorum et siculorum verba pie religio eque meditemur, ubique vel manifesta ac perspicua variorum id ei articulorum undamenta, vel vestigia non omnino obscura deprehendimus. Mim erium Ecclesiasticum ejusque esticacia confirmatur in titulo, quando David non per visionem aliquam aut occulto modo, sed per concionem Prophetae Nathanis vocatur excitatur ad poenitentiam. D DEO vir speciali attributo misericordia, ut de vera limis invocatio rei ι de ge v. s. de peccat actoliv. c. de Oragina liv. . De Euan elio, quo continetur veritas ct occulta DEI apientia, clijus semina est, ut Lutherus inquit p. 39o. b. quod DEus peccatores, agnoscentes iram miseriam 2 conlidentes misericordia ton velit abjicere pro meritos ex graria salvare v. 8. De peccatorum expiatione, Clutili sanguine facta, adeoque de vera justi catione hominis peccatoris coram DEO, sub typo 1 sopi . ' De pace gaudio conscientia ex concrone Evangelii natis v. O. De renovatione o sanctificatione . a. De deio Spiritus sancti per atrocia peccata amisiione . 3. De bonorum
operum studio vas .i De sacrisiciis stirituri v. 18 19. ii De fc lecta eius conservatio uel propagatione V.
1 Eminet tamen doctrinasive articium de poenitentra, ctilias u Inprim si ur, quae Lutheri verba sunt p)g 37ῖ doResinam 9 prior Contritio, tametu aliquot verucillis deictabatur de poeni per totum sere psalmum sparsa legatur: quinto tamen, quin tentia. strae iam meditationis est, praecipue ob oculos ponitur, in quo Cuius pri-
ordine consideranda 1. David. a. Davidis peccatum. 3. Peccat uim perpeta tra sire perscycrani ρη in μή domi feliE
to D iridis, juxta latinos dileiat divina inspiratione, men quinto, intionem prim i facit Propheta Samuel ib. I. cap. I 1 .non quo spe- quidem vel familiae, vel nominis expressione, quae nondum os revelata erant, sed singulari raroque elogio, quando eum Da, id, vocat Virum qit tum a labora, secundum cor ipsi tu Davide menim eodem notari, nemo est, qui dubitat. Saulem ex tribu Beniamin pridem suo modo quaesiverat et ova de invenerat ad
h. ivi, sed tantum aliquandiu non constanter Qui enim
22쪽
ta voluntatem eius res suas instituit, gerit morem, pietatem; ciatur, varia virtutum edit specimina, certe quamdiu Saul a lis fuit Deum vocantem coluit, bella ad n trium ejus ' ex Occulto instinctu gessit, Samueli Prophet obtemperavit, speciavit secun xim insigni animi demissione praeditus filii, nec verbis tantum
dum cor sed etiam factis ipsis eam ostendit regiis honoribus se indi- gnum aestimauit. eosque fugit, adeoque pari alui in cui su
filii ipso Samuele teste lib. i. cap. 11 prudentia, clem criti; fulsit . Sana. IO,ap. ta 3 quis neget, eum uisi e virum ad Cri Et David autem n liter hoc elogio seci gnum exhibuit, de omnes DE volsi tales fetit is, a. Quae quid c naverba sunt , qui non de potu ut te impliciter omni accipiunt, non de voluntate, quae de agnitione I estos amore 2 cvltu piis omnibus commum expleta est sed a1 tum de ea, quae ad regni bellorum se administrationem perti itiit Vestim non admittit hanc restinctionem, sive ipsa phros, sive Davidica vitae curriculum, sine inter ipsum Saulem instituta oppositio Elle ad cor DEI non tantum est administrantibus donis in publico ossicio rite uti, sed etiam vitam omnem ac mores ad nutum d num componere, atque inde DE singulariter gratum esse&aeceptum Autor homiliae de David moliath apud Chrysost
tona. i. pag. statim sub initium , ad verba ellovae, inrev ι mihi virum secundum cor meam, o beatum, in luta, a Vid, ut, quicquid Ei cogitat, gerit, quicquid mente concipit cordi DEI cor proprium ungit, ct menti j in mentem suam anne ctit, ita ut, qua Pulti Eus ire it, ct quae non vult, miἰrte nouit illsi eum Dominus individuo amor o conjunicta charitate dilexit. Hoc et ad cor DEI esse, quo in statu, ut omnem vitam perageret David a pueritia adfinem usque vitae maximopere contendit. Sane factum semel iterumq; ut in laudatissimo cursu non tam ttim inpingeret, sed etiam graviter laberetur quo tempore ipsem secundion cor si fuisse nemo dixerit at quia non mulio post rediit in viani,&quod contra cor DEI commiserat 1 cundum cor DEI mattue correxit agnovit peccata, de iis doluit, voluntati divinae ad quamvis castigationem, adeoque a regni ablatronem ac perpetuum exilium se subjecit, extremas injuria salso quidelapsus.
23쪽
aias, convitia patienter tulit, quod reli ritum vitae fuit, pie,
sancte, religiose transegit, hinc eum virum secundum cor DEI sui illa triantissi rect dicitur maculam vitae ejus curriculum habuit, sed quae per seriam rivaturam poenite iit iam est ex- r a q iemadmodum Jobus suos in gravissimis calamitatibus habuit naevos, eosque non leves, nec tamen patientis no men laudemque amisit, ed in Novo et mento ac s, Q. Mii te in hanc usque diem retinuit. 'tuite eo spectat, quod Spiritus animas ctam . Reg. i , . s. in commemoracione pietatis e laudum Davidis meiationem Micen peccati ejus iacit, nihiloannus testimonium ei perhibet, quρ feceru, quic, qti: reclum in octilis Domini, ct non Glinari ab omnibus, quae praeceperat Dominus, cunctis diebus vi De , nimirum non ad unum vel alterum arcui μα , sed ad perpetuae vitae tenorem res Dicit Augustinus libro de clo quaestionibus Dul cui quaestis et Om. q. pag. 673. Cum praesciret, iit, D lius Davidem peccat rum, peccata sua pia humilitat ei sincera paenitentia deletarum, cur non diceret inveni Dau: d secundum cor meum cur non erat imputaturus peccatum, tam multa bona facienti cum tantapselate riventi, ta ipsa pietate pro peccatis suis sacri clam contritispi retiti Propter haec omnia veri me dictum inveni
David secundiun cor me uetu, quia luet secundum cor DEI non esset, quod ille peccavit, tamen secundu cor DEI fuit, quo pro peccati suis corio rua puellitentia sitis e citato cistu ergo in illosecundum cor Dei non fuit quod illi Deus nou imputarit hoc ita et ablato, id est, non imputato, quid remansit, nisi uti e verisii me diceretur in rem iustiundum cor meum. Denique quemadmodum Saul, cui opponitur David, non tam iam in regio munere, sed ex quo a
m Eo defecit, omnibus ferὸ actionibus contra cor DEi uir, an
bitione imprimis .invidia flagians, inde factus crudelissi mus, perfidus, ut&superbus, avarus, insignis hypocrita&c. confer eius historiami sam. seqq. sic quoque David non tantum propter prudentem religiosamque regni guber nationem, sed etiam propter alia vitae osticia xactiones 'itas ad te: sdivinae normam nititust, secundum coris fuisse ii
ai. Non est loci aut instituti hujus per omnes David: iter
24쪽
ri tates, quantis virtutum ornanientis domi in paternis ad: - bus pueritiam juventutem, quantis postea soris ad ultiorem vitilem aetatem,quantis ultimam senectutem condecorarit, percensere Seriam pietatem de timorem Numinis haut suca tum omni tempore ab ipsis incunabulis ducem habuit: inde manavit singularis erga parentes reverentia, ad quorum nutum quo suis labores domesticos promte subjit, alacriter expedivit, inde erga fratres amor e tuendae concordiae conatus, inde in aula regia erga Saulem sides ad negotia omnia, quantumvis
cum X tremo vitae periculo conjuncta, alacriter conficienda,
inde porro magna&admirabilis patientia, qua casus ad vessos, metu inprimis Saulis,jurati hostis sui, fere decennium, fortissime tulit, inde inaudita stupenda erga hostem mansueti do, inde, cum superatis periculis, regni adeptus esset administrationem erga Deum gratitudo, religionis tempore Saulis collapis instauratio confirmatio justitia inter subditos tuendae studium, inde postmodum, cum filii Absolonis seditione regno pelleretur, prorsus incomparabilis voluntatis in divinam voluntatem deditio, 'uaedam quasi immersi qua se ad
perpetuum exilium , quas hoc suo complexu continet, o-nanes Calanaitates ex antlandas obtulit, inde virtutes aliae plures, ac tandem earundem lata datissima obsignatio, qua moriturus Salomonem filium regniq; optimatcs gravissimo sanctissimoque sermone ad timorem DEL ad sincerum cultum divi.
Num, ejusque conservationem tropagationem cohortatus
fuit. Factum hinc, ut insequentibus temporibus Spiritus sanctiis in Regibus Iudae sive laudandis, sive reprehendendis, Da- 'idis exemplo, veluti regia Ia quadam usus sit, atque eum reclum jussum , praedicarit, qui eidem extitit similis, contra impium cpe versum, qui non ejus more ambulavit. De Asa 1 Reg. is, II. ait fecit in conspectu Domini rei tum, sicut Darid pater ejus:
eodem modo de Hiskia a. Reg. 8, 3. Contra de Salomone T.
Reg. II, 4 nonfuit cordae perfectum cum Domin D fc suo, sicut cor Daridis patris ejiu sic quoque de Abia cap. 1s, . confer apud Chrysost. homil. de Davide&Saule, itemque alteram de David e&Goliathmio in I. pag. 6o seqq. tibi David illu- smin coris, istoris in terra dicitur, qui animi moderatione ad E
25쪽
geἰica Philosophia fastigiam pervenerit, qui millies mart)ri cst
roriarn meruerit, qui homo in natura humana vitam praest: teri:
angelicam c. Disputatu in Papatu Scholastici, cum hane de sanctitate Davidis materiam tractant, pro more ollo Se iuri Ole, an Datad aeque anilio at 1 Patriarcha Abrah. im ora θ cob fuerit, ansanctior Qui sanctitate Patriarchis parem ille sentiunt, nituntur autoritate a Sam 7, 9 ubi Iehova ad Davi
dein,feci, inquit, tibi nomen grande, juxta, nomenvi nolim, qui sunt in terra, magnorum nomine tres Patriarchas modo nominatos intelligentes. Qui sanctiorem speciatim quidem Abrahamo extitille volunt, varia colligunt a junt, futile exce lentiorem Prophetam, plura: i divinitiis significata, fuisse super chario remo amiciorem DEO, amplioribus beκeficiis ab eo ornatum, longi in etiam propaga se cir impli casse dirimum cultum c. Qui
vult videat Tostat an cap. 22. Matth. Salmeron to m. s. rach. ac Pined de rebus Salomonis lib. I. cap. a. pag. io Sebastianus Barradius tom. I. cap. I s. pag. O . Occasione verborum
a Reg. 3. s. Nonfuit similis Iosue ante eum Rex c. disputat, an non David omnibus regibus virtute majorfuerit ξ Astirmat, adducto testimonio ex Syra c. 7, 2. sicut separatus a carne, si Davida liis Israel c. Subnectit quemadmodum adeps a carne separatiis praestantior ipsa carne bostra erat sanctior, quia Deo in altari incendebatur caro ver partim sacerdotibus, portim Oerentibus cedebat. Ita David caeteris Israelituerat praestantior o san-ilitate i ustrior. Pluribus hanc similitudinem persequitiat Pi ned cit loco, sed talibus quae scriptione indigna videntur. 1: Quamvis vero prae infinitiis aliis pietate de sanctimonia insignis, pro ratione fragilitatis: infirmitatis vitae hujus, ni David fuerit, in gravia tamen 2 atrocia lapsin es peccata, de qui Peccatum. bus in textu nostro loquitura lapsus, Diaboli instinctura suggestione proprio livitio, securitate, curiositate, oti non vero Hrio ficacia arcanae volutatis seu decreti diri ii, quod ipso opere docent, qui non sine horienda blasphemia scribunt D f. mxe e,decernere, procur,ire hominum peccata, eoru vi opera insana, stulta crudelii velle atque cre ut impi in concupiscentiis xi-τant quali ο κ Vατα φορτικωτα τα olim, ut pluribus aliis, ita
26쪽
scri in is praecipue iis, quae contra Schais manum, Bertium, Doct. austerum Vorstium edidit liquet in quibus diserte Eus N QR qu inquit, cum opera hominum omnia procuret quippe per quem i- Pς 'pyψ xiv ct Ovdmur Act. 1 . procurat ut histram operai orum stuἰ- lao , addita cris aua&c. confer Act. Synodal. Remonstrant. par ult. syllabum testimoniorum, altibus Contra Remonstrata. tium sententia de gratiae operatione exhibetur pag. 8. seqq. Nihil huiusmodi historia sacra innuit vel minimo indicio, cujus divinus ac immediate illum itinus scriptor, cui omnino
mentem suam aperuit Spitatus sanctus, posteaquam atro Clana vidis peccata per omnes circumstantias recensuit, caput 11. tali claudit epiphonemate. Di licuit id, quo fecerat David, in octilis Iehorae. Displicuit, ergo non procuravit ubi in distin- mone inter oluntatem signi beneplaciti ei iugitim quaerere velle, intolerabile est. Nam non admittit phrasis in oculuDE . . quae alteri in corde DEI per omnia respondet confer Gen. 6, s. 8, 2I Jer. 7, 3O. 3I. 19, s. a s unde oculi dicor conjunguntura Reg. 3. 2. Chron. 7. Is Jam quemadmodtim quo in corde Deo di licet, is per omnia iit limatque inprimis interiori&eilentiali justitiae adversat tir, quae suo modo ipsum ejus cor est: sic quoque quod Hoc ulu eidem di licet, absolute ars omnibus modis di licere credendum ei I, ut proinde ab eo procurari nulla
ratione queat. Omittimus, quae contra monstrosam .pinionem seq. a. cap. a. Sana ex missione divina Nathanis Prophetae ad Davi dem, ex ejus concione comminatione, et Davidis poenitentia&c. argumenta numero plurima, robore inuicta sua sponte se offerunt, unde etiam Petrus Martyr comamenta r. in . Sana. II pag. 36. b. ad verba licuit eborae,
signi canter, ait, habemus, factum Davidis spli uisse Domino , Piscator ipse in observat. 8. addictum caput D fus peccatis electorum enditur: quod uti verissimum est, ita fastissimum esse necesse est, DEUM ea occulte procurarre. Sed de his alibi ube Quhil du rius.' su, 13. Caeterum duo distincta textus noster Davidici peccati sesibi ui nomina habet. Prius est a defecit rebcstarit, prae-ν catu est. Veteres hae breorum aequi pollere junt verbo odest exire a poluntate,pe potesattiret praecepto Domini
27쪽
exsuperbia Conser Pagnin Lexic pagras '. sed ex locorum isti plura collatione liquet, longe patere latius, generaliter ςxiam signi caro egem quocuus modo transgredi, pactum vel praeceptum violare. Unde ut defectio, rebestio praevaruatio. Chalbdeus per vocabulum , Qquod i optiErebrilisnu grande scelus notat transtuliti de quo plura apud Buxtors Lexic. Cha
Talnaud. pag. rasi Grtici generalissimum inomen in habent
quos etiam Latinus vulgatus secutus est,qui,cum hoc loco vocem iniquit.G usiit pet, alibi per alia stilicet delustum , injustitia, s lita, gnorantia, impietas transfert. Posterius estnsun a senverbo generali quod significat errare quocunque modo deviare ecteres extat Jud. zo, s. ubi septingentorum funditoriam fit mentio, quorum tanta fuit peritia, ut quis ' istorum uno 1n: item lapidem ad capillum sine erratione mitteret ii verba cram habent hyperbolen qua summa jaculatorum dei cribri urex petientia, perquam rem quantum vi parvam tenuemque ac tingerent, nec aberrarent, qua cum nonnulli conferunt. Job
aliis eci tuam iuxta hebraic. habitaculum tuu no) non o Lis' non aberrabis, sed cit invenies, unde
nei perpen uulo declinavit deflexit. Specialiter tamen creberrime quidem in scriptura sacra significat aberrare a leg
divina, contra eam peccare delinqireres, unde nomina eccator, transgressis legi S SUn peccatum in genere omne, sive maius, sive minus, sive erratum, sive scelus, si, ex iniuini tale, sive contra conscientiam committatur aliquando tamen etiam peccati poenam denotati itemque expiationem uia culum sive sacrificium expiationis Graeci ut hic loci, siem alibi stequentissime reddiderunt per ια' τι ab α α ρ ινω, quod npium quoque verbum idem est, quod apud Latinos a scopo a errare, in negotio aliqui actione conser loc cit Iud O, in ubi periti aculatores dicunturia mure': νιν - deinde earo ac legis diurnae violationem transgrestionem exprimen dam adhibetur. Vulgata vetito nomen peccati habet de cuius uaria apti varias Elymologia antehac disp. de peccato in se Νere
28쪽
i Duo haec nδmina cum alias,ut dictum, generalis sinet
Et nequa significationis. quamcunque transgressionem legis divinaequ/mlcve denotent, quo sensu hoc loco accipienda, ex ipsis historiar di totius Psalmicircumstantiis est conspicuum. Non certe levius aliquod ex infirmitate aut ignorantia perpetratum peccatum, sed atrox grande flagitium, neque unum tant tim, sed altorum συνδρου concursum designant Rabini quidam, notante Nicolao de Lyra Dionysio Carthusiano, Davidis a- dulterium excusare moliti sunt, tradiderunt Bathsabeam ab Vria, cum militiae nomen dare, iubellum, Archi ratego Ioabo ad expugnationem Rabba pro cisceretur, repudi libe&6n stato viilitum more, accepisse sed audacissimuri intoleia bile hoc figmentum esse , plurima ex historiae consideratione enurg 'ntra argumenta clarum faciunt. Confer Alphons Tostat in a. Regum Samuelis cap. D. quaest. 8 pag. Os copiosius pro O-1e de hac hidaeorum fabula disputantem. Non desunt, qui si non per omnia, ex parte tamen aliqua, aut saltem ad apparen. tiam adiit terium Davidis posse excusari sentiunt. Ajunt, adururei tu in uno duntaxat actu, adeo' non ex inveterato habitu, item Ixon ex deliberatione pravia, sed erepenteo ex improviso Davidem commisse uod ex historiae verbis, accidit, ut surgeret David c. constare arbitrantur. Insuper, peccato perpetrato, adulteram subito in domum suam renusesse, ut legalem puriscationein de more Iudaica obiret, unde recte ostigatur, eum una tantum vice , mari-ro superstite, cum ipsa peccasse quae omnia aliquatenis saltem ia1nimia atrocitate ac gravitare adulter' peccatum excusent conser Julii Maazar in super Psalm. a. discursum septimum lit. E. seqq. pag. ex quo desumsit, quae sua fecit Fornerus in Rege Nebron elisi ila explicatio in e Psalmi 1 conc. I pag. 7. Versim si . - per omnς ζ-mu flagitiorum circumstantias, tanta eorum ob atq; alio Oculo sese ponit atrocitas, ut satis verbis exprimi nequeat. cissim uni dulterium quantum in se scelus P quanta severitate in sacris literis Decalogo prohibitum Z quod malorum radix est quam graviter omnibus seculis a Deo punitum Θ quanto hinc studio a piis bonisque omnibus evitatum P Eodem modo homicidii, cujus primus patrator, Christi Salvatoris pronunciato, Diabortus est , quis immanitatem unquam satis sermone exposuit P
29쪽
quo leges naturales, divinat, civiles evertuntur Atque haec scelera cum in se sint abominanda, a quo tandem cunque peragantur magis tamen horrenda: detestanda fiunt, si a Rege adnuitantur, tali quidem, qui prie infinitis aliis, divina sapientiae lumine uerum faerarum scientiarii praeditus Nota est Satyrici sententia: Omne animi vitium tanto conspectius use
Crimen h.ιυ et quanto major, qtia peccat habetur.
Neque veri, adulter tant initio inicidi reus David suit, sed aliarum criminum plurium, quae illa partim antegressa, partim secuta sunt, turpis otii, curiositatis, perfidiae, caedis plurimorum subditorum, securitatis, atque ipsus indurationis, ex qua diu satis gravissima flagitia nec agnovit, nec de poenitentia cogitavit. Accessit horrendum scandalum quod toti dedit populo, ac blasther nare etiam fecit inimicos nomen Domini. a. Sam. Ia I . ad quae verba Salvian lib. . de gubern pag. I si qui bla 'hemare alios peccansfecerit, necesse est peccatum ullusupra criminis humani esse mensuram, quia per conritia plurimori inaestimabile ui EOfacit injuriam. autherus noster in praefat. narrat Psalm. a. tom lat pag. In Davidis facto plura, quam linum cum Gathbeba peccatum videntur: adiicit enim dulteri pel imum constitum de occidendo Vria, adornat ipsam caede Pria 2 sinu aliorum plurium Israelitarum, blasthematur nomen Domini, o sic ultra quintum, o septimum praιeptui progressus, etiam in primum, secundum ciertium praeceptum peccavitch et in igne exemplum It David c ordine in totum fere Decalogum impingem& Et paulo pbst: Vir lautus prolabitur non in uanum leve peccatum,sed in monstra plurium peccatoriιm si inui ct, quod periculosi imum est,prolabitur in impaenitentiam o altaru se 3. curitatem, adeo ut si Nathan nθη venisset Dari forte peccasset in
Is . Hoc peccatum, id est, peccatorum densum quoddam agmen, tandem agnovit, bis incon pectu posuit David. Ait nim Iniquitatern meam ego cognosco, ct peccatum meum corami ut est. Hebraeum rasa ra' est verbu amplissimi usus signi ficat enim scirit, norit, didicit, inte exit, expertus est, approbavit, Non nuda
fovit in 'exit, misertus II, honoravit, curavit, einefecit, videndi Lexicographi, inprimis agninus. Hoc loco, quod non nu- uis ai dam
30쪽
dam scientiam aut cognitionem omni affectu vacuam, se cum variis conjunctim animi motibus denotet, per se mani-
' festiani est. 19 motus tiales sint, e verborum serie atque ui ardentibus patescit gemitibus. Cognocuti etiam impi, qvidam
impiorum o securi sua cuia asse tu peccata ined tali, ut deis latentur de gaudeant Diantur inquit Salomon Prov. 2, cum male fecerint, exultant in rebus pes iis, quorum vi perverssunt Ambros in
h. l. ton 's pleri in suo lapsibu glorianturo putant,
e . Dudi esse ii crimini sunt alienum ζoinquinaret horum, homi vem occidere, rapto tuere, citium venire 9fallare, virtutu 2 ι-
ienti. putant di Tales extiterunt ex Judaeis nonnulli, de litibus esse. 3, 2. Agnitio vultus eorum restondit ijs, Lutherus ad
Hebraeum reddidit, IJesin 'at sic iritheel a peccatum su
um , quasi Sodo ilia, praedicaverunt nec absconderunt: confer Jer. II, Is in mittiti si uis lor L. taes&c ut is alio. 3. Sum.
fcctus sim agnitionis peecati omnium maxime abominandi non enim scelus altius ire potest , quam si ex eo gaudium capiatur, haec extrema est impietas atque ejus t uu qua dere Salvianus lib. . de gubern pag. 28 o. Solet res agitiosa, quando agitur σύ culte, saevis acinoris non mereri supra autem omnem tonstruosipt icti execrationem Ii eclussummum admittere, 'pudorem scelaris non habere c. Tales, quod unum adhuc habebant in muta bonum, perdimi, peccandi verecundiam laudant enim ea, quibus erubescantis vitio gloriantur, in lirat Seneca lib. de vita beat cap. Q. apud Ritters iussiim commenta r. in Salvian pag. 3I8. Deinde peι cata sua quos cum Hectu cognoscunt, qui desterant pec catum fratricidii gravissimum esse, agnoscit desperabundus Desiperan Cain Gen. I; similiter Saul Achitophel, Iudas , scelera sua a-tium gnoscunt, sed ut ad horrendam eorum larvam ni aras contrei scant. omnem consequendae gratiae spem abjiciant. Verbi talis assectus in Deum ejusque veritatem , misera cordiam promissiones, in meritum Clitasti ejusque essicaciam amplitudinem blasphemus est. Alios plane affectus animo habet David, cum ait Iniquitatem meam ego cognosco. Non laetantis, sed intime dolentis verba sunt Expendit tecum diligente atrocitatem suorum peccatorum Lexpendit multitudinem singularium planeq; extraordinariora beneficiorum, quibus prae infini-