장음표시 사용
301쪽
ri. Vnde liquet, pilam Q urgentem motum lateri I, pilam , remorantem motum lateris P, rotationem illius augere, neque pilas Rio quidquam obstare quoniam' ita impulsa supponitur, ut celerius feratur ad x, quam illa sequitur QT , ut minus celeriter sequatur, quam illa praecedit. Atque hoc explicat actionem
radii I. Contra vero, si pilae inda , tardius quam pila I a 3 4 ferantur ad x Lauic de T velocius, Rimpedit rotationem partis I, 5 T illam partis L nihil agentibus duabus reliquis quo actio radii Ha,
innotescit. Sed notandum, quum haec pila I 2 3 4 ac curatissime rotunda esse supponatur, facillime accedere posse, ut quando satis fortiter premitur a duabus Ra T, rotationem suam ideo non sistat, sed se vertat in o
belli circa axem 2 4, cita mi ulmo momento mutato sit , deinceps in Contrariam partem rotetur. Duae enim
R, T quae primae occasionem sic vertendi illi dedere, ut postea perseveret efficiunt donec hoc motu dimidium circulum impleverit, illaeque non amplius tardare ejus rotationem, sed contra augere possint. Cujus reἰ consideratio difficultatem mihi expedivit, quam totius hujus materiae praecipuam esse existimo. Et mea quidem sententia, manifeste ex his omnibus liquet, naturam colorum qui pinguntur in P, tantum l .
in eo conssistere, quod particulae materiae subtilis, actio rubri eounem luminis transmittentes, majori impetuin vi rotarinitantur, quam secundum lineam rCGam OVerγοῦ ita ut is h. isti, qui mulis validius rotari nituntur, rubicundum colo prout
remissiciant, Z qui non nisi paulo validius, flavum. Vt ρ μ' qeontra natura eorum qui videntur ad H, tantum In eo spiratiniust
consistit, quod hae particulae non tam velociter rotentur, quam alias lent, cum nulla talis causa earum motui
302쪽
seeatur unde sit violacem sive purpu
18 ME TE ORORVM resistic ita ut viride ap
pareat, ubi non multo tardius solito rotantur, S Caeruleum, ubi multo tardius S saepe in extremitatibus husus caerulei rutilus quidam color ei misceur, qui fulgorem suum ipsi communican , inviolaceum sive purpureum illum mutat. Quod procul dubio ex eo est, quod eadem causis, quae
rotationem particularum materiae subtilis tardare Consuevit, quum tunc satis valida sit ad quasdam invertendas, earum situm immutandum earundem rotationem accelerare debeat, dum interim illam aliarum tardat. Et in his omnibus tam unanimes ratio S experientia Conspirant, ut non putem ullum, ex iis qui ad utramque satis attendent, credere possse naturam Colorum aliam
esse quam explicui. Si enim verum est sensum luminis amotu esse, aut ab inclinatione ad motum, cujusdam materiae oculos nostros tangentis ut multa passim testantur S manifestum reddunt certum quoque diversos ejus materiae motus, alios atque alios sensus in nobis effectu .ros. Et quemadmodum diversitas alia in his motibus esse nequit, quam illabam nobis explicata ita neque cxperientia ullam aliam , in eo quem habemus horum motuum sensu, praeter ill m colorum este testatur. Et nihil inveniri potest in crystallo M i , quod colores producere queat, praeter modum quo particulas materiae subti- lis,
303쪽
Iis, ad linteum,atque inde ad oculos mittit. Vnde fatis ii quere arbitror, nihil etiam praeter hoc, in coloribus aliorum corporum quaerendum esses Nam ipsa experientia quotidiana docet, lumen seu album umbram seu nigrum, cum coloribus Iridis hic explicatis, compositioni omnium aliorum sussicere. Neque illam distinctionem Philosophorum probare possum , qua dicunt, alios colores veros esse, alios falsos seu tantummodo apparentes Quum enim genuinam sola colorum natura sit apparer contradictio esse videtur, illos apparentes Si tamen falsos esse dicere. Concedo quidem umbram S refractionem, non per Im
petuo iis generandis necessarias esses; sed magnitudi P .., '
nem , figuram , situm, corporis colorati vulgo dicti, illo
rum loco diversimode Cum lumine concurrere posse, ad tura augendam aut imminuendam rotationem partium ma a zz. teria subtilis. Ita ut initio quoque dubitarim, an omnino ab Omb eadem ratione, qua in crystallo M NI , colores etiam rarnune- in Iride generarentur nullam quippe umbram lumcn p . ' terminantem ibi notaram, neque dum noram, quare Iridusetanthim sub certis quibusdam angulis apparerent donec ' tandem sumpto calamo, curiose singuli radiis, qui , aruis in diversa puncta unius guttae cadunt, ad calculum re maior esse vocatis , ut discerem sub qualibus angulis, post duas refractiones, inam aut duas reflexiones, ad oculo no dis ias. stros venire possint inveni post unam reflexionem S midiam duas refractiones, multo plures videri posse, sub angulo graduum ab uno S quadraginta ad duo S quadra noν Cis, pinta. Quam sub ullo minore S nullum omnino sub ma
jori apparere Deinde etiam Veni pol duas renexio ., . i. . nes, ,efractiones totidem, multo plures ad oculum ma magi d
nare, sub angulo graduum unius S quinquaginta, vel τοῦ '
duorumin quinquaginta, quam sub ullo majori, neque interio :ullum
304쪽
188 ME TE ORORVMI, in au ullum sub minori conspici. Ita ut ab utraque parte um- emcρη lumen terminans adsit quod lumen infinitas pluviae guttas Sole illuminatas permeans,demum ad oculum lubangulo duorum fereri quadraginta graduum venit atque ita primariam Iridem generat. Itemque est umbra quae terminat lumen , sub angulo unius & quinquaginta graduum, aut paulo amplius atque hoc pacto exteriorem arcum producit. Nullos enim luminis radios, aut naulto pauciores ab uno ob)ecto quam ab altero vicino in oculos suos recipere , hoc est umbram videre. Atque hinc satis perspicue patet, colores horum arcuum ab iiD
dem causis esse, a quibus illi qui per crystallum, l
apparent; semidiametrum arcus interioris, duobus dc quadraginta gradibus minorem esse non deberes nec illam exterioris uno, quinquaginta minorem. Et denique priorem accuratius in exteriori superficie terminatum esse debere, quam in interiori S alterum plane
contra quod accurate cum experientia consentit. Verum ut Mathematici videant, an Calculus, quo an
gulos qui hic radiis luminis fiunt examinavi, fatis sit
accuratus, illum hic placet explicare. Sit A FO aquae gutta, cujus semidiametrum C Daut A B, in tot aequales partes divido,quot radios calculo examinare voles ut tantundem luminis uni quam alteri attribuatur. Deinde unum horum radiorum speciatim considero, ut ex g. EI, qui non recta tendit ad G, sed
in F refractus decedit ad K,, inde reflectitur ad , ubi iterum refractus tendit ad oculum ci vel etiam adhuc semel ab N ad Q reflexus, refringitur in inve sus oculum R. Et ducta a ad angulos rectos in F Κ, ex iis quae in Dioptrice dicta fuere, cognosco Assi , aut HI, illam inter se proportionem habere, per quam aquae refractio dimetienda est. Adeo ut si F
305쪽
C VIII. 189 constet octo millibus partium, qualium Assi constat deacem millibus, I constabit s984 aut circiter; quoniam refractio aquae paulo major est quam trium ad quatuor, quam accuratissime illam dimetiendo, invenio esse ut
18 ad 1so. Cognitis ita duabus lineis H A CI, facillime duos arcus cognosco, FG qui est 3 graduum minutorum, Iri qui est Io 6. o. Deinde subaducendo duplum arcus Fri, ex aggregato arcus FG,iarcus I 8 graduum hoc est dimidii circuli, fit o. pro quantitate anguli OMI suppono enim vi, Ei esse parallelas Praeterea tollendo hoc o. ex Fri, si s s. 46 pro angulo in suppono enim S inera Fesse etiam parallelas. Atque ita omnes alios radios parallelos ipsi DF, per omnia puncta quibus divisa est
306쪽
19 ME TE ORORVM semidiameter a vel AB transeuntes examinando, tabulam sequentem compono. . Linea
Et facillime in hac tabula videmus, radios longe pistres csse , qui angulum mi, o Circiter graduum faciunt quam qui minorem Vel S in s circiter, quam qui majorem Deinde ut adhuc accuratius horum angulorum quantitalcm inveniam , facio tabulam sequentem Linea
307쪽
308쪽
19 NE TE ORORVM Et hic videmus maximum angulum graduum, o minutorum esse posse, minimum S intsi. 4 cui addentes aut subducentes 7 circiter minuta pro semidiametro Solis, inveniemus I. 7, pro maxima semidiametro Iridis interioris QSI. 37 pro minima exterioriS. ε)ua histi Verum 'uidem est, aquae calidae refractionem, refra-- refra mone frigidae paulo minorem esse, quod aliquantumo ρ' hunc calculum mutare potest. Hoc tamen semidiame
quaisti trum Iridis Interioris, non ultra unum aut duos gradus
gi tqμ summum augere pot)st S tum illa exterioris fere bis et minor erit. Quor notatu dignum est quoniam Iridam inde demonstrari potcst, refractionem aqua non mlilio γ' μ' ' niinorem, neque majorem esse, quam illam hic statuitae . mus. Nam si tantillo ma)or iret, radium Iridis interio minerem ris minorem I gradibus faceret quum contra Com- .-.P muni errore scilli dentur; in illam satis exiguam sup-ITA . ponamus, ut reveraras graduum sit, inveniemus illum τμη resto etiam exterioris non multo majorem As gradibus quum , T. tamen vel ad oculum, interiore multo major Videatur. r mos cir Et Maurolycus , qui ut puto primus omnium interio iter s graduum se observasse scripsit, alteri s circi- , b io, ter attribuit. Vnde liquet, quam parum de iis obser qu, mi vationibus sit adhibendum, qa ab ignaris verarum cau-: ' '' fatum fierisilent. ἡ. isti aeterum facile intellexi, quare rubeus color exteriorcs ηρ sit in Iride interiore; contra interior in exteriore: t Yti. Nam eadem causa, ob quam potius in S, quam in Hcur pari conspicitur per c stallinum MN P, essicit, ut si ocu- exterist lintei locum FG H tranferentes crystallum reta s. spicianius, rubrum ibi versus partem crassiorem MPcani in videamus, caeruleum versus N. Radius enim rubro i s colore tinctus, oui tendit versus F, venit a parte Solis ,
309쪽
293C VIII. quae versus M P crassiorem partem crystalli est sita. Atque ob hanc eandem rationem quia centrum guttarum aquae, cper consequens illarum pars crassio , exterior est respectu punctorum
Coloratorum , quae formant arcum interiorem;
ideo rubrum in exteriori ejus limbo debet appa rere. Et eodeni modo, quia interior est respectu
Corum quae formant CX-teriorem, ideo in colubrum interius apparet. Atque ita nullam dissicultatem in hac materia superesse arbitror nisi forte circa illa, quae praeter ordinem assuetum naturae in ea contingunt. Vt quum arcus non accurate rotundus est, aut centrum illius in recta linea Solem, oculum transeunte non aeet. Quod accidere potest vento guttarum figuram immutante nunquam enim tam parum a sphaerica sua figura discedere possunt, quin statim illud notabilem disserentiam in angulo, sub quo colores videri debent, ficiat. Audivi etiam aliquando arcum caelestem inversum cornibus in altum erectis apparuisse, qualem hic repraesentatum videmus F. Quod vix crediderim accidisse, nisi per reflexionem radiorum solarium, incurrentium in superficiem maris aut
lacus alicujus Vt si a parte coeli Sci effusi, caderent in aquam D ME, inde ad pluviam a resilirent, oculus B videret arcum FT, cvius centrum in puncto C; ita ut prolata linea B usque ad A,S A transeunte per
310쪽
centrum Solis, anguli a D, PT E aequales sint, Mangulus II duorum, quadraginta circiter graduum Ad hoc tamen etiam requiritur summa acrisqran quillitas, ne vel minimus ventorum flatus, aquae E superficiem inaequalem reddat; forte insuper, ut nubes quaedam isti aqua superincumbat, qualis , quae impediat ne lumen Solis recta ad pluviam emens, illud quod aqua eo reflemi, supprimat atque extinguat unde sit ut non nisi rarissime videatur. Oculus praeterea in tali situ respectu Solis S pluviae esse potest, ut videat partem inferiorem circuli, quo integra Iris constat, non videndo superiorem atque ita ut illum pro Iride inversa sumamus , etiamsi tunc non versus coelum, sed tantummodo versus terram aquam respicientibus appareat. xiv. Quidam etiam mihi narrarunt, tertiam Iridem duas mρήρ ordinarias cingentem se aliquando vidissh, sed multo pal- ζ - diorem , d tantum circiter a secunda remotam, quan- queant tum ab illa prima distat. Quod vix accidisse arbitror,nisi forsan quaedam grandinis grana maxime rotundari pellucida, huic pluviae fuerint immixta in quibus cum refractio